Bæði útgerðarmenn og neytendur sagðir tapa á Brexit Gunnar Hrafn Jónsson skrifar 24. apríl 2018 13:06 Breskir sjómenn voru margir ákafir stuðningsmenn Brexit Vísir/EPA Úrsögn Breta úr Evrópusambandinu gæti aukið heildarafla breska fiskveiðiflotans en um leið dregið úr arðsemi veiðanna og komið niður á neytendum og fiskvinnslufyrirtækjum. Allir myndu tapa ef Bretar lokuðu miðum sínum fyrir evrópskum fiskveiðiskipum. Þetta er niðurstaða rannsókna á vegum eins virtasta landbúnaðarháskóla heims. Hagfræðingar við háskólann í Wageningen í Hollandi hafa á síðustu misserum unnið að nákvæmri greiningu á breskum sjávarútvegi og hver áhrif úrsagnar Breta úr Evrópusambandinu gætu orðið. Þeir notuðust við hagfræðimódel sem kallast MAGNET og reiknuðu nokkrar mismunandi útkomur eftir því hversu harkaleg lendingin verður þegar Bretland segir loks skilið við Evrópusambandið. Í öllum útgáfum, óháð forsendum, var útkoman verri en núverandi ástand. Evrópskar útgerðir veiða tíu sinnum meira í breskri lögsögu en breskar útgerðir gera í lögsögu annarra Evrópuríkja. Andstæðingar ESB héldu því fram í aðdraganda þjóðaratkvæðagreiðslunnar í Bretlandi að með því að loka breskum miðum fyrir evrópskum útgerðum mætti stórauka arðsemi og tryggja að hagnaður af auðlindinni héldist í landi. Það stenst engan veginn samkvæmt fyrrnefndri greiningu. Vissulega myndu fiskveiðar breska flotans aukast um 10-15% innan lögsögunnar, sem þýðir aukinn gróða upp á 35 milljarða á fimm ára tímabili frá 2020 til 2025. Það myndi hins vegar óhjákvæmilega lækka fiskverð á innlendum mörkuðum og breskar útgerðir kæmu út í mínus þar sem þær hefðu ekki lengur óheftan aðgang að evrópskum mörkuðum. Aukningin myndi heldur ekki duga til að bjarga breskum fiskvinnslufyrirtækjum sem reiða sig að stórum hluta á erlendar útgerðir fyrir hráefni og eru því mjög háðar evrópska markaðnum. Þrátt fyrir að lægra verð fáist fyrir fiskinn á innlendum mörkuðum verða breskir neytendur sömuleiðis verr settir ef svo fer að miðunum verði lokað. Útgerðir í Hollandi, Írlandi og víðar stunda tæpan helming sinna veiða innan breskrar lögsögu og almennt myndi fiskverð því hækka á evrópskum mörkuðum. Það er slæmt fyrir breska neytendur því Bretar flytja inn tvöfalt meiri fisk en þeir flytja út og án fríverslunarsamnings verður sú vara dýrari. Niðurstaðan yrði því minni arðsemi fyrir útgerðina og hærra verð fyrir neytendur, ekki beint draumaniðurstaða. Ekki batnar útlitið þegar litið er til þess hvaða fisktegundir er verið að veiða við Bretlandsstrendur og hvar hann selst. Fyrrnefnd aukning aflans, um tíu til fimmtán prósent, væri fyrst og fremst í formi tegunda sem breskir neytendur hafa aldrei viljað sjá: síld, álar og lýsa. Eina ástæðan fyrir að það borgaði sig fyrir breska sjómenn að veiða þessar tegundir var að þær seldust vel á evrópumarkaði, án aðgangs að þeim markaði er lítill tilgangur með veiðunum. Bryce Beukers-Stewart, prófessor við háskólann í York og sérfræðingur í breskum fiskveiðum, segir greiningu hollensku fræðimannanna koma heim og saman við niðurstöður annarra rannsókna á þessu sviði. Í samtali við Guardian segir hann þetta sýna og sanna að afleiðingar einangrunarstefnu séu mun flóknari en margir hafi viljað af láta í umræðunni um Brexit. Hann efast nú um að bresk stjórnvöld reyni að loka miðunum fyrir erlendum veiðum eftir allt saman, þrátt fyrir loforð um annað í aðdraganda þjóðaratkvæðagreiðslunnar. Guardian ræðir þó einnig við talsmann sjómanna sem börðust fyrir úrsögn úr Evrópusambandinu og hann gefur lítið fyrir dómsdagsspár fræðimanna. Hann segir mikilvægustu staðreyndina vera að með því að loka miðunum fyrir evrópskum útgerðum eigi Bretar möguleika á að veiða meira en sex hundruð þúsund tonn af fiski sem annars yrði landað af erlendum skipum. Í því samhengi skipti litlu þó að verð afurðanna lækki tímabundið. Mest lesið Átök á aðalfundi og lögregla kölluð til