Þarf að verja íslenskar jólahefðir? Siggeir Fannar Ævarsson skrifar 18. desember 2019 14:30 Í gær varð ég þess heiðurs aðnjótandi að fá inn um lúguna hjá mér Jólablað Miðflokksins í Suðurkjördæmi. Fremst í blaðið skrifa þingmennirnir Birgir Þórarinsson og Sigmundur Davíð Gunnlaugsson hvor sinn pistilinn, sem báðir taka algjörlega út fyrir allan þjófabálk í rangfærslum, mýtum og uppgerðarrökum. Þeir félagar gera sitt besta til að halda lífi í flökkusögum sem kristnir íhaldsmenn taka mjög nærri sér, en eiga sér engar stoðir í raunveruleikanum þegar betur er að gáð. Grein Sigmundar heitir hinu hetjulega nafni „Verjum íslenskar jólahefðir“, en gæti rétt eins hafa birst á Fox á ensku undir heitinu „The War on Christmas“. – Báðar þessar greinar eru einhverskonar endurómur af þessum áróðri Fox, um hið uppskáldaða stríð gegn jólunum, sem fer hvergi fram nema í hausnum á ofurviðkvæmum íhaldsmönnum. Báðir gera þeir félagar frídaga um jól að umtalsefni. Birgir spyr „hvenær verði farið að fetta fingur út í helgidagahald“, sem ég get svarað auðveldlega – aldrei. „Verður það jafn sjálfsagt að við fáum frí á kristnum helgidögum og verið hefur?“ – Já, enda eru þessir frídagar lögbundnir og í kjarasamningum, og getum við þakkað baráttu verkalýðsfélaganna fyrir það. Það er enginn sem berst fyrir því að þessir frídagar verði afnumdir eða þeim fækkað, það er bara ímyndun eða vísvitandi fyrirsláttur til að afvegaleiða umræðuna. Stefnan í þjóðfélaginu í dag er frekar að fjölga frídögum heldur en hitt. Birgir harmar mjög að Gídeonfélagið hafi ekki lengur óheftan aðgang að skólabörnum á skólatíma. Persónulega finnst mér það afar vafasamt að félög sem stunda trúboð hafi nokkurn aðgang að skólum og skólabörnum. Kristnir foreldrar geta alveg örugglega fengið Nýja testamentið frá Gídeonfélaginu ef þeir óska eftir því, utan skólatíma. Þá segir Birgir einnig að kristnifræði hafi verið bönnuð í skólum, sem er helber þvæla og útúrsnúningur. Kristnifræði er vissulega (og eðlilega) ekki lengur kennt sem sérstakt fag, en er ennþá lykilpartur af því sem nú heitir trúarbragðafræði. Þetta er svona eins og að segja að Íslandssaga hafi verið bönnuð í framhaldsskólum þegar Saga 103 varð til. Jafnframt segir í 1. málsgrein grunnskólalaga að starfshættir grunnskóla skuli mótast af kristinni arfleifð íslenskrar menningar. Það er því óhætt að fullyrða að staða kristninnar sé sterk í íslensku skólasamfélagi enn þann dag í dag. Sigmundur segir það „sérstakt áhyggjuefni að á undanförnum árum hafi verið leitast við að þrengja að hefðum og jafnvel grundvelli jólahalds á Íslandi og víðar.“ – Ég játa að ég skil varla hvað þetta þýðir. Ég veit ekki betur en flestar ef ekki allar íslenskar jólahefðir lifi góðu lífi. Má þar nefna: jólatré, jólahlaðborð, skötuveislur, hamborgarhrygg, hangikjöt, laufabrauð, jólasveina, og auðvitað sá ágæti siður að óska fólki gleðilegra jóla og farsæls komandi árs. Jólahefðirnar okkar eru ekki í neinni hættu, þó svo að einhverjar taki breytingum í takt við tímann, eins og hefðir hafa alltaf gert. En hver og einn þarf líka að fá að móta sínar jólahefðir, þó svo að jólin mín í ár sé um það bil 90% eins og þau voru þegar ég var barn fyrir 30 árum. Jólatréð stendur í stofunni hér fyrir framan mig og á því hanga m.a. englar og annað kristilegt skraut. Ætli