Áföll og áfengismeðferð – Opið bréf til heilbrigðisráðherra Fyrir hönd Rótarinnar skrifar 14. janúar 2014 06:00 Í nóvember 2011 birti Alþjóðaheilbrigðisstofnunin upplýsingablað um ofbeldi í nánum samböndum og áfengi þar sem kemur fram að rannsóknir á forvörnum sem beinast að áfengistengdu ofbeldi séu af skornum skammti. Einnig er lögð áhersla á mikilvægi forvarna og hlutverk heilbrigðiskerfisins í því að koma í veg fyrir ofbeldi í nánum samböndum, m.a. með því að fást við samband ofbeldis við áfengisneyslu. Ein afleiðing ofbeldis er að þolendur þess nota áfengi sem sjálfsmeðhöndlun (e. self-medicating) og auka þannig líkur á fíknivanda. Einnig segir að sú trú manna að áfengi valdi ofbeldishneigð sé jafnvel notuð sem afsökun fyrir ofbeldishegðun og að börn sem verða vitni að ofbeldi á milli foreldra sinna séu líklegri til að lenda í drykkjuvanda síðar á ævinni en önnur börn. Alþjóðaheilbrigðisstofnunin setur svo fram ákveðnar tillögur um hvernig best er að fást við vandann þar sem skýrt kemur fram mikilvægi þess að fíkn, ofbeldi og áföll séu skoðuð og meðhöndluð í samhengi. Þar er lögð áhersla á að í meðferð sé gert ráð fyrir tengslum milli ofbeldis í nánum samböndum og áfengisdrykkju og að þar sem tekið sé á móti fórnarlömbum ofbeldis sé skimað fyrir áfengisvanda og ennfremur sé skimað fyrir ofbeldi þegar einstaklingar koma í áfengismeðferð og þeim vísað á viðeigandi úrræði í báðum tilfellum. Í þessu sambandi er rétt að hafa í huga að um 80% kvenna sem leita sér lækninga vegna fíknar hafa orðið fyrir ofbeldi.Einokun á þjónustu Nú stendur fyrir dyrum að samningar ríkisins við SÁÁ verði endurnýjaðir. Fyrirkomulag meðferðarmála á Íslandi er þannig að ríkisvaldið hefur svo til alfarið falið einum aðila framkvæmd afvötnunar og SÁÁ hefur því einokun á þeirri þjónustu. Gæðaeftirlit og eftirfylgni með framkvæmd samninganna er mjög mikilvæg og að í samningunum sé kveðið á um rannsóknir og vísindastarf, en slíkt ákvæði hefur mikla þýðingu fyrir þann sjúklingahóp sem notar þjónustuna. Rótin hefur áhyggjur af nokkrum veigamiklum atriðum í sambandi fyrirkomulagið. Má þar einkum nefna viðhorf fagaðila innan SÁÁ til áfalla. SÁÁ framleiddi þætti sem sýndir voru á sjónvarpsstöðinni ÍNN undir heitinu Áfram Vogur – þættir um störf og sögu SÁÁ haustið 2013. Í þáttunum koma fram viðhorf yfirmanna og starfsfólks SÁÁ, m.a. til tengsla áfalla og fíknar.Þórarinn Tyrfingsson, yfirlæknir á Vogi, heldur því þar fram, í fyrsta þættinum, að það sé misskilningur að áfengisvandi skapist af áföllum. Orðrétt segir hann að komið hafi í ljós að „margir okkar láta það ekkert á sig fá þó að þeir lendi í áföllum. Við erum mjög merkilegir mennirnir“ og að: „Það þýðir ekkert að hugsa um þessi áföll, maður þarf að fara út, maður þarf að ala upp börnin sín, maður þarf að takast á við vandamálin sín og þetta er það sem við erum að kenna sjúklingunum okkar.“ Að okkar mati er þetta mjög alvarleg yfirlýsing af hálfu yfirlæknis sjúkrahúss sem meðhöndlar fíknsjúkdóma. Það fyrirkomulag sem er á meðferðarmálum hér á Íslandi hlýtur að vera einsdæmi. Einstaklingur sem á við fíknivanda að stríða greinir sig í rauninni sjálfur og óskar eftir innlögn á einkarekinn spítala þar sem ein greining og meðferð er í boði. Eitt af meginbaráttumálum Rótarinnar er að fíknsjúkdómar og afleiðingar áfalla séu meðhöndlaðar samhliða í samræmi við nýjustu rannsóknir og þekkingu. Slík meðferð samræmist áherslum Alþjóðaheilbrigðisstofnunarinnar og skýrslu velferðarráðherra um ofbeldi gegn konum.Árdís ÞórðardóttirGuðrún Ebba ÓlafsdóttirGunnhildur BragadóttirGunný Ísis MagnúsdóttirKristín I. PálsdóttirÞórlaug SveinsdóttirHöfundar sitja í ráði Rótarinnar Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Gerir háskólanám þig að grunnskólakennara? Davíð Már Sigurðsson Skoðun Kirkjuklukkur hringja Bjarni Karlsson Skoðun Svargrein: Ísland á víst að íhuga aðild að ESB Ágúst Ólafur Ágústsson Skoðun „Er allt í lagi?“ Olga Björt Þórðardóttir Skoðun Einmanaleiki: Skortir þig tengsl við þig eða aðra? Sigrún Þóra Sveinsdóttir Skoðun Fordómar gagnvart hinsegin fólki – Reynslusaga Geir Gunnar Markússon Skoðun Sumarfríinu aflýst Sigurður Helgi Pálmason Skoðun Göngum í Haag hópinn Þórhildur Sunna Ævarsdóttir Skoðun Stríð skapar ekki frið Sanna Magdalena Mörtudóttir Skoðun Úr skotgröfum í netkerfin: Netárásir á innviði Vesturlanda Ýmir Vigfússon Skoðun Skoðun Skoðun Þegar fjölbreytileikinn verður ógn: Afneitun, andstaða og ótti við hið mannlega Haukur Logi Jóhannsson skrifar Skoðun Einmanaleiki: Skortir þig tengsl við þig eða aðra? Sigrún Þóra Sveinsdóttir skrifar Skoðun Svargrein: Ísland á víst að íhuga aðild að ESB Ágúst Ólafur Ágústsson skrifar Skoðun Fjölbreytni í endurhæfingu skiptir máli Hólmfríður Einarsdóttir skrifar Skoðun Sumarfríinu aflýst Sigurður Helgi Pálmason skrifar Skoðun Úr skotgröfum í netkerfin: Netárásir á innviði Vesturlanda Ýmir Vigfússon skrifar Skoðun Fordómar gagnvart hinsegin fólki – Reynslusaga Geir Gunnar Markússon skrifar Skoðun „Er allt í lagi?“ Olga Björt Þórðardóttir skrifar Skoðun Göngum í Haag hópinn Þórhildur Sunna Ævarsdóttir skrifar Skoðun Kirkjuklukkur hringja Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Gerir háskólanám þig að grunnskólakennara? Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Stríð skapar ekki frið Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun Íslenska stóðhryssan og Evrópa Hallgerður Ljósynja Hauksdóttir skrifar Skoðun Hvammsvirkjun – Skyldur ráðherra og réttur samfélagsins Eggert Valur Guðmundsson skrifar Skoðun Norska leiðin er fasismi Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Um mýkt, menntun og von Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Höfum alla burði til þess Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Tímabær rannsókn dómsmálaráðuneytisins Sigmundur Davíð Gunnlaugsson skrifar Skoðun Umsókn krefst ákvörðunar – ekki ákalls Erna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Hjálp, barnið mitt spilar Roblox! Kristín Magnúsdóttir skrifar Skoðun Líkindi með guðstrú og djöflatrú Gunnar Björgvinsson skrifar Skoðun Ævinlega þakkláti flóttamaðurinn Zeljka Kristín Klobucar skrifar Skoðun Vér vesalingar Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun Leikrit Landsvirkjunar Snæbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Við þurfum ekki að loka landinu – við þurfum að opna augun Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Svona eða hinsegin, hvert okkar verður næst? Unnar Geir Unnarsson skrifar Skoðun Reynisfjara og mannréttindasáttmáli Evrópu Róbert R. Spanó skrifar Skoðun Að hlúa að foreldrum: Forvörn sem skiptir máli Áróra Huld Bjarnadóttir skrifar Skoðun Ákall til íslenskra stjórnmálamanna Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Þurfum við virkilega „leyniþjónustu”? Helen Ólafsdóttir skrifar Sjá meira
Í nóvember 2011 birti Alþjóðaheilbrigðisstofnunin upplýsingablað um ofbeldi í nánum samböndum og áfengi þar sem kemur fram að rannsóknir á forvörnum sem beinast að áfengistengdu ofbeldi séu af skornum skammti. Einnig er lögð áhersla á mikilvægi forvarna og hlutverk heilbrigðiskerfisins í því að koma í veg fyrir ofbeldi í nánum samböndum, m.a. með því að fást við samband ofbeldis við áfengisneyslu. Ein afleiðing ofbeldis er að þolendur þess nota áfengi sem sjálfsmeðhöndlun (e. self-medicating) og auka þannig líkur á fíknivanda. Einnig segir að sú trú manna að áfengi valdi ofbeldishneigð sé jafnvel notuð sem afsökun fyrir ofbeldishegðun og að börn sem verða vitni að ofbeldi á milli foreldra sinna séu líklegri til að lenda í drykkjuvanda síðar á ævinni en önnur börn. Alþjóðaheilbrigðisstofnunin setur svo fram ákveðnar tillögur um hvernig best er að fást við vandann þar sem skýrt kemur fram mikilvægi þess að fíkn, ofbeldi og áföll séu skoðuð og meðhöndluð í samhengi. Þar er lögð áhersla á að í meðferð sé gert ráð fyrir tengslum milli ofbeldis í nánum samböndum og áfengisdrykkju og að þar sem tekið sé á móti fórnarlömbum ofbeldis sé skimað fyrir áfengisvanda og ennfremur sé skimað fyrir ofbeldi þegar einstaklingar koma í áfengismeðferð og þeim vísað á viðeigandi úrræði í báðum tilfellum. Í þessu sambandi er rétt að hafa í huga að um 80% kvenna sem leita sér lækninga vegna fíknar hafa orðið fyrir ofbeldi.Einokun á þjónustu Nú stendur fyrir dyrum að samningar ríkisins við SÁÁ verði endurnýjaðir. Fyrirkomulag meðferðarmála á Íslandi er þannig að ríkisvaldið hefur svo til alfarið falið einum aðila framkvæmd afvötnunar og SÁÁ hefur því einokun á þeirri þjónustu. Gæðaeftirlit og eftirfylgni með framkvæmd samninganna er mjög mikilvæg og að í samningunum sé kveðið á um rannsóknir og vísindastarf, en slíkt ákvæði hefur mikla þýðingu fyrir þann sjúklingahóp sem notar þjónustuna. Rótin hefur áhyggjur af nokkrum veigamiklum atriðum í sambandi fyrirkomulagið. Má þar einkum nefna viðhorf fagaðila innan SÁÁ til áfalla. SÁÁ framleiddi þætti sem sýndir voru á sjónvarpsstöðinni ÍNN undir heitinu Áfram Vogur – þættir um störf og sögu SÁÁ haustið 2013. Í þáttunum koma fram viðhorf yfirmanna og starfsfólks SÁÁ, m.a. til tengsla áfalla og fíknar.Þórarinn Tyrfingsson, yfirlæknir á Vogi, heldur því þar fram, í fyrsta þættinum, að það sé misskilningur að áfengisvandi skapist af áföllum. Orðrétt segir hann að komið hafi í ljós að „margir okkar láta það ekkert á sig fá þó að þeir lendi í áföllum. Við erum mjög merkilegir mennirnir“ og að: „Það þýðir ekkert að hugsa um þessi áföll, maður þarf að fara út, maður þarf að ala upp börnin sín, maður þarf að takast á við vandamálin sín og þetta er það sem við erum að kenna sjúklingunum okkar.“ Að okkar mati er þetta mjög alvarleg yfirlýsing af hálfu yfirlæknis sjúkrahúss sem meðhöndlar fíknsjúkdóma. Það fyrirkomulag sem er á meðferðarmálum hér á Íslandi hlýtur að vera einsdæmi. Einstaklingur sem á við fíknivanda að stríða greinir sig í rauninni sjálfur og óskar eftir innlögn á einkarekinn spítala þar sem ein greining og meðferð er í boði. Eitt af meginbaráttumálum Rótarinnar er að fíknsjúkdómar og afleiðingar áfalla séu meðhöndlaðar samhliða í samræmi við nýjustu rannsóknir og þekkingu. Slík meðferð samræmist áherslum Alþjóðaheilbrigðisstofnunarinnar og skýrslu velferðarráðherra um ofbeldi gegn konum.Árdís ÞórðardóttirGuðrún Ebba ÓlafsdóttirGunnhildur BragadóttirGunný Ísis MagnúsdóttirKristín I. PálsdóttirÞórlaug SveinsdóttirHöfundar sitja í ráði Rótarinnar
Skoðun Þegar fjölbreytileikinn verður ógn: Afneitun, andstaða og ótti við hið mannlega Haukur Logi Jóhannsson skrifar
Skoðun Við þurfum ekki að loka landinu – við þurfum að opna augun Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar