Lygabrigsl fréttastofu Ögmundur Jónasson skrifar 14. febrúar 2012 06:00 Árið 1996 kynnti þáverandi ríkisstjórn lagafrumvarp um Lífeyrissjóð starfsmanna ríkisins. Ef frumvarpið hefði náð fram að ganga hefði lífeyriskerfi opinberra starfsmanna verið rústað. Þannig hefði svokölluð eftirmannsregla verið lögð af í einu vetfangi svo veigamikið atriði sé nefnt. Lífeyriskjör hefðu verið rýrð hjá fólki sem árum og áratugum saman hafði samið um lakari launakjör til að viðhalda eins traustum lífeyrisréttindum og kostur var. Þessu tókst að afstýra. BSRB, BHM og Kennarasamband Íslands risu upp til varnar réttindum félagsmanna sinna og innan veggja Alþingis var einnig harður slagur. Frumvarpið var stöðvað og settust fulltrúar fyrrnefndra samtaka að samningaborði sumarlangt með fulltrúum fjármálaráðuneytis og síðar Sambandi íslenskra sveitarfélaga. Þegar liðið var fram á haust náðust samningar um að varðveita öll þegar áunnin réttindi og smíða nýtt kerfi, áþekkt því sem var á almennum launamarkaði en með betri kjörum þó. Við samningaborðið tókum við ekki annað í mál en að iðgjöldin í nýju kerfi væru nægilega há til að ætla mætti að þau risu undir réttindum sem væru áþekk því sem gerðist í gamla kerfinu.Mikilvægur sigur Þennan varnarsigur tel ég einn merkasta sigurinn sem vannst í kjarabaráttunni á vettvangi opinberra starfsmanna á undanförnum tveimur áratugum. Mætti hafa mörg orð um þessi átök og aðdraganda þeirra. Þegar samningar höfðu náðst lagði fjármálaráðherra að nýju fram frumvarp sem byggðist á þeim. Að sjálfsögðu studdi ég frumvarpið enda hafði ég gegnt hlutverki aðalsamningamanns BSRB. En ekki voru öll kurl komin til grafar því meirihluti efnahags- og viðskiptanefndar vildi gera þá breytingu á frumvarpinu að þar yrði sett inn ákvæði þess efnis að lífeyrissjóðirnir yrðu lögþvingaðir til að fjárfesta jafnan þar sem ávöxtun væri mest, að vísu er einnig tekið fram að fjárfestingin þyrfti að vera traust, en þetta var meginstefið. Þegar þessi grein frumvarpsins var endanlega borin upp til atkvæða, sat ég hjá við atkvæðagreiðsluna og var þar einn á báti, en hafði uppi eftirfarandi varnaðarorð: „Hér eru greidd atkvæði um ákvæði þar sem lögbundið er að jafnan sé leitað eftir hæstu ávöxtun sem völ er á á markaði. Ég tel rangt að lögþvinga hámarksvexti með þessum hætti. Ég tel hins vegar rétt að sjóðstjórn gæti þess jafnan að leita eftir ávöxtun fjármuna sjóðsins á ábyrgan hátt. Ég get því ekki stutt þessa breytingu.“Hvers vegna ekki hámarksávöxtun? Nú má spyrja hvers vegna lífeyrissjóðirnir ættu ekki að hlaupa jafnan eftir mestu ávöxtunarmöguleikum sem byðust hverju sinni? Ástæðurnar eru að mínu mati margar. Í fyrsta lagi verða lífeyrissjóðir fyrir bragðið ótraustari bakhjarl en ella, stöðugt flöktandi og á höttunum eftir einhverju betra. Þetta hefur og verið reynslan, bæði hér á landi og erlendis í þeirri gróðavímu sem heimurinn var í upp úr aldamótum. Í öðru lagi hélt ég því jafnan fram að því meiri arðsemis- eða vaxtakröfur sem gerðar væru á hendur fyrirtækjum og fjölskyldum af hálfu fjármagnseigenda, þeim mun hættara væri við að hinir fyrrnefndu bognuðu undan byrðunum og lánveitendur kæmu því að tómum kofum á skuldadögum. Þar með fengju lífeyrisþegar ekki sitt. Þessari röksemd beitti ég jafnan þegar stjórn LSR ræddi vaxtahækkanir. Vísaði ég þá til þess hluta fyrrnefndrar lagagreinar sem kvað á um öryggið. Á það vildu fáir hlusta jafnvel þótt bent væri á að við hefðum miklum skyldum að sinna sem stærstu fjárfestar á Íslandi, sem værum fyrir bragðið fordæmisgefandi fyrir markaðinn. Þá hef ég haldið því fram að fjármagn lífeyrissjóðanna væri betur komið í samfélagslegum verkefnum sem ráðist væri í fyrir milligöngu ríkissjóðs. Sú var einmitt tíðin að megnið af fjármagni lífeyrissjóðanna rann til uppbyggingar í húsnæðiskerfinu og víðar til samfélagslega mikilvægra verkefna. Ef þann hátt ætti að hafa á dugar ekki að búa við lagaákvæði sem nánast lögþvingar okur!Ræða þarf framtíð lífeyrissjóða Þessa umræðu er nú brýnt að taka þegar framtíð lífeyrissjóðanna verður rædd sem óhjákvæmilegt er að gera. En ástæðan fyrir því að ég sé ástæðu til að skrifa þessa grein markast ekki aðeins af löngun minni til að taka þátt í umræðu um lífeyrismál til framtíðar heldur einnig til að leiðrétta rangfærslur fréttastofu Sjónvarps sem hefur verið í undarlegri vegferð í umfjöllun um lífeyrismál; búið til fréttir sem hafa átt að sannfæra fólk um að ég, öðrum fremur, beri ábyrgð á tapi Lífeyrissjóðs starfsmanna ríkisins í hruninu, á árunum 2008 til 2010 þar sem ég hafi verið stjórnarformaður LSR árið 2007! Vegna þessa fréttaflutnings mætti ég í Kastljósviðtal í Sjónvarpinu til að svara fyrir mig. Þar drýgði ég þá höfuðsynd að gagnrýna fjölmiðla fyrir skort á dýpt í fréttaflutningi um lífeyrismálin og stend ég við þá gagnrýni. Gagnrýnin féll í grýttan jarðveg og uppskeran varð sú ein að fréttastofan hefur lagst í miklar rannsóknir til að reyna að sýna fram á að ég hafi haft rangt við í þættinum.Ómerkileg fréttamennska Þannig var því slegið upp að ég hefði samþykkt lífeyrissjóðsfrumvarpið frá árinu 1996, sem ég lýsti hér að framan. Þar með virðist mér hafi átt að dæma ómerka fullyrðingu mína í Kastljósinu að ég hefði á sínum tíma andmælt lagaákvæði um hámarksávöxtun lífeyrissjóða. Ögmundur sagði „já við sjóðabraski“, sagði fréttastofa Sjónvarpsins í uppsláttarfrétt. Umfjöllun um þetta ætti ekki erindi á síður dagblaða nema fyrir þá sök að ég ætla ekki að sitja þegjandi undir því að fréttastofa Ríkisútvarpsins beri upp á mig lygar. Þekking fréttamanna Ríkisútvarpsins á störfum Alþingis á að vera nægjanlega mikil til að þeir kunni að lesa rétt í atkvæðagreiðslur á Alþingi. Hefði ég greitt atkvæði gegn lögunum í heild sinni hefði ég um leið kosið gegn samningum sem ég átti sjálfur stóran þátt í. Þess vegna gerði ég hið eina rétta í stöðunni: Andmælti í ræðustóli Alþingis því ákvæði sem ég var mótfallinn og studdi það ekki. Fréttastofa Sjónvarps hefur ekki séð sóma sinn í að leiðrétta lygabrigslin en geri ég það hér með gagnvart þeim sem þetta lesa. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ögmundur Jónasson Mest lesið Halldór 18.05.2024 Halldór Er klassískt frjálslyndi orðið að jaðarskoðun? Kári Allansson Skoðun Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt Skoðun Forseti Íslands veifaði mér Fjóla Einarsdóttir Skoðun Ákall til framtíðar: Nám í félagsráðgjöf! Steinunn Bergmann Skoðun Lexía lærð á hálfum degi Stefanía Arnardóttir Skoðun Formaður húsfélagsins Guðmundur Andri Thorsson Skoðun Kynhluthlaust mál, máltilfinning og forsetaframboð Höskuldur Þráinsson Skoðun Birni Bjarnasyni svarað Arnar Þór Jónsson Skoðun Yfirborðskenndur stríðsáróður og McCarthýismi hjá háskólaprófessor Tjörvi Schiöth Skoðun Skoðun Skoðun Til áréttingar Kári Stefánsson skrifar Skoðun Kynhluthlaust mál, máltilfinning og forsetaframboð Höskuldur Þráinsson skrifar Skoðun Er klassískt frjálslyndi orðið að jaðarskoðun? Kári Allansson skrifar Skoðun Forseti Íslands veifaði mér Fjóla Einarsdóttir skrifar Skoðun Ákall til framtíðar: Nám í félagsráðgjöf! Steinunn Bergmann skrifar Skoðun Lexía lærð á hálfum degi Stefanía Arnardóttir skrifar Skoðun Ég kýs Helgu Þórisdóttur Gerður Rún Guðlaugsdóttir skrifar Skoðun Yfirborðskenndur stríðsáróður og McCarthýismi hjá háskólaprófessor Tjörvi Schiöth skrifar Skoðun Formaður húsfélagsins Guðmundur Andri Thorsson skrifar Skoðun Opið bréf til landsliðsmanna Íslands í blaki Guðbergur Egill Eyjólfsson skrifar Skoðun Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Kosningum frestað Ása Berglind Hjálmarsdóttir,Hrönn Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Mesti stjórnmálamaðurinn? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Birni Bjarnasyni svarað Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Því miður ekkert annað í stöðunni en að fresta atkvæðagreiðslu um verkefni Heidelberg Gestur Þór Kristjánsson,Erla Sif Markúsdóttir,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson skrifar Skoðun Baldur Þórhallsson er vitur og vís Bryndís Friðgeirsdóttir skrifar Skoðun Kjósum Katrínu Kjartan Ragnarsson skrifar Skoðun Neikvæð áhrif þess að útiloka forsetaframbjóðendur frá kappræðum strax komin í ljós Ástþór Magnússon skrifar Skoðun Nýtt sveitarfélag Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Stafrænn ójöfnuður á upplýsingaöld Stella Samúelsdóttir,Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Varfærnisleg fagnaðarlæti Berglind Sunna Bragadóttir skrifar Skoðun „Ég skal baka fyrir Gunnar en ég kýs Kristján“ Páll Magnússon skrifar Skoðun Daðrað við sölu Björn Sævar Einarsson skrifar Skoðun Rannsóknir á söfnum skapa dýrmæta þekkingu Arndís Bergsdóttr skrifar Skoðun Sagan sem verður að segja Drífa Snædal skrifar Skoðun Nýsköpun innviða Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Fjöldi fyrirtækja hætta með Rapyd Oddný Björg Rafnsdóttir skrifar Skoðun Forsetaframbjóðendur undir áhrifum Kremlverja? Bjarni Már Magnússon skrifar Skoðun Bréf frá móður Berglind Fríða Viggósdóttir skrifar Skoðun Vill ekki lengur íslenzkan her? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Sjá meira