stærsta breytingin sé ekki sú að ég er löngu hættur að sækja messu á jólum og svo er ég að vísu hættur að senda jólakort, það tók bara of mikinn tíma í desemberstressinu! Einnig fullyrðir Sigmundur að jólahaldi hafi að verulegu leyti verið úthýst úr sumum af mikilvægustu stofnunum samfélagsins. Kirkjuheimsóknir séu nú bannaðar, sem og litlu jólin og jólaleikrit. Allt er þetta rakin vitleysa og bull. Vissulega hafa verið settar reglur um samskipti trúfélaga og skóla, en ekkert hefur verið bannað. Stærsta breytingin er sennilega sú að mælst er til þess að kirkjuferðirnar séu fræðandi og á forsendum skólanna, en ekki trúboð af hendi kirkjunnar. Helgileikrit eru enn á dagskrá í fjölmörgum skólum, og ég fullyrði að hvergi hafi litlu jólunum verið úthýst úr skólastarfi, enda engin ástæða til. Kristnir hafa nefnilega engan einkarétt á jólunum, og því síður þeim litlu. Það er afskaplega eðlileg þróun að jólahald í skólum breytist og þróist eftir því sem samfélagið okkar breytist. Stór hluti þjóðarinnar tilheyrir ekki lengur kristnum trúfélögum, og það er ekkert nema bæði sjálfsagt og eðlilegt að tekið sé tillit til lífsskoðana allra Íslendinga þegar kemur að jólunum, en ekki bara sumra. Miðflokkurinn hefur endanlega stimplað sig inn sem þjóðernissinnaður (við á móti hinum) kristinn íhaldsflokkur. Það þarf svo sem ekkert að koma á óvart, það liggja mörg atkvæði á því pólítíska rófi. En það er alveg ljóst að hin íslensku jól eru ekki í neinni hættu, og Miðflokksmenn geta óhræddir haldið í sínar hefðir, meðan sum okkar sköpum okkar eigin. Höfundur er jólabarn og jafnframt framkvæmdstjóri Siðmenntar, félags siðrænna húmanista á Íslandi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Jól Siggeir F. Ævarsson Trúmál Mest lesið Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun Svar við bréfi Ingós: 3.233.700.000 krónur Runólfur Ágústsson Skoðun Núll prósent skynsemi Lára G. Sigurðardóttir Skoðun Að fórna hamingju fyrir verslunarfrelsi Gunnar Hersveinn Skoðun Ljúgandi málpípa Sjálfstæðisflokksins Tómas Kristjánsson Skoðun Þegar kvíðinn tekur völdin Sóley Dröfn Davíðsdóttir Skoðun Birgir Þórarinsson er enn að Hjálmtýr Heiðdal Skoðun Halldór 15.06.2024 Halldór Drasl Hafþór Reynisson Skoðun Hvers eiga Vestfirðingar að gjalda? Ingólfur Ásgeirsson Skoðun Skoðun Skoðun Til hamingju með daginn! Árni Guðmundsson skrifar Skoðun Vetur að vori - stuðningur eftir óveður Bjarkey Olsen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Skömm stjórnvalda - íslensk börn með erlendan bakgrunn Birna Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Að fórna hamingju fyrir verslunarfrelsi Gunnar Hersveinn skrifar Skoðun Er þensla vegna íbúðauppbyggingar? Jónas Atli Gunnarsson skrifar Skoðun Birgir Þórarinsson er enn að Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Viðurkennum þjóðarmorð á Armenum Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Þegar kvíðinn tekur völdin Sóley Dröfn Davíðsdóttir skrifar Skoðun Atvinnulífið og fíkniefnasalan Ólafur Kjartansson skrifar Skoðun Drasl Hafþór Reynisson skrifar Skoðun Er lýðræðinu viðbjargandi? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Þegar forréttindafólk í valdastöðu skerðir mannréttindi jaðarsettra hópa Sema Erla Serdaroglu skrifar Skoðun Forsetapróf Auður Guðna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Aukin sala áfengis ógnar grundvallarmarkmiðum lýðheilsu Aðalsteinn Gunnarsson skrifar Skoðun Svik VG í jafnréttismálum Jana Salóme Ingibjargar Jósepsdóttir skrifar Skoðun Spennandi tímar fyrir ungt fólk í Hafnarfirði Kristín Thoroddsen,Margrét Vala Marteinsdóttir skrifar Skoðun Ingólfur krítar liðugt Kristinn H. Gunnarsson skrifar Skoðun Fáu spáð en vel fylgst með Ari Trausti Guðmundsson skrifar Skoðun Armæða um íslenska tungu Hermann Stefánsson skrifar Skoðun Það eru lög í landinu Líneik Anna Sævarsdóttir skrifar Skoðun Svar við bréfi Ingós: 3.233.700.000 krónur Runólfur Ágústsson skrifar Skoðun Úr buffi í klút Gunnhildur Birna Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Rétturinn til heilnæms umhverfis vs bæjaryfirvöld Hafnarfjarðar Björg Sveinsdóttir skrifar Skoðun Málsvari minksins Lárus Karl Arnbjarnarson skrifar Skoðun Skuldum við 17 þúsund íbúðir á höfuðborgarsvæðinu? Sigurður Stefánsson skrifar Skoðun Förum vel með byggingarvörur Eyþór Bjarki Sigurbjörnsson skrifar Skoðun Gerum betur Kristín B. Jónsdóttir skrifar Skoðun Á tæpustu tungu Eiríkur Örn Norðdahl skrifar Skoðun Aðför að ungmennum (Í minningu Hamarsins) Óskar Steinn Jónínuson Ómarsson skrifar Skoðun „Betur borgandi ferðamenn“ Bjarnheiður Hallsdóttir skrifar Sjá meira
Í gær varð ég þess heiðurs aðnjótandi að fá inn um lúguna hjá mér Jólablað Miðflokksins í Suðurkjördæmi. Fremst í blaðið skrifa þingmennirnir Birgir Þórarinsson og Sigmundur Davíð Gunnlaugsson hvor sinn pistilinn, sem báðir taka algjörlega út fyrir allan þjófabálk í rangfærslum, mýtum og uppgerðarrökum. Þeir félagar gera sitt besta til að halda lífi í flökkusögum sem kristnir íhaldsmenn taka mjög nærri sér, en eiga sér engar stoðir í raunveruleikanum þegar betur er að gáð. Grein Sigmundar heitir hinu hetjulega nafni „Verjum íslenskar jólahefðir“, en gæti rétt eins hafa birst á Fox á ensku undir heitinu „The War on Christmas“. – Báðar þessar greinar eru einhverskonar endurómur af þessum áróðri Fox, um hið uppskáldaða stríð gegn jólunum, sem fer hvergi fram nema í hausnum á ofurviðkvæmum íhaldsmönnum. Báðir gera þeir félagar frídaga um jól að umtalsefni. Birgir spyr „hvenær verði farið að fetta fingur út í helgidagahald“, sem ég get svarað auðveldlega – aldrei. „Verður það jafn sjálfsagt að við fáum frí á kristnum helgidögum og verið hefur?“ – Já, enda eru þessir frídagar lögbundnir og í kjarasamningum, og getum við þakkað baráttu verkalýðsfélaganna fyrir það. Það er enginn sem berst fyrir því að þessir frídagar verði afnumdir eða þeim fækkað, það er bara ímyndun eða vísvitandi fyrirsláttur til að afvegaleiða umræðuna. Stefnan í þjóðfélaginu í dag er frekar að fjölga frídögum heldur en hitt. Birgir harmar mjög að Gídeonfélagið hafi ekki lengur óheftan aðgang að skólabörnum á skólatíma. Persónulega finnst mér það afar vafasamt að félög sem stunda trúboð hafi nokkurn aðgang að skólum og skólabörnum. Kristnir foreldrar geta alveg örugglega fengið Nýja testamentið frá Gídeonfélaginu ef þeir óska eftir því, utan skólatíma. Þá segir Birgir einnig að kristnifræði hafi verið bönnuð í skólum, sem er helber þvæla og útúrsnúningur. Kristnifræði er vissulega (og eðlilega) ekki lengur kennt sem sérstakt fag, en er ennþá lykilpartur af því sem nú heitir trúarbragðafræði. Þetta er svona eins og að segja að Íslandssaga hafi verið bönnuð í framhaldsskólum þegar Saga 103 varð til. Jafnframt segir í 1. málsgrein grunnskólalaga að starfshættir grunnskóla skuli mótast af kristinni arfleifð íslenskrar menningar. Það er því óhætt að fullyrða að staða kristninnar sé sterk í íslensku skólasamfélagi enn þann dag í dag. Sigmundur segir það „sérstakt áhyggjuefni að á undanförnum árum hafi verið leitast við að þrengja að hefðum og jafnvel grundvelli jólahalds á Íslandi og víðar.“ – Ég játa að ég skil varla hvað þetta þýðir. Ég veit ekki betur en flestar ef ekki allar íslenskar jólahefðir lifi góðu lífi. Má þar nefna: jólatré, jólahlaðborð, skötuveislur, hamborgarhrygg, hangikjöt, laufabrauð, jólasveina, og auðvitað sá ágæti siður að óska fólki gleðilegra jóla og farsæls komandi árs. Jólahefðirnar okkar eru ekki í neinni hættu, þó svo að einhverjar taki breytingum í takt við tímann, eins og hefðir hafa alltaf gert. En hver og einn þarf líka að fá að móta sínar jólahefðir, þó svo að jólin mín í ár sé um það bil 90% eins og þau voru þegar ég var barn fyrir 30 árum. Jólatréð stendur í stofunni hér fyrir framan mig og á því hanga m.a. englar og annað kristilegt skraut. Ætli stærsta breytingin sé ekki sú að ég er löngu hættur að sækja messu á jólum og svo er ég að vísu hættur að senda jólakort, það tók bara of mikinn tíma í desemberstressinu! Einnig fullyrðir Sigmundur að jólahaldi hafi að verulegu leyti verið úthýst úr sumum af mikilvægustu stofnunum samfélagsins. Kirkjuheimsóknir séu nú bannaðar, sem og litlu jólin og jólaleikrit. Allt er þetta rakin vitleysa og bull. Vissulega hafa verið settar reglur um samskipti trúfélaga og skóla, en ekkert hefur verið bannað. Stærsta breytingin er sennilega sú að mælst er til þess að kirkjuferðirnar séu fræðandi og á forsendum skólanna, en ekki trúboð af hendi kirkjunnar. Helgileikrit eru enn á dagskrá í fjölmörgum skólum, og ég fullyrði að hvergi hafi litlu jólunum verið úthýst úr skólastarfi, enda engin ástæða til. Kristnir hafa nefnilega engan einkarétt á jólunum, og því síður þeim litlu. Það er afskaplega eðlileg þróun að jólahald í skólum breytist og þróist eftir því sem samfélagið okkar breytist. Stór hluti þjóðarinnar tilheyrir ekki lengur kristnum trúfélögum, og það er ekkert nema bæði sjálfsagt og eðlilegt að tekið sé tillit til lífsskoðana allra Íslendinga þegar kemur að jólunum, en ekki bara sumra. Miðflokkurinn hefur endanlega stimplað sig inn sem þjóðernissinnaður (við á móti hinum) kristinn íhaldsflokkur. Það þarf svo sem ekkert að koma á óvart, það liggja mörg atkvæði á því pólítíska rófi. En það er alveg ljóst að hin íslensku jól eru ekki í neinni hættu, og Miðflokksmenn geta óhræddir haldið í sínar hefðir, meðan sum okkar sköpum okkar eigin. Höfundur er jólabarn og jafnframt framkvæmdstjóri Siðmenntar, félags siðrænna húmanista á Íslandi.
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Skoðun Þegar forréttindafólk í valdastöðu skerðir mannréttindi jaðarsettra hópa Sema Erla Serdaroglu skrifar
Skoðun Spennandi tímar fyrir ungt fólk í Hafnarfirði Kristín Thoroddsen,Margrét Vala Marteinsdóttir skrifar
Skoðun Rétturinn til heilnæms umhverfis vs bæjaryfirvöld Hafnarfjarðar Björg Sveinsdóttir skrifar
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun