„Kvíði hjá krökkum út af einhverju sem við höfum skapað“ Margrét Helga Erlingsdóttir skrifar 13. maí 2019 11:47 Þrátt fyrir að það sé jákvætt að börn og ungmenni séu upplýst um loftslagsmál er það engin lausn að börn séu haldin loftslagskvíða og upplifi andvökunætur. Vísir/Valgarður Þrátt fyrir að það sé jákvætt að börn og ungmenni séu upplýst um loftslagsmál er það engin lausn að börn séu haldin loftslagskvíða og upplifi andvökunætur. Þetta segir Rakel Garðarsdóttir, sem er í forsvari fyrir samtökin Vakandi, sem var gestur í útvarpsþættinum Bítið í morgun. Loftslagsbreytingar eru ungu fólki mikið áhyggjuefni en ungt fólk um allan heim hefur tekið þátt í hinum svokölluðu skólaverkföllum sem hafa farið fram síðustu föstudaga. Kannanir sýna að loftslagsmál eru efst á lista yfir þau mál sem valda ungu fólki miklum áhyggjum og kvíða. „Sem er reyndar hræðilegt,“ segir Rakel. Í fyrirlestrum um umhverfismál fyrir ungt fólk segist hún oft fjalla um loftslagskvíða ungmenna. Hún segir að það skjóti skökku við að velta vandamálinu yfir á krakka. Á sama tíma segist hún fagna því að ungt fólk sé upplýst um málið. „Eins og Greta Thunberg, sem er sænsk, 16 ára og tilnefnd til Friðarverðlauna Nóbels. Hún er frábær og þetta er allt gott og blessað en það er einmitt að koma þessi kvíði hjá krökkum út af einhverju sem við höfum skapað. Mér finnst frekar bara að við, sem erum eldri, við berum ábyrgð á þeim og við berum ábyrgð á að leysa þetta fyrir þau. Það er auðvitað sjálfsagt að þau séu upplýst um þetta en ekki að þau haldi að það sé annað hvort að koma heimsendir eða að þau þurfi að redda málunum fyrir okkur hin. Það er ekki hægt,“ segir Rakel.Auðveldast að hætta að henda mat Rakel segir að það sé ennþá von og enn hægt að snúa við þróuninni en til þess þyrftum við öll að taka höndum saman. „Það þarf heldur ekkert að vera svo rosalega flókið að taka fyrstu skrefin.“ Það sé mjög auðvelt að láta til sín taka í baráttunni gegn matarsóun en 8% af losun gróðurhúsalofttegunda á Íslandi kemur frá matarsóun. Hún segir að það sé með því auðveldasta sem hægt sé að gera fyrir umhverfið en viðurkennir að það geti verið flóknara að skipta um orku og draga úr flugi. „Að hætta að henda mat er það auðveldasta sem við getum gert og þess vegna er eiginlega fáránlegt að við séum ennþá að henda mat“. Rakel sér fyrir sér að framlag Íslands til umhverfismála í heiminum sé að vera öðrum löndum fyrirmynd. Það hefði smitandi áhrif ef Ísland myndi taka afdráttarlausar ákvarðanir á sviði umhverfis-og loftslagsmála, til dæmis væri hægt að leggja bann við pálmaolíu á Íslandi.Sir David Attenborough lætur til sín taka í baráttunni við lofslagsbreytingar.Getty/Samir Hussein„Ímyndið ykkur ef David Attenborough væri forsætisráðherra“ Rakel segir að það sé mikilvægt að ríki heims kjósi sér góða leiðtoga sem með hegðun sinni setji gott fordæmi. Það sé ekki til eftirbreytni þegar leiðtogar beini þeim tilmælum til almennings að flokka, hætta að nota plast og nota umhverfisvænni ferðamáta ef þeir sjálfir séu í sífellu að fljúga á milli heimshluta og sumir jafnvel á einkaþotum. „Það er eins og með ráðstefnur og fyrirlestra og svona og maður spyr sig, nú er árið 2019, er ekki hægt að taka eitthvað af þessum fundum á skype? Ég skil alveg að fólk þurfi stundum að hittast og ég skil alveg að við búum á eyju og þurfum stundum að fara í frí en það þarf kannski ekki að fara tíu sinnum á ári á einhverjar ráðstefnur,“ segir Rakel sem bendir á að leiðtoginn sem fer í ótal flugferðir sendi ekki nógu góð skilaboð til samfélagsins. „Ímyndið ykkur ef David Attenborough væri forsætisráðherra. Fólk lítur upp til hans, það metur hann og ekki mætir hann á einkaþotu.