Ekki minn unglingur Þorsteinn V. Einarsson skrifar 23. september 2016 11:21 Langflestir unglingar á Íslandi stunda heilbrigt líferni og hafa það nokkuð gott, samkvæmt niðurstöðum rannsókna R&G, sem leggur reglulega spurningakannanir fyrir alla unglinga á landinu. Það eru góð tíðindi, en hins vegar er alltaf ákveðinn hluti unglinga sem leitar í áfengis- eða vímuefnaneyslu. Ástæðurnar misjafnar og aðstæður þeirra sömuleiðis. Tilhneygingin er samt sú að þessir unglingar virðast finna hvern annan, þvert yfir borgarhluta og jafnvel landshluta. Í starfi mínu tengt félagsmiðstöðvum í Reykjavík fékk ég að taka þátt í stóru samstarfsverkefni fjögurra sviða hjá Reykjavíkurborg. Verkefnið fólst í að finna lausn og mæta þörfum unglinga og ungmenna sem áttu það sameiginlegt að neyta vímuefna og vanrækja hversdagslegar athafnir sem teljast nauðsynlegar til eðlilegs þroska. Hópuðust þessir unglingar og ungmenni saman í miðbæ Reykjavíkur og höfðu ógnandi áhrif á umhverfi sitt. Komu þau víða að af stór-höfuðborgarsvæðinu og nágrenni. Sviðin fjögur enduðu á að búa til sex vikna prógram sem nokkrum unglingum og ungmennum var boðið að taka þátt í. Úrræðið var mótað með unglingunum/ungmennunum og því var það í takt við þarfir þeirra. Foreldrar þeirra sem, eins og gefur að skilja, voru orðnir vonlausir og algjörlega úrræðalausir, tóku vel í verkefnið og sögðu eftir á að það hefði haft jákvæð áhrif á líf barna þeirra. Ekki nóg með að unglingarnir, ungmennin og foreldrarnir hefðu jákvæða upplifun af verkefninu, þá bentu kannanir (sem gerðar voru reglulega yfir tímabilið) til þess að verkefnið hafði jákvæð áhrif á viðhorf þátttakendanna. Og þeir sögðust allir vilja aftur taka þátt í samskonar verkefni, stæði það til boða. Enda veitti velferðaráð Reykjavíkurborgar þessu verkefni sérstök hvatningarverðlaun á vordögum 2016. Og hvað svo? Ekkert.Undirritaður kynnti verkefnið (ásamt fleirum) fyrir forsvarsmönnum sviða Reykjavíkurborgar og pólitískum fulltrúum þeirra með von um að því yrði haldið áfram. Vissulega voru allir voða kátir með verkefnið, en þó var enginn til í að fjármagna það né fóstra áfram, þrátt fyrir að það kosti einungis ca. þrjár til fimm milljónir á ári (fer eftir útfærslu), sem er mjög lítið miðað við önnur úrræði, svo ekki sé talað um kostnaðinn við að gera ekkert. Mánuðirnir liðu og nú er kominn ágúst. Ári síðar. Ekkert hefur gerst í þessum málefnum.Það er mikil nauðsyn á úrræði á vegum hins opinbera sem bregst við á fyrstu stigum áhættuhegðunar unglinga. Samstarfsúrræði þvert á svið. Snemmtækt og raunhæft úrræði á forsendum unglinganna. Úrræði án refsinga, hótana eða annarra þvingandi aðferða. Í dag virðist aðeins brugðist við þegar allt er orðið svart og þá helst þegar umhverfið hefur þjáðst nægjanlega mikið. Ég beini orðum mínum ekki einungis til Reykjavíkurborgar, því sveitarfélögin í kring eiga einnig að axla ábyrgð og að sjálfsögðu ríkið – helst þó öll í sameiningu. Tek skýrt fram að ég er ekki að kalla eftir innihaldslausri stefnu, heldur úrræði sem mótað er með hliðsjón af raunveruleikanum.Hafandi starfað á vettvangi barna, unglinga og ungmenna í áratug veit ég fyrir víst að vímuefnaneysla unglinga er sjaldnast ófyrirsjáanleg. Vísbendingarnar birtast oft strax í fyrstu bekkjum grunnskóla. En kerfið bíður og bíður og bíður... þangað til það er orðið of seint eða óþarflega mikill skaði skeður. Forsetinn okkar, Guðni Th. Jóhannesson, sagði í sínu fyrsta ávarpi að við þyrftum að hlúa að æsku landsins og hjálpa þeim sem eru hjálpar þurfi. Í bílakjöllurum, verslunarmiðstöðvum, undirgöngum, inn á sumum heimilum og tilfallandi opinberum stöðum, er hluti af æsku landsins sem er hjálpar þurfi. Unglingar og ungmenni sem ekki fá uppfylltar sínar þarfir og leita því lausna með öðrum leiðum. Oft eru vímuefni bara það skásta sem er í boði. Ég tel mig vita fyrir víst að lang flest þeirra ungmenna sem leita svo snemma í vímugjafa, kusu það ekki af fúsum og frjálsum vilja. Samspil óheppilegra spila á hendi ásamt skorti á uppfylltum þörfum vísa veginn. Það er til lausn. Ég hef séð hana virka og hún er ekki dýr. Guðni, eigum við ekki að hittast yfir kaffibolla og koma henni í farveg? Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun Til hamingju með daginn! Árni Guðmundsson Skoðun Svar við bréfi Ingós: 3.233.700.000 krónur Runólfur Ágústsson Skoðun Núll prósent skynsemi Lára G. Sigurðardóttir Skoðun Að fórna hamingju fyrir verslunarfrelsi Gunnar Hersveinn Skoðun Birgir Þórarinsson er enn að Hjálmtýr Heiðdal Skoðun Ljúgandi málpípa Sjálfstæðisflokksins Tómas Kristjánsson Skoðun Hvers eiga Vestfirðingar að gjalda? Ingólfur Ásgeirsson Skoðun Skömm stjórnvalda - íslensk börn með erlendan bakgrunn Birna Gunnlaugsdóttir Skoðun Þegar kvíðinn tekur völdin Sóley Dröfn Davíðsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Til hamingju með daginn! Árni Guðmundsson skrifar Skoðun Vetur að vori - stuðningur eftir óveður Bjarkey Olsen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Skömm stjórnvalda - íslensk börn með erlendan bakgrunn Birna Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Að fórna hamingju fyrir verslunarfrelsi Gunnar Hersveinn skrifar Skoðun Er þensla vegna íbúðauppbyggingar? Jónas Atli Gunnarsson skrifar Skoðun Birgir Þórarinsson er enn að Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Viðurkennum þjóðarmorð á Armenum Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Þegar kvíðinn tekur völdin Sóley Dröfn Davíðsdóttir skrifar Skoðun Atvinnulífið og fíkniefnasalan Ólafur Kjartansson skrifar Skoðun Drasl Hafþór Reynisson skrifar Skoðun Er lýðræðinu viðbjargandi? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Þegar forréttindafólk í valdastöðu skerðir mannréttindi jaðarsettra hópa Sema Erla Serdaroglu skrifar Skoðun Forsetapróf Auður Guðna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Aukin sala áfengis ógnar grundvallarmarkmiðum lýðheilsu Aðalsteinn Gunnarsson skrifar Skoðun Svik VG í jafnréttismálum Jana Salóme Ingibjargar Jósepsdóttir skrifar Skoðun Spennandi tímar fyrir ungt fólk í Hafnarfirði Kristín Thoroddsen,Margrét Vala Marteinsdóttir skrifar Skoðun Ingólfur krítar liðugt Kristinn H. Gunnarsson skrifar Skoðun Fáu spáð en vel fylgst með Ari Trausti Guðmundsson skrifar Skoðun Armæða um íslenska tungu Hermann Stefánsson skrifar Skoðun Það eru lög í landinu Líneik Anna Sævarsdóttir skrifar Skoðun Svar við bréfi Ingós: 3.233.700.000 krónur Runólfur Ágústsson skrifar Skoðun Úr buffi í klút Gunnhildur Birna Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Rétturinn til heilnæms umhverfis vs bæjaryfirvöld Hafnarfjarðar Björg Sveinsdóttir skrifar Skoðun Málsvari minksins Lárus Karl Arnbjarnarson skrifar Skoðun Skuldum við 17 þúsund íbúðir á höfuðborgarsvæðinu? Sigurður Stefánsson skrifar Skoðun Förum vel með byggingarvörur Eyþór Bjarki Sigurbjörnsson skrifar Skoðun Gerum betur Kristín B. Jónsdóttir skrifar Skoðun Á tæpustu tungu Eiríkur Örn Norðdahl skrifar Skoðun Aðför að ungmennum (Í minningu Hamarsins) Óskar Steinn Jónínuson Ómarsson skrifar Skoðun „Betur borgandi ferðamenn“ Bjarnheiður Hallsdóttir skrifar Sjá meira
Langflestir unglingar á Íslandi stunda heilbrigt líferni og hafa það nokkuð gott, samkvæmt niðurstöðum rannsókna R&G, sem leggur reglulega spurningakannanir fyrir alla unglinga á landinu. Það eru góð tíðindi, en hins vegar er alltaf ákveðinn hluti unglinga sem leitar í áfengis- eða vímuefnaneyslu. Ástæðurnar misjafnar og aðstæður þeirra sömuleiðis. Tilhneygingin er samt sú að þessir unglingar virðast finna hvern annan, þvert yfir borgarhluta og jafnvel landshluta. Í starfi mínu tengt félagsmiðstöðvum í Reykjavík fékk ég að taka þátt í stóru samstarfsverkefni fjögurra sviða hjá Reykjavíkurborg. Verkefnið fólst í að finna lausn og mæta þörfum unglinga og ungmenna sem áttu það sameiginlegt að neyta vímuefna og vanrækja hversdagslegar athafnir sem teljast nauðsynlegar til eðlilegs þroska. Hópuðust þessir unglingar og ungmenni saman í miðbæ Reykjavíkur og höfðu ógnandi áhrif á umhverfi sitt. Komu þau víða að af stór-höfuðborgarsvæðinu og nágrenni. Sviðin fjögur enduðu á að búa til sex vikna prógram sem nokkrum unglingum og ungmennum var boðið að taka þátt í. Úrræðið var mótað með unglingunum/ungmennunum og því var það í takt við þarfir þeirra. Foreldrar þeirra sem, eins og gefur að skilja, voru orðnir vonlausir og algjörlega úrræðalausir, tóku vel í verkefnið og sögðu eftir á að það hefði haft jákvæð áhrif á líf barna þeirra. Ekki nóg með að unglingarnir, ungmennin og foreldrarnir hefðu jákvæða upplifun af verkefninu, þá bentu kannanir (sem gerðar voru reglulega yfir tímabilið) til þess að verkefnið hafði jákvæð áhrif á viðhorf þátttakendanna. Og þeir sögðust allir vilja aftur taka þátt í samskonar verkefni, stæði það til boða. Enda veitti velferðaráð Reykjavíkurborgar þessu verkefni sérstök hvatningarverðlaun á vordögum 2016. Og hvað svo? Ekkert.Undirritaður kynnti verkefnið (ásamt fleirum) fyrir forsvarsmönnum sviða Reykjavíkurborgar og pólitískum fulltrúum þeirra með von um að því yrði haldið áfram. Vissulega voru allir voða kátir með verkefnið, en þó var enginn til í að fjármagna það né fóstra áfram, þrátt fyrir að það kosti einungis ca. þrjár til fimm milljónir á ári (fer eftir útfærslu), sem er mjög lítið miðað við önnur úrræði, svo ekki sé talað um kostnaðinn við að gera ekkert. Mánuðirnir liðu og nú er kominn ágúst. Ári síðar. Ekkert hefur gerst í þessum málefnum.Það er mikil nauðsyn á úrræði á vegum hins opinbera sem bregst við á fyrstu stigum áhættuhegðunar unglinga. Samstarfsúrræði þvert á svið. Snemmtækt og raunhæft úrræði á forsendum unglinganna. Úrræði án refsinga, hótana eða annarra þvingandi aðferða. Í dag virðist aðeins brugðist við þegar allt er orðið svart og þá helst þegar umhverfið hefur þjáðst nægjanlega mikið. Ég beini orðum mínum ekki einungis til Reykjavíkurborgar, því sveitarfélögin í kring eiga einnig að axla ábyrgð og að sjálfsögðu ríkið – helst þó öll í sameiningu. Tek skýrt fram að ég er ekki að kalla eftir innihaldslausri stefnu, heldur úrræði sem mótað er með hliðsjón af raunveruleikanum.Hafandi starfað á vettvangi barna, unglinga og ungmenna í áratug veit ég fyrir víst að vímuefnaneysla unglinga er sjaldnast ófyrirsjáanleg. Vísbendingarnar birtast oft strax í fyrstu bekkjum grunnskóla. En kerfið bíður og bíður og bíður... þangað til það er orðið of seint eða óþarflega mikill skaði skeður. Forsetinn okkar, Guðni Th. Jóhannesson, sagði í sínu fyrsta ávarpi að við þyrftum að hlúa að æsku landsins og hjálpa þeim sem eru hjálpar þurfi. Í bílakjöllurum, verslunarmiðstöðvum, undirgöngum, inn á sumum heimilum og tilfallandi opinberum stöðum, er hluti af æsku landsins sem er hjálpar þurfi. Unglingar og ungmenni sem ekki fá uppfylltar sínar þarfir og leita því lausna með öðrum leiðum. Oft eru vímuefni bara það skásta sem er í boði. Ég tel mig vita fyrir víst að lang flest þeirra ungmenna sem leita svo snemma í vímugjafa, kusu það ekki af fúsum og frjálsum vilja. Samspil óheppilegra spila á hendi ásamt skorti á uppfylltum þörfum vísa veginn. Það er til lausn. Ég hef séð hana virka og hún er ekki dýr. Guðni, eigum við ekki að hittast yfir kaffibolla og koma henni í farveg?
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Skoðun Þegar forréttindafólk í valdastöðu skerðir mannréttindi jaðarsettra hópa Sema Erla Serdaroglu skrifar
Skoðun Spennandi tímar fyrir ungt fólk í Hafnarfirði Kristín Thoroddsen,Margrét Vala Marteinsdóttir skrifar
Skoðun Rétturinn til heilnæms umhverfis vs bæjaryfirvöld Hafnarfjarðar Björg Sveinsdóttir skrifar
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun