Fregnir af dauða hagkerfisins stórlega ýktar Stefán Ó. Jónsson skrifar 1. nóvember 2018 11:15 Þrátt fyrir allt fjölgar enn komum ferðamanna hingað til lands. Fjölgunartakturinn er nú í meira samræmi við þróunina á heimsvísu. Vísir/vilhelm Þrátt fyrir áskoranir framundan, lækkun krónunnar að undanförnu og að útlit sé fyrir hægan vöxt hagkerfisins á næsta ári er óþarfi að örvænta, að mati aðalhagfræðings Íslandsbanka. Þjóðarbúið standi þrátt fyrir allt vel og sé í stakk búið til að takast á við bakslög í hagkerfinu. Bölsýnistal um að hér stefni í annað hrun, sambærilegt haustinu 2008, sé því að öllum líkindum úr lausu lofti gripið. Jón Bjarki Bentsson segist þó hafa skilning á því að fólk sé uggandi þessa dagana. Sporin hræði. Gengi krónunnar hafi veikst um rúm 10 prósent á einum mánuði, gorkúluvöxturinn í ferðaþjónustunni er að baki og ýmsir óvissuþættir eru uppi í íslensku efnahagslífi. Þetta hefur til að mynda mátt lesa úr tveimur nýlegum greiningum; annarri frá Landsbankanum og hinni frá Íslandsbanka en í þeirri síðarnefndu var því slegið upp að „snöggkólnun“ væri að eiga sér stað í hagkerfinu.Sjá einnig: „Skiljanlegt að menn spyrji sig hvað er í gangi“Þrátt fyrir þetta sagði Jón Bjarki í samtali við Bítið á Bylgjunni að óþarfi sé að óttast djúpa kreppu þó að hægst hafi á. Þvert á móti séu fyrrnefnd teikn til marks um það að „hlutirnir séu að verða eðlilegri,“ í þjóðarbúskapnum. Þar að auki bendi flestir mælikvarðar til að Íslendingar hafi það betra – að jafnaði – en nokkurn tímann fyrr. Til að mynda séu utanlandsferðir Íslendinga í sögulegu hámarki, sem verði að teljast ágætis staðfesting á því að fólk virðist hafa eitthvað á milli handanna. Jón Bjarki slær þó þann varnagla að auðvitað sé þess ályktun byggð á meðaltölum og því sé ekki að neita að margir berjist í bökkum. Engu að síður vilji umræðan um efnahagsmál þessa dagana verða óþarflega neikvæð að mati Jóns Bjarka. Til að mynda sé það ekki rétt, sem fleygt hefur verið fram að undanförnu, að ferðamönnum á Íslandi sé að fækka. Það rétta er að í september hafi til að mynda verið 13 prósent vöxtur í komum ferðamanna hingað til lands. Árið í heild hafi séð 5,5 prósent vöxt sem sé í samræmi við heimsfjölgunartaktinn. Vöxturinn hérlendis sé því farinn að haldast í hendur við þróunina á heimsvísu.Jón Bjarki Bentsson, aðalhagfræðingur Íslandsbanka.VísirSamþjöppun er þroskamerki Þar að auki séu komur ferðamanna farnir að dreifast betur yfir árið. Greinin sé því farin að geta boðið upp á stöðuga atvinnu fyrir fólk og um leið skaffað jafnari gjaldeyristekjur yfir árið. Jón Bjarki útilokar þó ekki að fyrirtæki í ferðaþjónustu hafi verið orðin of mörg og of smá í sniðum, sem kunni að útskýra samþjöppunina sem virðist vera að eiga sér stað í geiranum. Fregnir af rekstrarörðugleikum einstakra fyrirtækja séu þó að einhverju leyti eðlileg á þessu stigi máls. Það hafi verið auðvelt að hefja rekstur þegar uppgangurinn var mikill og fyrir vikið gátu eigendur fyrirtækjanna leyft sér að vera aðeins losaralegir í rekstrinum. Nú þurfi hins vegar að verða breyting þar á. „Núna þurfa menn virkilega að taka til í rekstrinum, hagræða, það þarf að fara í sameiningar og það munu ekki allir komast í gegnum þær breytingar,“ segir Jón. Þetta sé þó ekki merki um hrun í ferðamennsku – heldur þroska.