Ólöf Nordal leggur til stofnun millidómstigs Sæunn Gísladóttir skrifar 8. mars 2016 16:43 Samþykkt var að senda frumvarpið áfram í þingflokka ríkisstjórnarflokkanna til afgreiðslu. Vísisr/Ernir Verulegar breytingar verða gerðar á stjórnsýslu dómstólanna með þeim hætti að stofnað verður nýtt dómsstig, Landsréttur, og sameiginleg stjórnsýsla allra dómstiga verður færð undir nýja stofnun á vegum dómstólanna. Innanríkisráðherra kynnti í ríkisstjórn í dag annars vegar frumvarp til nýrra heildarlaga um dómstóla og hins vegar frumvarp til laga um breytingu á lögum um meðferð einkamála og lögum um meðferð sakamála. Samþykkt var að senda frumvarpið áfram í þingflokka ríkisstjórnarflokkanna til afgreiðslu. Áætlað er að heildarkostnaðaráhrif millidómstigs á ríkissjóð verði 596 milljónir króna. Með frumvarpi til laga um breytingu á lögum um meðferð einkamála og lögum um meðferð sakamála eru lagðar til viðamiklar breytingar á meðferð mála fyrir dómi sem leiða af stofnun millidómstigs. Meginmarkmið þeirra grundvallarbreytinga á dómstólaskipaninni sem frumvörpin fela í sér er í fyrsta lagi að meginreglunni um milliliðalausa sönnunarfærslu verði fylgt á áfrýjunarstigi, bæði í einkamálum og sakamálum. Þannig verði komið til móts við alþjóðlegar kröfur um milliliðalausa sönnunarfærslu á áfrýjunarstigi en Mannréttindadómstóll Evrópu hefur talið að milliliðalaus sönnunarfærsla sé liður í réttlátri málsmeðferð samkvæmt mannréttindasáttmála Evrópu. Þá er markmið frumvarpanna í öðru lagi það að létta álagi af Hæstarétti Íslands og gera honum betur fært að sinna hlutverki sínu sem fordæmisgefandi dómstóll. Loks er það markmið frumvarpanna að stuðla að vandaðri málsmeðferð í málum þar sem reynir á sérfræðileg atriði. Nýr áfrýjunardómstóllStofnaður verði nýr áfrýjunardómstóll, Landsréttur, sem skipað verði á milli héraðsdómstólanna og Hæstaréttar Íslands sem verður eftir sem áður æðsti dómstóll þjóðarinnar. Lagt er til að fimmtán dómarar eigi sæti við Landsrétt og að þrír dómarar taki þátt að meginstefnu þátt í meðferð hvers máls. Samhliða stofnun Landsréttar er ráðgert að dómurum við Hæstarétt Íslands fækki úr níu í sjö og að fimm dómarar taki hverju sinni þátt í meðferð máls, þó þannig að heimild verði til að skipa dóm sjö dómurum í undantekningartilvikum.Dómurum fjölgar um fjóraLagt er til að dómurum í héraði verði fjölgað úr 38 í 42. Sú tillaga kemur þó ekki til af stofnun millidómsstig eingöngu heldur er hún sett fram til að bregðast við nýlegum úrskurði kjararáðs um laun og starfskjör dómara frá 17. desember 2015 sem óhjákvæmilega kallar á fjölgun héraðsdómara. Með þessari fjölgun er tryggt að ekki þurfi að koma til setningar í embætti dómara vegna forfalla eða leyfa, nema í undantekningartilvikum. Lagðar eru til grundvallarbreytingar á stjórnsýslukerfi dómstólanna. Þannig er lagt til að dómstólaráð verði lagt niður en í stað þess verði sett á fót sérstök stjórnsýslustofnun innan dómskerfisins, er beri heitið dómstólasýslan, sem hafi það hlutverk að annast og vera í fyrirsvari fyrir sameiginlega stjórnsýslu dómstólanna allra. Lagt til að heimild dómara til að gegna aukastörfum verði þrengd þannig að dómara verði að meginstefnu til óheimilt að taka að sér stjórnsýslustörf í þágu hins opinbera. Lagt er til að lögfest verði ákvæði sem tryggja að kynjahlutfell í nefnd um dómarastörf og dómnefnd um hæfni umsækjenda um embætti dómara verði sem jafnast. Gert er ráð fyrir breyttu fyrirkomulagi við setningu í embætti dómara vegna leyfa og forfalla dómara á öllum dómstigum. Þannig er lagt til að framvegis verði ekki sett í embætti dómara nema í undantekningartilvikum og þá fyrst og fremst þegar hætta er á að dómstól verði óstarfhæfur vegna forfalla fleiri en eins dómara. Lagt er til að unnt verði að endurskoða öll atriði héraðsdóms fyrir Landsrétti, bæði í einkamálum og sakamálum, með þeim almennu takmörkunum sem eru á málskotsheimildum og þeim almennu takmörkunum sem hér eftir sem hingað til leiða af meginreglum réttarfars. Þá er lagt til að heimilt verði að kalla til sérfróða meðdómsmenn bæði í héraði og fyrir Landsrétti.Allar skýrslutökur í héraði teknar uppÍ frumvarpinu er lagt til að til að allar skýrslutökur í héraði verði teknar upp í hljóði og mynd til þess að unnt sé að spila upptökurnar við aðalmeðferð fyrir Landsrétti ef þess gerist þörf við endurskoðun sönnunarmats. Sönnunarfærslu fyrir Landsrétti verði hagað þannig að mögulegt verði að leiða ný vitni við aðalmeðferð og sömuleiðis að taka viðbótarskýrslur af þeim sem gáfu skýrslu fyrir héraðsdómi. Með þessu er komið til móts við alþjóðlegar kröfur um milliliðalausa sönnunarfærslu á áfrýjunarstigi. Áfrýjun á dómum Landsréttar til Hæstaréttar verði í öllum tilvikum háð leyfi Hæstaréttar, bæði í einkamálum og sakamálum. Settar eru fram viðmiðanir sem Hæstiréttur skal líta til við ákvörðun um áfrýjunarleyfi. Tiltölulega þröng heimild verði til að áfrýja héraðsdómi í einkamáli beint til Hæstaréttar ef þörf er á skjótri niðurstöðu í máli og að uppfylltum fleiri skilyrðum, m.a. að ekki sé ágreiningur um mat á sönnunargildi munnlegs framburðar.Kostnaður millidómsstigs 596 milljónir krónaVerði frumvarp til laga um dómstóla óbreytt að lögum er áætlað að útgjöld ríkissjóðs aukist um 506 milljónir króna á ársgrundvelli frá fjárlögum 2016. Þá fellur til 76 milljóna króna einskiptiskostnaður í formi stofnkostnaðar. Heildarkostnaðaráhrif millidómstigs eru metin á 596 milljónir króna. Verði frumvarpið að lögum er gert ráð fyrir að kostnaður ríkissjóðs umfram gildandi fjárlög 2016 muni aukast um 76 milljónir króna árið 2017, 560 milljónir króna árið 2018, 533 milljónir króna árið 2019, 506 milljónir króna árið 2020 og 506 milljónir króna árið 2021. Við þetta bætist kostnaður vegna frumvarps til laga um breytingu á lögum um meðferð einkamála og lögum um meðferð sakamála. Verði það óbreytt að lögum er áætlað að útgjöld ríkissjóðs aukist um 109,7 milljónir króna á ársgrundvelli frá fjárlögum 2016, árin 2018-2021. Þá er áætlað að til falli 28,1 milljónir króna einskiptiskostnaður árið 2017 í formi stofnkostnaðar. Dómstólar Mest lesið Bílstjórinn þrettán ára Innlent Orrustuþotur yfir Borgundarhólmi og drónar trufla flug í Noregi Erlent Fyrrverandi landgönguliði drap að minnsta kosti fjóra í Michigan Erlent „Virðist bitna á saklausum ferðamönnum“ Innlent Adams hættir og Cuomo og Mamdani skiptast á skotum Erlent Vísað burtu af hóteli og svo handtekinn í sameign Innlent Evrópusinnar héldu