Dýpt kreppu skoðuð í samanburði við rekstur Landspítala í X ár Rakel Sveinsdóttir skrifar 27. apríl 2020 08:45 Konráð S. Guðjónsson hagfræðingur Viðskiptaráðs segir nýtt haglíkan ráðsins gagnlegt til að rýna betur í gangverk hagkerfisins og geti auðveldað stjórnendum að taka eins upplýstar ákvarðanir og hægt er. „Þó að það sé nær ómögulegt að spá með nægilegri vissu um framvinduna næstu misseri er nauðsynlegt að gera sér í hugarlund hvernig hlutirnir þróast að gefnum ákveðnum forsendum,“ segir Konráð S. Guðjónsson hagfræðingur Viðskiptaráðs Íslands um nýtt haglíkan sem Viðskiptaráðið kynnir til sögunnar í dag undir yfirskriftinni „Haglíkan í skugga COVID-19.“ „Með þessu líkani getur hver sem er áttað sig betur á því hvaða áhrif COVID-19 faraldurinn hefur á efnahagslífið því þróun landsframleiðslu er ráðandi þáttur þegar kemur að kaupmætti launa, fasteignamarkaði, atvinnustigi, skatttekjum og svo mörgu öðru,“ segir Konráð. Að sögn Konráðs kom líkanið til af því að síðastliðna tvo mánuði hefur Viðskiptaráðið verið að velta fyrir sér stöðunni með því að búa til hinar ýmsu sviðsmyndir. Það sé erfitt viðfangs, kreppan verður sú dýpsta í áratugi og jafnvel aldir og erfitt sé fyrir söguleg gögn og haglíkön að fanga atburði og afleiðingar heimsfaraldursins. Það sem líkanið sýnir eru sviðsmyndir af þróun landsframleiðslu til ársins 2030. Notendur setja sjálfir inn raunbreytingar og geta þannig séð hvernig sviðsmynd breytist miðað við mismunandi rauntölur eða spár. „Við sjáum til dæmis að ef höggið verður mjög þungt og um 13% samdráttur landsframleiðslu eins og í þeirri sviðsmynd sem birtist þegar líkanið opnast, þá gætum við verið nokkurn tíma eða jafnvel átta ár að ná fyrra stigi verðmætasköpunar á mann, jafnvel þó að batinn verði í takt við sögulega hagþróun,“ segir Konráð og bætir við „Það endurspeglar líka að bæði dýpt niðursveiflunnar í ár og efnahagsbatinn þegar hann hefst mun hafa gríðarleg áhrif á niðurstöðuna ef við horfum lengra fram í tímann. Því skipta rétt viðbrögð á vinnumarkaði, í fyrirtækjum, hjá ríkinu og Seðlabankanum höfuðmáli.“ Haglíkanið má sjá hér. Konráð segir líkanið geta nýst vel fyrirtækjum sem nú reyna að vinna einhverjar áætlanir fram í tímann. Líkanið sé einnig gagnlegt til að rýna betur í gangverk hagkerfisins og geti auðveldað stjórnendum að taka eins upplýstar ákvarðanir og hægt er. ,,Það mun koma í ljós hvernig þetta nýtist og aldrei að vita nema við þróum þetta áfram, enda lítum við á þetta sem fyrstu tilraun,“ segir Konráð. Auðvelt að skilja niðurstöður Í niðurstöðum líkansins er uppsafnað tap borið saman við rekstur Landspítalans til X ára eða sem nemur öllum launum og tengdum gjöldum á Íslandi í X mánuði. Niðurstöður sýna líka hvaða ár fyrri landsframleiðslu á mann er náð. Til frekari útskýringar tekur Konráð eftirfarandi dæmi og niðurstöður. »Til að sýna þetta má til dæmis gera ráð fyrir að ef höggið verður minna en í sviðsmyndinni sem birtist, eða um -7%, og batinn aðeins hraðari, um 4% hagvöxtur á ári, verður fyrri landsframleiðslu á mann náð árið 2024 í stað 2028 og uppsafnað tap nemur rekstri Landspítalans í 4 ár í stað 16 ára. »Á meðfylgjandi myndum má sjá hvernig niðurstöður breytast. Fyrri mynd sýnir -13% og seinni mynd - 7%. Þegar líkanið er opnað birtist sviðsmynd sem miðar13% samdrátt landsframleiðslu sem samsvarar rekstri Landspítalans í 16 ár og öllum launum og tengdum gjöldum á Íslandi í 9 mánuði.Vísir/Viðskiptaráð Hér hefur Konráð breytt forsendum þannig að samdráttur í landsframleiðslu er 7% en ekki 13% og hagvöxtur um 4%. Niðurstöðurnar breytast þá þannig að fyrri landsframleiðslu á mann verður náð árið 2024 í stað 2028 og uppsafnað tap landsframleiðslu nemur rekstri Landspítalans í 4 ár í stað 16 ára.Vísir/Viðskiptaráð Faraldur kórónuveiru (COVID-19) Efnahagsmál Landspítalinn Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Ný kynslóð vélmenna vekur óhug Viðskipti erlent Jón nýr formaður bankaráðs Landsbankans Viðskipti Sólin sest fyrir fullt og allt á Sælunni Viðskipti innlent Stöð 2+ lækkar verð Neytendur Sýn hættir við að selja vefmiðla og útvarp Viðskipti innlent Þrjú atriði til að auka á sjálfsöryggið okkar í vinnunni Atvinnulíf Opna verslun á Keflavíkurflugvelli þar sem Arion var áður Viðskipti innlent Hafa náð nýjum sölusamningi í Bandaríkjunum Viðskipti innlent Enn ekkert að frétta af félagi sem þúsundir Íslendinga eiga kröfu á Neytendur Framkvæmdastjóri Jafnréttisstofu til Visku Viðskipti innlent Fleiri fréttir Þrjú atriði til að auka á sjálfsöryggið okkar í vinnunni Tók fimm mánuði að byrja að tala íslensku Finnur þægilegu heimatilfinninguna þegar hann lendir í Keflavík „Einn mjög fárra karla á mínum aldri sem er ekki í golfi!“ Að vera bestur í teyminu er allt annað en að vera góður stjórnandi Kynslóðaskipti: Arftakaáætlunin virkjuð, vinnustaðaskóli og ný tækifæri fyrir starfsfólk 55-74 ára fjölgar hlutfallslega mest á vinnumarkaði „Ótrúlega vel gift honum Obba sem er A-manneskja“ Algengt að starfsfólk læri ekki af mistökum Hjón í nýsköpun: „Það er reyndar hún sem er Þjóðverjinn en ég Íslendingurinn“ Vandræðalega kvöldsvæfur framkvæmdastjóri Öfund í vinnu og afbrýðisamir vinnufélagar Gæðasamtöl við dótturina, mömmu eða vinkonu á leið í vinnu Sex einkenni um að þú sért í miðaldrakrísu í vinnunni Plankavinir, kaka fyrir vinnufélaga, leika sér með börnum og hafa gaman Spennuþrungin sigling Mottumarssokkana til Íslands dæmi um hvað margt getur komið upp „What do you mean by shit-mix, are you mixing the shit?“ Sofnar í leikhúsi, á tónleikum, í kirkjum og fleiri stöðum Deilur og leiðindi við vinnufélaga og góð ráð Fögnum fjölbreytileikanum: Pólverjar flestir, síðan Litháar, síðan Íslendingar Eiga ekki bara að vera Íslendingar í betur launuðu störfunum „Menn trúðu því um tíma að hægt væri að semja við skrattann“ Nú er hægt að kúra og slappa af á morgnana „Karlarnir segja konur of reynslulausar“ Eðlilegt að starfsmenn og stjórnendur skipti um vinnu reglulega „Stjórnendur átta sig ekki alltaf á því að starfslýsing er ekki nóg“ „Þau vildu ræða við kempurnar þrjár: Katrínu Jak, Elízu Reid og mig!“ „Það er fátt skemmtilegra en að taka einn Tene dag“ Leiðtogaþjálfun: „Þetta er eins og taka til í geymslunni“ Sjá meira
„Þó að það sé nær ómögulegt að spá með nægilegri vissu um framvinduna næstu misseri er nauðsynlegt að gera sér í hugarlund hvernig hlutirnir þróast að gefnum ákveðnum forsendum,“ segir Konráð S. Guðjónsson hagfræðingur Viðskiptaráðs Íslands um nýtt haglíkan sem Viðskiptaráðið kynnir til sögunnar í dag undir yfirskriftinni „Haglíkan í skugga COVID-19.“ „Með þessu líkani getur hver sem er áttað sig betur á því hvaða áhrif COVID-19 faraldurinn hefur á efnahagslífið því þróun landsframleiðslu er ráðandi þáttur þegar kemur að kaupmætti launa, fasteignamarkaði, atvinnustigi, skatttekjum og svo mörgu öðru,“ segir Konráð. Að sögn Konráðs kom líkanið til af því að síðastliðna tvo mánuði hefur Viðskiptaráðið verið að velta fyrir sér stöðunni með því að búa til hinar ýmsu sviðsmyndir. Það sé erfitt viðfangs, kreppan verður sú dýpsta í áratugi og jafnvel aldir og erfitt sé fyrir söguleg gögn og haglíkön að fanga atburði og afleiðingar heimsfaraldursins. Það sem líkanið sýnir eru sviðsmyndir af þróun landsframleiðslu til ársins 2030. Notendur setja sjálfir inn raunbreytingar og geta þannig séð hvernig sviðsmynd breytist miðað við mismunandi rauntölur eða spár. „Við sjáum til dæmis að ef höggið verður mjög þungt og um 13% samdráttur landsframleiðslu eins og í þeirri sviðsmynd sem birtist þegar líkanið opnast, þá gætum við verið nokkurn tíma eða jafnvel átta ár að ná fyrra stigi verðmætasköpunar á mann, jafnvel þó að batinn verði í takt við sögulega hagþróun,“ segir Konráð og bætir við „Það endurspeglar líka að bæði dýpt niðursveiflunnar í ár og efnahagsbatinn þegar hann hefst mun hafa gríðarleg áhrif á niðurstöðuna ef við horfum lengra fram í tímann. Því skipta rétt viðbrögð á vinnumarkaði, í fyrirtækjum, hjá ríkinu og Seðlabankanum höfuðmáli.“ Haglíkanið má sjá hér. Konráð segir líkanið geta nýst vel fyrirtækjum sem nú reyna að vinna einhverjar áætlanir fram í tímann. Líkanið sé einnig gagnlegt til að rýna betur í gangverk hagkerfisins og geti auðveldað stjórnendum að taka eins upplýstar ákvarðanir og hægt er. ,,Það mun koma í ljós hvernig þetta nýtist og aldrei að vita nema við þróum þetta áfram, enda lítum við á þetta sem fyrstu tilraun,“ segir Konráð. Auðvelt að skilja niðurstöður Í niðurstöðum líkansins er uppsafnað tap borið saman við rekstur Landspítalans til X ára eða sem nemur öllum launum og tengdum gjöldum á Íslandi í X mánuði. Niðurstöður sýna líka hvaða ár fyrri landsframleiðslu á mann er náð. Til frekari útskýringar tekur Konráð eftirfarandi dæmi og niðurstöður. »Til að sýna þetta má til dæmis gera ráð fyrir að ef höggið verður minna en í sviðsmyndinni sem birtist, eða um -7%, og batinn aðeins hraðari, um 4% hagvöxtur á ári, verður fyrri landsframleiðslu á mann náð árið 2024 í stað 2028 og uppsafnað tap nemur rekstri Landspítalans í 4 ár í stað 16 ára. »Á meðfylgjandi myndum má sjá hvernig niðurstöður