Háskólamenntun í heimabyggð Þórarinn Halldór Óðinsson skrifar 16. október 2017 09:00 Sókn í atvinnumálumÁ Íslandi búum við það vel að eiga sjö starfandi háskóla, þar af eru fjórir háskólar starfandi utan höfuðborgarsvæðisins. Háskólinn á Akureyri, Hólaskóli, Landbúnaðarháskólinn á Hvanneyri og Háskólinn á Bifröst. Auk þeirra starfrækir Háskóli Íslands 8 háskólasetur víðs vegar á landsbyggðinni. Það, að geta sótt sér háskólamenntun í heimabyggð, eru mikil forréttindi sem íbúar þeirra sveitarfélaga er hafa slíkar menntastofnanir hjá sér eru stoltir af og standa vörð um. Aukin menntun býr til aukin tækifæri, nýjar hugmyndir sem skapa ný fyrirtæki og ný störf. Það er því auðséð að íbúar utan höfuðborgarsvæðisins vilji halda þessum tækifærum í sinni byggð, til að snúa við þeirri þróun sem var orðin hvað varðaði framboð starfa á landsbyggðinni sem kröfðust háskólamenntunar, sér í lagi í þeim landshlutum sem talin voru láglaunasvæði. Þá hafa rannsóknir sýnt að þeir sem afla sér framhaldsmenntunar í heimabyggð eru mun líklegri til áframhaldandi búsetu þar en hinir sem sækja menntastofnanir á öðrum landsvæðum. Menntun í heimabyggð er því ávísun á sókn í atvinnumálum landsbyggðarinnar.Baráttan fyrir menntastofnunum Íbúar í Borgarbyggð þekkja baráttuna fyrir menntastofnunum á svæðinu á eigin skinni. Það er ekki lengra en fjögur ár síðan að þær hugmyndir voru uppi um að fella starfsemi Landbúnaðarháskólans á Hvanneyri undir Háskóla Íslands vegna bágrar fjárhagsstöðu Landbúnaðarháskólans. Flytja átti því kennsluna til Reykjavíkur og starfrækja útibú á Hvanneyri undir merkjum Háskóla Íslands. Þessari tilhögun var mætt með mikilli gagnrýni frá aðilum tengdum landbúnaði og íbúum Borgarbyggðar. Það var skýr skoðun íbúa að standa þyrfti vörð um menntastofnanir landsbyggðarinnar og þau tækifæri sem þeim fylgja. Nú fjórum árum seinna eru um 370 nemendur skráðir í skólann og þar starfa rúmlega 80 manns. Skuldir Landbúnaðarháskólans við ríkissjóð voru skornar niður í lokafjárlögum 2015 en sú aðgerð bætti stöðu skólans sem nú sér fram á sóknarfæri í rannsóknum og nýsköpun tengdum landbúnaði. Í álitsgerð gerða af Samtökum sveitarfélaga á Vesturlandi frá 2010 kom fram í mati á margfeldisáhrifum, að efnahagsleg áhrif Landbúnaðarháskólans og Háskólans á Bifröst á Borgarbyggð væru í kringum 965 m. kr. vegna skólanna tveggja. Þegar þau áhrif voru borin saman við atvinnutekjur í Borgarbyggð, sem voru um 6,9 milljarðar króna, kom í ljós að efnahagsleg áhrif skólanna voru 14% af heildaratvinnutekjum.Hættan við aðgengi að námi óháð búsetu Þó að nú séu breyttir tímar og aðsókn í háskólanám með eindæmum góð eru enn þættir sem ógna háskólum á landsbyggðinni. Staðnemum í háskólum út á landi fer fækkandi en öflugt fjarnám skólanna komið í staðinn. Þjónusta háskólanna við nemendur er því ekki jafn staðbundin og áður var. Þá hafa tækniframfarir gjörbylt aðgengi nemenda að háskólanámi óháð búsetu þeirra hverju sinni og með símenntunarstöðvum út um allt land geta margir hverjir tekið lokapróf í sinni heimabyggð. Þessi þróun hefur leitt til þess að um 70 - 80% nemenda við Háskólann á Bifröst stunda nú nám sitt í fjarnámi. Föst búseta er lítil sem engin og það svæði sem áður var blómlegt háskólaþorp iðandi af lífi er nú m.a. orðin vettvangur fyrir hótelrekstur og önnur tilfallandi verkefni. Leikhljóð barna breyttust í útblástur frá hópferðabílum og þeir einu sem hlupu í hrauninu þetta sumarið voru á vegum Biggest Loser Ísland. Þetta kann vissulega að ógna starfsemi skólans á Bifröst og þeim störfum sem þar eru. Höfundur telur, að ef ekkert verður gert til að styðja við og rótfesta starfsemi skólans mun skapast sú hætta að við sjáum Háskólann á Bifröst og fleiri skóla breytast alfarið í bréfaskóla með aðsetur í Reykjavík.Greinin er hluti af átaki Nemendafélags Háskólans á Bifröst í samstarfi við LÍS - Landssamtök íslenskra stúdenta vegna fjármögnunar háskólastigsins í aðdraganda Alþingiskosninga 2017. Kassamerki átaksins er #kjóstumenntun Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Tengdar fréttir Kjóstu menntun 28. október Nú liggur fyrir að kosið verður á ný til Alþingis, 364 dögum eftir síðustu kosningar. Hagsmunahreyfingar stúdenta telja nauðsynlegt að hafa málefni eins og fjármögnun háskólastigsins í forgrunni þegar kemur að vali á fulltrúum á þingi og umræðum um nýja ríkisstjórn. 2. október 2017 09:00 Mennt er máttur Menntun eykur þróun og nýsköpun og býr þannig til fleiri tækifæri og starfsmöguleika. Menntun eykur gagnrýna hugsun og hjálpar einstaklingum að finna hvar áhugasvið þeirra liggur. 12. október 2017 09:42 Mannauður er undirstaða heilbrigðisþjónustu Undanfarin tvö ár hef ég setið í Stúdentaráði og þar fengið að kynnast mikilvægi hagsmunabaráttu og þess að nemendur hafi rödd. Það hefur verið magnað að fylgjast með hverju er hægt að hrinda í framkvæmd og hvað er hægt að hafa mikil áhrif. 4. október 2017 09:00 Sagan um Sigga Það var mánudagsmorgun þegar söguhetjan okkar, Siggi, gekk um háskólasvæðið á leið í sinn fyrsta tíma sem háskólanemi. 7. október 2017 09:00 Þú færð helmingi minna en á Norðurlöndunum Ávinningur háskólanáms er mikill fyrir einstaklinga og samfélagið í heild. Hann hefur bein áhrif á efnahag, gildi, þekkingu og viðhorf einstaklinga, samfélaginu til bóta. 10. október 2017 09:00 Námsmenn erlendis og niðurskurðarhnífurinn Í þeim kosningum sem nú eru að ganga í garð er mikilvægt að setja menntun á dagskrá sem eitt af stóru kosningamálunum. Þótt tíminn sé naumur þangað til að gengið er að kjörkössunum er nauðsynlegt að vita hvaða sýn íslenskir stjórnmálamenn hafa varðandi Lánasjóð íslenskra námsmanna (LÍN) og námsmenn erlendis. 14. október 2017 09:00 Undirfjármögnun kemur í veg fyrir sérhæfingu nemenda Mikilvægt er að nemendur fái tækifæri til þess að sérhæfa sig á hinum ýmsu námsleiðum en ekki aðeins brot af því sem þeim þeir hafa hug á að sérhæfa sig í. 6. október 2017 09:00 Landsbyggðin án háskóla? Í síðasta mánuði og í raun allt síðasta árið hefur skólinn minn verið að halda upp á þrjátíu ára afmælið sitt. Á tímamótum sem þessum er algengt að fara í sjálfsskoðun, við þekkjum þetta öll þegar við höfum náð ákveðnum áföngum í lífi okkar, aldur, atburður, útskrift eða ákveðin upplifun. 9. október 2017 09:49 Aftur til fortíðar - undirfjármögnun hægir á framförum Ætli hinn almenni borgari átti sig á mikilvægi málefnisins? Það er undir okkur öllum komið að berjast fyrir réttindum sem eru jafnvel talin sjálfsögð, en eru það ekki. 11. október 2017 12:15 Skiptir þessi háskóli máli? Nú rúmum 100 árum eftir stofnun hefur starfsemi Háskóla Íslands vaxið og dafnað eins og sjá má á auknum nemendafjölda. 3. október 2017 09:00 Hugvísindi í hættu Háskóli Íslands er í fyrsta skipti í hópi 250 bestu háskóla heims á sviði hugvísinda samkvæmt nýjum lista Times Higher Education University Rankings 5. október 2017 09:39 Eru verðmætin fólgin í náttúrunni? Á næstum árum og áratugum munu eiga sér stað miklar breytingar á náttúrunni vegna hlýnunar loftslags sem gerist nú á fordæmalausum hraða. 8. október 2017 09:00 Hvar viljum við standa í fjórðu iðnbyltingunni? Háskólar á Íslandi hafa verið undirfjármagnaðir í alltof langan tíma. Hagsmunasamtök og rektorar háskólanna hafa reynt að skapa umræðu um vandamálið undir myllumerkinu #HáskólaríHættu og nú #KjóstuMenntun. 13. október 2017 09:00 Mest lesið Má berja blaðamenn? Sigríður Dögg Auðunsdóttir Skoðun Nýr rektor og 2025 – tímamót í háskólamálum Ástráður Eysteinsson,Magnús Karl Magnússon,Margrét Helga Ögmundsdóttir,Tinna Laufey Ásgeirsdóttir Skoðun Hagur hluthafanna alltaf og undantekningarlaust í forgangi Jón Kaldal Skoðun Orðhengilsháttur og lygar Elín Erna Steinarsdóttir Skoðun Að flokka hver vinnur og hver tapar Tryggvi Rúnar Brynjarsson Skoðun Vonir um vopnahlé eins og hálmstrá Sveinn Rúnar Hauksson Skoðun Samfélagið innan samfélagsins Sigríður Svanborgardóttir Skoðun „Oft er flagð undir fögru skinni“ Guðmunda G. Guðmundsdóttir Skoðun Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson Skoðun Hvers vegna hatar SFS smábáta? Svarið tengist veiðigjöldum Kjartan Páll Sveinsson Skoðun Skoðun Skoðun Að flokka hver vinnur og hver tapar Tryggvi Rúnar Brynjarsson skrifar Skoðun Hagur hluthafanna alltaf og undantekningarlaust í forgangi Jón Kaldal skrifar Skoðun Má berja blaðamenn? Sigríður Dögg Auðunsdóttir skrifar Skoðun Nýr rektor og 2025 – tímamót í háskólamálum Ástráður Eysteinsson,Magnús Karl Magnússon,Margrét Helga Ögmundsdóttir,Tinna Laufey Ásgeirsdóttir skrifar Skoðun Vonir um vopnahlé eins og hálmstrá Sveinn Rúnar Hauksson skrifar Skoðun Samfélagið innan samfélagsins Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Til hamingju Íslendingar með nýja Óperu Andri Björn Róbertsson skrifar Skoðun Hvers vegna hatar SFS smábáta? Svarið tengist veiðigjöldum Kjartan Páll Sveinsson skrifar Skoðun „Oft er flagð undir fögru skinni“ Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Orðhengilsháttur og lygar Elín Erna Steinarsdóttir skrifar Skoðun Fjögurra daga vinnuvika – nýr veruleiki? Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Ráðherra gengur fram án laga Svanur Guðmundsson skrifar Skoðun Hagkvæmur kostur utan friðlands Jóna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Gagnsæi og inntak Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Sumargjöf Þórunn Sigurðardóttir skrifar Skoðun Hannað fyrir miklu stærri markaði Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Grafarvogur framtíðar verður til Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Málþófið um veiðigjöldin vekur miskunnsama Samverja Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Menntastefna 2030 Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Ágætu fyrrum samstarfsaðilar á Þjóðminjasafni Íslands Uggi Jónsson skrifar Skoðun Ferðamannaþorpin - Náttúruvá Þóra B. Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson skrifar Skoðun Laxaharmleikur Jóhannes Sturlaugsson skrifar Skoðun Lýðræðið í skötulíki! Lilja Rafney Magnúsdóttir skrifar Skoðun Stærðfræðikennari sem kann ekki að reikna? (Og getur ekki lært það!) Brynjólfur Þorvarðsson skrifar Skoðun Íslendingar greiða sama hlutfall útgjalda í mat og Norðurlöndin Margrét Gísladóttir skrifar Skoðun Til varnar jafnlaunavottun Magnea Marinósdóttir skrifar Skoðun Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Barnaræninginn Pútín Gunnar Hólmsteinn Ársælsson skrifar Skoðun Um þjóð og ríki Gauti Kristmannsson skrifar Sjá meira
Sókn í atvinnumálumÁ Íslandi búum við það vel að eiga sjö starfandi háskóla, þar af eru fjórir háskólar starfandi utan höfuðborgarsvæðisins. Háskólinn á Akureyri, Hólaskóli, Landbúnaðarháskólinn á Hvanneyri og Háskólinn á Bifröst. Auk þeirra starfrækir Háskóli Íslands 8 háskólasetur víðs vegar á landsbyggðinni. Það, að geta sótt sér háskólamenntun í heimabyggð, eru mikil forréttindi sem íbúar þeirra sveitarfélaga er hafa slíkar menntastofnanir hjá sér eru stoltir af og standa vörð um. Aukin menntun býr til aukin tækifæri, nýjar hugmyndir sem skapa ný fyrirtæki og ný störf. Það er því auðséð að íbúar utan höfuðborgarsvæðisins vilji halda þessum tækifærum í sinni byggð, til að snúa við þeirri þróun sem var orðin hvað varðaði framboð starfa á landsbyggðinni sem kröfðust háskólamenntunar, sér í lagi í þeim landshlutum sem talin voru láglaunasvæði. Þá hafa rannsóknir sýnt að þeir sem afla sér framhaldsmenntunar í heimabyggð eru mun líklegri til áframhaldandi búsetu þar en hinir sem sækja menntastofnanir á öðrum landsvæðum. Menntun í heimabyggð er því ávísun á sókn í atvinnumálum landsbyggðarinnar.Baráttan fyrir menntastofnunum Íbúar í Borgarbyggð þekkja baráttuna fyrir menntastofnunum á svæðinu á eigin skinni. Það er ekki lengra en fjögur ár síðan að þær hugmyndir voru uppi um að fella starfsemi Landbúnaðarháskólans á Hvanneyri undir Háskóla Íslands vegna bágrar fjárhagsstöðu Landbúnaðarháskólans. Flytja átti því kennsluna til Reykjavíkur og starfrækja útibú á Hvanneyri undir merkjum Háskóla Íslands. Þessari tilhögun var mætt með mikilli gagnrýni frá aðilum tengdum landbúnaði og íbúum Borgarbyggðar. Það var skýr skoðun íbúa að standa þyrfti vörð um menntastofnanir landsbyggðarinnar og þau tækifæri sem þeim fylgja. Nú fjórum árum seinna eru um 370 nemendur skráðir í skólann og þar starfa rúmlega 80 manns. Skuldir Landbúnaðarháskólans við ríkissjóð voru skornar niður í lokafjárlögum 2015 en