Efnavopnaárásin var beiðni um "mannúðaríhlutun“ Þórarinn Hjartarson skrifar 15. júní 2017 07:00 Þann 4. apríl fórust um 100 manns af völdum efnavopna í bænum Khan Shaykhoun í Idlib, Sýrlandi. Daginn eftir fordæmdi Trump þessa „svívirðilegu aðgerð af hálfu Assadstjórnarinnar“ og sama gerðu allar vestrænar meginfréttastofur – án allrar rannsóknar á vettvangi. Þann 11. apríl birti New York Times 4 bls. skýrslu frá CIA um málið. Þar komu fram vísbendingar um tvennt: a) að fórnarlömbin hefðu orðið fyrir sarín-eitrun og b) að flugvélar Sýrlandshers hefðu á sama tíma gert sprengjuárásir á bæinn. Því fylgdi svo fullyrðing um að Sýrlandsher stæði á bak við efnaárásina, byggð einna helst á umsögn Amnesty International sem vísaði til „sérfræðinga“ á staðnum án þess að tilgreina það neitt nánar. Hvorki CIA né Amnesty höfðu gert neina rannsókn á vettvangi, og hún hefur ekki enn farið fram. Þann 12. apríl gerði bandarískt herskip svo eldflaugaárás á sýrlenskan flugvöll „í hefndarskyni“ og sneri stríðinu í fyrsta sinn opinskátt gegn Sýrlandsstjórn. Þetta er að miklu leyti endurtekin atburðarás frá 2013 þegar Vestrið var á barmi lofthernaðar gegn Sýrlandi, einnig þá eftir eiturgasárás, í Ghouta, nærri Damaskus. Ekki heldur þá komu neinar sannanir um geranda. Eftir aðra eiturárás skömmu áður sagði Carla del Ponte, formaður eftirlitsnefndar SÞ, um efnavopn í Sýrlandi að „sterkar grunsemdir“ um beitingu saríns beindust að uppreisnarmönnum fremur en Assadstjórninni. Seinna leiddu Seymour Hersh o.fl. líkur að því að sarínið kæmi frá Tyrklandi til uppreisnarmanna. Obama mat það svo að sönnunarfærsla um sekt Assads væri veik og andrúmsloft bæði í Bandaríkjum og Bretlandi var greinilega andsnúið stríði svo hætt var við á síðustu stundu. En hér hætti endurtekningin og Trump tók skrefið.Kunnuglegt munstur Þessir atburðir fylgja kunnuglegu munstri. Báðar efnaárásirnar urðu á svæði undir stjórn uppreisnarmanna. Líkt og í Austur-Aleppó er aðgengi á slíkum svæðum erfitt fyrir rannsakendur eða erlenda blaðamenn af því margir hryðjuverkahópar hafa þann sið að afhöfða alla slíka. Sem sagt, engin rannsókn. En Vesturlönd styðja „uppreisn“ og „valdaskipti“ í Sýrlandi og vestrænir fjölmiðlar – sem eru hluti af stríðsvélinni – koma sökinni umsvifalaust og sjálfkrafa á Sýrlandsher. Það nægir að vitna í málpípur uppreisnarmanna eins og „Hvítu hjálmana“ eða „Sýrlensku mannréttindavaktina“ (eins manns fréttastofa í Englandi). Sama munstur hefur birst á öðrum átakasvæðum, nefnum Kosovo, 1999, Írak 2003, Líbíu 2011, Úkraínu 2014. Sjálfvirkt ferli fer í gang: voðaverk eru framin og vestræna áróðursmaskínan kemur sökinni á andstæðing sinn og réttlætir með því „mannúðaríhlutun“. Þegar skýring á voðaverkum er gefin nógu fljótt af nógu mörgum fréttastofum í einu verður það „opinber skýring“ og eftir það tala Vesturlönd einni röddu. Slíkur heilaþvottur er venjulega kenndur við sk. alræðisríki. Um tíma komu þó