Foreldrafirring er alvarlegt ofbeldi Heimir Hilmarsson skrifar 5. júní 2012 06:00 Í fréttum RÚV, 2. júní sl., var frétt með fyrirsögninni „Foreldrafirringarheilkennið ekki til" og vitnað í Hrefnu Friðriksdóttur, formann nefndar á vegum innanríkisráðuneytis sem fjallaði um barnalög, sem sagði ekki vísindalega sannað að sjúkdómshugtakið foreldrafirringarheilkenni (Parent Alienation Syndrome) væri til. Hér verður því ekki haldið fram að um sjúkdóm sé að ræða, en benda má á að 95 ár liðu frá því að kenningar um Tourette komu fyrst fram, þar til þær urðu vísindalega sannað sjúkdómshugtak, en fyrstu kenningar um PAS eru 27 ára.Vald lögheimilisforeldra Hvaða nafn sem gefa má því andlega ofbeldi sem felst í tilefnislausum umgengnistálmunum, neikvæðri innrætingu, heilaþvotti eða kúgun á börnum, þá hjálpum við engum með hártogunum um það hvaða nafn á að gefa slíku ofbeldi eða afleiðingum þess fyrir börn. Engu skiptir hvort afleiðingar þess andlega ofbeldis sem foreldri beitir barn heiti foreldrafirringarheilkenni, áfallastreituröskun eða eitthvað annað því hér er um gróft andlegt og tilfinningalegt ofbeldi á börnum að ræða sem framið er fyrst og fremst í skjóli þess valds sem lögheimilisforeldri hefur yfir barni. Barn á allt sitt undir þessu foreldri og þarf að treysta því fyrir öryggi, velferð, fæði, klæði og öllu lífi sínu og er því algjörlega varnarlaust gagnvart ofbeldinu. Barn sem þolir alvarlegt andlegt ofbeldi af þessu tagi getur hvorki tjáð jákvæðar tilfinningar sínar í garð þess foreldris sem það má ekki að hitta, né borið hönd fyrir höfuð sér í ofbeldisfullu umhverfi lögheimilisins.Lögin eru ónothæf Í meistararitgerð Maríu Júlíu Rúnarsdóttur frá 2009, þar sem fjallað er um foreldrafirringu sem eina tegund tálmunar á umgengni, kemur fram að foreldrafirring er raunverulegur vandi og vel þekktur í íslenskum umgengnis- og forsjármálum. Jafnframt kom fram í rannsóknarritgerðinni að mikið vanti upp á að íslensk lög og verklagsreglur geti mætt þeim vanda þegar foreldri sem fer með lögheimilisvald beitir umgengnistálmunum og því ofbeldi sem þeim fylgir. Í ritgerðinni koma fram sterk ummæli fagfólks sem tengist deilum foreldra í umgengnis- og forsjármálum: Þriggja félagsmálastjóra, þriggja fulltrúa sýslumanna, fjögurra sálfræðinga, starfsmanns barnahúss, fjögurra lögmanna og tveggja dómara. Nær allir þekktu til einkenna foreldrafirringar eins og þau eru skilgreind í kenningum hennar og voru sammála um að þetta er mjög alvarlegt ofbeldi gegn börnum. Í máli þeirra kom fram að: n Úrræði sem lög leyfa í dag vegna tálmunarmála eru ónothæf. Algert úrræðaleysi ríkir. n Skilgreina þarf foreldrafirringu sem andlegt ofbeldi í barnaverndarlögum. n Skilgreina þarf tálmunarmál sem barnaverndarmál og meðhöndla þau eins og hvert annað ofbeldismál gegn börnum. n Núverandi sáttameðferðarúrræði eru máttlaus. n Skylda þarf foreldra til sáttameðferðar. n Stytta þarf viðbragðstíma og málsmeðferð. n Nauðsyn er á foreldrafræðslu um inntak foreldraábyrgðar og forsjár. n Tálmunarmál eiga oft upptök sín í deilum um peninga (t.d. viðbótarmeðlag). n Nauðsynlegt er að gefa dómurum heimild til að dæma sameiginlega forsjá. n Horfast þarf í augu við þann veruleika, að til eru mæður sem beita börn sín ofbeldi. n Hægt þarf að vera að færa forsjá tímabundið eða alfarið frá lögheimilisforeldri í tálmunarmálum, enda þurfi að koma börnum burt úr ofbeldinu. n Auka þarf umræðu um umgengnistálmanir. n Tálmunarmál verði að færa frá sýslumönnum til dómstóla. Afleiðingar foreldrafirringar geta haft skelfilegar afleiðingar á líf barns fram á fullorðinsár. Vitað er um mál þar sem barn reyndi sjálfsmorð í kjölfar slíks ofbeldis. Einnig þekkist að börn hafni foreldri sem beitti slíku ofbeldi þegar þau komast til vits og ára.Lögvarið ofbeldi Ofbeldi hefur verið hluti af jafnréttisumræðunni um nokkurt skeið og þá er iðulega talað um „kynbundið ofbeldi" í þeim skilningi að karlar eru þar gerendur, konur þolendur og börn óbeinir þolendur. Lög um líkamlegt og kynferðislegt ofbeldi eru nokkuð skýr og ströng viðurlög við slíku ofbeldi í hegningarlögum. En í lögunum er hvergi minnst á andlegt ofbeldi, nánast eins og það sé ekki til. Og þá má spyrja: Er andlegt ofbeldi ekki til? Hvers vegna er talað um „kynbundið ofbeldi"? Beita kvenkyns Íslendingar aldrei ofbeldi? Hafa sumir rétt til að beita ofbeldi um fram aðra? Hverjir? Svarið við þeirri spurningu gæti verið, að þeir sem beita ofbeldi sem ekki hefur verið skilgreint í lögum sem refsivert ofbeldi, hafi rétt löggjafans til þess að beita slíku ofbeldi. Er virkilega til sá Íslendingur sem vill áframhaldandi lögverndun og refsileysi þeim lögheimilisforeldrum til handa, sem beita börn sín alvarlegu andlegu ofbeldi? Er til fólk sem óskar þess að íslensk börn séu áfram varnarlaus í höndum slíkra foreldra? Viljum við m.ö.o. að sumir foreldrar hafi leyfi löggjafans til að beita börn sín ofbeldi? Eða viljum við að hver einasti Íslendingur, og börn þar með talin, njóti verndar frá ofbeldi? Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Þeir sem verja stórútgerðina – og heimsvaldastefnuna Karl Héðinn Kristjánsson Skoðun Lík brennd í Grafarvogi Diljá Mist Einarsdóttir Skoðun Orðhengilsháttur og lygar Elín Erna Steinarsdóttir Skoðun Gervigreindin beisluð Hanna Kristín Skaftadóttir,Helga Sigrún Harðardóttir Skoðun Óboðlegt ástand á Landspítala – okkar sjónarhorn Hildur Jónsdóttir,Einar Freyr Ingason,Þórir Bergsson Skoðun Á jaðrinum með Jesú Daníel Ágúst Gautason Skoðun Er handahlaup valdeflandi? Davíð Már Sigurðsson Skoðun Óvirðing við lýðræðislegar hefðir, gegn stjórnarskrá, trúnaðarbrot gagnvart kjósendum Arnar Þór Jónsson Skoðun Stöðvum helvíti á jörðu Birna Þórarinsdóttir,Bjarni Gíslason,Gísli Rafn Ólafsson,Sigríður Schram,Stella Samúelsdóttir,Tótla I. Sæmundsdóttir Skoðun Til þeirra sem fagna Sigurður Gísli Bond Snorrason Skoðun Skoðun Skoðun Óvirðing við lýðræðislegar hefðir, gegn stjórnarskrá, trúnaðarbrot gagnvart kjósendum Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Lík brennd í Grafarvogi Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Er handahlaup valdeflandi? Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Á jaðrinum með Jesú Daníel Ágúst Gautason skrifar Skoðun Þeir sem verja stórútgerðina – og heimsvaldastefnuna Karl Héðinn Kristjánsson skrifar Skoðun Gervigreindin beisluð Hanna Kristín Skaftadóttir,Helga Sigrún Harðardóttir skrifar Skoðun Kúnstin að vera ósammála sjálfum sér Heiða Ingimarsdóttir skrifar Skoðun Óboðlegt ástand á Landspítala – okkar sjónarhorn Hildur Jónsdóttir,Einar Freyr Ingason,Þórir Bergsson skrifar Skoðun Geislameðferð sem lífsbjörg Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Þetta eru ekki eðlileg vinnubrögð Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Stöðvum helvíti á jörðu Birna Þórarinsdóttir,Bjarni Gíslason,Gísli Rafn Ólafsson,Sigríður Schram,Stella Samúelsdóttir,Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Hversu mikið er nóg? Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Til þeirra sem fagna Sigurður Gísli Bond Snorrason skrifar Skoðun Að semja er ekki veikleiki – það er forsenda lýðræðis Elliði Vignisson skrifar Skoðun Tekist á um hvort lýðræðið á Íslandi sé virkt eða hvort hefðaréttur sé á völdum Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Sumar og sól – en ekki alltaf sátt í sálinni Ellen Calmon skrifar Skoðun Að flokka hver vinnur og hver tapar Tryggvi Rúnar Brynjarsson skrifar Skoðun Hagur hluthafanna alltaf og undantekningarlaust í forgangi Jón Kaldal skrifar Skoðun Má berja blaðamenn? Sigríður Dögg Auðunsdóttir skrifar Skoðun Nýr rektor og 2025 – tímamót í háskólamálum Ástráður Eysteinsson,Magnús Karl Magnússon,Margrét Helga Ögmundsdóttir,Tinna Laufey Ásgeirsdóttir skrifar Skoðun Vonir um vopnahlé eins og hálmstrá Sveinn Rúnar Hauksson skrifar Skoðun Samfélagið innan samfélagsins Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Til hamingju Íslendingar með nýja Óperu Andri Björn Róbertsson skrifar Skoðun Hvers vegna hatar SFS smábáta? Svarið tengist veiðigjöldum Kjartan Páll Sveinsson skrifar Skoðun „Oft er flagð undir fögru skinni“ Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Orðhengilsháttur og lygar Elín Erna Steinarsdóttir skrifar Skoðun Fjögurra daga vinnuvika – nýr veruleiki? Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Ráðherra gengur fram án laga Svanur Guðmundsson skrifar Skoðun Hagkvæmur kostur utan friðlands Jóna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Gagnsæi og inntak Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Sjá meira
Í fréttum RÚV, 2. júní sl., var frétt með fyrirsögninni „Foreldrafirringarheilkennið ekki til" og vitnað í Hrefnu Friðriksdóttur, formann nefndar á vegum innanríkisráðuneytis sem fjallaði um barnalög, sem sagði ekki vísindalega sannað að sjúkdómshugtakið foreldrafirringarheilkenni (Parent Alienation Syndrome) væri til. Hér verður því ekki haldið fram að um sjúkdóm sé að ræða, en benda má á að 95 ár liðu frá því að kenningar um Tourette komu fyrst fram, þar til þær urðu vísindalega sannað sjúkdómshugtak, en fyrstu kenningar um PAS eru 27 ára.Vald lögheimilisforeldra Hvaða nafn sem gefa má því andlega ofbeldi sem felst í tilefnislausum umgengnistálmunum, neikvæðri innrætingu, heilaþvotti eða kúgun á börnum, þá hjálpum við engum með hártogunum um það hvaða nafn á að gefa slíku ofbeldi eða afleiðingum þess fyrir börn. Engu skiptir hvort afleiðingar þess andlega ofbeldis sem foreldri beitir barn heiti foreldrafirringarheilkenni, áfallastreituröskun eða eitthvað annað því hér er um gróft andlegt og tilfinningalegt ofbeldi á börnum að ræða sem framið er fyrst og fremst í skjóli þess valds sem lögheimilisforeldri hefur yfir barni. Barn á allt sitt undir þessu foreldri og þarf að treysta því fyrir öryggi, velferð, fæði, klæði og öllu lífi sínu og er því algjörlega varnarlaust gagnvart ofbeldinu. Barn sem þolir alvarlegt andlegt ofbeldi af þessu tagi getur hvorki tjáð jákvæðar tilfinningar sínar í garð þess foreldris sem það má ekki að hitta, né borið hönd fyrir höfuð sér í ofbeldisfullu umhverfi lögheimilisins.Lögin eru ónothæf Í meistararitgerð Maríu Júlíu Rúnarsdóttur frá 2009, þar sem fjallað er um foreldrafirringu sem eina tegund tálmunar á umgengni, kemur fram að foreldrafirring er raunverulegur vandi og vel þekktur í íslenskum umgengnis- og forsjármálum. Jafnframt kom fram í rannsóknarritgerðinni að mikið vanti upp á að íslensk lög og verklagsreglur geti mætt þeim vanda þegar foreldri sem fer með lögheimilisvald beitir umgengnistálmunum og því ofbeldi sem þeim fylgir. Í ritgerðinni koma fram sterk ummæli fagfólks sem tengist deilum foreldra í umgengnis- og forsjármálum: Þriggja félagsmálastjóra, þriggja fulltrúa sýslumanna, fjögurra sálfræðinga, starfsmanns barnahúss, fjögurra lögmanna og tveggja dómara. Nær allir þekktu til einkenna foreldrafirringar eins og þau eru skilgreind í kenningum hennar og voru sammála um að þetta er mjög alvarlegt ofbeldi gegn börnum. Í máli þeirra kom fram að: n Úrræði sem lög leyfa í dag vegna tálmunarmála eru ónothæf. Algert úrræðaleysi ríkir. n Skilgreina þarf foreldrafirringu sem andlegt ofbeldi í barnaverndarlögum. n Skilgreina þarf tálmunarmál sem barnaverndarmál og meðhöndla þau eins og hvert annað ofbeldismál gegn börnum. n Núverandi sáttameðferðarúrræði eru máttlaus. n Skylda þarf foreldra til sáttameðferðar. n Stytta þarf viðbragðstíma og málsmeðferð. n Nauðsyn er á foreldrafræðslu um inntak foreldraábyrgðar og forsjár. n Tálmunarmál eiga oft upptök sín í deilum um peninga (t.d. viðbótarmeðlag). n Nauðsynlegt er að gefa dómurum heimild til að dæma sameiginlega forsjá. n Horfast þarf í augu við þann veruleika, að til eru mæður sem beita börn sín ofbeldi. n Hægt þarf að vera að færa forsjá tímabundið eða alfarið frá lögheimilisforeldri í tálmunarmálum, enda þurfi að koma börnum burt úr ofbeldinu. n Auka þarf umræðu um umgengnistálmanir. n Tálmunarmál verði að færa frá sýslumönnum til dómstóla. Afleiðingar foreldrafirringar geta haft skelfilegar afleiðingar á líf barns fram á fullorðinsár. Vitað er um mál þar sem barn reyndi sjálfsmorð í kjölfar slíks ofbeldis. Einnig þekkist að börn hafni foreldri sem beitti slíku ofbeldi þegar þau komast til vits og ára.Lögvarið ofbeldi Ofbeldi hefur verið hluti af jafnréttisumræðunni um nokkurt skeið og þá er iðulega talað um „kynbundið ofbeldi" í þeim skilningi að karlar eru þar gerendur, konur þolendur og börn óbeinir þolendur. Lög um líkamlegt og kynferðislegt ofbeldi eru nokkuð skýr og ströng viðurlög við slíku ofbeldi í hegningarlögum. En í lögunum er hvergi minnst á andlegt ofbeldi, nánast eins og það sé ekki til. Og þá má spyrja: Er andlegt ofbeldi ekki til? Hvers vegna er talað um „kynbundið ofbeldi"? Beita kvenkyns Íslendingar aldrei ofbeldi? Hafa sumir rétt til að beita ofbeldi um fram aðra? Hverjir? Svarið við þeirri spurningu gæti verið, að þeir sem beita ofbeldi sem ekki hefur verið skilgreint í lögum sem refsivert ofbeldi, hafi rétt löggjafans til þess að beita slíku ofbeldi. Er virkilega til sá Íslendingur sem vill áframhaldandi lögverndun og refsileysi þeim lögheimilisforeldrum til handa, sem beita börn sín alvarlegu andlegu ofbeldi? Er til fólk sem óskar þess að íslensk börn séu áfram varnarlaus í höndum slíkra foreldra? Viljum við m.ö.o. að sumir foreldrar hafi leyfi löggjafans til að beita börn sín ofbeldi? Eða viljum við að hver einasti Íslendingur, og börn þar með talin, njóti verndar frá ofbeldi?
Óboðlegt ástand á Landspítala – okkar sjónarhorn Hildur Jónsdóttir,Einar Freyr Ingason,Þórir Bergsson Skoðun
Óvirðing við lýðræðislegar hefðir, gegn stjórnarskrá, trúnaðarbrot gagnvart kjósendum Arnar Þór Jónsson Skoðun
Stöðvum helvíti á jörðu Birna Þórarinsdóttir,Bjarni Gíslason,Gísli Rafn Ólafsson,Sigríður Schram,Stella Samúelsdóttir,Tótla I. Sæmundsdóttir Skoðun
Skoðun Óvirðing við lýðræðislegar hefðir, gegn stjórnarskrá, trúnaðarbrot gagnvart kjósendum Arnar Þór Jónsson skrifar
Skoðun Óboðlegt ástand á Landspítala – okkar sjónarhorn Hildur Jónsdóttir,Einar Freyr Ingason,Þórir Bergsson skrifar
Skoðun Stöðvum helvíti á jörðu Birna Þórarinsdóttir,Bjarni Gíslason,Gísli Rafn Ólafsson,Sigríður Schram,Stella Samúelsdóttir,Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar
Skoðun Tekist á um hvort lýðræðið á Íslandi sé virkt eða hvort hefðaréttur sé á völdum Þórður Snær Júlíusson skrifar
Skoðun Nýr rektor og 2025 – tímamót í háskólamálum Ástráður Eysteinsson,Magnús Karl Magnússon,Margrét Helga Ögmundsdóttir,Tinna Laufey Ásgeirsdóttir skrifar
Óboðlegt ástand á Landspítala – okkar sjónarhorn Hildur Jónsdóttir,Einar Freyr Ingason,Þórir Bergsson Skoðun
Óvirðing við lýðræðislegar hefðir, gegn stjórnarskrá, trúnaðarbrot gagnvart kjósendum Arnar Þór Jónsson Skoðun
Stöðvum helvíti á jörðu Birna Þórarinsdóttir,Bjarni Gíslason,Gísli Rafn Ólafsson,Sigríður Schram,Stella Samúelsdóttir,Tótla I. Sæmundsdóttir Skoðun