“ Hún segir að leiðtogahlutverk foreldra skipti líka miklu máli. Þeir þurfi að ganga á undan með góðu fordæmi. „Það er rangt að kenna unglingi að fara betur með umhverfið sitt og svo er hann sóttur á einhverjum bensín eða díselbíl og enginn flokkar rusl heima og matnum hent ofan í ruslið.“ Bítið Loftslagsmál Umhverfismál Tengdar fréttir „Ég hitti svo marga krakka sem eru skíthræddir“ Sævar Helgi Bragason segir að eldri kynslóðir hafi fundið fyrir sambærilegum kvíða og lofstalagskvíða en þá í tengslum við kjarnorkuvána á tímum Kalda stríðsins. 7. maí 2019 11:48 Hrósar ungu fólki fyrir að skrópa í skólanum Rúmlega ein milljón hefur slegist í hópinn frá því Thunberg settist á tröppurnar. 15. mars efndu ungmenni til loftslagsmótmæla á 2000 mismunandi stöðum í 125 ríkjum. Hvort heldur sem er í Nýja Sjálandi eða Suður-Kóreu, Indlandi eða Íslandi. 8. apríl 2019 16:45 Vilja efla baráttu gegn plastmengun í hafi: „Plastmengun þekkir ekki landamæri“ Umhverfisráðherrar Norðurlandanna samþykktu yfirlýsingu þar sem þeir kalla eftir nýjum sáttmála um baráttu gegn plastmengun í hafi 10. apríl 2019 13:30 Mest lesið Stúlka í sjóinn við Reynisfjöru Innlent Stúlkan sem fór í sjóinn er látin Innlent Stóra tjaldið fellt og hætt við brennuna vegna óveðurs Innlent Stúlka flutt á sjúkrahús eftir fall í sjóinn við Reynisfjöru Innlent Að bugast á hálf nöktum ferðamönnum og beita sektum Erlent „Það var töluvert verra veður en spáin sagði“ Innlent „Varla gangfær“ og „skulfu eins og hríslur“ Innlent „Fordæmalaus hitabylgja“ leikur Skandínava grátt Erlent Aldrei upplifað annað eins: „Það eru öll stígvél á þessari eyju uppseld“ Innlent Herjólfur siglir ekki meira í dag Innlent Fleiri fréttir Fagna afmæli virkjunar sem sökkti sveitajörðum en rafvæddi síldarbæ Kvenfólkið í Eyjum bjargaði deginum Skinkur og Sykurpabbar skemmta sér á Egilsstöðum Blússandi stemning á harmonikkuhátíð á Borg Stúlkan sem fór í sjóinn er látin Aldrei upplifað annað eins: „Það eru öll stígvél á þessari eyju uppseld“ Stígvélaskortur í Eyjum og brekkusöngur í Kópavogi Þjóðhátíðarbrennunni frestað til sunnudags Stúlka flutt á sjúkrahús eftir fall í sjóinn við Reynisfjöru Herjólfur siglir ekki meira í dag Stúlka í sjóinn við Reynisfjöru „Varla gangfær“ og „skulfu eins og hríslur“ Verbúðarstemning á Hjalteyri og nóg af ástarpungum fyrir alla Mannmergð vildi sjá fyrsta konunglega breska gestinn Óveður í Eyjum og verbúðarstemning á Hjalteyri Hnífurinn reyndist grilltangir „Það var töluvert verra veður en spáin sagði“ Hávaðarok á Snæfellsnesi og Faxaflóa Læti í miðbænum og í veðrinu Stóra tjaldið fellt og hætt við brennuna vegna óveðurs Þjóðhátíðargestum hleypt inn í Herjólfshöll meðan veðrið gengur yfir Klíndu límmiðum á Ormsson sem versla ekki einu sinni við Rapyd Opnun Samverks á Hellu fagnað „Manneskja sem er komin á þetta plan hlýtur að vera rökþrota“ Þjóðarpúls Gallups: Kristrún og Þorgerður gætu myndað meirihluta án Flokks fólksins „Ég upplifi þetta sem mikinn yfirgang og ofbeldi“ Íbúar við Þjórsá æfir og þrumuveður um Versló Handtekinn með reipi um hálsinn eftir ofsaakstur á flugbraut undir áhrifum fíkniefna Búast við þrumuveðri og vatnavöxtum Ný verðskrá kindakjöts vonbrigði fyrir sauðfjárbændur Sjá meira
Þrátt fyrir að það sé jákvætt að börn og ungmenni séu upplýst um loftslagsmál er það engin lausn að börn séu haldin loftslagskvíða og upplifi andvökunætur. Þetta segir Rakel Garðarsdóttir, sem er í forsvari fyrir samtökin Vakandi, sem var gestur í útvarpsþættinum Bítið í morgun. Loftslagsbreytingar eru ungu fólki mikið áhyggjuefni en ungt fólk um allan heim hefur tekið þátt í hinum svokölluðu skólaverkföllum sem hafa farið fram síðustu föstudaga. Kannanir sýna að loftslagsmál eru efst á lista yfir þau mál sem valda ungu fólki miklum áhyggjum og kvíða. „Sem er reyndar hræðilegt,“ segir Rakel. Í fyrirlestrum um umhverfismál fyrir ungt fólk segist hún oft fjalla um loftslagskvíða ungmenna. Hún segir að það skjóti skökku við að velta vandamálinu yfir á krakka. Á sama tíma segist hún fagna því að ungt fólk sé upplýst um málið. „Eins og Greta Thunberg, sem er sænsk, 16 ára og tilnefnd til Friðarverðlauna Nóbels. Hún er frábær og þetta er allt gott og blessað en það er einmitt að koma þessi kvíði hjá krökkum út af einhverju sem við höfum skapað. Mér finnst frekar bara að við, sem erum eldri, við berum ábyrgð á þeim og við berum ábyrgð á að leysa þetta fyrir þau. Það er auðvitað sjálfsagt að þau séu upplýst um þetta en ekki að þau haldi að það sé annað hvort að koma heimsendir eða að þau þurfi að redda málunum fyrir okkur hin. Það er ekki hægt,“ segir Rakel.Auðveldast að hætta að henda mat Rakel segir að það sé ennþá von og enn hægt að snúa við þróuninni en til þess þyrftum við öll að taka höndum saman. „Það þarf heldur ekkert að vera svo rosalega flókið að taka fyrstu skrefin.“ Það sé mjög auðvelt að láta til sín taka í baráttunni gegn matarsóun en 8% af losun gróðurhúsalofttegunda á Íslandi kemur frá matarsóun. Hún segir að það sé með því auðveldasta sem hægt sé að gera fyrir umhverfið en viðurkennir að það geti verið flóknara að skipta um orku og draga úr flugi. „Að hætta að henda mat er það auðveldasta sem við getum gert og þess vegna er eiginlega fáránlegt að við séum ennþá að henda mat“. Rakel sér fyrir sér að framlag Íslands til umhverfismála í heiminum sé að vera öðrum löndum fyrirmynd. Það hefði smitandi áhrif ef Ísland myndi taka afdráttarlausar ákvarðanir á sviði umhverfis-og loftslagsmála, til dæmis væri hægt að leggja bann við pálmaolíu á Íslandi.Sir David Attenborough lætur til sín taka í baráttunni við lofslagsbreytingar.Getty/Samir Hussein„Ímyndið ykkur ef David Attenborough væri forsætisráðherra“ Rakel segir að það sé mikilvægt að ríki heims kjósi sér góða leiðtoga sem með hegðun sinni setji gott fordæmi. Það sé ekki til eftirbreytni þegar leiðtogar beini þeim tilmælum til almennings að flokka, hætta að nota plast og nota umhverfisvænni ferðamáta ef þeir sjálfir séu í sífellu að fljúga á milli heimshluta og sumir jafnvel á einkaþotum. „Það er eins og með ráðstefnur og fyrirlestra og svona og maður spyr sig, nú er árið 2019, er ekki hægt að taka eitthvað af þessum fundum á skype? Ég skil alveg að fólk þurfi stundum að hittast og ég skil alveg að við búum á eyju og þurfum stundum að fara í frí en það þarf kannski ekki að fara tíu sinnum á ári á einhverjar ráðstefnur,“ segir Rakel sem bendir á að leiðtoginn sem fer í ótal flugferðir sendi ekki nógu góð skilaboð til samfélagsins. „Ímyndið ykkur ef David Attenborough væri forsætisráðherra. Fólk lítur upp til hans, það metur hann og ekki mætir hann á einkaþotu.“ Hún segir að leiðtogahlutverk foreldra skipti líka miklu máli. Þeir þurfi að ganga á undan með góðu fordæmi. „Það er rangt að kenna unglingi að fara betur með umhverfið sitt og svo er hann sóttur á einhverjum bensín eða díselbíl og enginn flokkar rusl heima og matnum hent ofan í ruslið.“
Bítið Loftslagsmál Umhverfismál Tengdar fréttir „Ég hitti svo marga krakka sem eru skíthræddir“ Sævar Helgi Bragason segir að eldri kynslóðir hafi fundið fyrir sambærilegum kvíða og lofstalagskvíða en þá í tengslum við kjarnorkuvána á tímum Kalda stríðsins. 7. maí 2019 11:48 Hrósar ungu fólki fyrir að skrópa í skólanum Rúmlega ein milljón hefur slegist í hópinn frá því Thunberg settist á tröppurnar. 15. mars efndu ungmenni til loftslagsmótmæla á 2000 mismunandi stöðum í 125 ríkjum. Hvort heldur sem er í Nýja Sjálandi eða Suður-Kóreu, Indlandi eða Íslandi. 8. apríl 2019 16:45 Vilja efla baráttu gegn plastmengun í hafi: „Plastmengun þekkir ekki landamæri“ Umhverfisráðherrar Norðurlandanna samþykktu yfirlýsingu þar sem þeir kalla eftir nýjum sáttmála um baráttu gegn plastmengun í hafi 10. apríl 2019 13:30 Mest lesið Stúlka í sjóinn við Reynisfjöru Innlent Stúlkan sem fór í sjóinn er látin Innlent Stóra tjaldið fellt og hætt við brennuna vegna óveðurs Innlent Stúlka flutt á sjúkrahús eftir fall í sjóinn við Reynisfjöru Innlent Að bugast á hálf nöktum ferðamönnum og beita sektum Erlent „Það var töluvert verra veður en spáin sagði“ Innlent „Varla gangfær“ og „skulfu eins og hríslur“ Innlent „Fordæmalaus hitabylgja“ leikur Skandínava grátt Erlent Aldrei upplifað annað eins: „Það eru öll stígvél á þessari eyju uppseld“ Innlent Herjólfur siglir ekki meira í dag Innlent Fleiri fréttir Fagna afmæli virkjunar sem sökkti sveitajörðum en rafvæddi síldarbæ Kvenfólkið í Eyjum bjargaði deginum Skinkur og Sykurpabbar skemmta sér á Egilsstöðum Blússandi stemning á harmonikkuhátíð á Borg Stúlkan sem fór í sjóinn er látin Aldrei upplifað annað eins: „Það eru öll stígvél á þessari eyju uppseld“ Stígvélaskortur í Eyjum og brekkusöngur í Kópavogi Þjóðhátíðarbrennunni frestað til sunnudags Stúlka flutt á sjúkrahús eftir fall í sjóinn við Reynisfjöru Herjólfur siglir ekki meira í dag Stúlka í sjóinn við Reynisfjöru „Varla gangfær“ og „skulfu eins og hríslur“ Verbúðarstemning á Hjalteyri og nóg af ástarpungum fyrir alla Mannmergð vildi sjá fyrsta konunglega breska gestinn Óveður í Eyjum og verbúðarstemning á Hjalteyri Hnífurinn reyndist grilltangir „Það var töluvert verra veður en spáin sagði“ Hávaðarok á Snæfellsnesi og Faxaflóa Læti í miðbænum og í veðrinu Stóra tjaldið fellt og hætt við brennuna vegna óveðurs Þjóðhátíðargestum hleypt inn í Herjólfshöll meðan veðrið gengur yfir Klíndu límmiðum á Ormsson sem versla ekki einu sinni við Rapyd Opnun Samverks á Hellu fagnað „Manneskja sem er komin á þetta plan hlýtur að vera rökþrota“ Þjóðarpúls Gallups: Kristrún og Þorgerður gætu myndað meirihluta án Flokks fólksins „Ég upplifi þetta sem mikinn yfirgang og ofbeldi“ Íbúar við Þjórsá æfir og þrumuveður um Versló Handtekinn með reipi um hálsinn eftir ofsaakstur á flugbraut undir áhrifum fíkniefna Búast við þrumuveðri og vatnavöxtum Ný verðskrá kindakjöts vonbrigði fyrir sauðfjárbændur Sjá meira
„Ég hitti svo marga krakka sem eru skíthræddir“ Sævar Helgi Bragason segir að eldri kynslóðir hafi fundið fyrir sambærilegum kvíða og lofstalagskvíða en þá í tengslum við kjarnorkuvána á tímum Kalda stríðsins. 7. maí 2019 11:48
Hrósar ungu fólki fyrir að skrópa í skólanum Rúmlega ein milljón hefur slegist í hópinn frá því Thunberg settist á tröppurnar. 15. mars efndu ungmenni til loftslagsmótmæla á 2000 mismunandi stöðum í 125 ríkjum. Hvort heldur sem er í Nýja Sjálandi eða Suður-Kóreu, Indlandi eða Íslandi. 8. apríl 2019 16:45
Vilja efla baráttu gegn plastmengun í hafi: „Plastmengun þekkir ekki landamæri“ Umhverfisráðherrar Norðurlandanna samþykktu yfirlýsingu þar sem þeir kalla eftir nýjum sáttmála um baráttu gegn plastmengun í hafi 10. apríl 2019 13:30