gangtruflanir í vestrænu maskínuna þegar nýr forseti, Trump, boðaði samvinnu við Rússa gegn ISIS og að Bandaríkin ættu að hætta hernaðaríhlutunum. En hann var snúinn niður með rússagrýlunni. Hann fyrirskipaði þá eldflaugaárás á Sýrland. Eftir það snerust allar stóru fréttastofurnar á sveif með honum, almenningsálitið varð líka herskárra en áður, og nú ganga allir í takt vestur þar. Rökhugsun ber að nota í máli sem þessu. Hver hefur mögulega ástæðu til að grípa til efnavopna? Strax árið 2012 drógu Bandaríkin, Bretar og Frakkar upp rautt strik: Ef annar hvor aðilinn í Sýrlandi beitir efnavopnum er það tilefni til íhlutunar „alþjóðasamfélagsins“. Beiting efnavopna er sem sé beiðni um vestræna íhlutun. Ekkert vill Sýrlandsstjórn síður. Hún er undir sérstöku efnavopnaeftirliti frá SÞ og kallar yfir sig strangar refsiaðgerðir ef út af ber. Svo hefur hún undanfarin misseri verið á skýrri sigurbraut með hefðbundnum hernaði. Uppreisnaröflin eru hins vegar á undanhaldi í stríðinu og helsta von þeirra væri að framkalla atburði sem leiddu til íhlutunar Vesturveldanna. Margir uppreisnarhópar hafa ítrekað beðið um slíka íhlutun. Og þeir vita það sem reynslan hefur sýnt: Við ríkjandi fjölmiðlakerfi og valdahlutföll í „alþjóðakerfinu“ lendir sökin af voðaverkum sjálfkrafa á Assadstjórninni. Þessar ytri aðstæður gera beitingu efnavopna alveg útilokaða sem valkost fyrir Assad en að sama skapi freistandi valkost fyrir uppreisnarmenn. Höfundur er stálsmiður á Akureyri. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Birtist í Fréttablaðinu Mest lesið Gildin sem sigldu forsetaembættinu í höfn Hugrún Sigurjónsdóttir Skoðun Gegnumlýsing - þankabrot frambjóðanda að loknu forsetakjöri Arnar Þór Jónsson Skoðun Að skreyta sig með stolnum fjöðrum Sema Erla Serdaroglu Skoðun Halla, ekki Kata Sævar Þór Jónsson Skoðun Hatur og fyrirlitning Einar Scheving Skoðun Má Katrín Jakobsdóttir bjóða sig fram? Jón Ólafsson Skoðun Halldór 01.06.2024 Halldór Svona getum komið í veg fyrir að Katrín vinni Björn B. Björnsson Skoðun Yfirtaka orðræðunnar (e. hijacking) Sóley Tómasdóttir Skoðun Getur reiði valdið veikindum? Sigurbjörg Jónsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Gildin sem sigldu forsetaembættinu í höfn Hugrún Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Gegnumlýsing - þankabrot frambjóðanda að loknu forsetakjöri Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Halla, ekki Kata Sævar Þór Jónsson skrifar Skoðun Getur reiði valdið veikindum? Sigurbjörg Jónsdóttir skrifar Skoðun Ráðherrar hafa áhyggjur af valdbeitingu Tómas Ingvason skrifar Skoðun Taktísk skilyrðing umræðunnar skrifar Skoðun Sameinumst um forvarnir gegn átröskun Karen Daðadóttir,Guðrún Erla Hilmarsdóttir,Elva Björk Bjarnadóttir skrifar Skoðun Ég kýs Michael Jordan (Höllu Hrund Logadóttur) Óskar Arnarson skrifar Skoðun Ástæður til að kjósa Jón Gnarr Helgi Hrafn Gunnarsson skrifar Skoðun Viddi, Bósi Ljósár og Baldur Þórhalls Heimir Hannesson skrifar Skoðun Gerum það! Stefán Hilmarsson skrifar Skoðun Bónaður brjóstkassi og barnaafmæli Þorbjörg Marínósdóttir skrifar Skoðun Gleðilegan kosningadag kæru landsmenn Snorri Ásmundsson skrifar Skoðun Hæfasti einstaklingurinn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Verðmætin og sköpunarkraftur sá sem í mannauð okkar býr Pétur Már Halldórsson skrifar Skoðun Hvort vilt þú Höllu Tómasdóttur eða Katrínu? Björn Björnsson skrifar Skoðun Svona velur þú þér forseta í dag Kolbeinn Karl Kristinsson skrifar Skoðun Takk, Katrín Guðrún Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Hatur og fyrirlitning Einar Scheving skrifar Skoðun Samherjar Hafþór Reynisson skrifar Skoðun Að hitta hetjuna sína Gréta Kristín Ómarsdóttir skrifar Skoðun Einstakt tækifæri Þóra Valný Yngvadóttir skrifar Skoðun Um afrekskonuna Katrínu Tómas Ísleifsson skrifar Skoðun Land míns föður, land minnar móður, landið mitt Jón Gnarr skrifar Skoðun Óskað eftir forseta sem færir ungu fólki völd Valgerður Eyja Eyþórsdóttir skrifar Skoðun Með ósk um velgengni, Halla Hrund Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Ég styð Höllu Hrund Logadóttur Þórólfur Árnason skrifar Skoðun Arnar Þór Jónsson Meyvant Þórólfsson skrifar Skoðun Að skreyta sig með stolnum fjöðrum Sema Erla Serdaroglu skrifar Skoðun Opið bréf til Jóns Ólafssonar heimspekings Tómas Ísleifsson skrifar Sjá meira
Þann 4. apríl fórust um 100 manns af völdum efnavopna í bænum Khan Shaykhoun í Idlib, Sýrlandi. Daginn eftir fordæmdi Trump þessa „svívirðilegu aðgerð af hálfu Assadstjórnarinnar“ og sama gerðu allar vestrænar meginfréttastofur – án allrar rannsóknar á vettvangi. Þann 11. apríl birti New York Times 4 bls. skýrslu frá CIA um málið. Þar komu fram vísbendingar um tvennt: a) að fórnarlömbin hefðu orðið fyrir sarín-eitrun og b) að flugvélar Sýrlandshers hefðu á sama tíma gert sprengjuárásir á bæinn. Því fylgdi svo fullyrðing um að Sýrlandsher stæði á bak við efnaárásina, byggð einna helst á umsögn Amnesty International sem vísaði til „sérfræðinga“ á staðnum án þess að tilgreina það neitt nánar. Hvorki CIA né Amnesty höfðu gert neina rannsókn á vettvangi, og hún hefur ekki enn farið fram. Þann 12. apríl gerði bandarískt herskip svo eldflaugaárás á sýrlenskan flugvöll „í hefndarskyni“ og sneri stríðinu í fyrsta sinn opinskátt gegn Sýrlandsstjórn. Þetta er að miklu leyti endurtekin atburðarás frá 2013 þegar Vestrið var á barmi lofthernaðar gegn Sýrlandi, einnig þá eftir eiturgasárás, í Ghouta, nærri Damaskus. Ekki heldur þá komu neinar sannanir um geranda. Eftir aðra eiturárás skömmu áður sagði Carla del Ponte, formaður eftirlitsnefndar SÞ, um efnavopn í Sýrlandi að „sterkar grunsemdir“ um beitingu saríns beindust að uppreisnarmönnum fremur en Assadstjórninni. Seinna leiddu Seymour Hersh o.fl. líkur að því að sarínið kæmi frá Tyrklandi til uppreisnarmanna. Obama mat það svo að sönnunarfærsla um sekt Assads væri veik og andrúmsloft bæði í Bandaríkjum og Bretlandi var greinilega andsnúið stríði svo hætt var við á síðustu stundu. En hér hætti endurtekningin og Trump tók skrefið.Kunnuglegt munstur Þessir atburðir fylgja kunnuglegu munstri. Báðar efnaárásirnar urðu á svæði undir stjórn uppreisnarmanna. Líkt og í Austur-Aleppó er aðgengi á slíkum svæðum erfitt fyrir rannsakendur eða erlenda blaðamenn af því margir hryðjuverkahópar hafa þann sið að afhöfða alla slíka. Sem sagt, engin rannsókn. En Vesturlönd styðja „uppreisn“ og „valdaskipti“ í Sýrlandi og vestrænir fjölmiðlar – sem eru hluti af stríðsvélinni – koma sökinni umsvifalaust og sjálfkrafa á Sýrlandsher. Það nægir að vitna í málpípur uppreisnarmanna eins og „Hvítu hjálmana“ eða „Sýrlensku mannréttindavaktina“ (eins manns fréttastofa í Englandi). Sama munstur hefur birst á öðrum átakasvæðum, nefnum Kosovo, 1999, Írak 2003, Líbíu 2011, Úkraínu 2014. Sjálfvirkt ferli fer í gang: voðaverk eru framin og vestræna áróðursmaskínan kemur sökinni á andstæðing sinn og réttlætir með því „mannúðaríhlutun“. Þegar skýring á voðaverkum er gefin nógu fljótt af nógu mörgum fréttastofum í einu verður það „opinber skýring“ og eftir það tala Vesturlönd einni röddu. Slíkur heilaþvottur er venjulega kenndur við sk. alræðisríki. Um tíma komu þó gangtruflanir í vestrænu maskínuna þegar nýr forseti, Trump, boðaði samvinnu við Rússa gegn ISIS og að Bandaríkin ættu að hætta hernaðaríhlutunum. En hann var snúinn niður með rússagrýlunni. Hann fyrirskipaði þá eldflaugaárás á Sýrland. Eftir það snerust allar stóru fréttastofurnar á sveif með honum, almenningsálitið varð líka herskárra en áður, og nú ganga allir í takt vestur þar. Rökhugsun ber að nota í máli sem þessu. Hver hefur mögulega ástæðu til að grípa til efnavopna? Strax árið 2012 drógu Bandaríkin, Bretar og Frakkar upp rautt strik: Ef annar hvor aðilinn í Sýrlandi beitir efnavopnum er það tilefni til íhlutunar „alþjóðasamfélagsins“. Beiting efnavopna er sem sé beiðni um vestræna íhlutun. Ekkert vill Sýrlandsstjórn síður. Hún er undir sérstöku efnavopnaeftirliti frá SÞ og kallar yfir sig strangar refsiaðgerðir ef út af ber. Svo hefur hún undanfarin misseri verið á skýrri sigurbraut með hefðbundnum hernaði. Uppreisnaröflin eru hins vegar á undanhaldi í stríðinu og helsta von þeirra væri að framkalla atburði sem leiddu til íhlutunar Vesturveldanna. Margir uppreisnarhópar hafa ítrekað beðið um slíka íhlutun. Og þeir vita það sem reynslan hefur sýnt: Við ríkjandi fjölmiðlakerfi og valdahlutföll í „alþjóðakerfinu“ lendir sökin af voðaverkum sjálfkrafa á Assadstjórninni. Þessar ytri aðstæður gera beitingu efnavopna alveg útilokaða sem valkost fyrir Assad en að sama skapi freistandi valkost fyrir uppreisnarmenn. Höfundur er stálsmiður á Akureyri.
Skoðun Sameinumst um forvarnir gegn átröskun Karen Daðadóttir,Guðrún Erla Hilmarsdóttir,Elva Björk Bjarnadóttir skrifar