sú aðgerð bætti stöðu skólans sem nú sér fram á sóknarfæri í rannsóknum og nýsköpun tengdum landbúnaði. Í álitsgerð gerða af Samtökum sveitarfélaga á Vesturlandi frá 2010 kom fram í mati á margfeldisáhrifum, að efnahagsleg áhrif Landbúnaðarháskólans og Háskólans á Bifröst á Borgarbyggð væru í kringum 965 m. kr. vegna skólanna tveggja. Þegar þau áhrif voru borin saman við atvinnutekjur í Borgarbyggð, sem voru um 6,9 milljarðar króna, kom í ljós að efnahagsleg áhrif skólanna voru 14% af heildaratvinnutekjum.Hættan við aðgengi að námi óháð búsetu Þó að nú séu breyttir tímar og aðsókn í háskólanám með eindæmum góð eru enn þættir sem ógna háskólum á landsbyggðinni. Staðnemum í háskólum út á landi fer fækkandi en öflugt fjarnám skólanna komið í staðinn. Þjónusta háskólanna við nemendur er því ekki jafn staðbundin og áður var. Þá hafa tækniframfarir gjörbylt aðgengi nemenda að háskólanámi óháð búsetu þeirra hverju sinni og með símenntunarstöðvum út um allt land geta margir hverjir tekið lokapróf í sinni heimabyggð. Þessi þróun hefur leitt til þess að um 70 - 80% nemenda við Háskólann á Bifröst stunda nú nám sitt í fjarnámi. Föst búseta er lítil sem engin og það svæði sem áður var blómlegt háskólaþorp iðandi af lífi er nú m.a. orðin vettvangur fyrir hótelrekstur og önnur tilfallandi verkefni. Leikhljóð barna breyttust í útblástur frá hópferðabílum og þeir einu sem hlupu í hrauninu þetta sumarið voru á vegum Biggest Loser Ísland. Þetta kann vissulega að ógna starfsemi skólans á Bifröst og þeim störfum sem þar eru. Höfundur telur, að ef ekkert verður gert til að styðja við og rótfesta starfsemi skólans mun skapast sú hætta að við sjáum Háskólann á Bifröst og fleiri skóla breytast alfarið í bréfaskóla með aðsetur í Reykjavík.Greinin er hluti af átaki Nemendafélags Háskólans á Bifröst í samstarfi við LÍS - Landssamtök íslenskra stúdenta vegna fjármögnunar háskólastigsins í aðdraganda Alþingiskosninga 2017. Kassamerki átaksins er #kjóstumenntun
Kjóstu menntun 28. október Nú liggur fyrir að kosið verður á ný til Alþingis, 364 dögum eftir síðustu kosningar. Hagsmunahreyfingar stúdenta telja nauðsynlegt að hafa málefni eins og fjármögnun háskólastigsins í forgrunni þegar kemur að vali á fulltrúum á þingi og umræðum um nýja ríkisstjórn. 2. október 2017 09:00
Mennt er máttur Menntun eykur þróun og nýsköpun og býr þannig til fleiri tækifæri og starfsmöguleika. Menntun eykur gagnrýna hugsun og hjálpar einstaklingum að finna hvar áhugasvið þeirra liggur. 12. október 2017 09:42
Mannauður er undirstaða heilbrigðisþjónustu Undanfarin tvö ár hef ég setið í Stúdentaráði og þar fengið að kynnast mikilvægi hagsmunabaráttu og þess að nemendur hafi rödd. Það hefur verið magnað að fylgjast með hverju er hægt að hrinda í framkvæmd og hvað er hægt að hafa mikil áhrif. 4. október 2017 09:00
Sagan um Sigga Það var mánudagsmorgun þegar söguhetjan okkar, Siggi, gekk um háskólasvæðið á leið í sinn fyrsta tíma sem háskólanemi. 7. október 2017 09:00
