Af hverju viltu eyðileggja jólin? Daðey Albertsdóttir skrifar 16. desember 2019 13:00 Í gær fékk ég þessa spurningu: „Af hverju viltu eyðileggja jólin? Engir pakkar og ekkert kjöt, hvað er þá eftir?“ Spurningin var vissulega sett fram í gríni en hún fékk mig samt til að hugsa, er ég að eyðileggja jólin? Síðastliðið ár hefur viðhorf mitt gagnvart umhverfinu gjörbreyst og hegðun mín líka. Ég er meðvitaðri um afleiðingar sem hegðun okkar hefur á jörðina og umhverfismál eru mér ofarlega í huga. Ég og maðurinn minn ákváðum því að fækka jólagjöfunum í ár. Ef ég hefði fengið að velja hefðum við hætt alfarið að gefa gjafir en stundum þarf maður víst að fara milliveginn. Við ákváðum því að fækka gjöfum og einblína frekar á að gefa upplifanir heldur en hluti. Í stað þess að gefa litlu frænkum mínum gjafir ákvað ég frekar að bjóða þeim í heimsókn að baka og skreyta piparkökur. Í stað þess að gefa miðju bróður mínum gjöf ákváðum við að fara saman á jólatónleika. Sá elsti var himinlifandi yfir að ég vildi sleppa því að gefa gjafir enda hefur hann kvartað yfir þessu í mörg ár. Strákurinn minn er bara tveggja og hálfs árs og er því tilvalið að breyta þessu núna áður en hann venst því að fá 10-15 pakka á aðfangadag. Þar sem að umhverfismál hafa verið mér ofarlega í huga ákvað ég einnig að rökrétt skref til að minnka kolefnissporið mitt væri að hætta að borða kjöt. Ég hef aldrei verið mikill aðdáandi kjöts svo þetta var frekar auðvelt ákvörðun. Jólamaturinn í ár verður því ekki reykt svínakjöt eða villibráð heldur innbakað grænmeti í smjördeig með tilheyrandi meðlæti. Þó svo að maðurinn minn borði enn þá kjöt er hann hæstánægður með að heimilið sé orðið kjötlaust. En þegar ég fékk spurninguna hér að ofan fór ég að hugsa; af hverju höldum við jólin? Af hverju held ég jólin? Ég hef aldrei verið trúuð. Sem barn hafði ég vissulega gaman af því að fara í sunnudagsskólann en ég byrjaði fljótt að efast. Ég man eftir mér þegar ég var 14 ára að rökræða við vinkonu mína um að guð væri ekki til og ef einhver sagði „guð blessi þig“ þegar ég hnerraði var svarið frá mér „guð er ekki til“. Ég var vissulega uppreisnarunglingur með svart hár og gekk í hljómsveitarbolum. Ég spilaði á gítar og á jólaballið í tíunda bekk mætti ég í gallabuxum og Metallica bol á meðan hinar stelpurnar mættu í kjólum, já ég var töff. Ég skírði ekki barnið mitt og giftingin okkar fór fram hjá sýslumanni og var svo haldið upp á það með athöfn þar sem vinir okkar „gáfu okkur saman“. Þrátt fyrir þetta trúleysi er ég eitt mesta jólabarn sem ég þekki. Ég elska jólin. Ég elska jólalög. Ég elska að baka smákökur og taka þátt í öllu jólastússinu. Þetta gæti hljómað eins og smá mótsögn en ég, eins og svo margir, held ekki jólin af því að ég er trúuð, heldur vegna þess að þetta er falleg fjölskylduhátíð sem er rótgróin í menningu okkar. Þó svo að jólin séu falleg fjölskylduhátíð þá er svo margt sem þeim fylgir sem mér líkar ekki við. Það helsta er öll neyslan og allur óþarfinn. Það að vinna aukalega til að eiga fyrir öllum þessum gjöfum er það helsta sem ég vil sleppa. Við þurfum ekki meira dót. Við þurfum ekki allan þennan óþarfa. Jólin er tími tilbreytinga. Við gerum reglulega vel við okkur í mat og flest okkar eigum nóg. Við borðum vikulega ef ekki daglega sætindi. Það sem okkur og börnunum okkar skortir hins vegar eru ánægjulegar samverustundir með fjölskyldu og vinum. Baka piparkökur með frænkum sem við hittum of sjaldan. Fara á jólatónleika með fjölskyldunni. Sækja barnið í leikskólann á snjóþotu