Málefnalegt svar við skýrslu um jarðstrengi á Vestfjörðum Eymundur Sigurðsson og Jón Skafti Gestsson og Ólöf Helgadóttir skrifa 12. janúar 2018 13:40 Nýverið lét Landvernd vinna fyrir sig skýrslu um raforkuflutningskerfið á Vestfjörðum og vildi með því hvetja til málefnalegrar umræðu um flutningsmál raforku. Undirrituð fagna þessari hvatningu Landverndar. Við viljum því gera athugasemdir við þau atriði skýrslunnar sem orka tvímælis, eru afvegaleiðandi eða beinlínis röng. Skýrsla Metsco sem fjallar um Vestfirði er mjög almenns eðlis og tekur lítið sem ekkert tillit til aðstæðna á Vestfjörðum, hvorki jarðfræði né aðstæðum í raforkukerfi. Slikt getur verið afvegaleiðandi þar sem aðstæður í umhverfi og raforkukerfi hafa mikil áhrif á lagningu jarðstrengja. Skýrsluhöfundar fara til dæmis rangt með mikilvæg atriði raforkukerfisins á Vestfjörðum. Því er haldið fram að einungis einn spennir sé í tengivirki Landsnets í við Mjólká. Það er rangt. Nýjum spenni var bætt við til að bæta afhendingaröryggi og hann tekinn í rekstur í janúar 2017. Þá er að skilja á umfjöllun um áreiðanleika að (N-1) afhendingaröryggi á Vestfjörðum sé náð fram í gegnum flutningskerfið. Svo er ekki. Á þeim hluta Vestfjarða sem það öryggi hefur náðst er það með díeslvaraaflstöðvum. Staðhæfing um að Hvalárvirkjun auki ekki afhendingaröryggi raforku á Vestfjörðum er órökstudd. Að minnska kosti hluti bilana sem leiða til skerðinga í núverandi kerfi myndu ekki gera það ef Hvalárvirkjunar nyti við. Samkvæmt upplýsingum á skýringarmynd í skýrslunni fækkar bilanatilvikum um að minnsta kosti 14%. Hlutfallið ræðst af tengipunkti við kerfið sem hefur ekki verið ákveðinn. Skýrsluhöfundar birta í samantektarkafla villandi framsetningu á áreiðanleika. Réttara er að nota tiltæki í stað bilanatíðni eins og gert er. Tiltæki línu er skilgreint sem bilanatíðni*viðgerðartími en skýrsluhöfundar taka viðgerðartíma ekki með í reikninginn. Á þessum grundvelli hefur Landvernd byggt staðhæfingar sínar að afhendingaröryggi tífaldist. Skýrsluhöfundar birta tölur um tiltæki í töflu 4 í meginmáli skýrslunnar en tölurnar stemma ekki. Skýrsluhöfundar nefna 5-9 daga sem dæmigerðan viðgerðartíma jarðstrengja. Það myndi hvarvetna þykja góður árangur. Til samanburðar má nefna að þegar bilun varð í streng frá Nesjavallavirkjun tók viðgerð á honum um þrjár vikur. Sá strengur er að öllu leyti betur í sveit settur en ef hann væri á Vestfjörðum hvað varðar aðgengi viðbragðsaðila, staðhætti og veðurfar. Skýrsluhöfundar blanda saman á villandi hátt dreifi- og flutningskerfum. Í umfjöllun sinni um útbreitt rafmagnsleysi vegna stórveðra á Vestfjörðum árin 1991, 1995 og 2012 eru teknir til fjöldi brotinna staura í dreifikerfi RARIK. Slík áföll eru auðvitað kostnaðarsöm, því er ekki að neita, en kerfi RARIK er annað en kerfi Landsnets og það er Landsnet sem sér um þær flutningslínur sem verið er að leggja til að verði lagðar í jarðstreng. Hér er því verið að bera saman ólíka hluti. Í skýrslunni er nefnt að tæknileg vandamál sem fylgja strenglögnum séu leysanleg. Það er rétt en afar kostnaðarsamt. Flest öll tæknileg vandamál í flutningskerfum má leysa ef fjármál eru ekki takmarkandi þáttur. Þetta er því afvegaleiðandi framsetning. Í því samhengi er það mat okkar að kostnaður við lagningu jarðstrengja sé klárlega vanmetinn. Sérstaklega þegar kemur að kostnaði við jarðvinnu. Vísað er til þess að kostnaður við lagningu strengs sé venjulega þrisvar sinnum hærri en kostnaður við strenginn sjálfan. Það eru alþjóðleg meðaltöl en að jafnaði eru jarðvegsaðstæður mikið heppilegri en á Vestfjörðum. Fyrir liggur að stóran hluta leiðarinnar yrði að sprengja niður í klöpp oft við erfiðar aðstæður á stórgrýttu hálendi. Slíkt er margfalt dýrara og tímafrekara en að plægja niður streng í jarðvegsríku landi. Umhverfisspjöllin sem fylgja slíkri strenglögn eru svo önnur saga. Samanburður á kostnaði við töp í kerfinu við stofnkostnað og töp í breyttu kerfi er óskýr, sérstaklega vantar þátt fjármagnskostnaðar. Ekkert er rætt um förgun í lok líftíma flutningslína. Hér hafa verið talin upp nokkur af þeim atriðiðum í skýrslu Metsco, sem undirrituð telja röng eða villandi. Mikilvægt er að fara nánar yfir þau atriði og önnur mikilvæg mál þessu tengd í framhaldinu. Það er hins vegar gleðiefni að hafin er málefnaleg umræða um raforkuflutning. Vonandi er þetta upphaf að slíkri umræðu.Eymundur Sigurðsson, rafmagnsverkfræðingur hjá LotuJón Skafti Gestsson, orku- og umhverfishagfræðingur hjá LotuÓlöf Helgadóttir, rafmagnsverkfræðingur hjá Lotu Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Jón Skafti Gestsson Mest lesið Bakslag í skoðanafrelsi? Kári Allansson Skoðun Er popúlismi kenning um siðferði? Einar Gísli Gunnarsson Skoðun Þegar skoðanir drepa samtalið Þórdís Hólm Filipsdóttir Skoðun Útgerðin skuldar okkur skýringar Guðmundur Helgi Þórarinsson Skoðun Umferðaröryggi barna í Kópavogi Eydís Inga Valsdóttir Skoðun Þreytt og drullug börn Guðmundur Finnbogason Skoðun Ekki gera ekki neitt Gunnhildur Sveinsdóttir Skoðun Margföldun þjóðarverðmæta: Meira virði úr sömu orku Árni Sigurðsson Skoðun Snorri Másson er ekki vandinn – hann er viðvörun Helen Ólafsdóttir Skoðun Virðing og framkoma í rökræðum um málefni minnihlutahópa Esjar Smári Blær Gunnarsson Skoðun Skoðun Skoðun Er popúlismi kenning um siðferði? Einar Gísli Gunnarsson skrifar Skoðun Umferðaröryggi barna í Kópavogi Eydís Inga Valsdóttir skrifar Skoðun Ákalli um samræmingu í eftirliti svarað Lilja Björk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Virðing og framkoma í rökræðum um málefni minnihlutahópa Esjar Smári Blær Gunnarsson skrifar Skoðun Ekki gera ekki neitt Gunnhildur Sveinsdóttir skrifar Skoðun Ekkert heilbrigðiseftirlit á Íslandi? Pétur Halldórsson skrifar Skoðun Útgerðin skuldar okkur skýringar Guðmundur Helgi Þórarinsson skrifar Skoðun Þreytt og drullug börn Guðmundur Finnbogason skrifar Skoðun Betri kvikmyndaskóli Þór Pálsson skrifar Skoðun Fyrirhugað böl við Bústaðaveg og Blesugróf Sveinn Þórhallsson skrifar Skoðun Fjölbreytt námsmat Steinn Jóhannsson skrifar Skoðun Að þvælast fyrir atvinnurekstri - á þeim forsendum sem henta Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Margföldun þjóðarverðmæta: Meira virði úr sömu orku Árni Sigurðsson skrifar Skoðun Ábyrg umfjöllun um sjálfsvíg – erum við öll ritstjórar? Guðrún Jóna Guðlaugsdóttir,Tómas Kristjánsson skrifar Skoðun Þegar skoðanir drepa samtalið Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Leysum heimatilbúinn vanda á húsnæðismarkaði Jóhanna Klara Stefánsdóttir skrifar Skoðun Við þurfum að tala saman Páll Rafnar Þorsteinsson skrifar Skoðun Veðmál í fótbolta – aðgerðir áður en skaðinn verður Birgir Jóhannsson skrifar Skoðun Hataðu mig af því að ég er í Viðreisn, ekki af því að ég er hommi Oddgeir Georgsson skrifar Skoðun Símafrí á skólatíma Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Ömurlegur fyrri hálfleikur – en er enn von? Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Vitund, virðing og von: Jafningjastuðningur í brennidepli Nína Eck skrifar Skoðun Hingað og ekki lengra – Um þögnina sem styður ofbeldi Halldóra Sigríður Sveinsdóttir skrifar Skoðun Ein saga af sextíu þúsund Halldór Ísak Ólafsson skrifar Skoðun Að láta mata sig er svo þægilegt Björn Ólafsson skrifar Skoðun Nýjar reglur um réttindi fólks í ráðningarsambandi Ingvar Sverrisson skrifar Skoðun Ofbeldi í skólum: Áskoranir og leiðir til lausna Soffía Ámundadóttir skrifar Skoðun Bakslag í skoðanafrelsi? Kári Allansson skrifar Skoðun Eplin í andlitshæð Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Bataskólinn – fyrir þig? Guðný Guðmundsdóttir skrifar Sjá meira
Nýverið lét Landvernd vinna fyrir sig skýrslu um raforkuflutningskerfið á Vestfjörðum og vildi með því hvetja til málefnalegrar umræðu um flutningsmál raforku. Undirrituð fagna þessari hvatningu Landverndar. Við viljum því gera athugasemdir við þau atriði skýrslunnar sem orka tvímælis, eru afvegaleiðandi eða beinlínis röng. Skýrsla Metsco sem fjallar um Vestfirði er mjög almenns eðlis og tekur lítið sem ekkert tillit til aðstæðna á Vestfjörðum, hvorki jarðfræði né aðstæðum í raforkukerfi. Slikt getur verið afvegaleiðandi þar sem aðstæður í umhverfi og raforkukerfi hafa mikil áhrif á lagningu jarðstrengja. Skýrsluhöfundar fara til dæmis rangt með mikilvæg atriði raforkukerfisins á Vestfjörðum. Því er haldið fram að einungis einn spennir sé í tengivirki Landsnets í við Mjólká. Það er rangt. Nýjum spenni var bætt við til að bæta afhendingaröryggi og hann tekinn í rekstur í janúar 2017. Þá er að skilja á umfjöllun um áreiðanleika að (N-1) afhendingaröryggi á Vestfjörðum sé náð fram í gegnum flutningskerfið. Svo er ekki. Á þeim hluta Vestfjarða sem það öryggi hefur náðst er það með díeslvaraaflstöðvum. Staðhæfing um að Hvalárvirkjun auki ekki afhendingaröryggi raforku á Vestfjörðum er órökstudd. Að minnska kosti hluti bilana sem leiða til skerðinga í núverandi kerfi myndu ekki gera það ef Hvalárvirkjunar nyti við. Samkvæmt upplýsingum á skýringarmynd í skýrslunni fækkar bilanatilvikum um að minnsta kosti 14%. Hlutfallið ræðst af tengipunkti við kerfið sem hefur ekki verið ákveðinn. Skýrsluhöfundar birta í samantektarkafla villandi framsetningu á áreiðanleika. Réttara er að nota tiltæki í stað bilanatíðni eins og gert er. Tiltæki línu er skilgreint sem bilanatíðni*viðgerðartími en skýrsluhöfundar taka viðgerðartíma ekki með í reikninginn. Á þessum grundvelli hefur Landvernd byggt staðhæfingar sínar að afhendingaröryggi tífaldist. Skýrsluhöfundar birta tölur um tiltæki í töflu 4 í meginmáli skýrslunnar en tölurnar stemma ekki. Skýrsluhöfundar nefna 5-9 daga sem dæmigerðan viðgerðartíma jarðstrengja. Það myndi hvarvetna þykja góður árangur. Til samanburðar má nefna að þegar bilun varð í streng frá Nesjavallavirkjun tók viðgerð á honum um þrjár vikur. Sá strengur er að öllu leyti betur í sveit settur en ef hann væri á Vestfjörðum hvað varðar aðgengi viðbragðsaðila, staðhætti og veðurfar. Skýrsluhöfundar blanda saman á villandi hátt dreifi- og flutningskerfum. Í umfjöllun sinni um útbreitt rafmagnsleysi vegna stórveðra á Vestfjörðum árin 1991, 1995 og 2012 eru teknir til fjöldi brotinna staura í dreifikerfi RARIK. Slík áföll eru auðvitað kostnaðarsöm, því er ekki að neita, en kerfi RARIK er annað en kerfi Landsnets og það er Landsnet sem sér um þær flutningslínur sem verið er að leggja til að verði lagðar í jarðstreng. Hér er því verið að bera saman ólíka hluti. Í skýrslunni er nefnt að tæknileg vandamál sem fylgja strenglögnum séu leysanleg. Það er rétt en afar kostnaðarsamt. Flest öll tæknileg vandamál í flutningskerfum má leysa ef fjármál eru ekki takmarkandi þáttur. Þetta er því afvegaleiðandi framsetning. Í því samhengi er það mat okkar að kostnaður við lagningu jarðstrengja sé klárlega vanmetinn. Sérstaklega þegar kemur að kostnaði við jarðvinnu. Vísað er til þess að kostnaður við lagningu strengs sé venjulega þrisvar sinnum hærri en kostnaður við strenginn sjálfan. Það eru alþjóðleg meðaltöl en að jafnaði eru jarðvegsaðstæður mikið heppilegri en á Vestfjörðum. Fyrir liggur að stóran hluta leiðarinnar yrði að sprengja niður í klöpp oft við erfiðar aðstæður á stórgrýttu hálendi. Slíkt er margfalt dýrara og tímafrekara en að plægja niður streng í jarðvegsríku landi. Umhverfisspjöllin sem fylgja slíkri strenglögn eru svo önnur saga. Samanburður á kostnaði við töp í kerfinu við stofnkostnað og töp í breyttu kerfi er óskýr, sérstaklega vantar þátt fjármagnskostnaðar. Ekkert er rætt um förgun í lok líftíma flutningslína. Hér hafa verið talin upp nokkur af þeim atriðiðum í skýrslu Metsco, sem undirrituð telja röng eða villandi. Mikilvægt er að fara nánar yfir þau atriði og önnur mikilvæg mál þessu tengd í framhaldinu. Það er hins vegar gleðiefni að hafin er málefnaleg umræða um raforkuflutning. Vonandi er þetta upphaf að slíkri umræðu.Eymundur Sigurðsson, rafmagnsverkfræðingur hjá LotuJón Skafti Gestsson, orku- og umhverfishagfræðingur hjá LotuÓlöf Helgadóttir, rafmagnsverkfræðingur hjá Lotu
Skoðun Virðing og framkoma í rökræðum um málefni minnihlutahópa Esjar Smári Blær Gunnarsson skrifar
Skoðun Ábyrg umfjöllun um sjálfsvíg – erum við öll ritstjórar? Guðrún Jóna Guðlaugsdóttir,Tómas Kristjánsson skrifar