Gróði ríkisins gæti orðið 160 milljarðar Óli Kristján Ármannsson skrifar 3. júní 2016 07:00 Höfundar nýrrar skýrslu um bein áhrif falls bankanna á fjárhag ríkisins, Hersir Sigurgeirsson og Ásgeir Jónsson. vísir/Vilhelm Endurheimtur ríkissjóðs af hruni bankakerfisins 2008 eru mun meiri en beinn kostnaður. Þetta kemur fram í nýrri skýrslu sem Ásgeir Jónsson hagfræðingur og Hersir Sigurgeirsson fjármálastærðfræðingur hafa unnið fyrir fjármála- og efnahagsráðuneytið. Endurheimtur ríkisins eru sagðar nema 55,3 til 76 milljörðum króna, eftir því hvort horft er til endurheimta sem hluta af vergri landsframleiðslu (2,6 prósent) eða krónutöluuppgjörs hvers árs miðað við verð í árslok 2015. Á verðlagi hvers árs er ábati ríkisins hins vegar sagður 286 milljarðar króna. „Með endurheimtum af fjármögnun viðskiptabankanna, sérstökum sköttum á slitabúin og stöðugleikaframlögum slitabúanna hefur ríkissjóður því heimt til baka, og gott betur, allan þann beina kostnað sem féll á hann vegna lánveitinga Seðlabankans og lánamála ríkisins, ríkisábyrgða og falls sparisjóðanna,“ segir í skýrslunni. Hrunið falli því í flokk með bankakrísunum í Brasilíu, Úkraínu og Svíþjóð á árunum 1988 til 1991 sem ein af þeim krísum sem ríkissjóður hafi borið hvað minnstan hreinan kostnað af.Í skýrslunni er ekki tekið tillit til mögulegs ábata Seðlabanka Íslands vegna fyrirhugaðs gjaldeyrisútboðs á aflandskrónum 16.?júní næstkomandi, enda sé alls óvíst hversu mikil þátttaka verði í því. „En ef allri snjóhengjunni, 320 milljörðum króna, verður skipt fyrir evrur verður gengið í viðskiptunum 190 krónur og mun hagnaður Seðlabankans þá nema um 84 milljörðum króna miðað við opinbert gengi evru,“ segir þar. Gangi það eftir er hagnaður ríkisins kominn upp í 160 milljarða króna. Um leið er bent á að í versta falli verði engin þátttaka, en þá leiti 320 milljarðar króna í innstæðubréf Seðlabankans sem beri 0,5 prósenta vexti. Þeir séu 5,25 prósentum lægri en á bundnum innstæðum í Seðlabanka og því megi líta svo á að á meðan spari Seðlabankinn sér um 17 milljarða í árlegar vaxtagreiðslur af snjóhengjunni. Vegna óvissunnar er hugsanlegur ábati af útboðinu sagður látinn liggja á milli hluta. „Meginmarkmið útboðsins er heldur alls ekki að afla tekna heldur að þurrka út eftirstöðvar af vaxtamunarviðskiptum fyrir hrun með því að eyða aflandskrónum úr íslensku fjármálakerfi,“ segir jafnframt í skýrslunni.Óbeinn kostnaður ekki með Sleginn er sá varnagli í nýrri skýrslu Ásgeirs Jónssonar og Hersis Sigurgeirssonar um kostnað ríkisins af falli bankanna að einungis sé reynt að meta beinan kostnað og ávinning. „Ekki er hins vegar tekið tillit til óbeins kostnaðar, svo sem vegna tapaðra skatttekna og aukinna almennra ríkisútgjalda vegna þess skarpa efnahagssamdráttar sem sigldi í kjölfar hrunsins.“ Sagt er ljóst að ákaflega erfitt sé að festa hendur nákvæmlega á því hvað telst raunverulega vera óbeinn kostnaður vegna falls bankanna – enda sé niðurstaða fjárlaga hvort tveggja í senn, afleiðing af pólitískum ákvörðum á Alþingi sem og árferði í efnahagsmálum. „Þannig eru tilraunir til þess að meta óbeinan kostnað ríkissjóðs að miklu leyti ágiskanir um hvað hefði gerst og hvað ekki, hefði hrunið ekki orðið. Skal öðrum fróðari rannsakendum látið það verkefni eftir.