Innlent Segir samstarfsfólk Katrínar hafa hvatt sig til að draga sig úr leik Innlent Sindri Freyr er látinn Innlent De Niro kallaði Trump skrímsli fyrir utan dómshúsið Erlent „Fyrirvarinn var í rauninni enginn“ Innlent „Er búinn að blokka 237 manneskjur á tíu dögum“ Innlent Undir yfirborði kosningabaráttunnar kraumi svæsinn slagur Innlent Fyrstu tölur frá Reykjavík ættu að gefa góða mynd af úrslitum Innlent Biður kvikmyndagerðarmanninn afsökunar Innlent Voru látin í einhvern tíma áður en lögregla fór inn Innlent Fleiri fréttir De Niro kallaði Trump skrímsli fyrir utan dómshúsið „Við höfum ekkert“ Ógiltu neitunarvald forseta til að koma fjölmiðlalögum í gegn Biðst afsökunar á ummælum um „faggaskap“ Yfir fimmtíu stig í hitabylgju í Pakistan Pólverjar víggirða landamærin í austri Forseti Perú kærður fyrir mútuþægni Yfirmaður ísraelsku leyniþjónustunnar sagður hafa hótað saksóknara Alþjóðasakamáladómstólsins Notaði niðrandi orð um samkynhneigða karla á lokuðum fundi Trump lofar að útrýma mótmælum til stuðnings Palestínu Segir árásirnar í Rafah „hræðileg mistök“ Segja Frakka ætla að senda hermenn til Úkraínu Sautján ára „hermaður Hitlers” dæmdur í sjö ára fangelsi Töldu að enginn ætti að deyja í árásunum AfD náði ekki að sigra eftir hrinu hneykslismála Óttast að um 2.000 hafi látist í aurskriðum á föstudag Alríkislögreglan aðstoðar við leit að munum úr British Museum Átján látnir eftir mikið óveður í miðríkjum Bandaríkjanna Hart sótt að Sunak vegna hugmynda um herþjónustu fyrir 18 ára Hryllingur í Rafah eftir hefndaraðgerðir Átta á sjúkrahúsi eftir mikla ókyrrð 700 talin af vegna aurskriðu í Papúa Nýju-Gíneu Hamas skaut eldflaugum í átt að Tel Aviv Flytja hjálpargögn til Gasa í gegnum Kerem Shalom Tólf látin og tugir særð eftir árás á byggingavöruverslun Fjölda saknað eftir loftárás á byggingavöruverslun Halda áfram árásum á Rafah Hafnaði beiðni Baldwin um frávísun „Við munum vinna þennan slag“ Vilja banna snjallsíma fyrir yngri en 16 ára Sjá meira
Úrsögn Breta úr Evrópusambandinu gæti aukið heildarafla breska fiskveiðiflotans en um leið dregið úr arðsemi veiðanna og komið niður á neytendum og fiskvinnslufyrirtækjum. Allir myndu tapa ef Bretar lokuðu miðum sínum fyrir evrópskum fiskveiðiskipum. Þetta er niðurstaða rannsókna á vegum eins virtasta landbúnaðarháskóla heims. Hagfræðingar við háskólann í Wageningen í Hollandi hafa á síðustu misserum unnið að nákvæmri greiningu á breskum sjávarútvegi og hver áhrif úrsagnar Breta úr Evrópusambandinu gætu orðið. Þeir notuðust við hagfræðimódel sem kallast MAGNET og reiknuðu nokkrar mismunandi útkomur eftir því hversu harkaleg lendingin verður þegar Bretland segir loks skilið við Evrópusambandið. Í öllum útgáfum, óháð forsendum, var útkoman verri en núverandi ástand. Evrópskar útgerðir veiða tíu sinnum meira í breskri lögsögu en breskar útgerðir gera í lögsögu annarra Evrópuríkja. Andstæðingar ESB héldu því fram í aðdraganda þjóðaratkvæðagreiðslunnar í Bretlandi að með því að loka breskum miðum fyrir evrópskum útgerðum mætti stórauka arðsemi og tryggja að hagnaður af auðlindinni héldist í landi. Það stenst engan veginn samkvæmt fyrrnefndri greiningu. Vissulega myndu fiskveiðar breska flotans aukast um 10-15% innan lögsögunnar, sem þýðir aukinn gróða upp á 35 milljarða á fimm ára tímabili frá 2020 til 2025. Það myndi hins vegar óhjákvæmilega lækka fiskverð á innlendum mörkuðum og breskar útgerðir kæmu út í mínus þar sem þær hefðu ekki lengur óheftan aðgang að evrópskum mörkuðum. Aukningin myndi heldur ekki duga til að bjarga breskum fiskvinnslufyrirtækjum sem reiða sig að stórum hluta á erlendar útgerðir fyrir hráefni og eru því mjög háðar evrópska markaðnum. Þrátt fyrir að lægra verð fáist fyrir fiskinn á innlendum mörkuðum verða breskir neytendur sömuleiðis verr settir ef svo fer að miðunum verði lokað. Útgerðir í Hollandi, Írlandi og víðar stunda tæpan helming sinna