Í fullorðinna tölu? 4. apríl 2013 07:00 Ég man hversu upprifin ég var þegar amma mín sagði mér frá sinni fermingu. Hún sagði að það hefði verið merkilegur dagur því þann dag hefði hún komist í fullorðinna tölu og fengið sitt fyrsta úr. Amma mín, sem fæddist í torfbæ norður í landi, sagði að öllu hefði verið til tjaldað til að gera daginn sem glæsilegastan. Ég var átta ára og það sem vakti mesta athygli mína var að ég yrði fullorðin eftir aðeins nokkur ár og fengi þá loksins að njóta allra þeirra forréttinda sem mér voru meinuð sem barni. Eftir því sem að nær dró fermingardeginum jókst áhuginn á því að verða fullorðin, en ekki á fermingunni sjálfri. Hvernig átti ég að vita hvort ég væri kristin eða ekki? Og ef svo væri, vildi ég vera það um alla tíð? Eftir mikla umhugsun tilkynnti ég fjölskyldunni að ég ætlaði svo sannarlega að komast í fullorðinna tölu um vorið en vildi ekki láta ferma mig. Undirtektirnar voru ekki jákvæðar, nema frá föðurömmu minni sem var prestsekkja. Hún sagðist vel skilja að ég gæti ekki tekið þessa ákvörðun á þessum tímapunkti því ég væri bara barn. Að lokum fékk ég það í gegn að fermast ekki. Hvort maður fermist eða ekki hefur engin úrslitaáhrif á framtíð manns en það er erfitt fyrir ungt fólk að fara gegn venjum samfélagsins. Á hverri mínútu ganga þúsundir ungra stúlkna í gegnum mun afdrifaríkari athöfn, oftast gegn vilja sínum; þær eru gefnar í hjónabönd. Þrátt fyrir að lög í velflestum samfélögum segi til um að börn þurfi að hafi náð 18 ára aldri til að giftast er meðalaldur brúða víða 14 ár og í Bangladess eru 12 prósent brúða gift undir 12 ára aldri. Vandinn er víðtækur en 39 þúsund stúlkur eru gefnar í hjónaband á hverjum degi! Ef ekkert verður að gert verða 140 milljónir stúlkna giftar á næstu tíu árum. Ástæður þess að stúlkur eru gefnar í hjónaband á unga aldri eru ekki einfaldar. Flestar hafa þó lítið eða ekkert val. Rótgróið kynjamisrétti, samfélagslegur þrýstingur, fátækt foreldra og skortur á tækifærum til menntunar og atvinnu eru þó helstu ástæður þessa víðtæka vanda.Upprætum barnabrúðkaup Afnám ofbeldis gegn stúlkubarninu er áhersluatriði Styrktarsjóðs UN Women í ár. Sjóðurinn leggur mikla áherslu á að stuðla að hugarfarsbreytingu svo hjónabönd stúlkna verði afnumin. Rannsóknir sýna að slík hjónabönd hafa víðtæk áhrif á samfélagið í heilsufarslegu, efnahagslegu sem og félagslegu tilliti. Stúlkur sem giftast kornungar fá síður tækifæri til að mennta sig og eiga þar af leiðandi síður kost á góðu starfi sem gerir þær efnahagslega sjálfstæðar. Einnig eru ómenntaðar mæður ólíklegri til að hvetja sín börn til menntunar og að brjótast þannig úr fátækt. Mæðradauði er gífurlega hár á meðal unglingsstúlkna í þróunarríkjum og helsta dánarástæða stúlkna á aldrinum 15 til 18 ára er vandamál á meðgöngu eða við fæðingu. Flestar þessara ungu mæðra eru í hjónabandi. Meðganga og fæðing ógna ekki einungis lífi mæðranna, ungbarnadauði er 50% hærri meðal barna unglingsstúlkna en mæðra á þrítugsaldri. Rannsóknir sýna að stúlkur sem giftast ungar eru mun líklegri en aðrar til að verða fyrir líkamlegu, andlegu og kynferðislegu ofbeldi. Valdamunur stúlknanna og eiginmannanna hindrar þær í að krefjast réttinda sinna og oft hamlar tengdafjölskylda stúlkum að eiga í samskiptum við fjölskyldu sína og vini. Mikilvægt er að koma í veg fyrir að slík hjónabönd eigi sér stað og við verðum að stuðla að valdeflingu þeirra stúlkna sem nú þegar eru giftar. Þjóðarleiðtogar hafa sammælst um mikilvægi þess að draga úr fátækt fyrir árið 2015. Til þess að árangur náist verðum við að taka höndum saman. Mikilvægur liður í því er að raddir hinna fjölmörgu barnabrúða fái að heyrast og skilningur á stöðu þeirra vaxi. UN Women á Íslandi hefur hrundið af stað auglýsingaherferð sem minnir okkur á að 14 ára stúlkur eru ekki komnar í fullorðinna tölu. Á síðustu hundrað árum hefur orðið mikil hugarfarsbreyting á Íslandi varðandi hlutverk kynjanna og ólíkra kynslóða í samfélaginu. Hefðir eru nefnilega ekki óbreytanlegar. Líkt og mannréttindafrömuðurinn Desmond Tutu minnir á: „Hefðir lifa ekki einar og sér, þær eru búnar til af fólki. Þess vegna getum við breytt þeim. Ég hef séð slíkar breytingar sjálfur. Upprætum barnabrúðkaup á einni kynslóð. Þetta eru börn, ekki brúðir." Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun Núll prósent skynsemi Lára G. Sigurðardóttir Skoðun Áhugaverðar ákvarðanir Sigurður Ingi Friðleifsson Skoðun Svar við bréfi Ingós: 3.233.700.000 krónur Runólfur Ágústsson Skoðun Skömm stjórnvalda - íslensk börn með erlendan bakgrunn Birna Gunnlaugsdóttir Skoðun Að fórna hamingju fyrir verslunarfrelsi Gunnar Hersveinn Skoðun Aðför að ungmennum (Í minningu Hamarsins) Óskar Steinn Jónínuson Ómarsson Skoðun Hvers eiga Vestfirðingar að gjalda? Ingólfur Ásgeirsson Skoðun Birgir Þórarinsson er enn að Hjálmtýr Heiðdal Skoðun Til hamingju með daginn! Árni Guðmundsson Skoðun Skoðun Skoðun Til hamingju með daginn! Árni Guðmundsson skrifar Skoðun Vetur að vori - stuðningur eftir óveður Bjarkey Olsen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Skömm stjórnvalda - íslensk börn með erlendan bakgrunn Birna Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Að fórna hamingju fyrir verslunarfrelsi Gunnar Hersveinn skrifar Skoðun Er þensla vegna íbúðauppbyggingar? Jónas Atli Gunnarsson skrifar Skoðun Birgir Þórarinsson er enn að Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Viðurkennum þjóðarmorð á Armenum Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Þegar kvíðinn tekur völdin Sóley Dröfn Davíðsdóttir skrifar Skoðun Atvinnulífið og fíkniefnasalan Ólafur Kjartansson skrifar Skoðun Drasl Hafþór Reynisson skrifar Skoðun Er lýðræðinu viðbjargandi? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Þegar forréttindafólk í valdastöðu skerðir mannréttindi jaðarsettra hópa Sema Erla Serdaroglu skrifar Skoðun Forsetapróf Auður Guðna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Aukin sala áfengis ógnar grundvallarmarkmiðum lýðheilsu Aðalsteinn Gunnarsson skrifar Skoðun Svik VG í jafnréttismálum Jana Salóme Ingibjargar Jósepsdóttir skrifar Skoðun Spennandi tímar fyrir ungt fólk í Hafnarfirði Kristín Thoroddsen,Margrét Vala Marteinsdóttir skrifar Skoðun Ingólfur krítar liðugt Kristinn H. Gunnarsson skrifar Skoðun Fáu spáð en vel fylgst með Ari Trausti Guðmundsson skrifar Skoðun Armæða um íslenska tungu Hermann Stefánsson skrifar Skoðun Það eru lög í landinu Líneik Anna Sævarsdóttir skrifar Skoðun Svar við bréfi Ingós: 3.233.700.000 krónur Runólfur Ágústsson skrifar Skoðun Úr buffi í klút Gunnhildur Birna Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Rétturinn til heilnæms umhverfis vs bæjaryfirvöld Hafnarfjarðar Björg Sveinsdóttir skrifar Skoðun Málsvari minksins Lárus Karl Arnbjarnarson skrifar Skoðun Skuldum við 17 þúsund íbúðir á höfuðborgarsvæðinu? Sigurður Stefánsson skrifar Skoðun Förum vel með byggingarvörur Eyþór Bjarki Sigurbjörnsson skrifar Skoðun Gerum betur Kristín B. Jónsdóttir skrifar Skoðun Á tæpustu tungu Eiríkur Örn Norðdahl skrifar Skoðun Aðför að ungmennum (Í minningu Hamarsins) Óskar Steinn Jónínuson Ómarsson skrifar Skoðun „Betur borgandi ferðamenn“ Bjarnheiður Hallsdóttir skrifar Sjá meira
Ég man hversu upprifin ég var þegar amma mín sagði mér frá sinni fermingu. Hún sagði að það hefði verið merkilegur dagur því þann dag hefði hún komist í fullorðinna tölu og fengið sitt fyrsta úr. Amma mín, sem fæddist í torfbæ norður í landi, sagði að öllu hefði verið til tjaldað til að gera daginn sem glæsilegastan. Ég var átta ára og það sem vakti mesta athygli mína var að ég yrði fullorðin eftir aðeins nokkur ár og fengi þá loksins að njóta allra þeirra forréttinda sem mér voru meinuð sem barni. Eftir því sem að nær dró fermingardeginum jókst áhuginn á því að verða fullorðin, en ekki á fermingunni sjálfri. Hvernig átti ég að vita hvort ég væri kristin eða ekki? Og ef svo væri, vildi ég vera það um alla tíð? Eftir mikla umhugsun tilkynnti ég fjölskyldunni að ég ætlaði svo sannarlega að komast í fullorðinna tölu um vorið en vildi ekki láta ferma mig. Undirtektirnar voru ekki jákvæðar, nema frá föðurömmu minni sem var prestsekkja. Hún sagðist vel skilja að ég gæti ekki tekið þessa ákvörðun á þessum tímapunkti því ég væri bara barn. Að lokum fékk ég það í gegn að fermast ekki. Hvort maður fermist eða ekki hefur engin úrslitaáhrif á framtíð manns en það er erfitt fyrir ungt fólk að fara gegn venjum samfélagsins. Á hverri mínútu ganga þúsundir ungra stúlkna í gegnum mun afdrifaríkari athöfn, oftast gegn vilja sínum; þær eru gefnar í hjónabönd. Þrátt fyrir að lög í velflestum samfélögum segi til um að börn þurfi að hafi náð 18 ára aldri til að giftast er meðalaldur brúða víða 14 ár og í Bangladess eru 12 prósent brúða gift undir 12 ára aldri. Vandinn er víðtækur en 39 þúsund stúlkur eru gefnar í hjónaband á hverjum degi! Ef ekkert verður að gert verða 140 milljónir stúlkna giftar á næstu tíu árum. Ástæður þess að stúlkur eru gefnar í hjónaband á unga aldri eru ekki einfaldar. Flestar hafa þó lítið eða ekkert val. Rótgróið kynjamisrétti, samfélagslegur þrýstingur, fátækt foreldra og skortur á tækifærum til menntunar og atvinnu eru þó helstu ástæður þessa víðtæka vanda.Upprætum barnabrúðkaup Afnám ofbeldis gegn stúlkubarninu er áhersluatriði Styrktarsjóðs UN Women í ár. Sjóðurinn leggur mikla áherslu á að stuðla að hugarfarsbreytingu svo hjónabönd stúlkna verði afnumin. Rannsóknir sýna að slík hjónabönd hafa víðtæk áhrif á samfélagið í heilsufarslegu, efnahagslegu sem og félagslegu tilliti. Stúlkur sem giftast kornungar fá síður tækifæri til að mennta sig og eiga þar af leiðandi síður kost á góðu starfi sem gerir þær efnahagslega sjálfstæðar. Einnig eru ómenntaðar mæður ólíklegri til að hvetja sín börn til menntunar og að brjótast þannig úr fátækt. Mæðradauði er gífurlega hár á meðal unglingsstúlkna í þróunarríkjum og helsta dánarástæða stúlkna á aldrinum 15 til 18 ára er vandamál á meðgöngu eða við fæðingu. Flestar þessara ungu mæðra eru í hjónabandi. Meðganga og fæðing ógna ekki einungis lífi mæðranna, ungbarnadauði er 50% hærri meðal barna unglingsstúlkna en mæðra á þrítugsaldri. Rannsóknir sýna að stúlkur sem giftast ungar eru mun líklegri en aðrar til að verða fyrir líkamlegu, andlegu og kynferðislegu ofbeldi. Valdamunur stúlknanna og eiginmannanna hindrar þær í að krefjast réttinda sinna og oft hamlar tengdafjölskylda stúlkum að eiga í samskiptum við fjölskyldu sína og vini. Mikilvægt er að koma í veg fyrir að slík hjónabönd eigi sér stað og við verðum að stuðla að valdeflingu þeirra stúlkna sem nú þegar eru giftar. Þjóðarleiðtogar hafa sammælst um mikilvægi þess að draga úr fátækt fyrir árið 2015. Til þess að árangur náist verðum við að taka höndum saman. Mikilvægur liður í því er að raddir hinna fjölmörgu barnabrúða fái að heyrast og skilningur á stöðu þeirra vaxi. UN Women á Íslandi hefur hrundið af stað auglýsingaherferð sem minnir okkur á að 14 ára stúlkur eru ekki komnar í fullorðinna tölu. Á síðustu hundrað árum hefur orðið mikil hugarfarsbreyting á Íslandi varðandi hlutverk kynjanna og ólíkra kynslóða í samfélaginu. Hefðir eru nefnilega ekki óbreytanlegar. Líkt og mannréttindafrömuðurinn Desmond Tutu minnir á: „Hefðir lifa ekki einar og sér, þær eru búnar til af fólki. Þess vegna getum við breytt þeim. Ég hef séð slíkar breytingar sjálfur. Upprætum barnabrúðkaup á einni kynslóð. Þetta eru börn, ekki brúðir."
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Skoðun Þegar forréttindafólk í valdastöðu skerðir mannréttindi jaðarsettra hópa Sema Erla Serdaroglu skrifar
Skoðun Spennandi tímar fyrir ungt fólk í Hafnarfirði Kristín Thoroddsen,Margrét Vala Marteinsdóttir skrifar
Skoðun Rétturinn til heilnæms umhverfis vs bæjaryfirvöld Hafnarfjarðar Björg Sveinsdóttir skrifar
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun