Telja Ísland ekki verða lengi að ná sér úr kreppunni 14. október 2008 16:38 Ingólfur Bender er forstöðumaður greiningardeildar Glitnis. Greingardeild Glitnis gerir ráð fyrir að Ísland verði ekki lengi að ná sér eftir þá fjármálakreppu sem nú skekur landið. Höggið verði þó þungt fyrir heimilin og búast megi við miklu atvinnuleysi á næstu misserum. Þetta kemur fram í markaðsyfirliti greiningardeildarinnar sem ber heitið Fjármálakreppur eiga sér upphaf og endi. Þar segir meðal annars að fjármálakreppur taki tiltölulega fljótt af og þrátt fyrir alþjóðlega lausafjárkreppu sé engin ástæða til að ætla að þróunin verði önnur hér. „Í flestum tilfellum hefur kreppunni fylgt snarpur samdráttur í landsframleiðslu að raunvirði, gjarnan á bilinu 5%-10%. Samdrátturinn hefur hins vegar langoftast varað aðeins í eitt ár og í kjölfarið gjarnan fylgt myndarlegur hagvöxtur. Lönd hafa þannig mörg hver náð sér vel á strik fljótlega eftir slík bankaáföll. Þannig standa t.d. nágrannaríki okkar í Skandinavíu vel í dag þrátt fyrir bankakreppuna sem þau gengu í gegnum í byrjun 10. áratugar síðustu aldar," segir greiningardeildin. Fjögurra til fimm prósenta atvinnuleysi Enn fremur kemur fram í yfirlitinu að allsnarpur samdráttur upp á 3-7 prósent af landsframleiðslu geti orðið á næsta ári með verulegri aukningu atvinnuleysis samfara mikilli verðbólgu í upphafi árs. Reikna megi með að verðbólgan verði við upphaf næsta árs á bilinu 15 til 20 prósent og að atvinnuleysi fari á skömmum tíma í 4-5 prósent. „Verðbólgan mun hins vegar hjaðna hratt ef krónan gefur ekki enn meira eftir og aðilar vinnumarkaðarins elta ekki verðbólguna með launahækkun. Viðskiptahallinn ætti að hverfa fljótt og erlend skuldastaða batna. Skilyrði í hagkerfinu gætu orðið töluvert hagfelldari strax árið 2010," segir greiningardeildin. Stórt bankakerfi og lítið myntkerfi Greiningardeildin segir skref tekið aftur á bak í fjármálakerfi landsmanna en Íslendingar hafi ekki verið einir um að þjóðnýta banka til þess að sporna geng lánskreppunn, „Bankar hafa víða verið færðir úr einkarekstri yfir í opinberan rekstur á síðustu vikum. Hér á landi er ástandið á margan hátt sérstakt vegna þess hversu stórt bankakerfið hefur verið í samanburði við stærð hagkerfisins og myntkerfið lítið miðað við hversu alþjóðavætt bankakerfið var orðið. Bankakreppunni hefur þannig fylgt gjaldeyriskreppa hér á landi sem reynt hefur verið að sporna á móti með því að láta fastgengisstefnu með gjaldeyrishöftum leysa af hólmi flotgengisstefnu á gjaldeyrismarkaði, a.m.k. til skamms tíma," segir greiningardeildin. Heimilin eiga eftir að sjá það versta í kreppunni Þá er bent á að innlendur hlutabréfamarkaður sé nær horfinn og markaðsvirði skrárða félaga hafi farið úr rúmum 3.300 milljörðum í 306 milljarða á einu ári. „Stærsti hluti markaðarins var áður bankar og fjárfestingarfélög sem nú eru horfin af markaðinum. Stór hluti af þessum eignum var í höndum innlendra fjárfesta og því er ljóst að mikil eignarýrnun hefur átt sér stað hjá þeim undanfarið, eða nær tvöföld landsframleiðsla," segir greiningardeild Glitnis. Enn fremur hafi heimilin tekið á sig talsverðan skell með rýrnu kaupmáttar og lækkun eignaverðs. „Kostnaðarverðshækkun hefur verið mikil og mun kaupmáttur sem þegar hefurrýrnað halda áfram að rýrna á næstunni, bæði vegna aukinnar verðbólgu en einnig vegna vaxandi atvinnuleysis, en ljóst er að uppsagnir hjá innlendum fyrirtækjum verða umtalsverðar á næstunni. Heimilin eiga eftir að sjá það versta í þessari kreppu en bati kann að myndast þegar líða tekur á árið 2010," segir greiningardeildin að lokum. Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Davíð Tómas ráðinn framkvæmdastjóri Viðskipti innlent Einar hættir með Grillbúðina Viðskipti innlent Rekstrarafkoma Sýnar ekki ásættanleg Viðskipti innlent Ballið búið fyrir fullt og allt á B5 Viðskipti innlent Snýr aftur til Snjallgagna Viðskipti innlent Ráðin forstöðumaður hjá OK Viðskipti innlent Farþegum fjölgaði og sætanýting um 85 prósent Viðskipti innlent Hætta skerðingum til stórnotenda Viðskipti innlent „Fólk heldur kannski að það sé saklaust að kaupa eina falsaða tösku“ Atvinnulíf Háttsemi dómara ekki saknæm og Isavia fær því enga milljarða Viðskipti innlent Fleiri fréttir Rekstrarafkoma Sýnar ekki ásættanleg Einar hættir með Grillbúðina Hætta skerðingum til stórnotenda Davíð Tómas ráðinn framkvæmdastjóri Farþegum fjölgaði og sætanýting um 85 prósent Ráðin forstöðumaður hjá OK Snýr aftur til Snjallgagna Ballið búið fyrir fullt og allt á B5 Yfir milljón farþegar fyrstu fjóra mánuði ársins Háttsemi dómara ekki saknæm og Isavia fær því enga milljarða Mímir nýr forstöðumaður hjá Högum Matvöruverslun og íbúðir steinsnar frá Keflavíkurflugvelli Röntgen Domus og Orkuhúsið fá ekki að sameinast Viljinn tekinn til gjaldþrotaskipta Spá því að stýrivextir haldist óbreyttir Bein útsending: Ársfundur SFS – Best í heimi? Mun bjóða upp á sömu flugáætlun og Bláfugl áður Grindvíkingar borgi allt að þriðjungi hærri leigu en aðrir Guðný og Sigurður Helgi til SI Tekur við stöðu sviðsstjóra Netöryggismiðstöðvar Íslands Hagnaður Íslandsbanka 5,4 milljarðar á fyrsta fjórðungi Arnar Már nýr aðstoðarforstjóri Vinnunetföng algeng leið fyrir hakkara til að brjótast inn í íslensk fyrirtæki Sjö vilja taka við af Gunnari Hagnaður Landsbankans nam 7,2 milljörðum á fyrstu þremur mánuðum ársins Frumkvöðlar koma saman í Kolaportinu Hefja sölu á íbúðum á Orkureitnum Bein útsending: Stærri styrktækifæri í mannvirkjaiðnaði Lokar Önnu Jónu og segir það mikinn létti Hagnaður Arion dróst saman um tvo milljarða Sjá meira
Greingardeild Glitnis gerir ráð fyrir að Ísland verði ekki lengi að ná sér eftir þá fjármálakreppu sem nú skekur landið. Höggið verði þó þungt fyrir heimilin og búast megi við miklu atvinnuleysi á næstu misserum. Þetta kemur fram í markaðsyfirliti greiningardeildarinnar sem ber heitið Fjármálakreppur eiga sér upphaf og endi. Þar segir meðal annars að fjármálakreppur taki tiltölulega fljótt af og þrátt fyrir alþjóðlega lausafjárkreppu sé engin ástæða til að ætla að þróunin verði önnur hér. „Í flestum tilfellum hefur kreppunni fylgt snarpur samdráttur í landsframleiðslu að raunvirði, gjarnan á bilinu 5%-10%. Samdrátturinn hefur hins vegar langoftast varað aðeins í eitt ár og í kjölfarið gjarnan fylgt myndarlegur hagvöxtur. Lönd hafa þannig mörg hver náð sér vel á strik fljótlega eftir slík bankaáföll. Þannig standa t.d. nágrannaríki okkar í Skandinavíu vel í dag þrátt fyrir bankakreppuna sem þau gengu í gegnum í byrjun 10. áratugar síðustu aldar," segir greiningardeildin. Fjögurra til fimm prósenta atvinnuleysi Enn fremur kemur fram í yfirlitinu að allsnarpur samdráttur upp á 3-7 prósent af landsframleiðslu geti orðið á næsta ári með verulegri aukningu atvinnuleysis samfara mikilli verðbólgu í upphafi árs. Reikna megi með að verðbólgan verði við upphaf næsta árs á bilinu 15 til 20 prósent og að atvinnuleysi fari á skömmum tíma í 4-5 prósent. „Verðbólgan mun hins vegar hjaðna hratt ef krónan gefur ekki enn meira eftir og aðilar vinnumarkaðarins elta ekki verðbólguna með launahækkun. Viðskiptahallinn ætti að hverfa fljótt og erlend skuldastaða batna. Skilyrði í hagkerfinu gætu orðið töluvert hagfelldari strax árið 2010," segir greiningardeildin. Stórt bankakerfi og lítið myntkerfi Greiningardeildin segir skref tekið aftur á bak í fjármálakerfi landsmanna en Íslendingar hafi ekki verið einir um að þjóðnýta banka til þess að sporna geng lánskreppunn, „Bankar hafa víða verið færðir úr einkarekstri yfir í opinberan rekstur á síðustu vikum. Hér á landi er ástandið á margan hátt sérstakt vegna þess hversu stórt bankakerfið hefur verið í samanburði við stærð hagkerfisins og myntkerfið lítið miðað við hversu alþjóðavætt bankakerfið var orðið. Bankakreppunni hefur þannig fylgt gjaldeyriskreppa hér á landi sem reynt hefur verið að sporna á móti með því að láta fastgengisstefnu með gjaldeyrishöftum leysa af hólmi flotgengisstefnu á gjaldeyrismarkaði, a.m.k. til skamms tíma," segir greiningardeildin. Heimilin eiga eftir að sjá það versta í kreppunni Þá er bent á að innlendur hlutabréfamarkaður sé nær horfinn og markaðsvirði skrárða félaga hafi farið úr rúmum 3.300 milljörðum í 306 milljarða á einu ári. „Stærsti hluti markaðarins var áður bankar og fjárfestingarfélög sem nú eru horfin af markaðinum. Stór hluti af þessum eignum var í höndum innlendra fjárfesta og því er ljóst að mikil eignarýrnun hefur átt sér stað hjá þeim undanfarið, eða nær tvöföld landsframleiðsla," segir greiningardeild Glitnis. Enn fremur hafi heimilin tekið á sig talsverðan skell með rýrnu kaupmáttar og lækkun eignaverðs. „Kostnaðarverðshækkun hefur verið mikil og mun kaupmáttur sem þegar hefurrýrnað halda áfram að rýrna á næstunni, bæði vegna aukinnar verðbólgu en einnig vegna vaxandi atvinnuleysis, en ljóst er að uppsagnir hjá innlendum fyrirtækjum verða umtalsverðar á næstunni. Heimilin eiga eftir að sjá það versta í þessari kreppu en bati kann að myndast þegar líða tekur á árið 2010," segir greiningardeildin að lokum.
Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Davíð Tómas ráðinn framkvæmdastjóri Viðskipti innlent Einar hættir með Grillbúðina Viðskipti innlent Rekstrarafkoma Sýnar ekki ásættanleg Viðskipti innlent Ballið búið fyrir fullt og allt á B5 Viðskipti innlent Snýr aftur til Snjallgagna Viðskipti innlent Ráðin forstöðumaður hjá OK Viðskipti innlent Farþegum fjölgaði og sætanýting um 85 prósent Viðskipti innlent Hætta skerðingum til stórnotenda Viðskipti innlent „Fólk heldur kannski að það sé saklaust að kaupa eina falsaða tösku“ Atvinnulíf Háttsemi dómara ekki saknæm og Isavia fær því enga milljarða Viðskipti innlent Fleiri fréttir Rekstrarafkoma Sýnar ekki ásættanleg Einar hættir með Grillbúðina Hætta skerðingum til stórnotenda Davíð Tómas ráðinn framkvæmdastjóri Farþegum fjölgaði og sætanýting um 85 prósent Ráðin forstöðumaður hjá OK Snýr aftur til Snjallgagna Ballið búið fyrir fullt og allt á B5 Yfir milljón farþegar fyrstu fjóra mánuði ársins Háttsemi dómara ekki saknæm og Isavia fær því enga milljarða Mímir nýr forstöðumaður hjá Högum Matvöruverslun og íbúðir steinsnar frá Keflavíkurflugvelli Röntgen Domus og Orkuhúsið fá ekki að sameinast Viljinn tekinn til gjaldþrotaskipta Spá því að stýrivextir haldist óbreyttir Bein útsending: Ársfundur SFS – Best í heimi? Mun bjóða upp á sömu flugáætlun og Bláfugl áður Grindvíkingar borgi allt að þriðjungi hærri leigu en aðrir Guðný og Sigurður Helgi til SI Tekur við stöðu sviðsstjóra Netöryggismiðstöðvar Íslands Hagnaður Íslandsbanka 5,4 milljarðar á fyrsta fjórðungi Arnar Már nýr aðstoðarforstjóri Vinnunetföng algeng leið fyrir hakkara til að brjótast inn í íslensk fyrirtæki Sjö vilja taka við af Gunnari Hagnaður Landsbankans nam 7,2 milljörðum á fyrstu þremur mánuðum ársins Frumkvöðlar koma saman í Kolaportinu Hefja sölu á íbúðum á Orkureitnum Bein útsending: Stærri styrktækifæri í mannvirkjaiðnaði Lokar Önnu Jónu og segir það mikinn létti Hagnaður Arion dróst saman um tvo milljarða Sjá meira