og taka strætó á bókasafnið. Þar liggur raunverulega tilbreytingin. Fyrir mér eru jólin kærkominn tími til að taka sér samviskubitslaust frí og verja tíma með vinum og fjölskyldu. Að fækka gjöfum og taka frekar 1-2 daga aukalega í frí er eitthvað sem ég mun alltaf velja fram yfir það að gefa fullt af gjöfum. Ég geri mér þó grein fyrir því að ég er í ákveðinni forréttindastöðu að hafa tök á því sem ekki allir hafa. Í dag er þetta sérstaklega mikilvægt. Afleiðingar loftslagsbreytinga eru að verða meira og meira sjáanlegar og því er nauðsynlegt að fara að endurskoða allt sem við gerum. Það er því tilvalið að setjast niður með sjálfum sér og hugsa „af hverju held ég jólin?“ „hvað vil ég gera?“ „er ég að haga mér eftir mínum gildum og því sem mér finnst mikilvægast?“. Það að kaupa minna, borða minna kjöt og taka því rólega er frábær leið til að minnka kolefnisfótsporið sitt. Auk þess minnkar þetta á fjárhagsáhyggjurnar sem virðast vera fastur og leiðinlegur fylgifiskur jólanna. Svo eru fallegar minningar um samverustundir eitthvað sem lifir mun lengur í huga barnanna okkar heldur en barbie-dúkkan sem þau fengu í jólagjöf. Það er því nokkuð ljóst að ég er ekki að eyðileggja jólin, heldur að gera þau svo miklu betri.Höfundur er mastersnemi í klínískri sálfræði við Háskólann í Reykjavík. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Jól Umhverfismál Mest lesið Halldór 18.05.2024 Halldór Heilbrigðiskerfi Íslands - Tími fyrir lausnir! Victor Gudmundsson Skoðun Birni Bjarnasyni svarað Arnar Þór Jónsson Skoðun Kjósum Katrínu Kjartan Ragnarsson Skoðun Baldur Þórhallsson er vitur og vís Bryndís Friðgeirsdóttir Skoðun Mesti stjórnmálamaðurinn? Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Því miður ekkert annað í stöðunni en að fresta atkvæðagreiðslu um verkefni Heidelberg Gestur Þór Kristjánsson,Erla Sif Markúsdóttir,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson Skoðun „Ég skal baka fyrir Gunnar en ég kýs Kristján“ Páll Magnússon Skoðun Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt Skoðun Kosningum frestað Ása Berglind Hjálmarsdóttir,Hrönn Guðmundsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Opið bréf til landsliðsmanna Íslands í Blaki Guðbergur Egill Eyjólfsson skrifar Skoðun Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Kosningum frestað Ása Berglind Hjálmarsdóttir,Hrönn Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Mesti stjórnmálamaðurinn? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Birni Bjarnasyni svarað Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Því miður ekkert annað í stöðunni en að fresta atkvæðagreiðslu um verkefni Heidelberg Gestur Þór Kristjánsson,Erla Sif Markúsdóttir,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson skrifar Skoðun Baldur Þórhallsson er vitur og vís Bryndís Friðgeirsdóttir skrifar Skoðun Kjósum Katrínu Kjartan Ragnarsson skrifar Skoðun Neikvæð áhrif þess að útiloka forsetaframbjóðendur frá kappræðum strax komin í ljós Ástþór Magnússon skrifar Skoðun Nýtt sveitarfélag Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Stafrænn ójöfnuður á upplýsingaöld Stella Samúelsdóttir,Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Varfærnisleg fagnaðarlæti Berglind Sunna Bragadóttir skrifar Skoðun „Ég skal baka fyrir Gunnar en ég kýs Kristján“ Páll Magnússon skrifar Skoðun Daðrað við sölu Björn Sævar Einarsson skrifar Skoðun Rannsóknir á söfnum skapa dýrmæta þekkingu Arndís Bergsdóttr skrifar Skoðun Sagan sem verður að segja Drífa Snædal skrifar Skoðun Nýsköpun innviða Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Fjöldi fyrirtækja hætta með Rapyd Oddný Björg Rafnsdóttir skrifar Skoðun Forsetaframbjóðendur undir áhrifum Kremlverja? Bjarni Már Magnússon skrifar Skoðun Bréf frá móður Berglind Fríða Viggósdóttir skrifar Skoðun Vill ekki lengur íslenzkan her? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hafa íslensk fjarskiptafélög málað sig út í horn? Aron Heiðar Steinsson skrifar Skoðun Á Ísland framtíð í NATO? Hilmar Þór Hilmarsson skrifar Skoðun Fjallkonan nýja, hún Katrín Þorvaldur Logason skrifar Skoðun Heilsa íslenskrar þjóðar, samofin framþróun í læknisfræði á Íslandi Theódór Skúli Sigurðsson skrifar Skoðun Njótum reynslu Katrínar Valgerður Bjarnadóttir skrifar Skoðun Katrínu á Bessastaði Brynja Þorbjörnsdóttir skrifar Skoðun Eru stjórnvöld að virða réttindi barna á flótta? Hópur fólks í ungmennaráði UNICEF á Íslandi skrifar Skoðun Forseti Íslands, Baldur Þórhallsson Friðrik Erlingsson skrifar Skoðun Algeng mistök við fasteignakaup og hvernig þú forðast þau Kristín Ósk Þórðardóttir skrifar Sjá meira
Í gær fékk ég þessa spurningu: „Af hverju viltu eyðileggja jólin? Engir pakkar og ekkert kjöt, hvað er þá eftir?“ Spurningin var vissulega sett fram í gríni en hún fékk mig samt til að hugsa, er ég að eyðileggja jólin? Síðastliðið ár hefur viðhorf mitt gagnvart umhverfinu gjörbreyst og hegðun mín líka. Ég er meðvitaðri um afleiðingar sem hegðun okkar hefur á jörðina og umhverfismál eru mér ofarlega í huga. Ég og maðurinn minn ákváðum því að fækka jólagjöfunum í ár. Ef ég hefði fengið að velja hefðum við hætt alfarið að gefa gjafir en stundum þarf maður víst að fara milliveginn. Við ákváðum því að fækka gjöfum og einblína frekar á að gefa upplifanir heldur en hluti. Í stað þess að gefa litlu frænkum mínum gjafir ákvað ég frekar að bjóða þeim í heimsókn að baka og skreyta piparkökur. Í stað þess að gefa miðju bróður mínum gjöf ákváðum við að fara saman á jólatónleika. Sá elsti var himinlifandi yfir að ég vildi sleppa því að gefa gjafir enda hefur hann kvartað yfir þessu í mörg ár. Strákurinn minn er bara tveggja og hálfs árs og er því tilvalið að breyta þessu núna áður en hann venst því að fá 10-15 pakka á aðfangadag. Þar sem að umhverfismál hafa verið mér ofarlega í huga ákvað ég einnig að rökrétt skref til að minnka kolefnissporið mitt væri að hætta að borða kjöt. Ég hef aldrei verið mikill aðdáandi kjöts svo þetta var frekar auðvelt ákvörðun. Jólamaturinn í ár verður því ekki reykt svínakjöt eða villibráð heldur innbakað grænmeti í smjördeig með tilheyrandi meðlæti. Þó svo að maðurinn minn borði enn þá kjöt er hann hæstánægður með að heimilið sé orðið kjötlaust. En þegar ég fékk spurninguna hér að ofan fór ég að hugsa; af hverju höldum við jólin? Af hverju held ég jólin? Ég hef aldrei verið trúuð. Sem barn hafði ég vissulega gaman af því að fara í sunnudagsskólann en ég byrjaði fljótt að efast. Ég man eftir mér þegar ég var 14 ára að rökræða við vinkonu mína um að guð væri ekki til og ef einhver sagði „guð blessi þig“ þegar ég hnerraði var svarið frá mér „guð er ekki til“. Ég var vissulega uppreisnarunglingur með svart hár og gekk í hljómsveitarbolum. Ég spilaði á gítar og á jólaballið í tíunda bekk mætti ég í gallabuxum og Metallica bol á meðan hinar stelpurnar mættu í kjólum, já ég var töff. Ég skírði ekki barnið mitt og giftingin okkar fór fram hjá sýslumanni og var svo haldið upp á það með athöfn þar sem vinir okkar „gáfu okkur saman“. Þrátt fyrir þetta trúleysi