Móttaka skemmtiferðaskipa - hlustað á íbúa Þórdís Lóa Þórhallsdóttir skrifar 18. apríl 2025 08:00 Lóan er komin og vorið kíkir undan vetri á sama tíma og fyrstu skemmtiferðaskipin koma til landsins. Móttaka skemmtiferðaskipa stendur á tímamótum í mörgum höfnum landsins þar sem sveitarfélög og hafnir hafa nýtt veturinn vel til undirbúnings og brugðist við nýrri aðgerðaáætlun í ferðaþjónustu sem samþykkt var síðasta vor af þáverandi ferðamálaráðherra. Partur af þeirri aðgerðaráætlun snýr að álagsstýringu, þolmörkum og innviðauppbyggingu á vinsælum áfangastöðum. Reykjavíkurborg og Faxaflóahafnir fóru strax í metnaðarfullar vinnu við að móta stefnu um móttöku og þolmörk skemmtiferðaskipa í höfnum borgarinnar. Gríðarleg öflugur hópur kom að þessari vinnu, vel yfir eitt hundrað manns frá hagaðilum, íbúum, heilbrigðisgeira og landhelgisgæslu svo eitthvað sé nefnt. Borgarstjórn samþykkti svo nýja stefnu og ítarlega skýrslu í febrúar sl. Sjálfbær þróun Niðurstaða vinnunnar snýr að því að mæta áhyggjum Reykvíkinga um minni mengun, aukna sjálfbærni og viðmið um fjölda skemmtiferðaskipa. Vinnan dró einnig fram ýmislegt sem vert er að draga fram til stjórnvalda s.s. um að gerðar verði viðeigandi viðbragðsáætlanir fyrir landið í heild, að skoða verði álag og þolmörk í samhengi við fjölda ferðamanna t.d. á höfuðborgarsvæðinu og helstu áfangastöðum á suðvesturhorninu á sama degi. Sýn Reykjavíkurborgar og Faxaflóahafna er skýr og það er að áfangastaðurinn Reykjavík verði leiðandi í sjálfbærri þróun, bjóði upp á framúrskarandi þjónustu ogeinstaka náttúru og menningarupplifun þegar kemur að móttöku skemmtiferðaskipa á norðurslóðum. Mikil áhersla er á sjálfbæra þróun og stefnir Reykjavík að því að skapa jafnvægi milli efnahagslegs ávinnings og umhverfisverndar, þar sem hagsmunir íbúa, gesta og fyrirtækja eru hafðir að leiðarljósi. Bylting í móttöku hjá Faxaflóahöfnum Sumarið 2026 verður tekin í notkun ný farþegaskiptamiðstöð við Skarfabakka. Rúmlega 50% farþegar skemmtiferðaskipa sem nú kemur til hafna í Reykjavík eru skiptifarþegar sem hefja ferða með skipinu á Íslandi eða enda sína ferð hér. Þetta eru farþegar sem koma eða fara með flugi til og frá Íslandi. Gista hér og nýta sér alla almenna þjónustu sem ferðamenn gera. Þessir ferðamenn skilja að jafnaði eftir sig þrisvar sinnum meira en almennir gestir skemmtiferðaskipa og eru því afar verðmætir fyrir samfélagið. Faxaflóahafnir hafa unnið að því undanfarin ár að hækka hlutfall skiptifarþega og mun ný farþegaskiptamiðstöð verða bylting í móttöku og allri umgjörð hafnarinnar hvað varðar skipulag og öryggi. Samhliða er unnið að orkuskiptum skemmtiferðaskipa og innleidd hefur verið gjaldskrá norskri fyrirmynd, Environmental Port Index (EPI), með ívilnun eða álögum hafnargjalda eftir umhverfishegðun skipa. Markmiðið með þessu fjárhagslega hvatakerfi er að hvetja til komu umhverfisvænni og sjálfbærari skemmtiferðaskipa. Efnahagsleg áhrif skemmtiferðaskipa Reykjavík Economics unnu skýrslu fyrir Faxaflóahafnir vorið 2024 um efnahagsleg áhrif skemmtiferðaskipa. Niðurstöður skýrslunnar gefa til kynna að fjárhagslegur ávinningur íslenska hagkerfisins er umtalsverður en efnahagslegt umfang vegna komu skemmtiferðaskipa er metið á 37,2 milljarða króna árið 2023. Heildarneysla farþega með skemmtiferðaskipum er 22-30 milljarðar, mest vegna Bandaríkjamanna. Tekjur hafna á Íslandi vegna skemmtiferðaskipa voru 3,4 milljarðar króna á árinu 2023 sem sýnir hvað þessi ferðaþjónusta skipta sveitarfélög og hafnir hringinn í kringum landið miklu máli. Allar fréttir af því að fjárhagslegt fótspor skemmtiferðaskipa sé lítið eru því stórlega ýktar og mikilvægt að halda því til haga að fjöldinn allur af fyrirtækjum skapa atvinnu vegna komu skemmtiferðaskipa á hverju ári sem hefur áhrif á útsvar og fasteignagjöld sveitarfélaga ásamt virðisaukaskatti sem rennur síðan til ríkisins. Fyrirsjáanleiki er lykilatriði Haustið 2024 ákvað þáverandi ríkisstjórn Sjálfstæðisflokks, Framsóknarflokks og Vinstri Grænna að leggja fyrirvaralaust á nýtt innviðagjald sem er margfalt það gistináttagjald sem áður var búið að setja á farþega skemmtiferðaskipa. Gerir það ráð fyrir að gistináttagjald, sem áður var 1.000 kr. á hverja káetu, fari í 2.500 kr. á hvern farþega. Þetta er mikið inngrip í þennan hluta ferðaþjónustunnar. Slík fyrirvaralaus hækkun á þjónustu sem seld er nokkur ár fram í tímann getur framkallað mikið bakslag og haft langtímaáhrif á áfangastaðinn Ísland. Almennt er sátt um sanngjarna gjaldtöku en afar mikilvægt er að yfirvöld vinni slíkar áætlanir langt fram í tímann og passi sig á að verðleggja sig ekki út af markaðnum í einni hendingu. Sveitarfélög og hafnir hafa undanfarin misseri unnið hart að skipulagningu, innviðauppbyggingu og móttöku skemmtiferðaskipa í sátt við umhverfi og íbúa og því mikilvægt að ekki komi langvinnt bakslag í komu skemmtiferðaskipa á komandi árum því slíkt myndi hafa veruleg áhrif á sveitarfélög og hafnir landsins. Höfundur er oddviti Viðreisnar í Reykjavík og formaður stjórnar Faxaflóahafna. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Þórdís Lóa Þórhallsdóttir Reykjavík Skemmtiferðaskip á Íslandi Ferðaþjónusta Hafnarmál Umhverfismál Mest lesið Þvílíkt „plan“ fyrir íslensk heimili Magnea Gná Jóhannsdóttir Skoðun Heiðursgestur Viðreisnar vill heimsveldi Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Veðmál barna – hættulegur leikur sem hægt er að stöðva Jóhann Steinar Ingimundarson Skoðun Allt leikur í umburðarlyndi – eða hvað? Sigurður Eyjólfur Sigurjónsson Skoðun Háttvirta nýja þingkonan, María Rut Kristinsdóttir Ólafur Grétar Gunnarsson Skoðun Lyfjafræðingar - traustur stuðningur í flóknum heimi Sigurbjörg Sæunn Guðmundsdóttir Skoðun Ísland og móðurplanta með erindi Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir Skoðun Pistil eftir frétt um Davíð Tómas körfuknattleiksdómara Sigurður Ólafur Kjartansson Skoðun Miðstýrt skólakerfi eða fjölbreytni með samræmdu gæðamati? Bogi Ragnarsson Skoðun Bless bless jafnlaunavottun Sigríður Margrét Oddsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Sterk staða Hafnarfjarðar Orri Björnsson skrifar Skoðun Bless bless jafnlaunavottun Sigríður Margrét Oddsdóttir skrifar Skoðun Miðstýrt skólakerfi eða fjölbreytni með samræmdu gæðamati? Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Heiðursgestur Viðreisnar vill heimsveldi Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Veðmál barna – hættulegur leikur sem hægt er að stöðva Jóhann Steinar Ingimundarson skrifar Skoðun Allt leikur í umburðarlyndi – eða hvað? Sigurður Eyjólfur Sigurjónsson skrifar Skoðun Lyfjafræðingar - traustur stuðningur í flóknum heimi Sigurbjörg Sæunn Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þvílíkt „plan“ fyrir íslensk heimili Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Ísland og móðurplanta með erindi Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Háttvirta nýja þingkonan, María Rut Kristinsdóttir Ólafur Grétar Gunnarsson skrifar Skoðun Alþjóðadagur krabbameinsrannsókna – eitthvað sem mig varðar? Halla Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Af hverju ættum við að stunda geðrækt, rétt eins og líkamsrækt? Sigrún Þóra Sveinsdóttir skrifar Skoðun Villa um fyrir bæjarbúum Vilhjálmur Árnason skrifar Skoðun Olíufyrirtækin vissu Guðni Freyr Öfjörð skrifar Skoðun Pistil eftir frétt um Davíð Tómas körfuknattleiksdómara Sigurður Ólafur Kjartansson skrifar Skoðun Bullandi hallarekstur í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Styrkjum stöðu leigjenda Kristján Þórður Snæbjarnarson skrifar Skoðun Hættulegustu tækin í umferðinni Eva Hauksdóttir skrifar Skoðun Hvað myndi Sesselja segja? Hallbjörn V. Fríðhólm skrifar Skoðun Vaxtastefna Seðlabankans – á kostnað launafólks Hilmar Harðarson skrifar Skoðun Suður-Íslendinga sögurnar Hans Birgisson skrifar Skoðun Íhlutun Bandaríkjanna í Venesúela: Auðlindaránið í heimsvaldastefnunni og hræsnin í „stríðinu gegn fíkniefnum“ Sæþór Benjamín Randalsson skrifar Skoðun Stöndum vörð um tónlistarmenntun barna og ungmenna – opið bréf til borgarstjóra Sigrún Grendal skrifar Skoðun Hafrannsóknastofnun leggur til 95 prósent samdrátt í sjókvíaeldi á laxi Jón Kaldal skrifar Skoðun Velkomin til Helvítis Guðný Gústafsdóttir skrifar Skoðun Olíuleit við Ísland? Hallgrímur Óskarsson skrifar Skoðun Hækka launin þín þegar fasteignamatið á íbúðinni þinni hækkar? Daði Freyr Ólafsson skrifar Skoðun Hvað mun Pútín gera næst með því að ögra samstöðu NATO?: Rússnesk innrás í lofthelgi NATO og hlutverk Íslands í öryggi bandalagsins Jun Þór Morikawa skrifar Skoðun Manneklan er víða Brynhildur Bolladóttir skrifar Skoðun Sótt að hagsmunum atvinnulausra Steinar Harðarson skrifar Sjá meira
Lóan er komin og vorið kíkir undan vetri á sama tíma og fyrstu skemmtiferðaskipin koma til landsins. Móttaka skemmtiferðaskipa stendur á tímamótum í mörgum höfnum landsins þar sem sveitarfélög og hafnir hafa nýtt veturinn vel til undirbúnings og brugðist við nýrri aðgerðaáætlun í ferðaþjónustu sem samþykkt var síðasta vor af þáverandi ferðamálaráðherra. Partur af þeirri aðgerðaráætlun snýr að álagsstýringu, þolmörkum og innviðauppbyggingu á vinsælum áfangastöðum. Reykjavíkurborg og Faxaflóahafnir fóru strax í metnaðarfullar vinnu við að móta stefnu um móttöku og þolmörk skemmtiferðaskipa í höfnum borgarinnar. Gríðarleg öflugur hópur kom að þessari vinnu, vel yfir eitt hundrað manns frá hagaðilum, íbúum, heilbrigðisgeira og landhelgisgæslu svo eitthvað sé nefnt. Borgarstjórn samþykkti svo nýja stefnu og ítarlega skýrslu í febrúar sl. Sjálfbær þróun Niðurstaða vinnunnar snýr að því að mæta áhyggjum Reykvíkinga um minni mengun, aukna sjálfbærni og viðmið um fjölda skemmtiferðaskipa. Vinnan dró einnig fram ýmislegt sem vert er að draga fram til stjórnvalda s.s. um að gerðar verði viðeigandi viðbragðsáætlanir fyrir landið í heild, að skoða verði álag og þolmörk í samhengi við fjölda ferðamanna t.d. á höfuðborgarsvæðinu og helstu áfangastöðum á suðvesturhorninu á sama degi. Sýn Reykjavíkurborgar og Faxaflóahafna er skýr og það er að áfangastaðurinn Reykjavík verði leiðandi í sjálfbærri þróun, bjóði upp á framúrskarandi þjónustu ogeinstaka náttúru og menningarupplifun þegar kemur að móttöku skemmtiferðaskipa á norðurslóðum. Mikil áhersla er á sjálfbæra þróun og stefnir Reykjavík að því að skapa jafnvægi milli efnahagslegs ávinnings og umhverfisverndar, þar sem hagsmunir íbúa, gesta og fyrirtækja eru hafðir að leiðarljósi. Bylting í móttöku hjá Faxaflóahöfnum Sumarið 2026 verður tekin í notkun ný farþegaskiptamiðstöð við Skarfabakka. Rúmlega 50% farþegar skemmtiferðaskipa sem nú kemur til hafna í Reykjavík eru skiptifarþegar sem hefja ferða með skipinu á Íslandi eða enda sína ferð hér. Þetta eru farþegar sem koma eða fara með flugi til og frá Íslandi. Gista hér og nýta sér alla almenna þjónustu sem ferðamenn gera. Þessir ferðamenn skilja að jafnaði eftir sig þrisvar sinnum meira en almennir gestir skemmtiferðaskipa og eru því afar verðmætir fyrir samfélagið. Faxaflóahafnir hafa unnið að því undanfarin ár að hækka hlutfall skiptifarþega og mun ný farþegaskiptamiðstöð verða bylting í móttöku og allri umgjörð hafnarinnar hvað varðar skipulag og öryggi. Samhliða er unnið að orkuskiptum skemmtiferðaskipa og innleidd hefur verið gjaldskrá norskri fyrirmynd, Environmental Port Index (EPI), með ívilnun eða álögum hafnargjalda eftir umhverfishegðun skipa. Markmiðið með þessu fjárhagslega hvatakerfi er að hvetja til komu umhverfisvænni og sjálfbærari skemmtiferðaskipa. Efnahagsleg áhrif skemmtiferðaskipa Reykjavík Economics unnu skýrslu fyrir Faxaflóahafnir vorið 2024 um efnahagsleg áhrif skemmtiferðaskipa. Niðurstöður skýrslunnar gefa til kynna að fjárhagslegur ávinningur íslenska hagkerfisins er umtalsverður en efnahagslegt umfang vegna komu skemmtiferðaskipa er metið á 37,2 milljarða króna árið 2023. Heildarneysla farþega með skemmtiferðaskipum er 22-30 milljarðar, mest vegna Bandaríkjamanna. Tekjur hafna á Íslandi vegna skemmtiferðaskipa voru 3,4 milljarðar króna á árinu 2023 sem sýnir hvað þessi ferðaþjónusta skipta sveitarfélög og hafnir hringinn í kringum landið miklu máli. Allar fréttir af því að fjárhagslegt fótspor skemmtiferðaskipa sé lítið eru því stórlega ýktar og mikilvægt að halda því til haga að fjöldinn allur af fyrirtækjum skapa atvinnu vegna komu skemmtiferðaskipa á hverju ári sem hefur áhrif á útsvar og fasteignagjöld sveitarfélaga ásamt virðisaukaskatti sem rennur síðan til ríkisins. Fyrirsjáanleiki er lykilatriði Haustið 2024 ákvað þáverandi ríkisstjórn Sjálfstæðisflokks, Framsóknarflokks og Vinstri Grænna að leggja fyrirvaralaust á nýtt innviðagjald sem er margfalt það gistináttagjald sem áður var búið að setja á farþega skemmtiferðaskipa. Gerir það ráð fyrir að gistináttagjald, sem áður var 1.000 kr. á hverja káetu, fari í 2.500 kr. á hvern farþega. Þetta er mikið inngrip í þennan hluta ferðaþjónustunnar. Slík fyrirvaralaus hækkun á þjónustu sem seld er nokkur ár fram í tímann getur framkallað mikið bakslag og haft langtímaáhrif á áfangastaðinn Ísland. Almennt er sátt um sanngjarna gjaldtöku en afar mikilvægt er að yfirvöld vinni slíkar áætlanir langt fram í tímann og passi sig á að verðleggja sig ekki út af markaðnum í einni hendingu. Sveitarfélög og hafnir hafa undanfarin misseri unnið hart að skipulagningu, innviðauppbyggingu og móttöku skemmtiferðaskipa í sátt við umhverfi og íbúa og því mikilvægt að ekki komi langvinnt bakslag í komu skemmtiferðaskipa á komandi árum því slíkt myndi hafa veruleg áhrif á sveitarfélög og hafnir landsins. Höfundur er oddviti Viðreisnar í Reykjavík og formaður stjórnar Faxaflóahafna.
Skoðun Af hverju ættum við að stunda geðrækt, rétt eins og líkamsrækt? Sigrún Þóra Sveinsdóttir skrifar
Skoðun Pistil eftir frétt um Davíð Tómas körfuknattleiksdómara Sigurður Ólafur Kjartansson skrifar
Skoðun Íhlutun Bandaríkjanna í Venesúela: Auðlindaránið í heimsvaldastefnunni og hræsnin í „stríðinu gegn fíkniefnum“ Sæþór Benjamín Randalsson skrifar
Skoðun Stöndum vörð um tónlistarmenntun barna og ungmenna – opið bréf til borgarstjóra Sigrún Grendal skrifar
Skoðun Hafrannsóknastofnun leggur til 95 prósent samdrátt í sjókvíaeldi á laxi Jón Kaldal skrifar
Skoðun Hvað mun Pútín gera næst með því að ögra samstöðu NATO?: Rússnesk innrás í lofthelgi NATO og hlutverk Íslands í öryggi bandalagsins Jun Þór Morikawa skrifar