Þú færð helmingi minna en á Norðurlöndunum Ávinningur háskólanáms er mikill fyrir einstaklinga og samfélagið í heild. Hann hefur bein áhrif á efnahag, gildi, þekkingu og viðhorf einstaklinga, samfélaginu til bóta. 10. október 2017 09:00
Námsmenn erlendis og niðurskurðarhnífurinn Í þeim kosningum sem nú eru að ganga í garð er mikilvægt að setja menntun á dagskrá sem eitt af stóru kosningamálunum. Þótt tíminn sé naumur þangað til að gengið er að kjörkössunum er nauðsynlegt að vita hvaða sýn íslenskir stjórnmálamenn hafa varðandi Lánasjóð íslenskra námsmanna (LÍN) og námsmenn erlendis. 14. október 2017 09:00
Undirfjármögnun kemur í veg fyrir sérhæfingu nemenda Mikilvægt er að nemendur fái tækifæri til þess að sérhæfa sig á hinum ýmsu námsleiðum en ekki aðeins brot af því sem þeim þeir hafa hug á að sérhæfa sig í. 6. október 2017 09:00
Landsbyggðin án háskóla? Í síðasta mánuði og í raun allt síðasta árið hefur skólinn minn verið að halda upp á þrjátíu ára afmælið sitt. Á tímamótum sem þessum er algengt að fara í sjálfsskoðun, við þekkjum þetta öll þegar við höfum náð ákveðnum áföngum í lífi okkar, aldur, atburður, útskrift eða ákveðin upplifun. 9. október 2017 09:49
Aftur til fortíðar - undirfjármögnun hægir á framförum Ætli hinn almenni borgari átti sig á mikilvægi málefnisins? Það er undir okkur öllum komið að berjast fyrir réttindum sem eru jafnvel talin sjálfsögð, en eru það ekki. 11. október 2017 12:15
Skiptir þessi háskóli máli? Nú rúmum 100 árum eftir stofnun hefur starfsemi Háskóla Íslands vaxið og dafnað eins og sjá má á auknum nemendafjölda. 3. október 2017 09:00
Hugvísindi í hættu Háskóli Íslands er í fyrsta skipti í hópi 250 bestu háskóla heims á sviði hugvísinda samkvæmt nýjum lista Times Higher Education University Rankings 5. október 2017 09:39
Eru verðmætin fólgin í náttúrunni? Á næstum árum og áratugum munu eiga sér stað miklar breytingar á náttúrunni vegna hlýnunar loftslags sem gerist nú á fordæmalausum hraða. 8. október 2017 09:00
Hvar viljum við standa í fjórðu iðnbyltingunni? Háskólar á Íslandi hafa verið undirfjármagnaðir í alltof langan tíma. Hagsmunasamtök og rektorar háskólanna hafa reynt að skapa umræðu um vandamálið undir myllumerkinu #HáskólaríHættu og nú #KjóstuMenntun. 13. október 2017 09:00
Nýr rektor og 2025 – tímamót í háskólamálum Ástráður Eysteinsson,Magnús Karl Magnússon,Margrét Helga Ögmundsdóttir,Tinna Laufey Ásgeirsdóttir Skoðun
Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson Skoðun
Skoðun Nýr rektor og 2025 – tímamót í háskólamálum Ástráður Eysteinsson,Magnús Karl Magnússon,Margrét Helga Ögmundsdóttir,Tinna Laufey Ásgeirsdóttir skrifar
Skoðun Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson skrifar
Skoðun Stærðfræðikennari sem kann ekki að reikna? (Og getur ekki lært það!) Brynjólfur Þorvarðsson skrifar
Skoðun Íslendingar greiða sama hlutfall útgjalda í mat og Norðurlöndin Margrét Gísladóttir skrifar
Skoðun Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir skrifar
Nýr rektor og 2025 – tímamót í háskólamálum Ástráður Eysteinsson,Magnús Karl Magnússon,Margrét Helga Ögmundsdóttir,Tinna Laufey Ásgeirsdóttir Skoðun
Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson Skoðun