veiða innan breskrar lögsögu og almennt myndi fiskverð því hækka á evrópskum mörkuðum. Það er slæmt fyrir breska neytendur því Bretar flytja inn tvöfalt meiri fisk en þeir flytja út og án fríverslunarsamnings verður sú vara dýrari. Niðurstaðan yrði því minni arðsemi fyrir útgerðina og hærra verð fyrir neytendur, ekki beint draumaniðurstaða. Ekki batnar útlitið þegar litið er til þess hvaða fisktegundir er verið að veiða við Bretlandsstrendur og hvar hann selst. Fyrrnefnd aukning aflans, um tíu til fimmtán prósent, væri fyrst og fremst í formi tegunda sem breskir neytendur hafa aldrei viljað sjá: síld, álar og lýsa. Eina ástæðan fyrir að það borgaði sig fyrir breska sjómenn að veiða þessar tegundir var að þær seldust vel á evrópumarkaði, án aðgangs að þeim markaði er lítill tilgangur með veiðunum. Bryce Beukers-Stewart, prófessor við háskólann í York og sérfræðingur í breskum fiskveiðum, segir greiningu hollensku fræðimannanna koma heim og saman við niðurstöður annarra rannsókna á þessu sviði. Í samtali við Guardian segir hann þetta sýna og sanna að afleiðingar einangrunarstefnu séu mun flóknari en margir hafi viljað af láta í umræðunni um Brexit. Hann efast nú um að bresk stjórnvöld reyni að loka miðunum fyrir erlendum veiðum eftir allt saman, þrátt fyrir loforð um annað í aðdraganda þjóðaratkvæðagreiðslunnar. Guardian ræðir þó einnig við talsmann sjómanna sem börðust fyrir úrsögn úr Evrópusambandinu og hann gefur lítið fyrir dómsdagsspár fræðimanna. Hann segir mikilvægustu staðreyndina vera að með því að loka miðunum fyrir evrópskum útgerðum eigi Bretar möguleika á að veiða meira en sex hundruð þúsund tonn af fiski sem annars yrði landað af erlendum skipum. Í því samhengi skipti litlu þó að verð afurðanna lækki tímabundið.
Mest lesið Átök á aðalfundi og lögregla kölluð til Innlent Segir samstarfsfólk Katrínar hafa hvatt sig til að draga sig úr leik Innlent Sindri Freyr er látinn Innlent De Niro kallaði Trump skrímsli fyrir utan dómshúsið Erlent „Fyrirvarinn var í rauninni enginn“ Innlent „Er búinn að blokka 237 manneskjur á tíu dögum“ Innlent Undir yfirborði kosningabaráttunnar kraumi svæsinn slagur Innlent Fyrstu tölur frá Reykjavík ættu að gefa góða mynd af úrslitum Innlent Biður kvikmyndagerðarmanninn afsökunar Innlent Voru látin í einhvern tíma áður en lögregla fór inn Innlent Fleiri fréttir De Niro kallaði Trump skrímsli fyrir utan dómshúsið „Við höfum ekkert“ Ógiltu neitunarvald forseta til að koma fjölmiðlalögum í gegn Biðst afsökunar á ummælum um „faggaskap“ Yfir fimmtíu stig í hitabylgju í Pakistan Pólverjar víggirða landamærin í austri Forseti Perú kærður fyrir mútuþægni Yfirmaður ísraelsku leyniþjónustunnar sagður hafa hótað saksóknara Alþjóðasakamáladómstólsins Notaði niðrandi orð um samkynhneigða karla á lokuðum fundi Trump lofar að útrýma mótmælum til stuðnings Palestínu Segir árásirnar í Rafah „hræðileg mistök“ Segja Frakka ætla að senda hermenn til Úkraínu Sautján ára „hermaður Hitlers” dæmdur í sjö ára fangelsi Töldu að enginn ætti að deyja í árásunum AfD náði ekki að sigra eftir hrinu hneykslismála Óttast að um 2.000 hafi látist í aurskriðum á föstudag Alríkislögreglan aðstoðar við leit að munum úr British Museum Átján látnir eftir mikið óveður í miðríkjum Bandaríkjanna Hart sótt að Sunak vegna hugmynda um herþjónustu fyrir 18 ára Hryllingur í Rafah eftir hefndaraðgerðir Átta á sjúkrahúsi eftir mikla ókyrrð 700 talin af vegna aurskriðu í Papúa Nýju-Gíneu Hamas skaut eldflaugum í átt að Tel Aviv Flytja hjálpargögn til Gasa í gegnum Kerem Shalom Tólf látin og tugir særð eftir árás á byggingavöruverslun Fjölda saknað eftir loftárás á byggingavöruverslun Halda áfram árásum á Rafah Hafnaði beiðni Baldwin um frávísun „Við munum vinna þennan slag“ Vilja banna snjallsíma fyrir yngri en 16 ára Sjá meira
Yfirmaður ísraelsku leyniþjónustunnar sagður hafa hótað saksóknara Alþjóðasakamáladómstólsins