Fiskveiðiauðlindin Brynjar Níelsson skrifar 28. maí 2020 11:00 Eignayfirfærsla hluthafa í Samherja á hlut sínum í félaginu til afkomenda hefur valdið miklu uppnámi í íslensku samfélagi. Nú eru það ekki nýmæli að börn erfi foreldra sína, hvorki þegar um hlutabréf er að ræða né aðrar eignir. Velti því fyrir mér hvort uppnámið hefði orðið jafnmikið hefðu hluthafarnir bara gefið upp öndina. Reiðin og heiftin virðist vera vegna þess að Samherji hefur aflaheimildir í íslenskri lögsögu. Iðulega þegar heiftin og reiðin ræður för grauta menn saman ólíkum hlutum, ekki síst stjórnmálamenn á vinstri vængnum. Því er rétt að rifja upp söguna en hún getur stundum hjálpað okkur að fá eitthvert vit í umræðuna. Sagan í grófum dráttum Þegar kvótakerfinu var komið á höfðu verið frjálsar veiðar á Íslandsmiðum í takmarkaðri auðlind. Veiðar voru óhagkvæmar og offjárfesting var í greininni. Opinberir aðilar voru áberandi í útgerð, einkum bæjarútgerðir, sem kostuðu útsvarsgreiðendur háar fjárhæðir. Útgerðir voru meira og minna á hausnum þótt afli væri mikill. Kallaði það á endalausar gengisfellingar og millifærslusjóði með tilheyrandi kjararýrnun fyrir almenning, sem var óhjákvæmilegt því engin önnur atvinnugrein aflaði okkur gjaldeyris. Við vorum svo lánsöm að farið var úr sóknarmarkskerfi í aflamarkskerfi á árinu 1983, sem í daglegu tali nefnist kvótakerfi. Við þau umskipti voru góð ráð dýr og deilt um hverjum ætti að úthluta aflaheimildum og hvernig. Farin var sú leið að miða við veiðireynslu síðustu ára hjá hverri útgerð. Var það gert að ráði færustu stjórnlagafræðinga, sem töldu að þeir sem höfðu sótt sjóinn ættu stjórnarskrárvarin réttindi til veiða, alveg eins og aðrir sem höfðu nýtt auðlindir sem ekki voru háðar beinum eignarrétti annarra. Þess vegna var talið að einhvers konar uppboðsleið til hæstbjóðanda gengi ekki upp auk þess ekki talið rétt af afhenda örfáum ríkum allan rétt til að nýta auðlindina sem hæstbjóðanda. Síðan gerist það á árinu 1990 að heimilað er framsal aflaheimilda til að auka hagkvæmni greinarinnar og óþarfi er að rekja hversu mikil lukka það var fyrir greinina og þjóðina alla. Sjávarútvegur varð sjálfbær atvinnugrein, sem hefur alið af sér mörg stór og öflug nýsköpunarfyrirtæki. Það sem menn sáu ekki fyrir við kvótakerfið og sérstaklega framsalið, hversu verðmætar aflaheimildirnar urðu. Þeir sem höfðu verið skuldugir upp fyrir haus og barist í bökkum áratugum saman áttu skyndilega eitthvað afgangs og jafnvel talsvert af fé. Það fór illa í marga landsmenn, skiljanlega, jafnvel þótt opinberir aðilar hafi fengið úthlutað mest af kvótanum þegar aflamarkskerfinu var komið á. Aflamarkskerfið hefur verið við lýði síðan þótt margs konar breytingar hafi átt sér stað til að koma til móts við félagsleg-og byggðasjónarmið. Samherji Ólíkt mörgum öðrum útgerðum hafði Samherji litlar sem engar veiðiheimildir í upphafi. Eftir 1990 þegar markaður var kominn með veiðiheimildir tóku Samherjamenn mikla áhættu og keyptu veiðiheimildir jafnt og þétt. Ástæðan væntanlega sú að þeir hafi talið sig geta rekið útgerð betur en margir aðrir. Virðist sú verða raunin og óx fyrirtækið hröðum skrefum. Fyrirtækið keypti einnig útgerðir í öðrum löndum sem og veiðiheimildir og einnig víkkað út starfsemi sína. Hefur verið svo í nokkurn tíma að hagnaður samsteypunnar hefur verið meiri af annarri starfsemi en veiðum á Íslandsmiðum. Ástæða er til að gleðjast yfir velgengni félagsins, ekki bara fyrir hönd hluthafanna, heldur einnig fyrir hönd þjóðarinnar. Hagsmunir þjóðarinnar Nú er það ekki svo að núverandi fiskveiðistjórnunarkerfi sé meitlað í stein. Það hefur hins vegar reynst vel og sjávarútvegurinn sjálfbær, öfugt við aðrar fiskveiðiþjóðir. Í því felst mestur hagur þjóðarinnar. Margir halda að hagsmunir þjóðarinnar felist í því að skattleggja útveginn meira með hærri veiðigjöldum að því að þjóðin fái ekki nægan arð af auðlindinni. Nú er það samt svo að arðgreiðslur úr greininni er minni en í öðrum atvinnugreinum. Það myndi að sjálfsögðu drepa mörg útgerðarfyrirtæki og hafa veruleg neikvæð áhrif á byggðirnar, auk þess að veikja samkeppnishæfni greinarinnar. Það væri eins og að pissa í skóinn sinn. Brynjar á Alþingi milli Viðreisnarmannanna Jóns Steinþórs Valdimarssonar og Þorsteins Víglundssonar. Þorsteinn hefur nú látið af þingmennsku.visir/vilhelm Enn fráleitari er sú skoðun að innkalla allar veiðiheimildir og selja síðan hæstbjóðanda. Mjög merkilegt þegar stjórnmálamenn, sem búa til kerfi þar sem veiðiheimildir ganga kaupum og sölu, halda að það sé rétt og eðlilegt að afturkalla þær bótalaust í einum grænum af útgerðum sem hafa skuldsett sig upp á milljarða til að kaupa kvóta, og ætla svo að selja það hæstbjóðanda. Ætla menn að kalla það gjafakvóta áfram? Hvað ætla menn að gera ef svo vildi til að þessi hæstbjóðandi myndi nú hagnast eftir uppboðið svo ég tali nú ekki um að afkomendur hans erfi þann hagnað? Það er eins og menn séu ekki með öllum mjalla. Gamlir stjórnmálamenn og yngri Ég hef ég alltaf haft gaman af gömlum og reynslumiklum stjórnmálamönnum. Legg við hlustir þegar þeir tjá sig og reyni að innbyrða fróðleikinn. Las grein eftir einn slíkan í einum af þessum skoðanamiðlum sem kalla sig fjölmiðla. Þar gagnrýnir hann fyrirkomulag fiskveiðikerfisins og segir að arðinum á þjóðareigninni hafi verið stolið um hábjartan dag í pólitísku skjóli stjórnvalda. Vísar hann til þess að eignarhluti í Samherja færðist eigna barna eigendanna. En þessi aldni og skemmtilegi maður var forystumaður í íslenskri pólitík á níunda áratug síðustu aldar og í ríkisstjórn þegar framsalinu á aflaheimildum var komið á. Skrítið að sami maðurinn tali um þjófnað á auðlindinni um hábjartan dag og varpi ábyrgðinni á aðra. Stjórnmálamenn í dag eru enn meira úti á þekju en þeir eldri. Einn kom með fyrirspurn til forsætisráðherra í vikunni og spurði hvort von væri á frumvarpi um útgerðarfyrirtæki í haust og var tilefnið eignayfirfærsla á hlut í Samherja til afkomenda. Um hvað skyldi þingmaðurinn vera að spyrja? Vill hann breyta erfðalögum eða er þetta bara venjulegt gaspur og lýðsleikjuháttur? Af hverju kemur þetta fólk ekki með frumvarp um breytingar á fiskveiðistjórnunarkerfinu eða tillögu um nýtt kerfi? Hvað skal gera? Tilfinningar fylgja allri umræðu um nýtingar á auðlindum landsins. Það fer öfugt ofan í marga að einhver hagnist á nýtingu auðlinda og er litið á það sem þjófnað. Það er líka glæpur í hugum margra þegar fyrirtæki verða gjaldþrota, sem hefur verið hlutskipti margra útgerða í gegnum tíðina. Það er vandlifað í íslenskum veruleika. Sjálfur dáist ég af mönnum sem taka áhættu með allt sitt fé með því að kaupa aflaheimildir á