“Fréttin birtist fyrst í Fréttablaðinu 3. júní. Mest lesið Apple biðst afsökunar á auglýsingu fyrir nýjan iPad Viðskipti erlent Svona getur þú sagt Nei í vinnunni án þess að fá samviskubit Atvinnulíf MAST olli Brúneggjum tjóni en RÚV sýknað Viðskipti innlent Hver verður Iðnaðarmaður ársins 2024 - kosning Samstarf Rannsaka hvort Tesla hafi blekkt neytendur og fjárfesta Viðskipti erlent Að endurskapa ásýndina á að vera skemmtileg vinna en ekki kvöð Atvinnulíf Ópíóíða, róandi- og svefnlyf: „Það geta allir orðið háðir þessum lyfjum ómeðvitað“ Atvinnulíf Taka bóluefni AstraZeneca úr sölu vegna dvínandi eftirspurnar Viðskipti erlent Einstakt tækifæri til að sjá einn merkasta sportbíl sögunna - Porsche 911 Dakar Samstarf Fer frá Deloitte til Góðra samskipta Viðskipti innlent Fleiri fréttir MAST olli Brúneggjum tjóni en RÚV sýknað Tilboðið afturkallað og Eik öðlast frelsi til athafna á ný Brottfarirnar í apríl nokkuð færri en á síðasta ári Engin hópuppsögn í apríl Fer frá Deloitte til Góðra samskipta Mun stýra tæknisviði Carbfix Íslendingar þurfi að gæta hófs í vexti efnahagslífsins Hagnaðist um tæpa ellefu milljarða þrátt slæman búskap Miklar verðbólguvæntingar halda vöxtunum uppi Gera þrjátíu til fjörutíu kaupsamninga á hverjum degi Áhorf á Eurovision hríðfellur Aukið atvinnuleysi Kynning á yfirlýsingu peningastefnunefndar Seðlabankinn heldur stýrivöxtunum óbreyttum Ráðin aðstoðarforstjóri og fjármálastjóri Sidekick Kaupa Íslensk verðbréf Rekstrarafkoma Sýnar ekki ásættanleg Einar hættir með Grillbúðina Hætta skerðingum til stórnotenda Davíð Tómas ráðinn framkvæmdastjóri Farþegum fjölgaði og sætanýting um 85 prósent Ráðin forstöðumaður hjá OK Snýr aftur til Snjallgagna Ballið búið fyrir fullt og allt á B5 Yfir milljón farþegar fyrstu fjóra mánuði ársins Háttsemi dómara ekki saknæm og Isavia fær því enga milljarða Mímir nýr forstöðumaður hjá Högum Matvöruverslun og íbúðir steinsnar frá Keflavíkurflugvelli Röntgen Domus og Orkuhúsið fá ekki að sameinast Viljinn tekinn til gjaldþrotaskipta Sjá meira
Endurheimtur ríkissjóðs af hruni bankakerfisins 2008 eru mun meiri en beinn kostnaður. Þetta kemur fram í nýrri skýrslu sem Ásgeir Jónsson hagfræðingur og Hersir Sigurgeirsson fjármálastærðfræðingur hafa unnið fyrir fjármála- og efnahagsráðuneytið. Endurheimtur ríkisins eru sagðar nema 55,3 til 76 milljörðum króna, eftir því hvort horft er til endurheimta sem hluta af vergri landsframleiðslu (2,6 prósent) eða krónutöluuppgjörs hvers árs miðað við verð í árslok 2015. Á verðlagi hvers árs er ábati ríkisins hins vegar sagður 286 milljarðar króna. „Með endurheimtum af fjármögnun viðskiptabankanna, sérstökum sköttum á slitabúin og stöðugleikaframlögum slitabúanna hefur ríkissjóður því heimt til baka, og gott betur, allan þann beina kostnað sem féll á hann vegna lánveitinga Seðlabankans og lánamála ríkisins, ríkisábyrgða og falls sparisjóðanna,“ segir í skýrslunni. Hrunið falli því í flokk með bankakrísunum í Brasilíu, Úkraínu og Svíþjóð á árunum 1988 til 1991 sem ein af þeim krísum sem ríkissjóður hafi borið hvað minnstan hreinan kostnað af.Í skýrslunni er ekki tekið tillit til mögulegs ábata Seðlabanka Íslands vegna fyrirhugaðs gjaldeyrisútboðs á aflandskrónum 16.?júní næstkomandi, enda sé alls óvíst hversu mikil þátttaka verði í því. „En ef allri snjóhengjunni, 320 milljörðum króna, verður skipt fyrir evrur verður gengið í viðskiptunum 190 krónur og mun hagnaður Seðlabankans þá nema um 84 milljörðum króna miðað við opinbert gengi evru,“ segir þar. Gangi það eftir er hagnaður ríkisins kominn upp í 160 milljarða króna. Um leið er bent á að í versta falli verði engin þátttaka, en þá leiti 320 