„Þetta er bara grein sem er að fullorðnast.“ Þar að auki sé íslenska þjóðarbúið betur í stakk búið til að takast á við hvers kyns bakslög. Þrátt fyrir hraðan vöxt á undanförnum árum, sem hefur minnt marga á uppgang bankanna á árunum fyrir Hrun, þá sé staðreyndin sú að grunnurinn sem vöxturinn hvílir á er gjörólíkur.Hógvær lánveiting „Ferðaþjónustan var aldrei að vaxa á lánsfé, hún var að vaxa vegna þess að hún var að afla gjaldeyristekna inn í okkar litla hagkerfi,“ segir Jón Bjarki og ber þróunina saman við ósjálfbæran vöxt föllnu bankanna. „Þarna er bara kominn nýr geiri sem skaffar á sjötta hundrað milljarða á ári í gjaldeyri inn í landið,“ segir hann enn fremur. Þar að auki hafi lánveiting bankanna til fyrirtækja í ferðaþjónustu verið nokkuð varfærin þrátt fyrir allt. Hlutfall ferðaþjónustunnar í heildarútlánum bankakerfisins sé því ekki hátt. Bankarnir séu þar að auki miklu betur til þess búnir að takast á við áföll en þeir voru fyrir áratug síðan, þökk sé hærra eiginfjárhlutfalli og margvíslegum varúðarúrræðum. Þá eigi íslenska þjóðin meiri eignir í útlöndum en hún skuldar, sem að sögn Jóns Bjarka er fordæmalaus staða í þjóðarbúskapnum. Þá sé óþarfi að óttast núverandi gengi krónunnar. Gengi dagsins í dag sé á svipuðum stað og fyrir tveimur árum - og á þeim tíma þótti það ekki lágt. Hins vegar hafi lækkunin að undanförnu verið mjög snörp og æskilegt væri að draga úr enn frekara gengishruni. Haldist gengið hins vegar stöðugt á núverandi slóðum telur Jón Bjarki að það gæti jafnvel reynst hagkerfinu happadrjúgt. Íslandi hafi þannig betri burði til að vera ekki lengur „dýrasta land í heimi“ og laða áfram ferðamenn hingað til lands. Spjall Jóns Bjarka við Bítismenn má heyra hér að neðan. Efnahagsmál Ferðamennska á Íslandi Íslenska krónan Tengdar fréttir Segja komið að vatnaskilum í hagsveiflunni Hagfræðideild Landsbankans gerir ráð fyrir að verulega muni hægja á hagvexti á næstu árum eftir kröftugan vöxt undanfarin ár. 31. október 2018 09:09 „Það er að snöggkólna í hagkerfinu“ Dökkar horfur eru teiknaðar upp í nýrri hagspá greiningardeildar Arion banka fram til ársins 2021 sem birt var í dag. Greiningardeildin spáir því að verðbólga fari yfir 4 prósent strax á næsta ári. Að hennar mati eru helstu áhættuþættir í hagkerfinu annars vegar spenna á vinnumarkaði og hins vegar staða ferðaþjónustunnar. 29. október 2018 17:00 Kauphöllin eldrauð og áfram veikist krónan Úrvalsvísitalan hefur fallið um 1,52% það sem af er degi og gengi krónunnar hefur veikst. 30. október 2018 12:34 Mest lesið Hætti korteri eftir peppfund með Möltufólkinu Viðskipti innlent Stefna á að hefja starfsemi á Möltu innan tíu vikna Viðskipti innlent Viðkvæm staða í björgunaraðgerðum Play Europe Viðskipti innlent Isavia gefur strandaglópum engin grið Viðskipti innlent Búið að greiða laun og barnabætur Viðskipti innlent „Við munum gæta réttar kröfuhafa í hvívetna“ Viðskipti innlent Gjörbreyttar kröfur og vinna ekki lengur aðeins til að hafa í sig og á Atvinnulíf Horfa fram á tugmilljarða samdrátt og bíða í ofvæni eftir loðnufréttum Viðskipti innlent Hvetur stjórnvöld til að veita ferðaskrifstofum lán eins og í Covid Viðskipti innlent Norðlensk framleiðsla sem er að slá í gegn á Íslandi Samstarf Fleiri fréttir „Við munum gæta réttar kröfuhafa í hvívetna“ Viðkvæm staða í björgunaraðgerðum Play Europe Sýn og Creditinfo í samstarf um Framúrskarandi fyrirtæki Horfa fram á tugmilljarða samdrátt og bíða í ofvæni eftir loðnufréttum Hætti korteri eftir peppfund með Möltufólkinu Isavia gefur strandaglópum engin grið Ásgeir og Darri til Landslaga Sahara og Olís tilnefnd til tvennra alþjóðlegra verðlauna Hvetur stjórnvöld til að veita ferðaskrifstofum lán eins og í Covid Búið að greiða laun og barnabætur Stefna á að hefja starfsemi á Möltu innan tíu vikna Snaps teygir anga sína út á Hlemm „Það er svo langt síðan að við höfðum ekki trú á Play“ Arnar Þór og Unnur Lilja skipta búi Play Bændaferðir færa sig í skemmtiferðasiglingar Fallið frá kröfum um neyðarfjarskipti á hálendinu Play með sex prósent flugsæta til og frá landinu Hrun í makríl og kolmunna Fall Play áfall en að einhverju leyti fyrirséð Segir ekki honum að kenna að Play hafi farið á hausinn Eðlilegt ef farið verður yfir eftirlit með flugfélögum Höggið á íslenska ferðaþjónustu ætti að vera takmarkað Þjóðarskútan sé „vel í stakk búin til að sigla milli skers og báru í úfnum sjó“ Gjaldþrotaskiptabeiðni Play tekin fyrir í héraðsdómi Atvinnuleysi 5,3 prósent í ágúst Kalla ráðherra og forstjóra Samgöngustofu fyrir samgöngunefnd Hækkun flugfargjalda muni skila sér í meiri verðbólgu Leik lokið hjá Play „Skrifast ekki á okkur að það hafi farið eins og er farið“ Icelandair geti ekki svarað fyrir orðræðuna Sjá meira
Þrátt fyrir áskoranir framundan, lækkun krónunnar að undanförnu og að útlit sé fyrir hægan vöxt hagkerfisins á næsta ári er óþarfi að örvænta, að mati aðalhagfræðings Íslandsbanka. Þjóðarbúið standi þrátt fyrir allt vel og sé í stakk búið til að takast á við bakslög í hagkerfinu. Bölsýnistal um að hér stefni í annað hrun, sambærilegt haustinu 2008, sé því að öllum líkindum úr lausu lofti gripið. Jón Bjarki Bentsson segist þó hafa skilning á því að fólk sé uggandi þessa dagana. Sporin hræði. Gengi krónunnar hafi veikst um rúm 10 prósent á einum mánuði, gorkúluvöxturinn í ferðaþjónustunni er að baki og ýmsir óvissuþættir eru uppi í íslensku efnahagslífi. Þetta hefur til að mynda mátt lesa úr tveimur nýlegum greiningum; annarri frá Landsbankanum og hinni frá Íslandsbanka en í þeirri síðarnefndu var því slegið upp að „snöggkólnun“ væri að eiga sér stað í hagkerfinu.Sjá einnig: „Skiljanlegt að menn spyrji sig hvað er í gangi“Þrátt fyrir þetta sagði Jón Bjarki í samtali við Bítið á Bylgjunni að óþarfi sé að óttast djúpa kreppu þó að hægst hafi á. Þvert á móti séu fyrrnefnd teikn til marks um það að „hlutirnir séu að verða eðlilegri,“ í þjóðarbúskapnum. Þar að auki bendi flestir mælikvarðar til að Íslendingar hafi það betra – að jafnaði – en nokkurn tímann fyrr. Til að mynda séu utanlandsferðir Íslendinga í sögulegu hámarki, sem verði að teljast ágætis staðfesting á því að fólk virðist hafa eitthvað á milli handanna. Jón Bjarki slær þó þann varnagla að auðvitað sé þess ályktun byggð á meðaltölum og því sé ekki að neita að margir berjist í bökkum. Engu að síður vilji umræðan um efnahagsmál þessa dagana verða óþarflega neikvæð að mati Jóns Bjarka. Til að mynda sé það ekki rétt, sem fleygt hefur verið fram að undanförnu, að ferðamönnum á Íslandi sé að fækka. Það rétta er að í september hafi til að mynda verið 13 prósent vöxtur í komum ferðamanna hingað til lands. Árið í heild hafi séð 5,5 prósent vöxt sem sé í samræmi við heimsfjölgunartaktinn. Vöxturinn hérlendis sé því farinn að haldast í hendur við þróunina á heimsvísu.Jón Bjarki Bentsson, aðalhagfræðingur Íslandsbanka.VísirSamþjöppun er þroskamerki Þar að auki séu komur ferðamanna farnir að dreifast betur yfir árið. Greinin sé því farin að geta boðið upp á stöðuga atvinnu fyrir fólk og um leið skaffað jafnari gjaldeyristekjur yfir árið. Jón Bjarki útilokar þó ekki að fyrirtæki í ferðaþjónustu hafi verið orðin of mörg og of smá í sniðum, sem kunni að útskýra samþjöppunina sem virðist vera að eiga sér stað í geiranum. Fregnir af rekstrarörðugleikum einstakra fyrirtækja séu þó að einhverju leyti eðlileg á þessu stigi máls. Það hafi verið auðvelt að hefja rekstur þegar uppgangurinn var mikill og fyrir vikið gátu eigendur fyrirtækjanna leyft sér að vera aðeins losaralegir í rekstrinum. Nú þurfi hins vegar að verða breyting þar á. „Núna þurfa menn virkilega að taka til í rekstrinum, hagræða, það þarf að fara í sameiningar og það munu ekki allir komast í gegnum þær breytingar,“ segir Jón. Þetta sé þó ekki merki um hrun í ferðamennsku – heldur þroska.„Þetta er bara grein sem er að fullorðnast.“ Þar að auki sé íslenska þjóðarbúið betur í stakk búið til að takast á við hvers kyns bakslög. Þrátt fyrir hraðan vöxt á undanförnum árum, sem hefur minnt marga á uppgang bankanna á árunum fyrir Hrun, þá sé staðreyndin sú að grunnurinn sem vöxturinn hvílir á er gjörólíkur.Hógvær lánveiting „Ferðaþjónustan var aldrei að vaxa á lánsfé, hún var að vaxa vegna þess að hún var að afla gjaldeyristekna inn í okkar litla hagkerfi,“ segir Jón Bjarki og ber þróunina saman við ósjálfbæran vöxt föllnu bankanna. „Þarna er bara kominn nýr geiri sem skaffar á sjötta hundrað milljarða á ári í gjaldeyri inn í landið,“ segir hann enn fremur. Þar að auki hafi lánveiting bankanna til fyrirtækja í ferðaþjónustu verið nokkuð varfærin þrátt fyrir allt. Hlutfall ferðaþjónustunnar í heildarútlánum bankakerfisins sé því ekki hátt. Bankarnir séu þar að auki miklu betur til þess búnir að takast á við áföll en þeir voru fyrir áratug síðan, þökk sé hærra eiginfjárhlutfalli og margvíslegum varúðarúrræðum. Þá eigi íslenska þjóðin meiri eignir í útlöndum en hún skuldar, sem að sögn Jóns Bjarka er fordæmalaus staða í þjóðarbúskapnum. Þá sé óþarfi að óttast núverandi gengi krónunnar. Gengi dagsins í dag sé á svipuðum stað og fyrir tveimur árum - og á þeim tíma þótti það ekki lágt. Hins vegar hafi lækkunin að undanförnu verið mjög snörp og æskilegt væri að draga úr enn frekara gengishruni. Haldist gengið hins vegar stöðugt á núverandi slóðum telur Jón Bjarki að það gæti jafnvel reynst hagkerfinu happadrjúgt. Íslandi hafi þannig betri burði til að vera ekki lengur „dýrasta land í heimi“ og laða áfram ferðamenn hingað til lands. Spjall Jóns Bjarka við Bítismenn má heyra hér að neðan.
Efnahagsmál Ferðamennska á Íslandi Íslenska krónan Tengdar fréttir Segja komið að vatnaskilum í hagsveiflunni Hagfræðideild Landsbankans gerir ráð fyrir að verulega muni hægja á hagvexti á næstu árum eftir kröftugan vöxt undanfarin ár. 31. október 2018 09:09 „Það er að snöggkólna í hagkerfinu“ Dökkar horfur eru teiknaðar upp í nýrri hagspá greiningardeildar Arion banka fram til ársins 2021 sem birt var í dag. Greiningardeildin spáir því að verðbólga fari yfir 4 prósent strax á næsta ári. Að hennar mati eru helstu áhættuþættir í hagkerfinu annars vegar spenna á vinnumarkaði og hins vegar staða ferðaþjónustunnar. 29. október 2018 17:00 Kauphöllin eldrauð og áfram veikist krónan Úrvalsvísitalan hefur fallið um 1,52% það sem af er degi og gengi krónunnar hefur veikst. 30. október 2018 12:34 Mest lesið Hætti korteri eftir peppfund með Möltufólkinu Viðskipti innlent Stefna á að hefja starfsemi á Möltu innan tíu vikna Viðskipti innlent Viðkvæm staða í björgunaraðgerðum Play Europe Viðskipti innlent Isavia gefur strandaglópum engin grið Viðskipti innlent Búið að greiða laun og barnabætur Viðskipti innlent „Við munum gæta réttar kröfuhafa í hvívetna“ Viðskipti innlent Gjörbreyttar kröfur og vinna ekki lengur aðeins til að hafa í sig og á Atvinnulíf Horfa fram á tugmilljarða samdrátt og bíða í ofvæni eftir loðnufréttum Viðskipti innlent Hvetur stjórnvöld til að veita ferðaskrifstofum lán eins og í Covid Viðskipti innlent Norðlensk framleiðsla sem er að slá í gegn á Íslandi Samstarf Fleiri fréttir „Við munum gæta réttar kröfuhafa í hvívetna“ Viðkvæm staða í björgunaraðgerðum Play Europe Sýn og Creditinfo í samstarf um Framúrskarandi fyrirtæki Horfa fram á tugmilljarða samdrátt og bíða í ofvæni eftir loðnufréttum Hætti korteri eftir peppfund með Möltufólkinu Isavia gefur strandaglópum engin grið Ásgeir og Darri til Landslaga Sahara og Olís tilnefnd til tvennra alþjóðlegra verðlauna Hvetur stjórnvöld til að veita ferðaskrifstofum lán eins og í Covid Búið að greiða laun og barnabætur Stefna á að hefja starfsemi á Möltu innan tíu vikna Snaps teygir anga sína út á Hlemm „Það er svo langt síðan að við höfðum ekki trú á Play“ Arnar Þór og Unnur Lilja skipta búi Play Bændaferðir færa sig í skemmtiferðasiglingar Fallið frá kröfum um neyðarfjarskipti á hálendinu Play með sex prósent flugsæta til og frá landinu Hrun í makríl og kolmunna Fall Play áfall en að einhverju leyti fyrirséð Segir ekki honum að kenna að Play hafi farið á hausinn Eðlilegt ef farið verður yfir eftirlit með flugfélögum Höggið á íslenska ferðaþjónustu ætti að vera takmarkað Þjóðarskútan sé „vel í stakk búin til að sigla milli skers og báru í úfnum sjó“ Gjaldþrotaskiptabeiðni Play tekin fyrir í héraðsdómi Atvinnuleysi 5,3 prósent í ágúst Kalla ráðherra og forstjóra Samgöngustofu fyrir samgöngunefnd Hækkun flugfargjalda muni skila sér í meiri verðbólgu Leik lokið hjá Play „Skrifast ekki á okkur að það hafi farið eins og er farið“ Icelandair geti ekki svarað fyrir orðræðuna Sjá meira
Segja komið að vatnaskilum í hagsveiflunni Hagfræðideild Landsbankans gerir ráð fyrir að verulega muni hægja á hagvexti á næstu árum eftir kröftugan vöxt undanfarin ár. 31. október 2018 09:09
„Það er að snöggkólna í hagkerfinu“ Dökkar horfur eru teiknaðar upp í nýrri hagspá greiningardeildar Arion banka fram til ársins 2021 sem birt var í dag. Greiningardeildin spáir því að verðbólga fari yfir 4 prósent strax á næsta ári. Að hennar mati eru helstu áhættuþættir í hagkerfinu annars vegar spenna á vinnumarkaði og hins vegar staða ferðaþjónustunnar. 29. október 2018 17:00
Kauphöllin eldrauð og áfram veikist krónan Úrvalsvísitalan hefur fallið um 1,52% það sem af er degi og gengi krónunnar hefur veikst. 30. október 2018 12:34