markaði samkvæmt leikreglum sem löggjafinn hefur sett. Þeir gerðu það vegna þess að þeir trúðu að þeir gætu byggt upp öflugt Útgerðarfélag Útgerð er áhættusamur rekstur enda ekki á vísan að róa með aflabrögð eða stöðu fiskstofna. Núverandi fiskveiðikerfi er ekki heilagt. Á því hafa verið gerðar minniháttar breytingar í gegnum tíðina og deilt hefur verið um hvort þær séu allar til batnaðar. Ég er opinn fyrir breytingum ef ég sannfærist um að hagsmunir þjóðarinnar sé betur borgið með þeim. Hærri skattur á greinina, sem sumir halda að sé leigugjald, er ekki í þágu hagsmuna þjóðarinnar. Slíkur skattur myndi drepa litlar og meðalstórar útgerðir. Þessi innköllun á aflaheimildum og uppboð á þeim til hæstbjóðanda er ótæk. Í fyrsta lagi er ekki hægt að innkalla þær nema á löngum tíma. Í annan stað, eins og sumir myndu segja, myndi það drepa margar útgerðir, sérstaklega litlu og meðalstóru útgerðirnar. Í þriðja lagi myndi það raska mjög byggðum landsins. Fyrir þá sem aldrei geta lært af reynslunni gætum við tekið upp aftur frjálsar veiðar í sóknarmarkskerfi. Það vilja þeir helst sem hafa selt aflaheimildir sínar og eytt andvirðinu í brask. Svo getum við auðvitað ákveðið að þjóðnýta útgerðirnar og ríki og sveitarfélög fari aftur í útgerð. Þá fer allur arðurinn sannanlega til þjóðarinnar. En þjóðin verður þá að vera tilbúin að greiða tapið, eins og hún gerði áratugum saman þegar ég var ungur maður. Höfundur er alþingismaður. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Alþingi Sjávarútvegur Samherjaskjölin Brynjar Níelsson Mest lesið Samtökin 78 verðlauna sögufölsun Böðvar Björnsson Skoðun Varað við embætti sérstaks saksóknara Gestur Jónsson Skoðun Ætlar Ísland að fara sömu leið og Evrópa í útlendingamálum? Kári Allansson Skoðun Út af sporinu en ekki týnd að eilífu María Helena Mazul Skoðun Hættuleg ofnotkun svefnlyfja á Íslandi Drífa Sigfúsdóttir Skoðun Menntun sem mannréttindi – ekki forréttindi París Anna Bergmann,Sigurður Kári Harðarson Skoðun Meira að segja formaður Viðreisnar Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Börnin sem deyja á Gaza Elín Pjetursdóttir Skoðun Hvað er lýðskóli eiginlega? Margrét Gauja Magnúsdóttir Skoðun Afstaða – á vaktinni í 20 ár Arndís Vilhjálmsdóttir,Guðbjörg Sveinsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Framtíðin fær húsnæði Ingunn Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Börnin sem deyja á Gaza Elín Pjetursdóttir skrifar Skoðun Brýr, sýkingar og börn Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar Skoðun Hvað er lýðskóli eiginlega? Margrét Gauja Magnúsdóttir skrifar Skoðun Búum til pláss fyrir framtíðina Birna Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Hættuleg ofnotkun svefnlyfja á Íslandi Drífa Sigfúsdóttir skrifar Skoðun Kveikjum neistann um allt land Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Ætlar Ísland að fara sömu leið og Evrópa í útlendingamálum? Kári Allansson skrifar Skoðun Samtökin 78 verðlauna sögufölsun Böðvar Björnsson skrifar Skoðun Afstaða – á vaktinni í 20 ár Arndís Vilhjálmsdóttir,Guðbjörg Sveinsdóttir skrifar Skoðun Menntun sem mannréttindi – ekki forréttindi París Anna Bergmann,Sigurður Kári Harðarson skrifar Skoðun Varað við embætti sérstaks saksóknara Gestur Jónsson skrifar Skoðun Út af sporinu en ekki týnd að eilífu María Helena Mazul skrifar Skoðun Meira að segja formaður Viðreisnar Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Gaza sveltur til dauða - Tími bréfaskrifta er löngu liðinn Magnús Magnússon,Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Steypuklumpablætið í borginni Ragnhildur Alda María Vilhjálmsdóttir skrifar Skoðun Kærum og beitum Ísrael viðskiptabanni! Pétur Heimisson skrifar Skoðun Blæðandi vegir Sigþór Sigurðsson skrifar Skoðun Fái einstaklingar sem eru hættulegir sjálfum sér ekki viðeigandi búsetuúrræði blasir við mikill harmleikur Elínborg Björnsdóttir skrifar Skoðun Hroki og hleypidómar - syngur Jónas Sen? Bjarnheiður Hallsdóttir skrifar Skoðun Sveitarfélög gegna lykilhlutverki í vistvænni mannvirkjagerð Guðrún Lilja Kristinsdóttir,Bergþóra Góa Kvaran skrifar Skoðun „Nýtt veiðigjald: sátt byggð á hagkvæmni“ Svanur Guðmundsson skrifar Skoðun Opinber áskorun til prófessorsins Brynjar Karl Sigurðsson skrifar Skoðun Nærvera Héðinn Unnsteinsson skrifar Skoðun Þegar Dagur lét mig hrasa á gangstéttarhellu Björn Teitsson skrifar Skoðun Þessi jafnlaunavottun... Sunna Arnardottir skrifar Skoðun Heilsuspillandi minnisleysi í boði Sjálfstæðisflokksins Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun #BLESSMETA – fyrsta grein Guðrún Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Dáleiðsla er ímyndun ein Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Sjá meira
Eignayfirfærsla hluthafa í Samherja á hlut sínum í félaginu til afkomenda hefur valdið miklu uppnámi í íslensku samfélagi. Nú eru það ekki nýmæli að börn erfi foreldra sína, hvorki þegar um hlutabréf er að ræða né aðrar eignir. Velti því fyrir mér hvort uppnámið hefði orðið jafnmikið hefðu hluthafarnir bara gefið upp öndina. Reiðin og heiftin virðist vera vegna þess að Samherji hefur aflaheimildir í íslenskri lögsögu. Iðulega þegar heiftin og reiðin ræður för grauta menn saman ólíkum hlutum, ekki síst stjórnmálamenn á vinstri vængnum. Því er rétt að rifja upp söguna en hún getur stundum hjálpað okkur að fá eitthvert vit í umræðuna. Sagan í grófum dráttum Þegar kvótakerfinu var komið á höfðu verið frjálsar veiðar á Íslandsmiðum í takmarkaðri auðlind. Veiðar voru óhagkvæmar og offjárfesting var í greininni. Opinberir aðilar voru áberandi í útgerð, einkum bæjarútgerðir, sem kostuðu útsvarsgreiðendur háar fjárhæðir. Útgerðir voru meira og minna á hausnum þótt afli væri mikill. Kallaði það á endalausar gengisfellingar og millifærslusjóði með tilheyrandi kjararýrnun fyrir almenning, sem var óhjákvæmilegt því engin önnur atvinnugrein aflaði okkur gjaldeyris. Við vorum svo lánsöm að farið var úr sóknarmarkskerfi í aflamarkskerfi á árinu 1983, sem í daglegu tali nefnist kvótakerfi. Við þau umskipti voru góð ráð dýr og deilt um hverjum ætti að úthluta aflaheimildum og hvernig. Farin var sú leið að miða við veiðireynslu síðustu ára hjá hverri útgerð. Var það gert að ráði færustu stjórnlagafræðinga, sem töldu að þeir sem höfðu sótt sjóinn ættu stjórnarskrárvarin réttindi til veiða, alveg eins og aðrir sem höfðu nýtt auðlindir sem ekki voru háðar beinum eignarrétti annarra. Þess vegna var talið að einhvers konar uppboðsleið til hæstbjóðanda gengi ekki upp auk þess ekki talið rétt af afhenda örfáum ríkum allan rétt til að nýta auðlindina sem hæstbjóðanda. Síðan gerist það á árinu 1990 að heimilað er framsal aflaheimilda til að auka hagkvæmni greinarinnar og óþarfi er að rekja hversu mikil lukka það var fyrir greinina og þjóðina alla. Sjávarútvegur varð sjálfbær atvinnugrein, sem hefur alið af sér mörg stór og öflug nýsköpunarfyrirtæki. Það sem menn sáu ekki fyrir við kvótakerfið og sérstaklega framsalið, hversu verðmætar aflaheimildirnar urðu. Þeir sem höfðu verið skuldugir upp fyrir haus og barist í bökkum áratugum saman áttu skyndilega eitthvað afgangs og jafnvel talsvert af fé. Það fór illa í marga landsmenn, skiljanlega, jafnvel þótt opinberir aðilar hafi fengið úthlutað mest af kvótanum þegar aflamarkskerfinu var komið á. Aflamarkskerfið hefur verið við lýði síðan þótt margs konar breytingar hafi átt sér stað til að koma til móts við félagsleg-og byggðasjónarmið. Samherji Ólíkt mörgum öðrum útgerðum hafði Samherji litlar sem engar veiðiheimildir í upphafi. Eftir 1990 þegar markaður var kominn með veiðiheimildir tóku Samherjamenn mikla áhættu og keyptu veiðiheimildir jafnt og þétt. Ástæðan væntanlega sú að þeir hafi talið sig geta rekið útgerð betur en margir aðrir. Virðist sú verða raunin og óx fyrirtækið hröðum skrefum. Fyrirtækið keypti einnig útgerðir í öðrum löndum sem og veiðiheimildir og einnig víkkað út starfsemi sína. Hefur verið svo í nokkurn tíma að hagnaður samsteypunnar hefur verið meiri af annarri starfsemi en veiðum á Íslandsmiðum. Ástæða er til að gleðjast yfir velgengni félagsins, ekki bara fyrir hönd hluthafanna, heldur einnig fyrir hönd þjóðarinnar. Hagsmunir þjóðarinnar Nú er það ekki svo að núverandi fiskveiðistjórnunarkerfi sé meitlað í stein. Það hefur hins vegar reynst vel og sjávarútvegurinn sjálfbær, öfugt við aðrar fiskveiðiþjóðir. Í því felst mestur hagur þjóðarinnar. Margir halda að hagsmunir þjóðarinnar felist í því að skattleggja útveginn meira með hærri veiðigjöldum að því að þjóðin fái ekki nægan arð af auðlindinni. Nú er það samt svo að arðgreiðslur úr greininni er minni en í öðrum atvinnugreinum. Það myndi að sjálfsögðu drepa mörg útgerðarfyrirtæki og hafa veruleg neikvæð áhrif á byggðirnar, auk þess að veikja samkeppnishæfni greinarinnar. Það væri eins og að pissa í skóinn sinn. Brynjar á Alþingi milli Viðreisnarmannanna Jóns Steinþórs Valdimarssonar og Þorsteins Víglundssonar. Þorsteinn hefur nú látið af þingmennsku.visir/vilhelm Enn fráleitari er sú skoðun að innkalla allar veiðiheimildir og selja síðan hæstbjóðanda. Mjög merkilegt þegar stjórnmálamenn, sem búa til kerfi þar sem veiðiheimildir ganga kaupum og sölu, halda að það sé rétt og eðlilegt að afturkalla þær bótalaust í einum grænum af útgerðum sem hafa skuldsett sig upp á milljarða til að kaupa kvóta, og ætla svo að selja það hæstbjóðanda. Ætla menn að kalla það gjafakvóta áfram? Hvað ætla menn að gera ef svo vildi til að þessi hæstbjóðandi myndi nú hagnast eftir uppboðið svo ég tali nú ekki um að afkomendur hans erfi þann hagnað? Það er eins og menn séu ekki með öllum mjalla. Gamlir stjórnmálamenn og yngri Ég hef ég alltaf haft gaman af gömlum og reynslumiklum stjórnmálamönnum. Legg við hlustir þegar þeir tjá sig og reyni að innbyrða fróðleikinn. Las grein eftir einn slíkan í einum af þessum skoðanamiðlum sem kalla sig fjölmiðla. Þar gagnrýnir hann fyrirkomulag fiskveiðikerfisins og segir að arðinum á þjóðareigninni hafi verið stolið um hábjartan dag í pólitísku skjóli stjórnvalda. Vísar hann til þess að eignarhluti í Samherja færðist eigna barna eigendanna. En þessi aldni og skemmtilegi maður var forystumaður í íslenskri pólitík á níunda áratug síðustu aldar og í ríkisstjórn þegar framsalinu á aflaheimildum var komið á. Skrítið að sami maðurinn tali um þjófnað á auðlindinni um hábjartan dag og varpi ábyrgðinni á aðra. Stjórnmálamenn í dag eru enn meira úti á þekju en þeir eldri. Einn kom með fyrirspurn til forsætisráðherra í vikunni og spurði hvort von væri á frumvarpi um útgerðarfyrirtæki í haust og var tilefnið eignayfirfærsla á hlut í Samherja til afkomenda. Um hvað skyldi þingmaðurinn vera að spyrja? Vill hann breyta erfðalögum eða er þetta bara venjulegt gaspur og lýðsleikjuháttur? Af hverju kemur þetta fólk ekki með frumvarp um breytingar á fiskveiðistjórnunarkerfinu eða tillögu um nýtt kerfi? Hvað skal gera? Tilfinningar fylgja allri umræðu um nýtingar á auðlindum landsins. Það fer öfugt ofan í marga að einhver hagnist á nýtingu auðlinda og er litið á það sem þjófnað. Það er líka glæpur í hugum margra þegar fyrirtæki verða gjaldþrota, sem hefur verið hlutskipti margra útgerða í gegnum tíðina. Það er vandlifað í íslenskum veruleika. Sjálfur dáist ég af mönnum sem taka áhættu með allt sitt fé með því að kaupa aflaheimildir á markaði samkvæmt leikreglum sem löggjafinn hefur sett. Þeir gerðu það vegna þess að þeir trúðu að þeir gætu byggt upp öflugt Útgerðarfélag Útgerð er áhættusamur rekstur enda ekki á vísan að róa með aflabrögð eða stöðu fiskstofna. Núverandi fiskveiðikerfi er ekki heilagt. Á því hafa verið gerðar minniháttar breytingar í gegnum tíðina og deilt hefur verið um hvort þær séu allar til batnaðar. Ég er opinn fyrir breytingum ef ég sannfærist um að hagsmunir þjóðarinnar sé betur borgið með þeim. Hærri skattur á greinina, sem sumir halda að sé leigugjald, er ekki í þágu hagsmuna þjóðarinnar. Slíkur skattur myndi drepa litlar og meðalstórar útgerðir. Þessi innköllun á aflaheimildum og uppboð á þeim til hæstbjóðanda er ótæk. Í fyrsta lagi er ekki hægt að innkalla þær nema á löngum tíma. Í annan stað, eins og sumir myndu segja, myndi það drepa margar útgerðir, sérstaklega litlu og meðalstóru útgerðirnar. Í þriðja lagi myndi það raska mjög byggðum landsins. Fyrir þá sem aldrei geta lært af reynslunni gætum við tekið upp aftur frjálsar veiðar í sóknarmarkskerfi. Það vilja þeir helst sem hafa selt aflaheimildir sínar og eytt andvirðinu í brask. Svo getum við auðvitað ákveðið að þjóðnýta útgerðirnar og ríki og sveitarfélög fari aftur í útgerð. Þá fer allur arðurinn sannanlega til þjóðarinnar. En þjóðin verður þá að vera tilbúin að greiða tapið, eins og hún gerði áratugum saman þegar ég var ungur maður. Höfundur er alþingismaður.
Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar
Skoðun Menntun sem mannréttindi – ekki forréttindi París Anna Bergmann,Sigurður Kári Harðarson skrifar
Skoðun Gaza sveltur til dauða - Tími bréfaskrifta er löngu liðinn Magnús Magnússon,Hjálmtýr Heiðdal skrifar
Skoðun Fái einstaklingar sem eru hættulegir sjálfum sér ekki viðeigandi búsetuúrræði blasir við mikill harmleikur Elínborg Björnsdóttir skrifar
Skoðun Sveitarfélög gegna lykilhlutverki í vistvænni mannvirkjagerð Guðrún Lilja Kristinsdóttir,Bergþóra Góa Kvaran skrifar