er ég eitt mesta jólabarn sem ég þekki. Ég elska jólin. Ég elska jólalög. Ég elska að baka smákökur og taka þátt í öllu jólastússinu. Þetta gæti hljómað eins og smá mótsögn en ég, eins og svo margir, held ekki jólin af því að ég er trúuð, heldur vegna þess að þetta er falleg fjölskylduhátíð sem er rótgróin í menningu okkar. Þó svo að jólin séu falleg fjölskylduhátíð þá er svo margt sem þeim fylgir sem mér líkar ekki við. Það helsta er öll neyslan og allur óþarfinn. Það að vinna aukalega til að eiga fyrir öllum þessum gjöfum er það helsta sem ég vil sleppa. Við þurfum ekki meira dót. Við þurfum ekki allan þennan óþarfa. Jólin er tími tilbreytinga. Við gerum reglulega vel við okkur í mat og flest okkar eigum nóg. Við borðum vikulega ef ekki daglega sætindi. Það sem okkur og börnunum okkar skortir hins vegar eru ánægjulegar samverustundir með fjölskyldu og vinum. Baka piparkökur með frænkum sem við hittum of sjaldan. Fara á jólatónleika með fjölskyldunni. Sækja barnið í leikskólann á snjóþotu og taka strætó á bókasafnið. Þar liggur raunverulega tilbreytingin. Fyrir mér eru jólin kærkominn tími til að taka sér samviskubitslaust frí og verja tíma með vinum og fjölskyldu. Að fækka gjöfum og taka frekar 1-2 daga aukalega í frí er eitthvað sem ég mun alltaf velja fram yfir það að gefa fullt af gjöfum. Ég geri mér þó grein fyrir því að ég er í ákveðinni forréttindastöðu að hafa tök á því sem ekki allir hafa. Í dag er þetta sérstaklega mikilvægt. Afleiðingar loftslagsbreytinga eru að verða meira og meira sjáanlegar og því er nauðsynlegt að fara að endurskoða allt sem við gerum. Það er því tilvalið að setjast niður með sjálfum sér og hugsa „af hverju held ég jólin?“ „hvað vil ég gera?“ „er ég að haga mér eftir mínum gildum og því sem mér finnst mikilvægast?“. Það að kaupa minna, borða minna kjöt og taka því rólega er frábær leið til að minnka kolefnisfótsporið sitt. Auk þess minnkar þetta á fjárhagsáhyggjurnar sem virðast vera fastur og leiðinlegur fylgifiskur jólanna. Svo eru fallegar minningar um samverustundir eitthvað sem lifir mun lengur í huga barnanna okkar heldur en barbie-dúkkan sem þau fengu í jólagjöf. Það er því nokkuð ljóst að ég er ekki að eyðileggja jólin, heldur að gera þau svo miklu betri.Höfundur er mastersnemi í klínískri sálfræði við Háskólann í Reykjavík.
Því miður ekkert annað í stöðunni en að fresta atkvæðagreiðslu um verkefni Heidelberg Gestur Þór Kristjánsson,Erla Sif Markúsdóttir,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson Skoðun
Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Skoðun Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Því miður ekkert annað í stöðunni en að fresta atkvæðagreiðslu um verkefni Heidelberg Gestur Þór Kristjánsson,Erla Sif Markúsdóttir,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson skrifar
Skoðun Neikvæð áhrif þess að útiloka forsetaframbjóðendur frá kappræðum strax komin í ljós Ástþór Magnússon skrifar
Skoðun Heilsa íslenskrar þjóðar, samofin framþróun í læknisfræði á Íslandi Theódór Skúli Sigurðsson skrifar
Skoðun Eru stjórnvöld að virða réttindi barna á flótta? Hópur fólks í ungmennaráði UNICEF á Íslandi skrifar
Skoðun Algeng mistök við fasteignakaup og hvernig þú forðast þau Kristín Ósk Þórðardóttir skrifar
Því miður ekkert annað í stöðunni en að fresta atkvæðagreiðslu um verkefni Heidelberg Gestur Þór Kristjánsson,Erla Sif Markúsdóttir,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson Skoðun
Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt Skoðun