breytast. Fyrri mynd sýnir -13% og seinni mynd - 7%. Þegar líkanið er opnað birtist sviðsmynd sem miðar13% samdrátt landsframleiðslu sem samsvarar rekstri Landspítalans í 16 ár og öllum launum og tengdum gjöldum á Íslandi í 9 mánuði.Vísir/Viðskiptaráð Hér hefur Konráð breytt forsendum þannig að samdráttur í landsframleiðslu er 7% en ekki 13% og hagvöxtur um 4%. Niðurstöðurnar breytast þá þannig að fyrri landsframleiðslu á mann verður náð árið 2024 í stað 2028 og uppsafnað tap landsframleiðslu nemur rekstri Landspítalans í 4 ár í stað 16 ára.Vísir/Viðskiptaráð
Faraldur kórónuveiru (COVID-19) Efnahagsmál Landspítalinn Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Ný kynslóð vélmenna vekur óhug Viðskipti erlent Jón nýr formaður bankaráðs Landsbankans Viðskipti Sólin sest fyrir fullt og allt á Sælunni Viðskipti innlent Stöð 2+ lækkar verð Neytendur Sýn hættir við að selja vefmiðla og útvarp Viðskipti innlent Þrjú atriði til að auka á sjálfsöryggið okkar í vinnunni Atvinnulíf Opna verslun á Keflavíkurflugvelli þar sem Arion var áður Viðskipti innlent Hafa náð nýjum sölusamningi í Bandaríkjunum Viðskipti innlent Enn ekkert að frétta af félagi sem þúsundir Íslendinga eiga kröfu á Neytendur Framkvæmdastjóri Jafnréttisstofu til Visku Viðskipti innlent Fleiri fréttir Þrjú atriði til að auka á sjálfsöryggið okkar í vinnunni Tók fimm mánuði að byrja að tala íslensku Finnur þægilegu heimatilfinninguna þegar hann lendir í Keflavík „Einn mjög fárra karla á mínum aldri sem er ekki í golfi!“ Að vera bestur í teyminu er allt annað en að vera góður stjórnandi Kynslóðaskipti: Arftakaáætlunin virkjuð, vinnustaðaskóli og ný tækifæri fyrir starfsfólk 55-74 ára fjölgar hlutfallslega mest á vinnumarkaði „Ótrúlega vel gift honum Obba sem er A-manneskja“ Algengt að starfsfólk læri ekki af mistökum Hjón í nýsköpun: „Það er reyndar hún sem er Þjóðverjinn en ég Íslendingurinn“ Vandræðalega kvöldsvæfur framkvæmdastjóri Öfund í vinnu og afbrýðisamir vinnufélagar Gæðasamtöl við dótturina, mömmu eða vinkonu á leið í vinnu Sex einkenni um að þú sért í miðaldrakrísu í vinnunni Plankavinir, kaka fyrir vinnufélaga, leika sér með börnum og hafa gaman Spennuþrungin sigling Mottumarssokkana til Íslands dæmi um hvað margt getur komið upp „What do you mean by shit-mix, are you mixing the shit?“ Sofnar í leikhúsi, á tónleikum, í kirkjum og fleiri stöðum Deilur og leiðindi við vinnufélaga og góð ráð Fögnum fjölbreytileikanum: Pólverjar flestir, síðan Litháar, síðan Íslendingar Eiga ekki bara að vera Íslendingar í betur launuðu störfunum „Menn trúðu því um tíma að hægt væri að semja við skrattann“ Nú er hægt að kúra og slappa af á morgnana „Karlarnir segja konur of reynslulausar“ Eðlilegt að starfsmenn og stjórnendur skipti um vinnu reglulega „Stjórnendur átta sig ekki alltaf á því að starfslýsing er ekki nóg“ „Þau vildu ræða við kempurnar þrjár: Katrínu Jak, Elízu Reid og mig!“ „Það er fátt skemmtilegra en að taka einn Tene dag“ Leiðtogaþjálfun: „Þetta er eins og taka til í geymslunni“ Sjá meira