Rafhlaupahjól í umferð Hrefna Sigurjónsdóttir skrifar 14. apríl 2021 10:31 Nú er vor í lofti og hjól af ýmsu tagi algengari í umferðinni. Rafhlaupahjól hafa á skömmum tíma náð miklum vinsældum hér á landi líkt og annars staðar í heiminum. Víða má sjá vegfarendur á þeysireið um stíga borgar og bæja og margir hafa tileinkað sér þennan einfalda og umhverfisvæna fararmáta. Um fimmti hver Reykvíkingur notar rafhlaupahjól, notkunin er mest í aldurshópnum 18 til 24 ára en hlutfallslega flestir úr aldurshópnum 25 til 34 ára nota rafhlaupahjólin eitthvað. Þetta er meðal þess sem fram kemur í nýrri könnun Gallup fyrir Reykjavíkurborg. Með aukinni notkun verða þó fleiri óhöpp og slysum á rafhlaupahjólum fjölgar. Hvernig má stuðla að öruggari notkun og bættri umferð mismunandi vegfarenda? Brunandi um stíga og stræti Samkvæmt umferðarlögum mega rafhlaupahjól eingöngu vera á gangstéttum og göngustígum, ekki á akbraut, en þau lúta að öðru leyti sömu reglum og reiðhjól. En þar eru líka gangandi vegfarendur og taka þarf tillit til þeirra. Eðli málsins samkvæmt komast hjólin mun hraðar en tveir jafnfljótir og því þurfa hjólreiðamenn og rafskútuknapar að vera meðvitaðir um umhverfi sitt og sýna tillitssemi á göngustígum. Gott er að láta þá sem gangandi eru vita tímanlega þegar hjólið nálgast, til dæmis með því að hringja bjöllu. Sumir hafa reyndar bent á að gangandi vegfarendur hrökkvi stundum í kút þegar bjöllunni er hringt og stökkvi jafnvel í veg fyrir hjólið. Þá er mögulega ráð að hringja henni fyrr. Vissulega fer þetta eftir aðstæðum hverju sinni en allir þurfa að vera meðvitaðir um að fjölbreytt umferð fer orðið um göngu- og hjólreiðarstíga og gangandi vegfarendur þurfa líka að virða merkta hjólreiðarstíga. Hins vegar er reglan sú að á göngustígum eiga gangandi vegfarendur réttinn. Þannig sá sem er á rafhlaupahjóli á alltaf að víkja fyrir gangandi vegfaranda á göngustígum. Einnig er vert að hafa í huga þegar rafhlaupahjól er tekið á leigu að skilja vel við hjólið þannig að það sé ekki fyrir og valdi öðrum vegfarendum óþægindum. Ef allir leggjast á eitt við að sýna tillitssemi þá gengur öll umferð betur og viðhorf til mismunandi fararmáta verður jákvæðara. Aldurstakmörk Ekkert aldurstakmark er á rafhlaupahjól sem fara hæst í 25 km á klst en þó skal ávallt fara eftir þeim viðmiðum og leiðbeiningum sem framleiðandi hjólsins leggur til. Því er mjög mikilvægt að foreldrar kynni sér leiðbeiningarnar áður en fjárfest er í gripnum, athugi fyrir hvaða aldur hjólið er ætlað og fari vel yfir umferðarreglur með börnunum og hvernig haga skuli akstrinum. Rafskútuleigur eru yfirleitt með aldurstakmark á notkun hjólanna og miðast það þá oftast við 18 ára aldurstakmark. Ólöglegt er að eiga við rafhlaupahjól þannig að þau komist hraðar en 25 km á klst og getur það haft áhrif á tryggingar. Þá þarf hjólið að vera skráð og vátryggt. Annars geta rafhlaupahjól fallið undir aðrar tryggingar eins og til dæmis fjölskyldutryggingar. Öryggisbúnaður Hjálmaskylda er fyrir alla undir 16 ára aldri á rafhlaupahjólum, vespum og reiðhjólum. Þó er skynsamlegt fyrir alla, óháð aldri, að nota hjálm öryggisins vegna. Í Danmörku og Noregi hefur mikið verið rætt um aukið regluverk í kringum vélknúin hlaupahjól og þá meðal annars að setja hjálmaskyldu á alla sem ferðast um á þeim. Einnig er mikilvægt að átta sig á að það er með öllu óheimilt að vera með farþega nema ökumaður sé 20 ára eða eldri. Því miður er það allt of algeng sjón að sjá unga ökumenn með farþega á vélknúnum hjólum og oft er enginn með hjálm. Mikil slysahætta skapast við þessar aðstæður og ef eitthvað kemur upp á eru ökumaður og farþegar algjörlega óvarin. Hjálmur er í raun mikilvægasti öryggisbúnaðurinn til varnar alvarlegum höfuðmeiðslum og getur skipt sköpum ef slys verður. Hjólin skulu búin ljósum, hvítum að framan og rauðum að aftan, og hafa skal þau kveikt eftir að skyggja tekur. Einnig á að vera endurskin að framan og aftanverðu. Ekki má nota rafhlaupahjól undir áhrifum áfengis eða vímuefna og búast má við sektum í slíkum tilvikum. Einnig er bannað að nota farsíma á ferð. Ekki þarf nema augnabliks gáleysi eða að athyglin flögri burt í sekúndubrot til þess að hjólaferðin endi á ljósastaur, svo raunverulegt dæmi sé tekið. Farsæl ferð Við höfum öll hag af því að afstýra slysum og því er mikilvægt að sinna forvörnum í umferðinni. Nú standa til boða mismunandi fararskjótar fyrir fólk á öllum aldri og því enn meiri ástæða til að sýna tillitssemi og fylgja umferðarreglum. Á vef Samgöngustofu má finna gagnlegt fræðsluefni um rafhlaupahjól en einnig er fjallað um þau í Sjóvá spjallinu, nýju hlaðvarpi Sjóvár. Hægt er að nálgast það á vefsíðu Sjóvá og helstu efnisveitum svo sem Spotify og Apple Podcast. Foreldrar bera ábyrgð á hvaða tæki börnin þeirra fá í hendurnar og að undirbúa þau vel fyrir notkun þeirra en yfirvöld bera einnig ábyrgð á að regluverk sé skýrt og samgöngur í lagi. Við þurfum því öll að leggjast á eitt við að stuðla að góðri umferðarmenningu og að allir skili sér heilir heim. Höfundur er verkefnastjóri forvarna hjá Sjóvá. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Hrefna Sigurjónsdóttir Rafhlaupahjól Umferðaröryggi Samgöngur Mest lesið Ákall til allra velunnara Sólheima í Grímsnesi Ingibjörg Rósa Björnsdóttir Skoðun Að þétta byggð Halldór Eiríksson Skoðun Öfgamaður deyr Andri Þorvarðarson Skoðun Speglar geta aðeins logið – um hlutlægni, huglægni og mennskuna Hjalti Hrafn Hafþórsson Skoðun Of lítið, of seint! Hjálmtýr Heiðdal,Magnús Magnússon Skoðun Þegar viðskiptalíkan Vesturlanda er stríð – og almenningur borgar brúsann Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir Skoðun Er það ekki sjálfsögð krafa að fá bílastæði? Aðalsteinn Haukur Sverrisson Skoðun Hver hagnast á hatrinu? Halldóra Mogensen Skoðun Börn sem skilja ekki kennarann Ingibjörg Ólöf Isaksen Skoðun Fatlað fólk rukkað með rangindum fyrir bílastæði Haukur Ragnar Hauksson Skoðun Skoðun Skoðun Speglar geta aðeins logið – um hlutlægni, huglægni og mennskuna Hjalti Hrafn Hafþórsson skrifar Skoðun Að þétta byggð Halldór Eiríksson skrifar Skoðun Þegar viðskiptalíkan Vesturlanda er stríð – og almenningur borgar brúsann Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Slökkvum ekki Ljósið Rósa Guðbjartsdóttir skrifar Skoðun Er það ekki sjálfsögð krafa að fá bílastæði? Aðalsteinn Haukur Sverrisson skrifar Skoðun Of lítið, of seint! Hjálmtýr Heiðdal,Magnús Magnússon skrifar Skoðun Halla fer að ræða um frið við einræðisherra Daníel Þröstur Pálsson skrifar Skoðun Ákall til allra velunnara Sólheima í Grímsnesi Ingibjörg Rósa Björnsdóttir skrifar Skoðun Varðveitum vatnið – hugvekja Hópur starfsfólks Náttúruminjasafns Íslands skrifar Skoðun Innviðaskuld við íslenskuna Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Náttúruvernd er loftslagsaðgerð og loftslagsaðgerðir þjóna náttúrunni Þorgerður María Þorbjarnardóttir skrifar Skoðun Fatlað fólk rukkað með rangindum fyrir bílastæði Haukur Ragnar Hauksson skrifar Skoðun Vissir þú, að.... og eða er þér bara slétt sama Björn Ólafsson skrifar Skoðun Hver hagnast á hatrinu? Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Öfgamaður deyr Andri Þorvarðarson skrifar Skoðun Að taka til í orkumálum Guðrún Schmidt skrifar Skoðun Börn sem skilja ekki kennarann Ingibjörg Ólöf Isaksen skrifar Skoðun Skortur á rafiðnaðarfólki ógnar samkeppnishæfni Evrópu Kristján Daníel Sigurbergsson skrifar Skoðun Siglt gegn þjóðarmorði Cyma Farah,Sólveig Ásta Sigurðardóttir skrifar Skoðun Um ópið sem heimurinn ekki heyrir Reham Khaled skrifar Skoðun 30 by 30 - Gefum lífi á jörð smá séns Rósa Líf Darradóttir skrifar Skoðun Hærri greiðslur í fæðingarorlofi Kristján Þórður Snæbjarnarson skrifar Skoðun Skólabærinn Garðabær: Við mælum árangur og gerum stöðugt betur Almar Guðmundsson,Sigríður Hulda Jónsdóttir skrifar Skoðun Stóra spurningin sem fjárlögin svara ekki Sandra B. Franks skrifar Skoðun Námsmat og Matsferill – Tækifæri til umbóta í skólastarfi Sigurbjörg Róbertsdóttir skrifar Skoðun Tími til aðgerða - loftslags- og umhverfismál sett á dagskrá Jóna Þórey Pétursdóttir skrifar Skoðun Setjum á okkur súrefnisgrímuna áður en við björgum heiminum. Nú þarf hinn þögli meirihluti að láta í sér heyra Steindór Þórarinsson skrifar Skoðun Sterkt skólasamfélag á Akureyri, sameiginleg ábyrgð og framtíðarsýn Heimir Örn Árnason skrifar Skoðun Fæðingarhríðir fjórðu iðnbyltingarinnar: Til fjármálafyrirtækja Klara Nótt Egilson skrifar Skoðun „AMOC straumurinn", enn ein heimsendaspáin... Valgerður Árnadóttir skrifar Sjá meira
Nú er vor í lofti og hjól af ýmsu tagi algengari í umferðinni. Rafhlaupahjól hafa á skömmum tíma náð miklum vinsældum hér á landi líkt og annars staðar í heiminum. Víða má sjá vegfarendur á þeysireið um stíga borgar og bæja og margir hafa tileinkað sér þennan einfalda og umhverfisvæna fararmáta. Um fimmti hver Reykvíkingur notar rafhlaupahjól, notkunin er mest í aldurshópnum 18 til 24 ára en hlutfallslega flestir úr aldurshópnum 25 til 34 ára nota rafhlaupahjólin eitthvað. Þetta er meðal þess sem fram kemur í nýrri könnun Gallup fyrir Reykjavíkurborg. Með aukinni notkun verða þó fleiri óhöpp og slysum á rafhlaupahjólum fjölgar. Hvernig má stuðla að öruggari notkun og bættri umferð mismunandi vegfarenda? Brunandi um stíga og stræti Samkvæmt umferðarlögum mega rafhlaupahjól eingöngu vera á gangstéttum og göngustígum, ekki á akbraut, en þau lúta að öðru leyti sömu reglum og reiðhjól. En þar eru líka gangandi vegfarendur og taka þarf tillit til þeirra. Eðli málsins samkvæmt komast hjólin mun hraðar en tveir jafnfljótir og því þurfa hjólreiðamenn og rafskútuknapar að vera meðvitaðir um umhverfi sitt og sýna tillitssemi á göngustígum. Gott er að láta þá sem gangandi eru vita tímanlega þegar hjólið nálgast, til dæmis með því að hringja bjöllu. Sumir hafa reyndar bent á að gangandi vegfarendur hrökkvi stundum í kút þegar bjöllunni er hringt og stökkvi jafnvel í veg fyrir hjólið. Þá er mögulega ráð að hringja henni fyrr. Vissulega fer þetta eftir aðstæðum hverju sinni en allir þurfa að vera meðvitaðir um að fjölbreytt umferð fer orðið um göngu- og hjólreiðarstíga og gangandi vegfarendur þurfa líka að virða merkta hjólreiðarstíga. Hins vegar er reglan sú að á göngustígum eiga gangandi vegfarendur réttinn. Þannig sá sem er á rafhlaupahjóli á alltaf að víkja fyrir gangandi vegfaranda á göngustígum. Einnig er vert að hafa í huga þegar rafhlaupahjól er tekið á leigu að skilja vel við hjólið þannig að það sé ekki fyrir og valdi öðrum vegfarendum óþægindum. Ef allir leggjast á eitt við að sýna tillitssemi þá gengur öll umferð betur og viðhorf til mismunandi fararmáta verður jákvæðara. Aldurstakmörk Ekkert aldurstakmark er á rafhlaupahjól sem fara hæst í 25 km á klst en þó skal ávallt fara eftir þeim viðmiðum og leiðbeiningum sem framleiðandi hjólsins leggur til. Því er mjög mikilvægt að foreldrar kynni sér leiðbeiningarnar áður en fjárfest er í gripnum, athugi fyrir hvaða aldur hjólið er ætlað og fari vel yfir umferðarreglur með börnunum og hvernig haga skuli akstrinum. Rafskútuleigur eru yfirleitt með aldurstakmark á notkun hjólanna og miðast það þá oftast við 18 ára aldurstakmark. Ólöglegt er að eiga við rafhlaupahjól þannig að þau komist hraðar en 25 km á klst og getur það haft áhrif á tryggingar. Þá þarf hjólið að vera skráð og vátryggt. Annars geta rafhlaupahjól fallið undir aðrar tryggingar eins og til dæmis fjölskyldutryggingar. Öryggisbúnaður Hjálmaskylda er fyrir alla undir 16 ára aldri á rafhlaupahjólum, vespum og reiðhjólum. Þó er skynsamlegt fyrir alla, óháð aldri, að nota hjálm öryggisins vegna. Í Danmörku og Noregi hefur mikið verið rætt um aukið regluverk í kringum vélknúin hlaupahjól og þá meðal annars að setja hjálmaskyldu á alla sem ferðast um á þeim. Einnig er mikilvægt að átta sig á að það er með öllu óheimilt að vera með farþega nema ökumaður sé 20 ára eða eldri. Því miður er það allt of algeng sjón að sjá unga ökumenn