Ekki er víst hvort Sackler fjölskyldan og lyfjafyrirtæki þeirra, Purdue Pharma, muni greiða yfirvöldum í Bandaríkjunum skaðabótafé vegna ópíóða faraldursins svokallaða. Ríkissaksóknari segir samningsviðræður um sáttagjöld ekki lengur virkar. Frá þessu er greint á vef fréttastofu AP.

Saksóknarinn sem farið hefur með samningsviðræður við fyrirtækið, sem bjó til ópíóðalyfið OxyContin, og Sackler fjölskylduna segist gera ráð fyrir að Purdue muni lýsa yfir gjaldþroti.

Carl Tobias, prófessor við Richmond School of Law háskólann segir ólíklegt að stefnendur muni fá háar upphæðir í sáttagreiðslur. Hann telur Sackler fjölskylduna ólíklega til að greiða úr eigin vasa þegar fyrirtækið verður orðið gjaldþrota.

Nærri hvert einasta ríki Bandaríkjanna og um 2.000 svæðastjórnir hafa kært lyfjafyrirtæki vegna ópíóðafaraldursins sem talinn er bera ábyrgð á meira en 400.000 dauðsföllum í Bandaríkjunum á síðustu tveimur áratugum.

Ákærurnar mála Stamford, sem er útibú Purdue í Conneticut, sem stærstu ógnina. Fyrirtækið er sagt hafa gefið ófullnægjandi upplýsingar þegar lyfið var auglýst og hafa gert lítið úr því hve lyfið væri ávanabindandi. Þá hafi fyrirtækið þrýst á lækna að skrifa upp á ópíóðalyf við minnsta tilfelli. Purdue átti þó aðeins 3% ópíóðamarkaðarins en er talið bera mun meiri ábyrgð á því hve alvarleg áhrif þess voru.

Á laugardag sendu tveir ríkissaksóknarar, Herbert Slatery ríkissaksóknari í Tennessee og Josh Stein ríkissaksóknari í Norður Karólínu, sendu kollegum sínum tölvupóst þess efnis að samningaviðræður hefðu staðnað og þeir teldu að fyrirtækið myndi lýsa sig gjaldþrota.

Talskona Purdue og umboðskona Sackler fjölskyldunnar vildi ekki tjá sig um efni tölvupóstanna þegar AP reyndi að ná tali af henni.

Purdue hefur haldið því til streitu í marga mánuði að það hyggist semja um sáttagreiðslur í öllum kærumálum gegn því en hefur einnig hótað að lýsa sig gjaldþrota. Gjaldþrot myndi breyta lögsóknarmálunum gegn Purdue gríðarlega. Líklegt er að fella þyrfti niður málið gegn Purdue.

Sjá einnig: Ópíóðar mark­visst seldir þeim sem veikastir voru fyrir

Sjá einnig: Ópíóðar stærsta heilbrigðisógn í sögu ríkisins

Málið sem verið er að höfða gegn Purdue er eins og áður segir margþætt og meira en 2.000 kærur í heildina. Það er þó verið að kæra fyrirtækið fyrir alríkisdómi sem gerir kærendum kleift að höfða mál sín saman, sem verið er að gera. Málið er tekið fyrir í Cleveland fyrir alríkisdómi og á það að hefjast 21. október ef ekkert breytist.

Paul Hanly, lögmaður fyrir hóp svæðastjórna, verkalýðsfélaga, sjúkrahúsa og annarra sem hafa kært fyrirtækið fyrir alríkisdómi sagði í yfirlýsingu að ef upp úr samningaviðræðum flosnaði væri það í óþökk skjólstæðinga hans.

Hann segir sækjendur ekki ætla að gefast upp og að þeir muni halda ótrauðir áfram sama hvort Purdue lýsir yfir gjaldþroti eða ekki. Ef Purdue lýsir yfir gjaldþroti færi málið fyrir svokallaðan gjaldþrotsdóm og myndi gjaldþrots dómari hafa mikið um það að segja hvernig skipta ætti þrotabúi fyrirtækisins.

Erfitt að sækja fjölskyldumeðlimi Sackler til saka

Markaðsvirði fyrirtækisins hefur farið lækkandi frá því dómsmálin voru höfðuð og heldur áfram að falla. Því yrði litlu fé skipt á milli yfir 2.000 sækjenda sem yrði lá fjárhæð fyrir hvern og einn. Á tímabili leit út fyrir að yfirvöld myndu fá á bilinu tíu til tólf milljarða Bandaríkjadala, sem nemur 1.260 til 1.518 milljörðum íslenskra króna. Auk þess hefði Sackler fjölskyldan þurft að greiða 3 milljarða Bandaríkjadala, eða um 380 milljörðum íslenskra króna. Ef þessi samningur hefði verið samþykktur hefði Purdue verið sett í svokallað skipulagt gjaldþrot.

Ef svo veður að fyrirtækið lýsi yfir gjaldþroti þýðir það ekki að enginn sem tengist Purdue verði sóttur til saka. Minnst 17 ríki hafa ákært einn eða fleiri fjölskyldumeðlimi Sackler fjölskyldunnar og ríkissaksóknari Pennsylvaniu, Josh Shapiro, segist ætla að bætast í þann hóp.

„Það er eitt stórt vandamál við það og það er að það gæti reynst ríkjunum erfitt að sannfæra dómarana um að fjölskyldumeðlimir beri persónulega ábyrgð,“ segir Tobias. „Og ef það gerist gæti það reynst sækjendum erfitt að krefjast skaðabóta ef fjármunir meðlimanna eru geymdir erlendis.“

Árið 2016 greindi tímaritið Forbes frá því að fjölskyldan ætti meira en 13 milljarða Bandaríkjadala í fjármunum, sem nemur 1.644 milljörðum íslenskra króna. Ríkissaksóknarinn í New York hefur lagt fram kröfu um að bókhald allra fyrirtækja sem tengjast fjölskyldunni til að rannsaka það hvernig fjölskyldan flutti fjármuni af landi brott.