Evrópska efnahagssvæðið mikilvægara en nokkru sinni fyrr Helga Jónsdóttir skrifar 1. mars 2014 06:00 Slæm tíðindi birtast Íslandi í frammistöðumati Eftirlitsstofnunar EFTA (ESA) á innleiðingu tilskipana og reglugerða á Evrópska efnahagssvæðinu. Ísland er nú langaftast af öllum EES-ríkjunum; þremur EFTA-ríkjum og 28 ESB-ríkjum. Mikilvægt er að ríki innri markaðarins innleiði réttargerðir á svipuðum tíma því að samræmt regluverk er forsenda þess að fólk geti notið sömu réttinda, t.d. í félagslegu tilliti, eða fyrirtæki búið við sömu rekstrarskilyrði og eftirlit. ESA hefur eftirlit með því að skuldbindingar samkvæmt EES-samningnum séu efndar. Eftirlitið lýtur að því hvenær og hvernig EES-reglur eru innleiddar og hvernig þeim er framfylgt af stjórnvöldum. EES-samningurinn tók gildi árið 1994 og fól í sér heimsins stærsta fríverslunarsvæði. Í honum er kveðið á um fjórfrelsið; frjáls viðskipti með vöru og þjónustu og óhindraðan flutning fólks og fjármagns. EFTA-ríkjunum er veitt aðild að sameiginlegu markaðssvæði ESB. Það fylgir að breytingar á löggjöf ESB á gildissviðum EES-samningsins taka til alls svæðisins. Þannig eru EFTA-ríkin skuldbundin til að innleiða slíkar breytingar í landsrétt hjá sér. Sérstök sameiginleg nefnd fulltrúa EFTA-ríkjanna og framkvæmdastjórnar ESB ber ábyrgð á að taka nýjar gerðir inn í EES-samninginn. Þegar ákvörðun sameiginlegu nefndarinnar liggur fyrir ber EFTA-ríkjunum skylda til að innleiða samþykktar gerðir í landsrétt.Skyldan á stjórnvöldum Skyldan til að innleiða gerðir tímanlega hvílir á stjórnvöldum hvers ríkis. Það er ekki valkvætt hvenær eða hvort það er gert heldur spurning um efndir á samningi. Réttindin samkvæmt honum felast í aðgangi að innri markaði Evrópusambandsins og skyldurnar í því að tryggja jafnræði og sambærilegar reglur á þeim markaði. Vinnuna sem í því felst verður að vinna hvort heldur það er hjá stjórnvöldum eða löggjafanum. Verðmæti EES-samningsins felast ekki aðeins í hindrunarlausum aðgangi að markaði fyrir langstærstan hluta útflutnings og innflutnings heldur jafnframt í aðild að rannsóknar- og þróunarverkefnum sem lagt hafa grunn að verkefnum fyrir margt af okkar best menntaða fólki. Þátttaka í menningar-, jafnréttis- og byggðaverkefnum hefur hvatt til nýrrar hugsunar og vinnubragða og flestir telja áhrifin á félagsleg réttindi og umhverfismál hafa verið afar jákvæð. Hvað sem mönnum kann að finnast um að innleiða löggjöf sem á uppruna í Evrópusamstarfi er litlum vafa undirorpið að í heildina hefur hún verið jákvæð fyrir samfélagið og leitt til þróunar atvinnugreina. Má þar sem dæmi nefna stóraukna verðmætasköpun í fiskútflutningi, ferðaþjónustu og flugrekstri.Traust er undirstaðan Þegar EES-samningurinn var gerður var mun meira jafnræði með ESB og EFTA en nú er. Þótt þáverandi EFTA-ríki, Austurríki, Finnland, Ísland, Sviss, Noregur og Svíþjóð, væru ekki fjölmenn voru þau efnahagslega öflug lýðræðisríki. Evrópusambandsríkin voru þá 12 talsins en eru nú 28. Austurríki, Finnland og Svíþjóð gengu úr EFTA og í ESB. Þrjú EFTA-ríkjanna; Ísland, Noregur og Liechtenstein eiga aðild að EES-samningnum, en Sviss stendur utan samningsins. EES-samningurinn opnar EFTA-ríkjunum margvíslega möguleika sem ólíklegt er að tækist að semja um nú. Vilji menn njóta ávinningsins af því að vera hluti af innri markaði ESB án aðildar að sambandinu er ekki um að ræða aðra kosti en EES-samninginn. Traust á að framkvæmd sé í samræmi við samninginn er undirstaða samstarfsins. EES-samningurinn er Íslendingum nú mikilvægari en nokkru sinni fyrr. Íslensk stjórnvöld þurfa að takast á við innleiðingarhallann sem nú er á EES-gerðum. Liechtenstein, 37 þúsund manna ríki með sáralitla stjórnsýslu, er dæmi um að með góðu skipulagi, bæði á undirbúningsstigi í Brussel og og framkvæmdastigi í Vaduz, er unnt að ná framúrskarandi árangri. Á Íslandi þarf að koma málum í betra horf. Ekki verður við það unað að ár eftir ár sé Ísland með lökustu frammistöðu allra ríkja á Evrópska efnahagssvæðinu. Það er til þess fallið að grafa undan trausti á landinu og þar með á samstarfinu sem Evrópska efnahagssvæðið byggist á. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Má Katrín Jakobsdóttir bjóða sig fram? Jón Ólafsson Skoðun Halldór 01.06.2024 Halldór Yfirtaka orðræðunnar (e. hijacking) Sóley Tómasdóttir Skoðun Dóttir mín – uppgjör eineltis Ragnheiður Harpa Sveinsdóttir Skoðun Hvort vilt þú Höllu Tómasdóttur eða Katrínu? Björn Björnsson Skoðun Svona getum komið í veg fyrir að Katrín vinni Björn B. Björnsson Skoðun Hatur og fyrirlitning Einar Scheving Skoðun Land míns föður, land minnar móður, landið mitt Jón Gnarr Skoðun Barnapíu á Bessastaði! Karl Sigurðsson Skoðun Persónan Katrín Jakobsdóttir Sólveig Hildur Björnsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Ég kýs Michael Jordan (Höllu Hrund Logadóttur) Óskar Arnarson skrifar Skoðun Ástæður til að kjósa Jón Gnarr Helgi Hrafn Gunnarsson skrifar Skoðun Viddi, Bósi Ljósár og Baldur Þórhalls Heimir Hannesson skrifar Skoðun Gerum það! Stefán Hilmarsson skrifar Skoðun Bónaður brjóstkassi og barnaafmæli Þorbjörg Marínósdóttir skrifar Skoðun Gleðilegan kosningadag kæru landsmenn Snorri Ásmundsson skrifar Skoðun Hæfasti einstaklingurinn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Verðmætin og sköpunarkraftur sá sem í mannauð okkar býr Pétur Már Halldórsson skrifar Skoðun Hvort vilt þú Höllu Tómasdóttur eða Katrínu? Björn Björnsson skrifar Skoðun Svona velur þú þér forseta í dag Kolbeinn Karl Kristinsson skrifar Skoðun Takk, Katrín Guðrún Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Hatur og fyrirlitning Einar Scheving skrifar Skoðun Samherjar Hafþór Reynisson skrifar Skoðun Að hitta hetjuna sína Gréta Kristín Ómarsdóttir skrifar Skoðun Einstakt tækifæri Þóra Valný Yngvadóttir skrifar Skoðun Um afrekskonuna Katrínu Tómas Ísleifsson skrifar Skoðun Land míns föður, land minnar móður, landið mitt Jón Gnarr skrifar Skoðun Óskað eftir forseta sem færir ungu fólki völd Valgerður Eyja Eyþórsdóttir skrifar Skoðun Með ósk um velgengni, Halla Hrund Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Ég styð Höllu Hrund Logadóttur Þórólfur Árnason skrifar Skoðun Arnar Þór Jónsson Meyvant Þórólfsson skrifar Skoðun Að skreyta sig með stolnum fjöðrum Sema Erla Serdaroglu skrifar Skoðun Opið bréf til Jóns Ólafssonar heimspekings Tómas Ísleifsson skrifar Skoðun Persónan Katrín Jakobsdóttir Sólveig Hildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Þjóðaröryggi Magnús Guðmundsson skrifar Skoðun Tóbak markaðssett fyrir ungt fólk Guðlaug B. Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Forsetinn, NATÓ, ýsan og blokkin Guðfinnur Sigurvinsson skrifar Skoðun „Svona er á síld“ Stefán Hilmarsson skrifar Skoðun Aldrei hitta hetjurnar þínar Skarphéðinn Guðmundsson skrifar Skoðun Yfirtaka orðræðunnar (e. hijacking) Sóley Tómasdóttir skrifar Sjá meira
Slæm tíðindi birtast Íslandi í frammistöðumati Eftirlitsstofnunar EFTA (ESA) á innleiðingu tilskipana og reglugerða á Evrópska efnahagssvæðinu. Ísland er nú langaftast af öllum EES-ríkjunum; þremur EFTA-ríkjum og 28 ESB-ríkjum. Mikilvægt er að ríki innri markaðarins innleiði réttargerðir á svipuðum tíma því að samræmt regluverk er forsenda þess að fólk geti notið sömu réttinda, t.d. í félagslegu tilliti, eða fyrirtæki búið við sömu rekstrarskilyrði og eftirlit. ESA hefur eftirlit með því að skuldbindingar samkvæmt EES-samningnum séu efndar. Eftirlitið lýtur að því hvenær og hvernig EES-reglur eru innleiddar og hvernig þeim er framfylgt af stjórnvöldum. EES-samningurinn tók gildi árið 1994 og fól í sér heimsins stærsta fríverslunarsvæði. Í honum er kveðið á um fjórfrelsið; frjáls viðskipti með vöru og þjónustu og óhindraðan flutning fólks og fjármagns. EFTA-ríkjunum er veitt aðild að sameiginlegu markaðssvæði ESB. Það fylgir að breytingar á löggjöf ESB á gildissviðum EES-samningsins taka til alls svæðisins. Þannig eru EFTA-ríkin skuldbundin til að innleiða slíkar breytingar í landsrétt hjá sér. Sérstök sameiginleg nefnd fulltrúa EFTA-ríkjanna og framkvæmdastjórnar ESB ber ábyrgð á að taka nýjar gerðir inn í EES-samninginn. Þegar ákvörðun sameiginlegu nefndarinnar liggur fyrir ber EFTA-ríkjunum skylda til að innleiða samþykktar gerðir í landsrétt.Skyldan á stjórnvöldum Skyldan til að innleiða gerðir tímanlega hvílir á stjórnvöldum hvers ríkis. Það er ekki valkvætt hvenær eða hvort það er gert heldur spurning um efndir á samningi. Réttindin samkvæmt honum felast í aðgangi að innri markaði Evrópusambandsins og skyldurnar í því að tryggja jafnræði og sambærilegar reglur á þeim markaði. Vinnuna sem í því felst verður að vinna hvort heldur það er hjá stjórnvöldum eða löggjafanum. Verðmæti EES-samningsins felast ekki aðeins í hindrunarlausum aðgangi að markaði fyrir langstærstan hluta útflutnings og innflutnings heldur jafnframt í aðild að rannsóknar- og þróunarverkefnum sem lagt hafa grunn að verkefnum fyrir margt af okkar best menntaða fólki. Þátttaka í menningar-, jafnréttis- og byggðaverkefnum hefur hvatt til nýrrar hugsunar og vinnubragða og flestir telja áhrifin á félagsleg réttindi og umhverfismál hafa verið afar jákvæð. Hvað sem mönnum kann að finnast um að innleiða löggjöf sem á uppruna í Evrópusamstarfi er litlum vafa undirorpið að í heildina hefur hún verið jákvæð fyrir samfélagið og leitt til þróunar atvinnugreina. Má þar sem dæmi nefna stóraukna verðmætasköpun í fiskútflutningi, ferðaþjónustu og flugrekstri.Traust er undirstaðan Þegar EES-samningurinn var gerður var mun meira jafnræði með ESB og EFTA en nú er. Þótt þáverandi EFTA-ríki, Austurríki, Finnland, Ísland, Sviss, Noregur og Svíþjóð, væru ekki fjölmenn voru þau efnahagslega öflug lýðræðisríki. Evrópusambandsríkin voru þá 12 talsins en eru nú 28. Austurríki, Finnland og Svíþjóð gengu úr EFTA og í ESB. Þrjú EFTA-ríkjanna; Ísland, Noregur og Liechtenstein eiga aðild að EES-samningnum, en Sviss stendur utan samningsins. EES-samningurinn opnar EFTA-ríkjunum margvíslega möguleika sem ólíklegt er að tækist að semja um nú. Vilji menn njóta ávinningsins af því að vera hluti af innri markaði ESB án aðildar að sambandinu er ekki um að ræða aðra kosti en EES-samninginn. Traust á að framkvæmd sé í samræmi við samninginn er undirstaða samstarfsins. EES-samningurinn er Íslendingum nú mikilvægari en nokkru sinni fyrr. Íslensk stjórnvöld þurfa að takast á við innleiðingarhallann sem nú er á EES-gerðum. Liechtenstein, 37 þúsund manna ríki með sáralitla stjórnsýslu, er dæmi um að með góðu skipulagi, bæði á undirbúningsstigi í Brussel og og framkvæmdastigi í Vaduz, er unnt að ná framúrskarandi árangri. Á Íslandi þarf að koma málum í betra horf. Ekki verður við það unað að ár eftir ár sé Ísland með lökustu frammistöðu allra ríkja á Evrópska efnahagssvæðinu. Það er til þess fallið að grafa undan trausti á landinu og þar með á samstarfinu sem Evrópska efnahagssvæðið byggist á.