Óþarfa vesen þessi femínismi? Eva H Baldursdóttir skrifar 30. mars 2015 10:56 Í ár er 100 ára afmæli kosningarréttar kvenna. Ár eftir ár er Ísland í efsta sæti í alþjóðlegum samanburði um jafnréttismál. Það er því gott að vera kona á Íslandi árið 2015 í erlendum samanburði. Ég fæ iðulega athugasemdir á borð við: Er ennþá þörf að ræða þessi jafnréttismál? Því er mér bæði ljúft og skylt að taka stöðuna. Er jafnrétti á Íslandi? Konur eru í minnihluta í æðstu embættum hins opinbera og við stjórnun fyrirtækja. Frá því konur fengu kosningarrétt hefur aðeins ein kona gengt embætti forsætisráðherra en 26 karlar, þrjár konur verið borgarstjórar en 17 karlar og einn af okkar fimm forsetum var kona. Þá eru aðeins um 7% af æðstu stjórnendum fjármálakerfisins konur. Stærstu skref í jafnréttismálum voru tekin seint á síðustu öld. Tilkoma dagvistunar barna og fæðingarorlofs brutu blað í að jafna stöðu kynjanna á vinnumarkaðnum. Sögulegir atburðir eins og kvennafrídagurinn 1975 vakti athygli á gríðarlegum launamun. Þá hafa önnur inngrip löggjafans skipt sköpum líkt og jafnréttislög sem m.a. mæla fyrir um 60/40 kynjaskiptingu í ráð og nefndir á vegum hins opinbera og nýleg löggjöf um 60/40 skiptingu í stjórnum stærri fyrirtækja hefur aukið umsvif kvenna í atvinnulífinu. Sú löggjöf var umdeild á sínum tíma, en hefur sannað ágæti sitt, enda var markaðurinn á hraða snigilsins við að rétta kynjahallann. Noregur reið á vaðið en Spánn, Belgía og Frakkland hafa fylgt í kjölfarið auk Íslands. Fyrir baráttu þeirra kvenna sem rutt hafa brautina í jafnréttismálum er ég þakklát, ella hefði ég ekki haft tækifæri til að rækta mína hæfileika. Ég leyfi mér að fullyrða að ég er vonlaus húsmóðir. Með engan metnað fyrir þrifum, sultugerð, prjóni og bróderingum. Að sama skapi hæfileikasnauð, þrátt fyrir ítrekaðar tilraunir, við að halda kjafti og vera sæt. Vegna þeirra kvenna sem á undan hafa farið hef ég haft val og tækifæri: að geta átt bæði fjölskyldu og feril. Útum allan heim njóta konur ekki þessara tækifæra. En björninn er langt frá því að vera unninn. Þrátt fyrir að atvinnuþátttaka kvenna sé aðeins um 5% lægri en karla hér á landi eru konur enn með meirihluta verkefna heimilsins á sinni könnu, eins og fram kom í könnun Fréttatímans um daginn. Kynbundin launamunur lifir enn góðu lífi, kynbundið ofbeldi, mansal og klámvæðing grasserar, karlar taka orðið styttra fæðingarorlof sem hefur þau áhrif að konur eru meira heima o.s.frv. Þá hef ég margoft þurft að staldra við og beita gagnrýnni hugsun á mínar fyrirframgefnu hugmyndir og fordóma í tengslum við hlutverk eða stöðu kynjanna – ekki síst þegar kemur að körlum. Það eru aðeins 100 ár síðan við fengum kosningarrétt. Í sögulegu samhengi er það afar stuttur tími. Kvenleiðtogar hér á landi eru fáir ef marka má upptalninguna hér að ofan. Við þurfum að taka okkur pláss og vera óhræddar. Okkar verkefni er því að halda áfram að bera kyndilinn og berjast fyrir því að konur hafi val og jöfn tækifæri óháð kyni – frelsi til að vera allskonar, líka breyskar og sundurleitar, og frelsi til að gera það sem við viljum og rækta okkar hæfileika, til jafns við karla. Femínisminn er því ekki aðeins þarfur, heldur nauðsynlegur, þrátt fyrir þann árangur sem hefur náðst hér á landi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Þegar ég heyri nafnið Katrín Jakobsdóttir Hans Alexander