Þrjú stærstu réttlætismál heimsins og hvernig við leysum þau Þórarinn Snorri Sigurgeirsson skrifar 31. ágúst 2016 07:00 Við lifum því miður ekki í réttlátum heimi og þrátt fyrir slæmt orðspor pólitíkur, þá er það nú samt sem áður hlutverk stjórnmálanna að reyna þoka þjóðfélaginu í átt til réttlætis og hagsældar. Af nægum verkefnum er að taka:Kúgun og fordómar Hvort sem um ræðir etníska minnihlutahópa í Bandaríkjunum, kristna í Súdan, hinsegin fólk í Rússlandi eða Litháa á Íslandi, allstaðar í heiminum þarf fólk sem brýtur í bága við hið viðtekna norm að takast á við ýmiss konar erfiðleika, allt frá duldum fordómum yfir í kerfisbundna mismun og ofbeldi. Mannréttindasáttmáli Sameinuðu þjóðanna, saminn og samþykktur í kjölfar hörmunga seinni-heimstyrjaldarinnar, kveður á um jafnan rétt fólks til mannhelgi óháð kynþætti, litarhætti, kynferði, tungu, trú, skoðunum, þjóðerni, uppruna, eignum, ætterni og öðrum aðstæðum. Raunveruleikinn er því miður fjarri þeirri yfirlýsingu.Feðraveldið Ísland hefur nú um nokkurra ára skeið birst efst á listum yfir þau lönd þar sem jafnrétti kynjanna er best statt. Þrátt fyrir það má kornabarn sem verður fyrir því „óláni“ að fæðast kvenkyns reikna með að þéna allt að 30% minna en bróðir þess, vera margfalt líklegra til að verða fyrir kynferðis- og heimilisofbeldi og mun ólíklegra til að gegna stjórnunarstöðum eða birtast á vettvangi fjölmiðlanna. Staðan annars staðar í heiminum er síðan verri. Sumstaðar skelfilega miklu mun verri. En feðraveldið er ekki bara slæmt fyrir konur, það þröngvar líka einhæfum og skaðlegum staðalmyndum upp á karlkynið, og útilokar fjölbreytileikann með þröngsýnni tvíhyggju um kynin.Misskipting auðs UNICEF hefur greint frá því að allt að helmingur barna í heiminum búi við fátækt. Einn af hverjum átta jarðarbúum býr við hungur. Á sama tíma berast fréttir um að nú eigi ríkasta eitt prósentið af íbúum jarðar meiri auð en hin 99% samanlagt. Enn er að aukast bilið á milli hinna ríku og fátæku í heiminum, hvort heldur sem er horft til innan hvers lands fyrir sig eða ríkja á milli. Þau lönd í heiminum þar sem mesta misskiptingin er glíma jafnframt við mestu fátæktina og versta hungrið.Lausnin á þrautinni Hér hafa verið tilgreind þrjú risavaxin réttlætismál sem hefta lífskjör mikils meginþorra jarðarbúa. Hvað er til ráða við jafn risavöxnum vanda? Góðu fréttirnar eru þær að við þessum þremur vandamálum eru þrjár einfaldar lausnir: Umburðarlyndi, femínismi og jafnaðarstefnan.Umburðarlyndið Þúsundir mannslífa hafa bókstaflega bjargast við aukið umburðarlyndi gagnvart hinsegin fólki á Vesturlöndum undanfarin ár og áratugi. Þeldökkir Bandaríkjamenn geta nú ekki aðeins setið hvar sem þeir vilja í strætó, heldur orðið forsetar. Stórar framfarir í samfélögum okkar verða ekki þegar minnihlutahópar eru tortryggðir og þeim útskúfað, heldur einmitt þegar þeir eru boðnir velkomnir sem eðlileg fjölbreytni mannlífsins og leyft að leita lífshamingjunnar og gefa af sér til samfélagsins eins og allir aðrir.Femínisminn Hin femíníska baráttátta hefur nú þegar frelsað meginþorra vestrænna kvenna undan formlegu oki feðra, frænda og eiginmanna sinna, en innan við ein mannsævi er síðan íslenskum eiginkonum var veitt fullt fjárhagslegt jafnræði innan hjónabands. Femínískar samfélagsbyltingar síðustu misseri hafa lyft grettistaki í að skila skömminni fyrir kynferðisofbeldi þangað sem hún á heima; til gerenda ofbeldisins. Aðrar samfélagsvakningar hafa opnað fyrir umræðu um ýmis mein sem er hægt að brjóta á bak aftur nú þegar þau eru komin upp á yfirborðið, svo sem glerþakið, þöggun vegna ofbeldis, neikvæð viðhorf til kvenna og klámvæðing kvenlíkamans.Jafnaðarstefnan Sem betur fer hefur hinn vaxandi ójöfnuður heimsins og síðasta efnahagskreppa opnað augu margra fyrir því að brauðmolakenning nýfrjálshyggjunnar virðist ekki vera að virka sem skyldi. Þess í stað er í auknum mæli horft til Norðurlandanna sem módel fyrir farsæla þjóðfélagsskipun, þar sem skattar eru ríkulega nýttir til tekjujöfnunar og öflug almannaþjónusta tryggir eftir fremsta megni raunverulega jöfn tækifæri allra, óháð efnahag. Á Norðurlöndunum hafa jafnaðarmannaflokkar verið álíka mikið og lengi við völd og Sjálfstæðisflokkurinn hér á Íslandi. Það má alveg gera heiminn að betri stað. Til þess þarf bara hugmyndafræði sem þokar okkur í rétta átt og hugrekkið til að framfylgja henni. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Sjókvíafúskið mikla Rán Flygenring Skoðun Síðasti naglinn í líkkistu innanlandsflugs? Eiður Ragnarsson Skoðun Minnislausir molbúar Melkorka Ólafsdóttir Skoðun Hrunráðherrar og reynsluboltar Samfylkingarinnar Inga Sæland Skoðun Virðulegur forseti Halla Signý Kristjánsdóttir Skoðun Vinkona í Ástralíu fékk þessar línur eftir að hafa skoðað gosið á Reykjanesskaga á tölvunni sinni frá aðila á Facebook Matthildur Björnsdóttir Skoðun Við elskum föt, eða hvað? Magnús Sigurbjörnsson Skoðun Sjálfstæð Palestína skiptir heiminn máli Steinunn Þóra Árnadóttir Skoðun Grípum gullið tækifæri og sendum heiminum skýr skilaboð…aftur Svandís Ingimundardóttir Skoðun Skjáhætta í umferð Gunnar Geir Gunnarsson,Hrefna Sigurjónsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Kjósum sterkan leiðtoga Guðlaug Hrönn Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Munu kosningar bjarga Bretlandi? Guðmundur Einarsson skrifar Skoðun Hvers konar bull er þetta ! Fjölnir Sæmundsson skrifar Skoðun Líkhús Líneik Anna Sævarsdóttir skrifar Skoðun Áskorun til Hafnarfjarðarbæjar – Þjóðgarð á Reykjanes Davíð Arnar Stefánsson skrifar Skoðun Svar til Páls Winkel Ólafur Ágúst Hraundal skrifar Skoðun Síðasti naglinn í líkkistu innanlandsflugs? Eiður Ragnarsson skrifar Skoðun Forseti lýðveldisins Erlingur Hansson skrifar Skoðun Grípum gullið tækifæri og sendum heiminum skýr skilaboð…aftur Svandís Ingimundardóttir skrifar Skoðun Við elskum föt, eða hvað? Magnús Sigurbjörnsson skrifar Skoðun Virðulegur forseti Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Sjálfstæð Palestína skiptir heiminn máli Steinunn Þóra Árnadóttir skrifar Skoðun Minnislausir molbúar Melkorka Ólafsdóttir skrifar Skoðun Skjáhætta í umferð Gunnar Geir Gunnarsson,Hrefna Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Baldur er mitt örugga val Valgerður Janusdóttir skrifar Skoðun Hrunráðherrar og reynsluboltar Samfylkingarinnar Inga Sæland skrifar Skoðun Ég kýs Baldur Guðrún Rögnvaldardóttir skrifar Skoðun Vinkona í Ástralíu fékk þessar línur eftir að hafa skoðað gosið á Reykjanesskaga á tölvunni sinni frá aðila á Facebook Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Ferðaþjónustan og vaskurinn Pétur Óskarsson skrifar Skoðun Þráhyggja Björns Bjarnasonar Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Nálægð við stjórnmálin – Ólafur Ragnar og Katrín Össur Skarphéðinsson skrifar Skoðun Einföld og afgerandi skref í þágu líffræðilegrar fjölbreytni Andrés Ingi Jónsson skrifar Skoðun Hvernig standa sveitarfélögin sig í stafrænni þróun? Sigurjón Ólafsson skrifar Skoðun Vald spillir Anna Magnúsdóttir skrifar Skoðun Af hverju skjólshús? Elín Ebba Ásmundsdóttir skrifar Skoðun Sjókvíafúskið mikla Rán Flygenring skrifar Skoðun Almannahagur eða nýfrjálshyggja? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Halla Hrund – forseti fyrir almanna heill Tryggvi Felixson skrifar Skoðun Hvað veit ég? Ég er bara fangi! Ólafur Ágúst Hraundal skrifar Skoðun Sundtískan Anna Gunndís Guðmundsdóttir skrifar Sjá meira
Við lifum því miður ekki í réttlátum heimi og þrátt fyrir slæmt orðspor pólitíkur, þá er það nú samt sem áður hlutverk stjórnmálanna að reyna þoka þjóðfélaginu í átt til réttlætis og hagsældar. Af nægum verkefnum er að taka:Kúgun og fordómar Hvort sem um ræðir etníska minnihlutahópa í Bandaríkjunum, kristna í Súdan, hinsegin fólk í Rússlandi eða Litháa á Íslandi, allstaðar í heiminum þarf fólk sem brýtur í bága við hið viðtekna norm að takast á við ýmiss konar erfiðleika, allt frá duldum fordómum yfir í kerfisbundna mismun og ofbeldi. Mannréttindasáttmáli Sameinuðu þjóðanna, saminn og samþykktur í kjölfar hörmunga seinni-heimstyrjaldarinnar, kveður á um jafnan rétt fólks til mannhelgi óháð kynþætti, litarhætti, kynferði, tungu, trú, skoðunum, þjóðerni, uppruna, eignum, ætterni og öðrum aðstæðum. Raunveruleikinn er því miður fjarri þeirri yfirlýsingu.Feðraveldið Ísland hefur nú um nokkurra ára skeið birst efst á listum yfir þau lönd þar sem jafnrétti kynjanna er best statt. Þrátt fyrir það má kornabarn sem verður fyrir því „óláni“ að fæðast kvenkyns reikna með að þéna allt að 30% minna en bróðir þess, vera margfalt líklegra til að verða fyrir kynferðis- og heimilisofbeldi og mun ólíklegra til að gegna stjórnunarstöðum eða birtast á vettvangi fjölmiðlanna. Staðan annars staðar í heiminum er síðan verri. Sumstaðar skelfilega miklu mun verri. En feðraveldið er ekki bara slæmt fyrir konur, það þröngvar líka einhæfum og skaðlegum staðalmyndum upp á karlkynið, og útilokar fjölbreytileikann með þröngsýnni tvíhyggju um kynin.Misskipting auðs UNICEF hefur greint frá því að allt að helmingur barna í heiminum búi við fátækt. Einn af hverjum átta jarðarbúum býr við hungur. Á sama tíma berast fréttir um að nú eigi ríkasta eitt prósentið af íbúum jarðar meiri auð en hin 99% samanlagt. Enn er að aukast bilið á milli hinna ríku og fátæku í heiminum, hvort heldur sem er horft til innan hvers lands fyrir sig eða ríkja á milli. Þau lönd í heiminum þar sem mesta misskiptingin er glíma jafnframt við mestu fátæktina og versta hungrið.Lausnin á þrautinni Hér hafa verið tilgreind þrjú risavaxin réttlætismál sem hefta lífskjör mikils meginþorra jarðarbúa. Hvað er til ráða við jafn risavöxnum vanda? Góðu fréttirnar eru þær að við þessum þremur vandamálum eru þrjár einfaldar lausnir: Umburðarlyndi, femínismi og jafnaðarstefnan.Umburðarlyndið Þúsundir mannslífa hafa bókstaflega bjargast við aukið umburðarlyndi gagnvart hinsegin fólki á Vesturlöndum undanfarin ár og áratugi. Þeldökkir Bandaríkjamenn geta nú ekki aðeins setið hvar sem þeir vilja í strætó, heldur orðið forsetar. Stórar framfarir í samfélögum okkar verða ekki þegar minnihlutahópar eru tortryggðir og þeim útskúfað, heldur einmitt þegar þeir eru boðnir velkomnir sem eðlileg fjölbreytni mannlífsins og leyft að leita lífshamingjunnar og gefa af sér til samfélagsins eins og allir aðrir.Femínisminn Hin femíníska baráttátta hefur nú þegar frelsað meginþorra vestrænna kvenna undan formlegu oki feðra, frænda og eiginmanna sinna, en innan við ein mannsævi er síðan íslenskum eiginkonum var veitt fullt fjárhagslegt jafnræði innan hjónabands. Femínískar samfélagsbyltingar síðustu misseri hafa lyft grettistaki í að skila skömminni fyrir kynferðisofbeldi þangað sem hún á heima; til gerenda ofbeldisins. Aðrar samfélagsvakningar hafa opnað fyrir umræðu um ýmis mein sem er hægt að brjóta á bak aftur nú þegar þau eru komin upp á yfirborðið, svo sem glerþakið, þöggun vegna ofbeldis, neikvæð viðhorf til kvenna og klámvæðing kvenlíkamans.Jafnaðarstefnan Sem betur fer hefur hinn vaxandi ójöfnuður heimsins og síðasta efnahagskreppa opnað augu margra fyrir því að brauðmolakenning nýfrjálshyggjunnar virðist ekki vera að virka sem skyldi. Þess í stað er í auknum mæli horft til Norðurlandanna sem módel fyrir farsæla þjóðfélagsskipun, þar sem skattar eru ríkulega nýttir til tekjujöfnunar og öflug almannaþjónusta tryggir eftir fremsta megni raunverulega jöfn tækifæri allra, óháð efnahag. Á Norðurlöndunum hafa jafnaðarmannaflokkar verið álíka mikið og lengi við völd og Sjálfstæðisflokkurinn hér á Íslandi. Það má alveg gera heiminn að betri stað. Til þess þarf bara hugmyndafræði sem þokar okkur í rétta átt og hugrekkið til að framfylgja henni.
Vinkona í Ástralíu fékk þessar línur eftir að hafa skoðað gosið á Reykjanesskaga á tölvunni sinni frá aðila á Facebook Matthildur Björnsdóttir Skoðun
Skoðun Grípum gullið tækifæri og sendum heiminum skýr skilaboð…aftur Svandís Ingimundardóttir skrifar
Skoðun Vinkona í Ástralíu fékk þessar línur eftir að hafa skoðað gosið á Reykjanesskaga á tölvunni sinni frá aðila á Facebook Matthildur Björnsdóttir skrifar
Vinkona í Ástralíu fékk þessar línur eftir að hafa skoðað gosið á Reykjanesskaga á tölvunni sinni frá aðila á Facebook Matthildur Björnsdóttir Skoðun