milljarðar króna í innstæðubréf Seðlabankans sem beri 0,5 prósenta vexti. Þeir séu 5,25 prósentum lægri en á bundnum innstæðum í Seðlabanka og því megi líta svo á að á meðan spari Seðlabankinn sér um 17 milljarða í árlegar vaxtagreiðslur af snjóhengjunni. Vegna óvissunnar er hugsanlegur ábati af útboðinu sagður látinn liggja á milli hluta. „Meginmarkmið útboðsins er heldur alls ekki að afla tekna heldur að þurrka út eftirstöðvar af vaxtamunarviðskiptum fyrir hrun með því að eyða aflandskrónum úr íslensku fjármálakerfi,“ segir jafnframt í skýrslunni.Óbeinn kostnaður ekki með Sleginn er sá varnagli í nýrri skýrslu Ásgeirs Jónssonar og Hersis Sigurgeirssonar um kostnað ríkisins af falli bankanna að einungis sé reynt að meta beinan kostnað og ávinning. „Ekki er hins vegar tekið tillit til óbeins kostnaðar, svo sem vegna tapaðra skatttekna og aukinna almennra ríkisútgjalda vegna þess skarpa efnahagssamdráttar sem sigldi í kjölfar hrunsins.“ Sagt er ljóst að ákaflega erfitt sé að festa hendur nákvæmlega á því hvað telst raunverulega vera óbeinn kostnaður vegna falls bankanna – enda sé niðurstaða fjárlaga hvort tveggja í senn, afleiðing af pólitískum ákvörðum á Alþingi sem og árferði í efnahagsmálum. „Þannig eru tilraunir til þess að meta óbeinan kostnað ríkissjóðs að miklu leyti ágiskanir um hvað hefði gerst og hvað ekki, hefði hrunið ekki orðið. Skal öðrum fróðari rannsakendum látið það verkefni eftir.“Fréttin birtist fyrst í Fréttablaðinu 3. júní.
Mest lesið Apple biðst afsökunar á auglýsingu fyrir nýjan iPad Viðskipti erlent Svona getur þú sagt Nei í vinnunni án þess að fá samviskubit Atvinnulíf MAST olli Brúneggjum tjóni en RÚV sýknað Viðskipti innlent Hver verður Iðnaðarmaður ársins 2024 - kosning Samstarf Rannsaka hvort Tesla hafi blekkt neytendur og fjárfesta Viðskipti erlent Að endurskapa ásýndina á að vera skemmtileg vinna en ekki kvöð Atvinnulíf Ópíóíða, róandi- og svefnlyf: „Það geta allir orðið háðir þessum lyfjum ómeðvitað“ Atvinnulíf Taka bóluefni AstraZeneca úr sölu vegna dvínandi eftirspurnar Viðskipti erlent Einstakt tækifæri til að sjá einn merkasta sportbíl sögunna - Porsche 911 Dakar Samstarf Fer frá Deloitte til Góðra samskipta Viðskipti innlent Fleiri fréttir MAST olli Brúneggjum tjóni en RÚV sýknað Tilboðið afturkallað og Eik öðlast frelsi til athafna á ný Brottfarirnar í apríl nokkuð færri en á síðasta ári Engin hópuppsögn í apríl Fer frá Deloitte til Góðra samskipta Mun stýra tæknisviði Carbfix Íslendingar þurfi að gæta hófs í vexti efnahagslífsins Hagnaðist um tæpa ellefu milljarða þrátt slæman búskap Miklar verðbólguvæntingar halda vöxtunum uppi Gera þrjátíu til fjörutíu kaupsamninga á hverjum degi Áhorf á Eurovision hríðfellur Aukið atvinnuleysi Kynning á yfirlýsingu peningastefnunefndar Seðlabankinn heldur stýrivöxtunum óbreyttum Ráðin aðstoðarforstjóri og fjármálastjóri Sidekick Kaupa Íslensk verðbréf Rekstrarafkoma Sýnar ekki ásættanleg Einar hættir með Grillbúðina Hætta skerðingum til stórnotenda Davíð Tómas ráðinn framkvæmdastjóri Farþegum fjölgaði og sætanýting um 85 prósent Ráðin forstöðumaður hjá OK Snýr aftur til Snjallgagna Ballið búið fyrir fullt og allt á B5 Yfir milljón farþegar fyrstu fjóra mánuði ársins Háttsemi dómara ekki saknæm og Isavia fær því enga milljarða Mímir nýr forstöðumaður hjá Högum Matvöruverslun og íbúðir steinsnar frá Keflavíkurflugvelli Röntgen Domus og Orkuhúsið fá ekki að sameinast Viljinn tekinn til gjaldþrotaskipta Sjá meira