Árið 1996 kynnti þáverandi ríkisstjórn lagafrumvarp um Lífeyrissjóð starfsmanna ríkisins. Ef frumvarpið hefði náð fram að ganga hefði lífeyriskerfi opinberra starfsmanna verið rústað. Þannig hefði svokölluð eftirmannsregla verið lögð af í einu vetfangi svo veigamikið atriði sé nefnt. Lífeyriskjör hefðu verið rýrð hjá fólki sem árum og áratugum saman hafði samið um lakari launakjör til að viðhalda eins traustum lífeyrisréttindum og kostur var. Þessu tókst að afstýra. BSRB, BHM og Kennarasamband Íslands risu upp til varnar réttindum félagsmanna sinna og innan veggja Alþingis var einnig harður slagur. Frumvarpið var stöðvað og settust fulltrúar fyrrnefndra samtaka að samningaborði sumarlangt með fulltrúum fjármálaráðuneytis og síðar Sambandi íslenskra sveitarfélaga. Þegar liðið var fram á haust náðust samningar um að varðveita öll þegar áunnin réttindi og smíða nýtt kerfi, áþekkt því sem var á almennum launamarkaði en með betri kjörum þó. Við samningaborðið tókum við ekki annað í mál en að iðgjöldin í nýju kerfi væru nægilega há til að ætla mætti að þau risu undir réttindum sem væru áþekk því sem gerðist í gamla kerfinu.Mikilvægur sigur Þennan varnarsigur tel ég einn merkasta sigurinn sem vannst í kjarabaráttunni á vettvangi opinberra starfsmanna á undanförnum tveimur áratugum. Mætti hafa mörg orð um þessi átök og aðdraganda þeirra. Þegar samningar höfðu náðst lagði fjármálaráðherra að nýju fram frumvarp sem byggðist á þeim. Að sjálfsögðu studdi ég frumvarpið enda hafði ég gegnt hlutverki aðalsamningamanns BSRB. En ekki voru öll kurl komin til grafar því meirihluti efnahags- og viðskiptanefndar vildi gera þá breytingu á frumvarpinu að þar yrði sett inn ákvæði þess efnis að lífeyrissjóðirnir yrðu lögþvingaðir til að fjárfesta jafnan þar sem ávöxtun væri mest, að vísu er einnig tekið fram að fjárfestingin þyrfti að vera traust, en þetta var meginstefið. Þegar þessi grein frumvarpsins var endanlega borin upp til atkvæða, sat ég hjá við atkvæðagreiðsluna og var þar einn á báti, en hafði uppi eftirfarandi varnaðarorð: „Hér eru greidd atkvæði um ákvæði þar sem lögbundið er að jafnan sé leitað eftir hæstu ávöxtun sem völ er á á markaði. Ég tel rangt að lögþvinga hámarksvexti með þessum hætti. Ég tel hins vegar rétt að sjóðstjórn gæti þess jafnan að leita eftir ávöxtun fjármuna sjóðsins á ábyrgan hátt. Ég get því ekki stutt þessa breytingu.“Hvers vegna ekki hámarksávöxtun? Nú má spyrja hvers vegna lífeyrissjóðirnir ættu ekki að hlaupa jafnan eftir mestu ávöxtunarmöguleikum sem byðust hverju sinni? Ástæðurnar eru að mínu mati margar. Í fyrsta lagi verða lífeyrissjóðir fyrir bragðið ótraustari bakhjarl en ella, stöðugt flöktandi og á höttunum eftir einhverju betra. Þetta hefur og verið reynslan, bæði hér á landi og erlendis í þeirri gróðavímu sem heimurinn var í upp úr aldamótum. Í öðru lagi hélt ég því jafnan fram að því meiri arðsemis- eða vaxtakröfur sem gerðar væru á hendur fyrirtækjum og fjölskyldum af hálfu fjármagnseigenda, þeim mun hættara væri við að hinir fyrrnefndu bognuðu undan byrðunum og lánveitendur kæmu því að tómum kofum á skuldadögum. Þar með fengju lífeyrisþegar ekki sitt. Þessari röksemd beitti ég jafnan þegar stjórn LSR ræddi vaxtahækkanir. Vísaði ég þá til þess hluta fyrrnefndrar lagagreinar sem kvað á um öryggið. Á það vildu fáir hlusta jafnvel þótt bent væri á að við hefðum miklum skyldum að sinna sem stærstu fjárfestar á Íslandi, sem værum fyrir bragðið fordæmisgefandi fyrir markaðinn. Þá hef ég haldið því fram að fjármagn lífeyrissjóðanna væri betur komið í samfélagslegum verkefnum sem ráðist væri í fyrir milligöngu ríkissjóðs. Sú var einmitt tíðin að megnið af fjármagni lífeyrissjóðanna rann til uppbyggingar í húsnæðiskerfinu og víðar til samfélagslega mikilvægra verkefna. Ef þann hátt ætti að hafa á dugar ekki að búa við lagaákvæði sem nánast lögþvingar okur!Ræða þarf framtíð lífeyrissjóða Þessa umræðu er nú brýnt að taka þegar framtíð lífeyrissjóðanna verður rædd sem óhjákvæmilegt er að gera. En ástæðan fyrir því að ég sé ástæðu til að skrifa þessa grein markast ekki aðeins af löngun minni til að taka þátt í umræðu um lífeyrismál til framtíðar heldur einnig til að leiðrétta rangfærslur fréttastofu Sjónvarps sem hefur verið í undarlegri vegferð í umfjöllun um lífeyrismál; búið til fréttir sem hafa átt að sannfæra fólk um að ég, öðrum fremur, beri ábyrgð á tapi Lífeyrissjóðs starfsmanna ríkisins í hruninu, á árunum 2008 til 2010 þar sem ég hafi verið stjórnarformaður LSR árið 2007! Vegna þessa fréttaflutnings mætti ég í Kastljósviðtal í Sjónvarpinu til að svara fyrir mig. Þar drýgði ég þá höfuðsynd að gagnrýna fjölmiðla fyrir skort á dýpt í fréttaflutningi um lífeyrismálin og stend ég við þá gagnrýni. Gagnrýnin féll í grýttan jarðveg og uppskeran varð sú ein að fréttastofan hefur lagst í miklar rannsóknir til að reyna að sýna fram á að ég hafi haft rangt við í þættinum.Ómerkileg fréttamennska Þannig var því slegið upp að ég hefði samþykkt lífeyrissjóðsfrumvarpið frá árinu 1996, sem ég lýsti hér að framan. Þar með virðist mér hafi átt að dæma ómerka fullyrðingu mína í Kastljósinu að ég hefði á sínum tíma andmælt lagaákvæði um hámarksávöxtun lífeyrissjóða. Ögmundur sagði „já við sjóðabraski“, sagði fréttastofa Sjónvarpsins í uppsláttarfrétt. Umfjöllun um þetta ætti ekki erindi á síður dagblaða nema fyrir þá sök að ég ætla ekki að sitja þegjandi undir því að fréttastofa Ríkisútvarpsins beri upp á mig lygar. Þekking fréttamanna Ríkisútvarpsins á störfum Alþingis á að vera nægjanlega mikil til að þeir kunni að lesa rétt í atkvæðagreiðslur á Alþingi. Hefði ég greitt atkvæði gegn lögunum í heild sinni hefði ég um leið kosið gegn samningum sem ég átti sjálfur stóran þátt í. Þess vegna gerði ég hið eina rétta í stöðunni: Andmælti í ræðustóli Alþingis því ákvæði sem ég var mótfallinn og studdi það ekki. Fréttastofa Sjónvarps hefur ekki séð sóma sinn í að leiðrétta lygabrigslin en geri ég það hér með gagnvart þeim sem þetta lesa.
Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Skoðun Yfirborðskenndur stríðsáróður og McCarthýismi hjá háskólaprófessor Tjörvi Schiöth skrifar
Skoðun Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Því miður ekkert annað í stöðunni en að fresta atkvæðagreiðslu um verkefni Heidelberg Gestur Þór Kristjánsson,Erla Sif Markúsdóttir,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson skrifar
Skoðun Neikvæð áhrif þess að útiloka forsetaframbjóðendur frá kappræðum strax komin í ljós Ástþór Magnússon skrifar
Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt Skoðun