Þar sem eldar loga – mikilvægi samvinnu fyrir börn með ADHD Jóna Kristín Gunnarsdóttir skrifar 18. mars 2019 13:45 Lítið dugar víst að sprauta vatni yfir eldhúsið þegar kviknar í stofunni. Á endanum mun sennilega eitthvað af vatninu skila sér inn í stofu en of seint og ólíklegt að það komi að nokkru gagni.Dagsformið Uppeldi og kennsla nemenda með ADHD er svolítið eins og líkingin hér að ofan. Kennarinn getur skipulagt morgundaginn út í eitt en þegar á hólminn kemur fer eftir dagsformi barns og kennara hvernig úr deginum spilast. Mikilvægt er að hafa margar leiðir/aðferðir á takteinum og velja þá sem best hentar hverju sinni. Dagurinn byrjar ekki þegar skólabjallan hringir inn í fyrsta tíma og eflaust ýmislegt bæði jákvætt og neikvætt gengið á áður en barnið mætir í skólann sem áhrif hefur. Nauðsynlegt er því að koma á jafnvægi áður en hafist er handa og verkefni dagsins leyst. Fyrir foreldra og starfsfólk skólans er mikilvægt að vera vel meðvituð um dagsformið, hvort sem um ræðir heima fyrir eða í skólanum.Samvinna heimilis og skóla Samvinna heimilis og skóla er lykilatriði til að koma megi í veg fyrir óæskilegar uppákomur og stuðla jafnframt að betri líðan barnsins. Stutt samtal eða textaskilaboð gefa kennara eða foreldrum einhvern fyrirvara á því von er á. Um leið er hægt að setja sig í réttar stellingar áður en barnið mætir í skólann eða kemur heim í uppnámi eftir erfiðan skóladag. Fyrir börn með ADHD tekur einfaldlega tíma að læra að stilla sig af. Með góðri samvinnu heimilis og skóla fæst kjörið tækifæri til að leiðbeina barninu, koma í veg fyrir atvik sem valda barninu vanlíðan og bæta samskipti hvort sem er í skóla eða heima. Það þarf að hjálpa börnunum að finna útrás fyrir gremjuna, orkuna eða hvað svo sem kom þeim í uppnám. Rólegt spjall er sjaldnast nægjanlegt, börn með ADHD hafa iðulega mikla umfram orku og þurfa hreyfingu til að losa um hana. Hreyfing fyrir spjall er áhrifarík leið til að hjálpa þeim að meðtaka skilaboðin og vinna úr þeim á jákvæðan hátt. Langir fyrirlestrar yfir barni á meðan það er í uppnámi eru orku og tímasóun fyrir alla aðila. Þetta þýðir þó ekki að samtalið eigi sér ekki stað heldur að það skilar meiri árangri þegar barnið er búið að tappa af og ná jafnvægi.Breyttu því sem þú getur Okkur hættir til að ræða of marga þætti í einu. Til að ná árangri með ADHD barni er mikilvægt að vinna markvist með afmarkaða þætti. Gefa þarf sér tíma til að fylgja ákveðnum hlutum eftir áður en við snúum okkur að næsta verkefni. Hhvort sem um ræðir foreldri eða kennarar er mjög mikilvægt að fyrirmælum sé fylgt eftir. Ávallt verður að hafa í huga að -lengri tíma tekur fyrir barn með ADHD að búa til venju eða rútínu. Til þess að barnið nái að temja sér nýtt atferli er oft besta leiðin að tengja það við aðrar venjur eða rútínur sem barnið kann fyrir. Fyrir utan heimanámið er eitt algengasta þrætuefni á heimilum tiltekt í herbergi barnsins. Við sendum barnið inn í herbergi með þau fyrirmæli að taka til og iðulega kemur það margar ferðir fram og segist vera búið. Barnið er síðan sent aftur og aftur í herbergi því verkefninu er fjarri lokið og vantar jafnvel mikið uppá. Gott ráð er að aðstoða barnið við tiltekt þangað til bæði barnið og þið eruð sátt með útkomuna og taka loks mynd af herberginu. Næst þegar barnið á að taka til fær það myndina afhenta og fyrirmæli um að herbergið eigi að líta svona út að tiltekt lokinni. Með þessu má auðveldlega koma í veg fyrir pirring og misskilning. Skýrar merkingar á dótakössum og að skipta verkefninu niður í mörg smærri verkefni hjálpar.Aðstoð við skipulagningu Börn með ADHD eiga erfitt með að skipuleggja hlutina, sjá daginn fyrir sér og hugsa fram í tímann. Sjónrænar áminningar s.s. myndir, tékklistar o.fl. eru mikilvæg hjálpartæki, sem geta dregið úr óöryggi barnsins, eflt sjálfstæði þess og trú á sjálft sig. Um leið getur þetta komið í veg fyrir endalaust tuð um um framvindu mála. Til að efla sjálfstraust og aðstoða börn við að koma auga á hversu frábær þau eru, er tilvalið að hjálpa þeim að tileinka sér einfaldar aðferðir, eina í einu, sem nýtast munu í framtíðinni. Munum bara að við erum ekki öll steypt í sama mótið, ef ein lausn virkar ekki þá er um að gera að prófa aðra.Höfundur er grunnskólakennari og stjórnarmaður ADHD samtakanna. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Jóna Kristín Gunnarsdóttir Mest lesið Þú getur leyft þér það Rannveig Borg Skoðun Fylgishrun Höllu Hrundar staðfest Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Hver á að setja málið á dagskrá? Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Er hægt að fá bólusetningu gegn "Besserwisserum"? Eygló Halldórsdóttir Skoðun Góður málsvari íslenskrar menningar Kristín Huld Sigurðardóttir Skoðun Meðmælabréf með forsetaefni Anna Hildur Hildibrandsdóttir Skoðun Stórhættulegir ágallar á örorkufrumvarpi ríkisstjórnarinnar Jóhann Páll Jóhannsson Skoðun Sameiningartákn? Vilborg Ása Guðjónsdóttir Skoðun Á Bessastöðum? Ingunn Ásdísardóttir Skoðun Sósíalismi sem trúarbrögð Finnur Thorlacius Eiríksson Skoðun Skoðun Skoðun Hver á að setja málið á dagskrá? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Góður málsvari íslenskrar menningar Kristín Huld Sigurðardóttir skrifar Skoðun Er hægt að fá bólusetningu gegn "Besserwisserum"? Eygló Halldórsdóttir skrifar Skoðun Söfn í þágu fræðslu og rannsókna Sigurjón Baldur Hafsteinsson skrifar Skoðun Um dánaraðstoð Steinunn Þórðardóttir,Oddur Steinarsson,Thelma Kristinsdóttir,Katrín Ragna Kemp,Magdalena Ásgeirsdóttir,Margrét Ólafía Tómasdóttir,Ragnar Freyr Ingvarsson,Teitur Ari Theodórsson,Theódór Skúli Sigurðsson skrifar Skoðun Meðmælabréf með forsetaefni Anna Hildur Hildibrandsdóttir skrifar Skoðun Sameiningartákn? Vilborg Ása Guðjónsdóttir skrifar Skoðun „Hlutdrægni” Ríkisútvarpsins og „hnignun” íslenskunnar Magnús Lyngdal Magnússon skrifar Skoðun Fylgishrun Höllu Hrundar staðfest Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hún Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Sósíalismi sem trúarbrögð Finnur Thorlacius Eiríksson skrifar Skoðun Á Bessastöðum? Ingunn Ásdísardóttir skrifar Skoðun Til hamingju, Kópavogur! Ásdís Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Búum til börn Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Ákall um aðgerðir í mansalsmálum Hafdís Hrönn Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Holan í kerfinu Jóhann Friðrik Friðriksson skrifar Skoðun Í dag er alþjóðlegi Lupusdagurinn Hrönn Stefánsdóttir skrifar Skoðun Skálkaskjól Gunnlaugur Stefánsson skrifar Skoðun Fimm ástæður fyrir því að Ísland á að taka á móti fólki á flótta Þórhallur Guðmundsson skrifar Skoðun Fá allir sama orlof? Sigríður Auðunsdóttir skrifar Skoðun Flokkur fólksins mun ekki samþykkja að hækka leigu hjá Félagsbústöðum Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Almenningur á betra skilið en kastljós án upplýsingar Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Kosningar og kíghósti Hanna Katrín Friðriksson skrifar Skoðun Eru fjölmiðlar vísvitandi að reyna að hafa áhrif á forsetakosningarnar? Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Grafa skoðanakannanir undan lýðræðinu? Guðlaugur Bragason skrifar Skoðun Hugmyndin sú sama í grunninn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Stutt við barnafjölskyldur Ágúst Bjarni Garðarsson skrifar Skoðun Er maðurinn í útrýmingarhættu? Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Baldur fýkur ekki eftir vindi Hjördís Rut Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Í tilefni af Alþjóðlega safnadeginum Dagrún Ósk Jónsdóttir skrifar Sjá meira
Lítið dugar víst að sprauta vatni yfir eldhúsið þegar kviknar í stofunni. Á endanum mun sennilega eitthvað af vatninu skila sér inn í stofu en of seint og ólíklegt að það komi að nokkru gagni.Dagsformið Uppeldi og kennsla nemenda með ADHD er svolítið eins og líkingin hér að ofan. Kennarinn getur skipulagt morgundaginn út í eitt en þegar á hólminn kemur fer eftir dagsformi barns og kennara hvernig úr deginum spilast. Mikilvægt er að hafa margar leiðir/aðferðir á takteinum og velja þá sem best hentar hverju sinni. Dagurinn byrjar ekki þegar skólabjallan hringir inn í fyrsta tíma og eflaust ýmislegt bæði jákvætt og neikvætt gengið á áður en barnið mætir í skólann sem áhrif hefur. Nauðsynlegt er því að koma á jafnvægi áður en hafist er handa og verkefni dagsins leyst. Fyrir foreldra og starfsfólk skólans er mikilvægt að vera vel meðvituð um dagsformið, hvort sem um ræðir heima fyrir eða í skólanum.Samvinna heimilis og skóla Samvinna heimilis og skóla er lykilatriði til að koma megi í veg fyrir óæskilegar uppákomur og stuðla jafnframt að betri líðan barnsins. Stutt samtal eða textaskilaboð gefa kennara eða foreldrum einhvern fyrirvara á því von er á. Um leið er hægt að setja sig í réttar stellingar áður en barnið mætir í skólann eða kemur heim í uppnámi eftir erfiðan skóladag. Fyrir börn með ADHD tekur einfaldlega tíma að læra að stilla sig af. Með góðri samvinnu heimilis og skóla fæst kjörið tækifæri til að leiðbeina barninu, koma í veg fyrir atvik sem valda barninu vanlíðan og bæta samskipti hvort sem er í skóla eða heima. Það þarf að hjálpa börnunum að finna útrás fyrir gremjuna, orkuna eða hvað svo sem kom þeim í uppnám. Rólegt spjall er sjaldnast nægjanlegt, börn með ADHD hafa iðulega mikla umfram orku og þurfa hreyfingu til að losa um hana. Hreyfing fyrir spjall er áhrifarík leið til að hjálpa þeim að meðtaka skilaboðin og vinna úr þeim á jákvæðan hátt. Langir fyrirlestrar yfir barni á meðan það er í uppnámi eru orku og tímasóun fyrir alla aðila. Þetta þýðir þó ekki að samtalið eigi sér ekki stað heldur að það skilar meiri árangri þegar barnið er búið að tappa af og ná jafnvægi.Breyttu því sem þú getur Okkur hættir til að ræða of marga þætti í einu. Til að ná árangri með ADHD barni er mikilvægt að vinna markvist með afmarkaða þætti. Gefa þarf sér tíma til að fylgja ákveðnum hlutum eftir áður en við snúum okkur að næsta verkefni. Hhvort sem um ræðir foreldri eða kennarar er mjög mikilvægt að fyrirmælum sé fylgt eftir. Ávallt verður að hafa í huga að -lengri tíma tekur fyrir barn með ADHD að búa til venju eða rútínu. Til þess að barnið nái að temja sér nýtt atferli er oft besta leiðin að tengja það við aðrar venjur eða rútínur sem barnið kann fyrir. Fyrir utan heimanámið er eitt algengasta þrætuefni á heimilum tiltekt í herbergi barnsins. Við sendum barnið inn í herbergi með þau fyrirmæli að taka til og iðulega kemur það margar ferðir fram og segist vera búið. Barnið er síðan sent aftur og aftur í herbergi því verkefninu er fjarri lokið og vantar jafnvel mikið uppá. Gott ráð er að aðstoða barnið við tiltekt þangað til bæði barnið og þið eruð sátt með útkomuna og taka loks mynd af herberginu. Næst þegar barnið á að taka til fær það myndina afhenta og fyrirmæli um að herbergið eigi að líta svona út að tiltekt lokinni. Með þessu má auðveldlega koma í veg fyrir pirring og misskilning. Skýrar merkingar á dótakössum og að skipta verkefninu niður í mörg smærri verkefni hjálpar.Aðstoð við skipulagningu Börn með ADHD eiga erfitt með að skipuleggja hlutina, sjá daginn fyrir sér og hugsa fram í tímann. Sjónrænar áminningar s.s. myndir, tékklistar o.fl. eru mikilvæg hjálpartæki, sem geta dregið úr óöryggi barnsins, eflt sjálfstæði þess og trú á sjálft sig. Um leið getur þetta komið í veg fyrir endalaust tuð um um framvindu mála. Til að efla sjálfstraust og aðstoða börn við að koma auga á hversu frábær þau eru, er tilvalið að hjálpa þeim að tileinka sér einfaldar aðferðir, eina í einu, sem nýtast munu í framtíðinni. Munum bara að við erum ekki öll steypt í sama mótið, ef ein lausn virkar ekki þá er um að gera að prófa aðra.Höfundur er grunnskólakennari og stjórnarmaður ADHD samtakanna.
Skoðun Um dánaraðstoð Steinunn Þórðardóttir,Oddur Steinarsson,Thelma Kristinsdóttir,Katrín Ragna Kemp,Magdalena Ásgeirsdóttir,Margrét Ólafía Tómasdóttir,Ragnar Freyr Ingvarsson,Teitur Ari Theodórsson,Theódór Skúli Sigurðsson skrifar
Skoðun Fimm ástæður fyrir því að Ísland á að taka á móti fólki á flótta Þórhallur Guðmundsson skrifar
Skoðun Flokkur fólksins mun ekki samþykkja að hækka leigu hjá Félagsbústöðum Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar
Skoðun Eru fjölmiðlar vísvitandi að reyna að hafa áhrif á forsetakosningarnar? Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar