Háttsettir embættismenn í ríkisstjórn Donalds Trump Bandaríkjaforseta lögðu hart að sendiherrum Evrópuþjóða hjá Atlantshafsbandalaginu (NATO) að flýta frágangi samkomulags um stefnu bandalagsins til að koma í veg fyrir að Trump kollvarpaði því á leiðtogafundi í síðasta mánuði.

New York Times greinir frá því sem gekk á bak við tjöldin í aðdraganda NATO-fundarins í júlí. Bandarískir embættismenn reru þá öllum árum að því að sagan frá G7-fundinum í Kanada þar sem Trump setti allt í háaloft endurtæki sig ekki. Frétt blaðsins byggist á frásögnum bandarískra og evrópskra embættismanna sem vildu ekki koma fram undir nafni til að styggja ekki Hvíta húsið.

Á G7-fundinum í Kanada neitaði Trump að ljá nafn sitt sameiginlegri yfirlýsingu fundarins auk þess sem hann tróð illsakir við Justin Trudeau, forsætisráðherra gestgjafanna, í júní.

Bandarískir embættismenn virðast hafa óttast að Trump gæti leikið sama leik á NATO-fundinum. Mike Pompeo, utanríkisráðherra, og James Mattis, varnarmálaráðherra, eru sagðir á meðal þeirra sem vildu koma í veg fyrir að NATO-fundurinn leystist upp á sama hátt á G7-fundurinn gerði vegna hegðunar Trump.

Að undirlagi Johns Bolton, þjóðaröryggisráðgjafa Trump, þrýstu bandarískir embættismenn því á fulltrúa Evrópuríkja hjá NATO að ganga frá sameiginlegri stefnuyfirlýsingu áður en fundurinn hæfist. Yfirleitt hafa aðildarríkin þrætt um nákvæmt orðalag slíkra yfirlýsinga allt fram á síðustu stundu á fundum sem þessum.

Í kjölfarið brýndi Jens Stoltenberg, framkvæmdastjóri NATO, fyrir sendiherrum aðildarríkjanna að þeir yrðu að leggja hefðbundnar þrætur sínar um orðalag yfirlýsingarinnar til hliðar að þessu sinni. Á það féllust þeir.

Efaðist um hvers vegna Bandaríkin ættu að verja Svartfjallaland

Í yfirlýsingunni var meðal annars kveðið á um formlegt boð til Makedóníu um að ganga í NATO í trássi við vilja Rússa og nýja stjórnstöð fyrir Atlantshaf í Bandaríkjunum sem gæti stýrt snöggum viðbrögðum við óvæntum átökum í Evrópu, til dæmis stríði Rússa gegn einu bandalagsríkjanna.

Þýðingarmesti hluti yfirlýsingarinnar fjallaði þó um að ríkin myndu byggja upp heri sína til þess að hafa hersveitir sem gætu verið tilbúið innan þrjátíu daga til að bregðast hratt við árás á aðildarríki fyrir árið 2020. Heimildarmenn blaðsins segja yfirlýsinguna eina þá efnismestu sem bandalagið hefur samþykkt á síðustu árum.

Trump forseti fékk svo aðeins að sjá almenna lýsingu á fundinum en ekki yfirlýsingu hans í heild sinni sem taldi 79 málsgreinar á 23 blaðsíðum.

Heimildarmenn New York Times segja að yfirlýsingin hafi gefið bandarískum þjóðaröryggisembættismönnum kost á að fullyrða að Bandaríkin standi fast að baki bandamanna sinna í Evrópu hvað sem hótunum og tístum forsetans líður.

Ekki virtist vanþörf á því að á NATO-fundinum gerði Trump að því skóna að hann gæti dregið Bandaríkin út úr bandalaginu ef aðildarríki yrðu ekki við kröfum hans um aukin hernaðarútgjöld. Viku eftir fundinn lýsti forsetinn efasemdum um hvers vegna Bandaríkin ættu að koma aðildarríkjum NATO eins og Svartfjallalandi til varnar í viðtali við Fox-sjónvarpsstöðina. Stirt er á milli Svartfellinga og Rússa.

Í kjölfarið vísuðu embættismenn ríkisstjórnar hans til stefnuyfirlýsingar NATO-fundarins um að Bandaríkin héldu áfram að standa við skuldbindingar sínar gagnvart bandamönnum sínum.