með farþega á vélknúnum hjólum og oft er enginn með hjálm. Mikil slysahætta skapast við þessar aðstæður og ef eitthvað kemur upp á eru ökumaður og farþegar algjörlega óvarin. Hjálmur er í raun mikilvægasti öryggisbúnaðurinn til varnar alvarlegum höfuðmeiðslum og getur skipt sköpum ef slys verður. Hjólin skulu búin ljósum, hvítum að framan og rauðum að aftan, og hafa skal þau kveikt eftir að skyggja tekur. Einnig á að vera endurskin að framan og aftanverðu. Ekki má nota rafhlaupahjól undir áhrifum áfengis eða vímuefna og búast má við sektum í slíkum tilvikum. Einnig er bannað að nota farsíma á ferð. Ekki þarf nema augnabliks gáleysi eða að athyglin flögri burt í sekúndubrot til þess að hjólaferðin endi á ljósastaur, svo raunverulegt dæmi sé tekið. Farsæl ferð Við höfum öll hag af því að afstýra slysum og því er mikilvægt að sinna forvörnum í umferðinni. Nú standa til boða mismunandi fararskjótar fyrir fólk á öllum aldri og því enn meiri ástæða til að sýna tillitssemi og fylgja umferðarreglum. Á vef Samgöngustofu má finna gagnlegt fræðsluefni um rafhlaupahjól en einnig er fjallað um þau í Sjóvá spjallinu, nýju hlaðvarpi Sjóvár. Hægt er að nálgast það á vefsíðu Sjóvá og helstu efnisveitum svo sem Spotify og Apple Podcast. Foreldrar bera ábyrgð á hvaða tæki börnin þeirra fá í hendurnar og að undirbúa þau vel fyrir notkun þeirra en yfirvöld bera einnig ábyrgð á að regluverk sé skýrt og samgöngur í lagi. Við þurfum því öll að leggjast á eitt við að stuðla að góðri umferðarmenningu og að allir skili sér heilir heim. Höfundur er verkefnastjóri forvarna hjá Sjóvá.
Þegar viðskiptalíkan Vesturlanda er stríð – og almenningur borgar brúsann Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir Skoðun
Skoðun Speglar geta aðeins logið – um hlutlægni, huglægni og mennskuna Hjalti Hrafn Hafþórsson skrifar
Skoðun Þegar viðskiptalíkan Vesturlanda er stríð – og almenningur borgar brúsann Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Náttúruvernd er loftslagsaðgerð og loftslagsaðgerðir þjóna náttúrunni Þorgerður María Þorbjarnardóttir skrifar
Skoðun Skortur á rafiðnaðarfólki ógnar samkeppnishæfni Evrópu Kristján Daníel Sigurbergsson skrifar
Skoðun Skólabærinn Garðabær: Við mælum árangur og gerum stöðugt betur Almar Guðmundsson,Sigríður Hulda Jónsdóttir skrifar
Skoðun Námsmat og Matsferill – Tækifæri til umbóta í skólastarfi Sigurbjörg Róbertsdóttir skrifar
Skoðun Tími til aðgerða - loftslags- og umhverfismál sett á dagskrá Jóna Þórey Pétursdóttir skrifar
Skoðun Setjum á okkur súrefnisgrímuna áður en við björgum heiminum. Nú þarf hinn þögli meirihluti að láta í sér heyra Steindór Þórarinsson skrifar
Skoðun Sterkt skólasamfélag á Akureyri, sameiginleg ábyrgð og framtíðarsýn Heimir Örn Árnason skrifar
Skoðun Fæðingarhríðir fjórðu iðnbyltingarinnar: Til fjármálafyrirtækja Klara Nótt Egilson skrifar
Þegar viðskiptalíkan Vesturlanda er stríð – og almenningur borgar brúsann Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir Skoðun