Margrétarson Hansen Skoðun Halldór 18.05.2024 Halldór Hvaða eiginleika þarf forseti að hafa? Hildur Eir Bolladóttir Skoðun Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt Skoðun Halla Hrund eða Katrín? Reynir Böðvarsson Skoðun Góð gildi og staðfesta Höllu Hrundar Margrét Reynisdóttir Skoðun Birni Bjarnasyni svarað Arnar Þór Jónsson Skoðun Í framhaldi af viðtali við Helgu Þórisdóttur Kári Stefánsson Skoðun Formaður húsfélagsins Guðmundur Andri Thorsson Skoðun Kynhluthlaust mál, máltilfinning og forsetaframboð Höskuldur Þráinsson Skoðun Skoðun Skoðun Hvaða eiginleika þarf forseti að hafa? Hildur Eir Bolladóttir skrifar Skoðun Þegar ég heyri nafnið Katrín Jakobsdóttir Hans Alexander Margrétarson Hansen skrifar Skoðun Í framhaldi af viðtali við Helgu Þórisdóttur Kári Stefánsson skrifar Skoðun Góð gildi og staðfesta Höllu Hrundar Margrét Reynisdóttir skrifar Skoðun Halla Hrund eða Katrín? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Til áréttingar Kári Stefánsson skrifar Skoðun Kynhluthlaust mál, máltilfinning og forsetaframboð Höskuldur Þráinsson skrifar Skoðun Er klassískt frjálslyndi orðið að jaðarskoðun? Kári Allansson skrifar Skoðun Forseti Íslands veifaði mér Fjóla Einarsdóttir skrifar Skoðun Ákall til framtíðar: Nám í félagsráðgjöf! Steinunn Bergmann skrifar Skoðun Lexía lærð á hálfum degi Stefanía Arnardóttir skrifar Skoðun Ég kýs Helgu Þórisdóttur Gerður Rún Guðlaugsdóttir skrifar Skoðun Yfirborðskenndur stríðsáróður og McCarthýismi hjá háskólaprófessor Tjörvi Schiöth skrifar Skoðun Formaður húsfélagsins Guðmundur Andri Thorsson skrifar Skoðun Opið bréf til landsliðsmanna Íslands í blaki Guðbergur Egill Eyjólfsson skrifar Skoðun Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Kosningum frestað Ása Berglind Hjálmarsdóttir,Hrönn Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Mesti stjórnmálamaðurinn? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Birni Bjarnasyni svarað Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Því miður ekkert annað í stöðunni en að fresta atkvæðagreiðslu um verkefni Heidelberg Gestur Þór Kristjánsson,Erla Sif Markúsdóttir,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson skrifar Skoðun Baldur Þórhallsson er vitur og vís Bryndís Friðgeirsdóttir skrifar Skoðun Kjósum Katrínu Kjartan Ragnarsson skrifar Skoðun Neikvæð áhrif þess að útiloka forsetaframbjóðendur frá kappræðum strax komin í ljós Ástþór Magnússon skrifar Skoðun Nýtt sveitarfélag Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Stafrænn ójöfnuður á upplýsingaöld Stella Samúelsdóttir,Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Varfærnisleg fagnaðarlæti Berglind Sunna Bragadóttir skrifar Skoðun „Ég skal baka fyrir Gunnar en ég kýs Kristján“ Páll Magnússon skrifar Skoðun Daðrað við sölu Björn Sævar Einarsson skrifar Skoðun Rannsóknir á söfnum skapa dýrmæta þekkingu Arndís Bergsdóttr skrifar Skoðun Sagan sem verður að segja Drífa Snædal skrifar Sjá meira
Í ár er 100 ára afmæli kosningarréttar kvenna. Ár eftir ár er Ísland í efsta sæti í alþjóðlegum samanburði um jafnréttismál. Það er því gott að vera kona á Íslandi árið 2015 í erlendum samanburði. Ég fæ iðulega athugasemdir á borð við: Er ennþá þörf að ræða þessi jafnréttismál? Því er mér bæði ljúft og skylt að taka stöðuna. Er jafnrétti á Íslandi? Konur eru í minnihluta í æðstu embættum hins opinbera og við stjórnun fyrirtækja. Frá því konur fengu kosningarrétt hefur aðeins ein kona gengt embætti forsætisráðherra en 26 karlar, þrjár konur verið borgarstjórar en 17 karlar og einn af okkar fimm forsetum var kona. Þá eru aðeins um 7% af æðstu stjórnendum fjármálakerfisins konur. Stærstu skref í jafnréttismálum voru tekin seint á síðustu öld. Tilkoma dagvistunar barna og fæðingarorlofs brutu blað í að jafna stöðu kynjanna á vinnumarkaðnum. Sögulegir atburðir eins og kvennafrídagurinn 1975 vakti athygli á gríðarlegum launamun. Þá hafa önnur inngrip löggjafans skipt sköpum líkt og jafnréttislög sem m.a. mæla fyrir um 60/40 kynjaskiptingu í ráð og nefndir á vegum hins opinbera og nýleg löggjöf um 60/40 skiptingu í stjórnum stærri fyrirtækja hefur aukið umsvif kvenna í atvinnulífinu. Sú löggjöf var umdeild á sínum tíma, en hefur sannað ágæti sitt, enda var markaðurinn á hraða snigilsins við að rétta kynjahallann. Noregur reið á vaðið en Spánn, Belgía og Frakkland hafa fylgt í kjölfarið auk Íslands. Fyrir baráttu þeirra kvenna sem rutt hafa brautina í jafnréttismálum er ég þakklát, ella hefði ég ekki haft tækifæri til að rækta mína hæfileika. Ég leyfi mér að fullyrða að ég er vonlaus húsmóðir. Með engan metnað fyrir þrifum, sultugerð, prjóni og bróderingum. Að sama skapi hæfileikasnauð, þrátt fyrir ítrekaðar tilraunir, við að halda kjafti og vera sæt. Vegna þeirra kvenna sem á undan hafa farið hef ég haft val og tækifæri: að geta átt bæði fjölskyldu og feril. Útum allan heim njóta konur ekki þessara tækifæra. En björninn er langt frá því að vera unninn. Þrátt fyrir að atvinnuþátttaka kvenna sé aðeins um 5% lægri en karla hér á landi eru konur enn með meirihluta verkefna heimilsins á sinni könnu, eins og fram kom í könnun Fréttatímans um daginn. Kynbundin launamunur lifir enn góðu lífi, kynbundið ofbeldi, mansal og klámvæðing grasserar, karlar taka orðið styttra fæðingarorlof sem hefur þau áhrif að konur eru meira heima o.s.frv. Þá hef ég margoft þurft að staldra við og beita gagnrýnni hugsun á mínar fyrirframgefnu hugmyndir og fordóma í tengslum við hlutverk eða stöðu kynjanna – ekki síst þegar kemur að körlum. Það eru aðeins 100 ár síðan við fengum kosningarrétt. Í sögulegu samhengi er það afar stuttur tími. Kvenleiðtogar hér á landi eru fáir ef marka má upptalninguna hér að ofan. Við þurfum að taka okkur pláss og vera óhræddar. Okkar verkefni er því að halda áfram að bera kyndilinn og berjast fyrir því að konur hafi val og jöfn tækifæri óháð kyni – frelsi til að vera allskonar, líka breyskar og sundurleitar, og frelsi til að gera það sem við viljum og rækta okkar hæfileika, til jafns við karla. Femínisminn er því ekki aðeins þarfur, heldur nauðsynlegur, þrátt fyrir þann árangur sem hefur náðst hér á landi.
Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Skoðun Yfirborðskenndur stríðsáróður og McCarthýismi hjá háskólaprófessor Tjörvi Schiöth skrifar
Skoðun Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Því miður ekkert annað í stöðunni en að fresta atkvæðagreiðslu um verkefni Heidelberg Gestur Þór Kristjánsson,Erla Sif Markúsdóttir,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson skrifar
Skoðun Neikvæð áhrif þess að útiloka forsetaframbjóðendur frá kappræðum strax komin í ljós Ástþór Magnússon skrifar
Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt Skoðun