meirihluta í Moldóvu Erlent 29 prósent heimila skipuð einstæðingum: „Meðvituð ákvörðun til að njóta frelsis“ Innlent Rándýr og stórbrotin afmæli hitta ekki í mark hjá krökkunum Innlent Flúði próflaus undan lögreglu með einum of marga farþega þegar bíllinn valt Innlent Fleiri fréttir Bílstjórinn þrettán ára Vísað burtu af hóteli og svo handtekinn í sameign 29 prósent heimila skipuð einstæðingum: „Meðvituð ákvörðun til að njóta frelsis“ Aldrei neinn afsláttur gefinn í flugprófunum Allt niður í þriggja mánaða fiðluleikara „Virðist bitna á saklausum ferðamönnum“ „Ákveðinn miski“ að geta ekki treyst vatninu Flúði próflaus undan lögreglu með einum of marga farþega þegar bíllinn valt Umfangsmiklar árásir og símengað neysluvatn Báturinn áður sokkið í sömu höfn og án skýringar Drukkinn ökumaður keyrði á þrjá bíla og reyndi að stinga af Um 200 nemendur eru í lögreglunámi á Akureyri Skora á Snorra að gefa kost á sér Bíll valt eftir flótta undan lögreglu og þrír slösuðust Reiknað með afskiptum af öllum samkomum Vítisengla Lögreglan með málið til rannsóknar Áframhaldandi aðgerðir gegn Vítisenglum Geirfinnsmálið, orkuöflun, gjaldeyrishöftin og íslenskan á Sprengisandi Drógu aflvana bát í land í Neskaupstað Með bílinn fullan af fíkniefnum „Það verður boðið fram í nafni VG“ Loka aftur fyrir umferð á slóðum Vítisengla „Þjóðaröryggisráð er ekki upp á punt“ Rak frá Bretlandi til Íslands á einum mánuði Bátur sekkur við Hafnarfjarðarhöfn Ellilífeyrisþegar sá hópur sem hafi það einna best Rándýr og stórbrotin afmæli hitta ekki í mark hjá krökkunum Þór sækist eftir endurkjöri Furðar sig á þjóðaröryggisráði og rándýr barnaafmæli Aftur flagnar Vesturbæjarlaug: „Eins og hún sé með skallablett“ Sjá meira
Verulegar breytingar verða gerðar á stjórnsýslu dómstólanna með þeim hætti að stofnað verður nýtt dómsstig, Landsréttur, og sameiginleg stjórnsýsla allra dómstiga verður færð undir nýja stofnun á vegum dómstólanna. Innanríkisráðherra kynnti í ríkisstjórn í dag annars vegar frumvarp til nýrra heildarlaga um dómstóla og hins vegar frumvarp til laga um breytingu á lögum um meðferð einkamála og lögum um meðferð sakamála. Samþykkt var að senda frumvarpið áfram í þingflokka ríkisstjórnarflokkanna til afgreiðslu. Áætlað er að heildarkostnaðaráhrif millidómstigs á ríkissjóð verði 596 milljónir króna. Með frumvarpi til laga um breytingu á lögum um meðferð einkamála og lögum um meðferð sakamála eru lagðar til viðamiklar breytingar á meðferð mála fyrir dómi sem leiða af stofnun millidómstigs. Meginmarkmið þeirra grundvallarbreytinga á dómstólaskipaninni sem frumvörpin fela í sér er í fyrsta lagi að meginreglunni um milliliðalausa sönnunarfærslu verði fylgt á áfrýjunarstigi, bæði í einkamálum og sakamálum. Þannig verði komið til móts við alþjóðlegar kröfur um milliliðalausa sönnunarfærslu á áfrýjunarstigi en Mannréttindadómstóll Evrópu hefur talið að milliliðalaus sönnunarfærsla sé liður í réttlátri málsmeðferð samkvæmt mannréttindasáttmála Evrópu. Þá er markmið frumvarpanna í öðru lagi það að létta álagi af Hæstarétti Íslands og gera honum betur fært að sinna hlutverki sínu sem fordæmisgefandi dómstóll. Loks er það markmið frumvarpanna að stuðla að vandaðri málsmeðferð í málum þar sem reynir á sérfræðileg atriði. Nýr áfrýjunardómstóllStofnaður verði nýr áfrýjunardómstóll, Landsréttur, sem skipað verði á milli héraðsdómstólanna og Hæstaréttar Íslands sem verður eftir sem áður æðsti dómstóll þjóðarinnar. Lagt er til að fimmtán dómarar eigi sæti við Landsrétt og að þrír dómarar taki þátt að meginstefnu þátt í meðferð hvers máls. Samhliða stofnun Landsréttar er ráðgert að dómurum við Hæstarétt Íslands fækki úr níu í sjö og að fimm dómarar taki hverju sinni þátt í meðferð máls, þó þannig að heimild verði til að skipa dóm sjö dómurum í undantekningartilvikum.Dómurum fjölgar um fjóraLagt er til að dómurum í héraði verði fjölgað úr 38 í 42. Sú tillaga kemur þó ekki til af stofnun millidómsstig eingöngu heldur er hún sett fram til að bregðast við nýlegum úrskurði kjararáðs um laun og starfskjör dómara frá 17. desember 2015 sem óhjákvæmilega kallar á fjölgun héraðsdómara. Með þessari fjölgun er tryggt að ekki þurfi að koma til setningar í embætti dómara vegna forfalla eða leyfa, nema í undantekningartilvikum. Lagðar eru til grundvallarbreytingar á stjórnsýslukerfi dómstólanna. Þannig er lagt til að dómstólaráð verði lagt niður en í stað þess verði sett á fót sérstök stjórnsýslustofnun innan dómskerfisins, er beri heitið dómstólasýslan, sem hafi það hlutverk að annast og vera í fyrirsvari fyrir sameiginlega stjórnsýslu dómstólanna allra. Lagt til að heimild dómara til að gegna aukastörfum verði þrengd þannig að dómara verði að meginstefnu til óheimilt að taka að sér stjórnsýslustörf í þágu hins opinbera. Lagt er til að lögfest verði ákvæði sem tryggja að kynjahlutfell í nefnd um dómarastörf og dómnefnd um hæfni umsækjenda um embætti dómara verði sem jafnast. Gert er ráð fyrir breyttu fyrirkomulagi við setningu í embætti dómara vegna leyfa og forfalla dómara á öllum dómstigum. Þannig er lagt til að framvegis verði ekki sett í embætti dómara nema í undantekningartilvikum og þá fyrst og fremst þegar hætta er á að dómstól verði óstarfhæfur vegna forfalla fleiri en eins dómara. Lagt er til að unnt verði að endurskoða öll atriði héraðsdóms fyrir Landsrétti, bæði í einkamálum og sakamálum, með þeim almennu takmörkunum sem eru á málskotsheimildum og þeim almennu takmörkunum sem hér eftir sem hingað til leiða af meginreglum réttarfars. Þá er lagt til að heimilt verði að kalla til sérfróða meðdómsmenn bæði í héraði og fyrir Landsrétti.Allar skýrslutökur í héraði teknar uppÍ frumvarpinu er lagt til að til að allar skýrslutökur í héraði verði teknar upp í hljóði og mynd til þess að unnt sé að spila upptökurnar við aðalmeðferð fyrir Landsrétti ef þess gerist þörf við endurskoðun sönnunarmats. Sönnunarfærslu fyrir Landsrétti verði hagað þannig að mögulegt verði að leiða ný vitni við aðalmeðferð og sömuleiðis að taka viðbótarskýrslur af þeim sem gáfu skýrslu fyrir héraðsdómi. Með þessu er komið til móts við alþjóðlegar kröfur um milliliðalausa sönnunarfærslu á áfrýjunarstigi. Áfrýjun á dómum Landsréttar til Hæstaréttar verði í öllum tilvikum háð leyfi Hæstaréttar, bæði í einkamálum og sakamálum. Settar eru fram viðmiðanir sem Hæstiréttur skal líta til við ákvörðun um áfrýjunarleyfi. Tiltölulega þröng heimild verði til að áfrýja héraðsdómi í einkamáli beint til Hæstaréttar ef þörf er á skjótri niðurstöðu í máli og að uppfylltum fleiri skilyrðum, m.a. að ekki sé ágreiningur um mat á sönnunargildi munnlegs framburðar.Kostnaður millidómsstigs 596 milljónir krónaVerði frumvarp til laga um dómstóla óbreytt að lögum er áætlað að útgjöld ríkissjóðs aukist um 506 milljónir króna á ársgrundvelli frá fjárlögum 2016. Þá fellur til 76 milljóna króna einskiptiskostnaður í formi stofnkostnaðar. Heildarkostnaðaráhrif millidómstigs eru metin á 596 milljónir króna. Verði frumvarpið að lögum er gert ráð fyrir að kostnaður ríkissjóðs umfram gildandi fjárlög 2016 muni aukast um 76 milljónir króna árið 2017, 560 milljónir króna árið 2018, 533 milljónir króna árið 2019, 506 milljónir króna árið 2020 og 506 milljónir króna árið 2021. Við þetta bætist kostnaður vegna frumvarps til laga um breytingu á lögum um meðferð einkamála og lögum um meðferð sakamála. Verði það óbreytt að lögum er áætlað að útgjöld ríkissjóðs aukist um 109,7 milljónir króna á ársgrundvelli frá fjárlögum 2016, árin 2018-2021. Þá er áætlað að til falli 28,1 milljónir króna einskiptiskostnaður árið 2017 í formi stofnkostnaðar.
Dómstólar Mest lesið Bílstjórinn þrettán ára Innlent Orrustuþotur yfir Borgundarhólmi og drónar trufla flug í Noregi Erlent Fyrrverandi landgönguliði drap að minnsta kosti fjóra í Michigan Erlent „Virðist bitna á saklausum ferðamönnum“ Innlent Adams hættir og Cuomo og Mamdani skiptast á skotum Erlent Vísað burtu af hóteli og svo handtekinn í sameign Innlent Evrópusinnar héldu meirihluta í Moldóvu Erlent 29 prósent heimila skipuð einstæðingum: „Meðvituð ákvörðun til að njóta frelsis“ Innlent Rándýr og stórbrotin afmæli hitta ekki í mark hjá krökkunum Innlent Flúði próflaus undan lögreglu með einum of marga farþega þegar bíllinn valt Innlent Fleiri fréttir Bílstjórinn þrettán ára Vísað burtu af hóteli og svo handtekinn í sameign 29 prósent heimila skipuð einstæðingum: „Meðvituð ákvörðun til að njóta frelsis“ Aldrei neinn afsláttur gefinn í flugprófunum Allt niður í þriggja mánaða fiðluleikara „Virðist bitna á saklausum ferðamönnum“ „Ákveðinn miski“ að geta ekki treyst vatninu Flúði próflaus undan lögreglu með einum of marga farþega þegar bíllinn valt Umfangsmiklar árásir og símengað neysluvatn Báturinn áður sokkið í sömu höfn og án skýringar Drukkinn ökumaður keyrði á þrjá bíla og reyndi að stinga af Um 200 nemendur eru í lögreglunámi á Akureyri Skora á Snorra að gefa kost á sér Bíll valt eftir flótta undan lögreglu og þrír slösuðust Reiknað með afskiptum af öllum samkomum Vítisengla Lögreglan með málið til rannsóknar Áframhaldandi aðgerðir gegn Vítisenglum Geirfinnsmálið, orkuöflun, gjaldeyrishöftin og íslenskan á Sprengisandi Drógu aflvana bát í land í Neskaupstað Með bílinn fullan af fíkniefnum „Það verður boðið fram í nafni VG“ Loka aftur fyrir umferð á slóðum Vítisengla „Þjóðaröryggisráð er ekki upp á punt“ Rak frá Bretlandi til Íslands á einum mánuði Bátur sekkur við Hafnarfjarðarhöfn Ellilífeyrisþegar sá hópur sem hafi það einna best Rándýr og stórbrotin afmæli hitta ekki í mark hjá krökkunum Þór sækist eftir endurkjöri Furðar sig á þjóðaröryggisráði og rándýr barnaafmæli Aftur flagnar Vesturbæjarlaug: „Eins og hún sé með skallablett“ Sjá meira