Hvert er eðli innflutningtolla? – Hvað er Trump eiginlega að gera? - Hverjir munu líða mest? Ole Anton Bieltvedt skrifar 6. apríl 2025 06:02 Undirritaður hefur stundað alþjóðleg viðskipti, bæði í formi alþjóðlegrar framleiðslu og alþjóðlegrar vörudreifingar og sölu, í hálfa öld. Í mörgum heimsálfum. Kann því nokkur skil á því, hvert eðli innflutnings-tolla er, og, hvernig það kerfi allt virkar. Innflutningstollar hafa engin bein áhrif á framleiðendur og útflytjendur eða þeirra lönd Sú umræða, sem Trump setti í gang og ýmsir fjölmiðlar taka svo áfram, oft af nokkru þekkingar- eða skilningsleysi, er, að innflutningstollar, hér í Bandaríkjunum (BNA), muni helzt bitna á þeim framleiðslu- og útflutningslöndum, sem selja sína vöru til BNA. Í millitíðinni er svo stórfelld hækkun Trumps á innflutningstollum til BNA komin til framkvæmda, ég segi strax illu heilli, og skilja margir málið svo, að þetta sé fyrst og fremst vandi þeirra erlendu fyrirtækja og landa, sem hafa framleitt og selt vöru fyrir og til BNA. Þetta er ekki svona einfalt. Í raun er þetta mikill misskilningur. Bandarískir innflytjendur, sem kaupa vöru erlendis frá, flytja hana inn til BNA, og selja hana þar, gera það mest a) vegna þess að sama vara fæst ekki í BNA b) vegna þess, að hún er ódýrari, hagkvæmari, en samskonar eða svipuð vara, sem er framleidd og fæst í BNA. Innflutt vara erlendis frá, hér í BNA, er keypt annað hvort FOB (Free on Board), komin um borð í skip í erlendri útflutningshöfn, eða CIF komuhöfn í USA (Cost, Insurance and Freight). CIF þýðir, sem sagt, að erlendur útflytjandi/seljandi selur sína vöru frítt komna í ameríska höfn. Erlendur úflytjandi innifelur flutningskostnað og vátryggingu til amerískrar hafnar í sínu söluverði. Í þessu viðskiptaferli reynir ekki á innflutningstolla, því þeir koma fyrst seinna inn í þetta innkaupa- og innflutningsferli til. Hvenær koma þá innflutningstollarnir til? Eins og nafnið gefur til kynna, koma innflutningstollar þá fyrst til, þegar varan er komin til hafnar í innflutningslandi, hér í BNA, og kaupandi/innflytjandi vill tollafgreiða vöruna inn í landið. Það er ameríski innflytjandinn, sem greiðir hann. Hækkun innflutningstolla til BNA greiðist því af bandarískum kaupanda/innflytjanda, sem leggur tollinn auðvitað á sitt kostnaðarverð, og þar með hækkar verð vörunnar, þegar hún fer í dreifingu og sölu á bandarískum markaði. Það eru því bandarískir notendur og neytendur, sem borga innflutningstolla í Bandaríkjunum. Trump er í raun að stórhækka verð til bandarískra notenda (fyrirtækja) og neytenda með sínum stórfelldu tollahækknunum. Kynda upp verðbólgubál. Hvað heldur Trump að hann sé að gera? Trump gengur út frá þessu: -Að erlendi seljandinn sé reiðubúinn til, eða neyðist til, að lækka sitt söluverð, sem nemur nýjum innflutningstollum, þannig, að amerískur kaupandi/innflytjandi geti selt vöruna áfram á bandarískum markaði á svipuðu verði og var fyrir tollahækkun -Að erlendi framleiðandinn/seljandinn muni hugsa með sér, að það sé þá bezt fyrir hann að flytja sína framleiðslu til BNA, framleiða þar innanlands, svo komizt verði hjá hækkuðum innflutningstollum, sem gilda auðvitað ekki um ameríska heimaframleiðslu. Það myndi þá gagnast bandarísku atvinnulífi; fjölga þar störfum. Gengur þessi hugmynda- og aðferðafræði Trumps upp? Er einhver glóra í henni? Nei, það er engin glóra í henni. Í fyrsta lagi, hefur erlendur seljandi almennt ekki það svigrúm í sinni verðlagningu, svo háa álagningu, að hann geti veitt slíkan afslátt, jafn háir og nýir tollar Trumps yfirleitt eru, og, í annan stað, meðtaka flestir framleiðendur/seljendur ekki, að þeir séu kúgaðir til stórfelldra verðlækkana með slíkum hætti. Varðandi þá hugmynd Trumps, að erlendir framleiðendur neyðist til að flytja sína framleiðslu til BNA, þá mun hún, almennt talað, ekki ganga upp. Menn vita, að valdatími Trumps verður ekki nema rúm 3 ár úr þessu, og, að líklegt sé, að nýr forseti muni draga til baka/stoppa þetta tollabrjálæði Trumps, verði hann sjálfur ekki búinn að gera það, tilneyddur, á sínu eigin kjörtímabili, vegna þeirra alvarlegu vandræða, verðhækkana og óðaverðbólgu, sem þessir tollar munu valda. Í ljósi þess, munu erlendir framleiðendur ekki vera tilbúnir til, annað hvort að flytja sína framleiðslu – oft á tíðum er um flóknar og margslungnar verksmiðjur að ræða – eða setja upp nýja verksmiðju í BNA, miðað við þetta takmarkaða tímaspan. Hvað geta þá erlendir frameiðendur, sem hafa selt mikið til BNA, gert? Það eru auðvitað tugir markaðir fyrir flestar vörur, jafnvel hundruð. Ef evrópskur eða asíaskur framleiðandi/útflytjandi sér sér ekki fært að gera viðskipti, sem standast fyrir hann afkomulega, lengur, í USA, þá verður og getur hann auðvitað leitað sér annarra markaða. Slíkt mun líka takast, m.a. vegna þess, að bandarískir framleiðendur, sem verið hafa að flytja út sína vöru til annarra markaða, munu fá á sig hækkun á sínum aðdrætti, vélum, tækjum og íhlutum til sinnar framleiðslu, sem nýju Trump tollarnir munu líka leggjast á, og hækka verðið á. Ameríska varan verður þá of dýr, og opnast þá rými í þessum mörkuðum, sem bandaríksir framleiðendur hafa haft, en geta ekki haldið, og geta aðrir framleiðendur stígið þar inn. Í öllu falli sýnist mér ljóst, að lítið verði um stórfelldar verlækkanir inn á ameríska markaðinn, eða, að menn flytji þangað verksmiðjur fyrir örfá ár. Þessi tilraun Trumps, annað hvort til að kúga fé út úr erlendum framleiðendum, með stórfelldum verðlækkunum, eða neyða þá til að flytja verksmiðjur sína til BNA , mun ekki ganga upp. Siðferðislega er þessi tollaframganga Trumps, gagnvart vina- og viðskipaþjóðum BNA, sem svo hafa verið til langs tíma og byggt hafa upp samskipti og viðskipti með sér, með sameiginlega hagsmuni, og af sanngirni, í huga, á lágu eða forkastanlegu plani. Trump dembir þessu líka yfir menn, bæði erlenda útflytjendur og reyndar líka ameríska innflytjendur, fyrirvarlaust, þetta kemur yfir menn og viðskipti þeirra og afkomu eins og þruma úr heiðskíru lofti, en sæmilega velþenkjandi og heiðarlegir menn, hefðu tilkynnt svona breytingar með minnst 6 til 12 mánaða fyrirvara. Þetta er því ekki bara heimskulegur leikur, heldur ljótur og lágkúrulegur, sem, í lok dags, mun bitna mest á banadríksum fyrirtækjum og neytendum. Það eru þeir, sem munu líða mest. Kynni vindhaninn Trump þá að enda sem einn óvinsælasti, ef ekki mest hataði, forsetinn í sögu Bandaríkjanna, bæði þar og annars staðar. Höfundur er samfélagsrýnir Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ole Anton Bieltvedt Mest lesið Börn í gámaskólum á meðan bæjarskrifstofur stækka – hvar er forgangsröðin? Ásgeir Elvar Garðarsson Skoðun Munar þig um 5-7 milljónir árlega? Jón Pétur Zimzen Skoðun Skýr stefna um málfrelsi Róbert H. Haraldsson Skoðun Kosningar í september Guðveig Lind Eyglóardóttir Skoðun Umbætur á skólakerfinu. Hættum að ljúga. Hættum því alveg og hættum því strax Atli Harðarson Skoðun Keldnaland – fjölmenn hverfi í mótun Þorsteinn R. Hermannsson Skoðun Olíuleit á Drekasvæði - tilvistarleit Halldór Reynisson Skoðun Heilsufarsmat á vinnustöðum: Góð fjárfesting í heilbrigði og vellíðan starfsfólks Gígja Valgerður Harðardóttir Skoðun Eflum traustið Helgi Áss Grétarsson,Marta Guðjónsdóttir Skoðun Framtíð nemenda í Kópavogi í fyrsta sæti Halla Björg Evans Skoðun Skoðun Skoðun Rýnt í stöðu kvenna með örorkulífeyri Huld Magnúsdóttir skrifar Skoðun Brot sem fyrnast í höndum lögreglu – hversu mörg í viðbót? Þórhildur Gyða Arnarsdóttir skrifar Skoðun Olíuleit á Drekasvæði - tilvistarleit Halldór Reynisson skrifar Skoðun Kosningar í september Guðveig Lind Eyglóardóttir skrifar Skoðun Þegar orkuöflun er sett á ís - dæmið frá Suður-Afríku Hallgrímur Óskarsson skrifar Skoðun Framtíð nemenda í Kópavogi í fyrsta sæti Halla Björg Evans skrifar Skoðun Skýr stefna um málfrelsi Róbert H. Haraldsson skrifar Skoðun Heilsufarsmat á vinnustöðum: Góð fjárfesting í heilbrigði og vellíðan starfsfólks Gígja Valgerður Harðardóttir skrifar Skoðun Munar þig um 5-7 milljónir árlega? Jón Pétur Zimzen skrifar Skoðun Keldnaland – fjölmenn hverfi í mótun Þorsteinn R. Hermannsson skrifar Skoðun Eflum traustið Helgi Áss Grétarsson,Marta Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Börn í gámaskólum á meðan bæjarskrifstofur stækka – hvar er forgangsröðin? Ásgeir Elvar Garðarsson skrifar Skoðun Hver er kjarninn í samfélagi sem selur hjarta sitt? Trausti Breiðfjörð Magnússon skrifar Skoðun Seljum börnum nikótín! Hugi Halldórsson skrifar Skoðun Sundrung á vinstri væng Jökull Sólberg Auðunsson skrifar Skoðun Þegar samfélagið missir vinnuna Hrafn Splidt Þorvaldsson skrifar Skoðun Akademískt frelsi og ókurteisi Kolbeinn H. Stefánsson skrifar Skoðun Hvar liggur ábyrgð hins fullorðna á hegðun ungmenna í samfélaginu? Rakel Guðbjörnsdóttir skrifar Skoðun Yfir hverju er verið að brosa? Árni Kristjánsson skrifar Skoðun Umbætur á skólakerfinu. Hættum að ljúga. Hættum því alveg og hættum því strax Atli Harðarson skrifar Skoðun Stjórnvöld sem fjárfestatenglar Baldur Thorlacius skrifar Skoðun Ákall til ESB-sinna: Hvar eru undanþágurnar? Einar Jóhannes Guðnason skrifar Skoðun Er ég ömurlegt foreldri ef ég segi nei við barnið mitt? Stefán Þorri Helgason skrifar Skoðun Vindorkuvæðing í skjóli nætur Kristín Helga Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Þátttökuverðlaun Þórdísar Ragnar Þór Pétursson skrifar Skoðun Fjármálaráðherra búinn að segja A Ögmundur Jónasson skrifar Skoðun Hagfræði-tilgáta ómeðtekin Karl Guðlaugsson skrifar Skoðun Ótryggt aðgengi á Veðurstofureit Friðjón R. Friðjónsson skrifar Skoðun Stattu vörð um launin þín Davíð Aron Routley skrifar Skoðun Byggjum fyrir eldra fólk, ekki ungt Ólafur Margeirsson skrifar Sjá meira
Undirritaður hefur stundað alþjóðleg viðskipti, bæði í formi alþjóðlegrar framleiðslu og alþjóðlegrar vörudreifingar og sölu, í hálfa öld. Í mörgum heimsálfum. Kann því nokkur skil á því, hvert eðli innflutnings-tolla er, og, hvernig það kerfi allt virkar. Innflutningstollar hafa engin bein áhrif á framleiðendur og útflytjendur eða þeirra lönd Sú umræða, sem Trump setti í gang og ýmsir fjölmiðlar taka svo áfram, oft af nokkru þekkingar- eða skilningsleysi, er, að innflutningstollar, hér í Bandaríkjunum (BNA), muni helzt bitna á þeim framleiðslu- og útflutningslöndum, sem selja sína vöru til BNA. Í millitíðinni er svo stórfelld hækkun Trumps á innflutningstollum til BNA komin til framkvæmda, ég segi strax illu heilli, og skilja margir málið svo, að þetta sé fyrst og fremst vandi þeirra erlendu fyrirtækja og landa, sem hafa framleitt og selt vöru fyrir og til BNA. Þetta er ekki svona einfalt. Í raun er þetta mikill misskilningur. Bandarískir innflytjendur, sem kaupa vöru erlendis frá, flytja hana inn til BNA, og selja hana þar, gera það mest a) vegna þess að sama vara fæst ekki í BNA b) vegna þess, að hún er ódýrari, hagkvæmari, en samskonar eða svipuð vara, sem er framleidd og fæst í BNA. Innflutt vara erlendis frá, hér í BNA, er keypt annað hvort FOB (Free on Board), komin um borð í skip í erlendri útflutningshöfn, eða CIF komuhöfn í USA (Cost, Insurance and Freight). CIF þýðir, sem sagt, að erlendur útflytjandi/seljandi selur sína vöru frítt komna í ameríska höfn. Erlendur úflytjandi innifelur flutningskostnað og vátryggingu til amerískrar hafnar í sínu söluverði. Í þessu viðskiptaferli reynir ekki á innflutningstolla, því þeir koma fyrst seinna inn í þetta innkaupa- og innflutningsferli til. Hvenær koma þá innflutningstollarnir til? Eins og nafnið gefur til kynna, koma innflutningstollar þá fyrst til, þegar varan er komin til hafnar í innflutningslandi, hér í BNA, og kaupandi/innflytjandi vill tollafgreiða vöruna inn í landið. Það er ameríski innflytjandinn, sem greiðir hann. Hækkun innflutningstolla til BNA greiðist því af bandarískum kaupanda/innflytjanda, sem leggur tollinn auðvitað á sitt kostnaðarverð, og þar með hækkar verð vörunnar, þegar hún fer í dreifingu og sölu á bandarískum markaði. Það eru því bandarískir notendur og neytendur, sem borga innflutningstolla í Bandaríkjunum. Trump er í raun að stórhækka verð til bandarískra notenda (fyrirtækja) og neytenda með sínum stórfelldu tollahækknunum. Kynda upp verðbólgubál. Hvað heldur Trump að hann sé að gera? Trump gengur út frá þessu: -Að erlendi seljandinn sé reiðubúinn til, eða neyðist til, að lækka sitt söluverð, sem nemur nýjum innflutningstollum, þannig, að amerískur kaupandi/innflytjandi geti selt vöruna áfram á bandarískum markaði á svipuðu verði og var fyrir tollahækkun -Að erlendi framleiðandinn/seljandinn muni hugsa með sér, að það sé þá bezt fyrir hann að flytja sína framleiðslu til BNA, framleiða þar innanlands, svo komizt verði hjá hækkuðum innflutningstollum, sem gilda auðvitað ekki um ameríska heimaframleiðslu. Það myndi þá gagnast bandarísku atvinnulífi; fjölga þar störfum. Gengur þessi hugmynda- og aðferðafræði Trumps upp? Er einhver glóra í henni? Nei, það er engin glóra í henni. Í fyrsta lagi, hefur erlendur seljandi almennt ekki það svigrúm í sinni verðlagningu, svo háa álagningu, að hann geti veitt slíkan afslátt, jafn háir og nýir tollar Trumps yfirleitt eru, og, í annan stað, meðtaka flestir framleiðendur/seljendur ekki, að þeir séu kúgaðir til stórfelldra verðlækkana með slíkum hætti. Varðandi þá hugmynd Trumps, að erlendir framleiðendur neyðist til að flytja sína framleiðslu til BNA, þá mun hún, almennt talað, ekki ganga upp. Menn vita, að valdatími Trumps verður ekki nema rúm 3 ár úr þessu, og, að líklegt sé, að nýr forseti muni draga til baka/stoppa þetta tollabrjálæði Trumps, verði hann sjálfur ekki búinn að gera það, tilneyddur, á sínu eigin kjörtímabili, vegna þeirra alvarlegu vandræða, verðhækkana og óðaverðbólgu, sem þessir tollar munu valda. Í ljósi þess, munu erlendir framleiðendur ekki vera tilbúnir til, annað hvort að flytja sína framleiðslu – oft á tíðum er um flóknar og margslungnar verksmiðjur að ræða – eða setja upp nýja verksmiðju í BNA, miðað við þetta takmarkaða tímaspan. Hvað geta þá erlendir frameiðendur, sem hafa selt mikið til BNA, gert? Það eru auðvitað tugir markaðir fyrir flestar vörur, jafnvel hundruð. Ef evrópskur eða asíaskur framleiðandi/útflytjandi sér sér ekki fært að gera viðskipti, sem standast fyrir hann afkomulega, lengur, í USA, þá verður og getur hann auðvitað leitað sér annarra markaða. Slíkt mun líka takast, m.a. vegna þess, að bandarískir framleiðendur, sem verið hafa að flytja út sína vöru til annarra markaða, munu fá á sig hækkun á sínum aðdrætti, vélum, tækjum og íhlutum til sinnar framleiðslu, sem nýju Trump tollarnir munu líka leggjast á, og hækka verðið á. Ameríska varan verður þá of dýr, og opnast þá rými í þessum mörkuðum, sem bandaríksir framleiðendur hafa haft, en geta ekki haldið, og geta aðrir framleiðendur stígið þar inn. Í öllu falli sýnist mér ljóst, að lítið verði um stórfelldar verlækkanir inn á ameríska markaðinn, eða, að menn flytji þangað verksmiðjur fyrir örfá ár. Þessi tilraun Trumps, annað hvort til að kúga fé út úr erlendum framleiðendum, með stórfelldum verðlækkunum, eða neyða þá til að flytja verksmiðjur sína til BNA , mun ekki ganga upp. Siðferðislega er þessi tollaframganga Trumps, gagnvart vina- og viðskipaþjóðum BNA, sem svo hafa verið til langs tíma og byggt hafa upp samskipti og viðskipti með sér, með sameiginlega hagsmuni, og af sanngirni, í huga, á lágu eða forkastanlegu plani. Trump dembir þessu líka yfir menn, bæði erlenda útflytjendur og reyndar líka ameríska innflytjendur, fyrirvarlaust, þetta kemur yfir menn og viðskipti þeirra og afkomu eins og þruma úr heiðskíru lofti, en sæmilega velþenkjandi og heiðarlegir menn, hefðu tilkynnt svona breytingar með minnst 6 til 12 mánaða fyrirvara. Þetta er því ekki bara heimskulegur leikur, heldur ljótur og lágkúrulegur, sem, í lok dags, mun bitna mest á banadríksum fyrirtækjum og neytendum. Það eru þeir, sem munu líða mest. Kynni vindhaninn Trump þá að enda sem einn óvinsælasti, ef ekki mest hataði, forsetinn í sögu Bandaríkjanna, bæði þar og annars staðar. Höfundur er samfélagsrýnir
Börn í gámaskólum á meðan bæjarskrifstofur stækka – hvar er forgangsröðin? Ásgeir Elvar Garðarsson Skoðun
Umbætur á skólakerfinu. Hættum að ljúga. Hættum því alveg og hættum því strax Atli Harðarson Skoðun
Heilsufarsmat á vinnustöðum: Góð fjárfesting í heilbrigði og vellíðan starfsfólks Gígja Valgerður Harðardóttir Skoðun
Skoðun Brot sem fyrnast í höndum lögreglu – hversu mörg í viðbót? Þórhildur Gyða Arnarsdóttir skrifar
Skoðun Heilsufarsmat á vinnustöðum: Góð fjárfesting í heilbrigði og vellíðan starfsfólks Gígja Valgerður Harðardóttir skrifar
Skoðun Börn í gámaskólum á meðan bæjarskrifstofur stækka – hvar er forgangsröðin? Ásgeir Elvar Garðarsson skrifar
Skoðun Hvar liggur ábyrgð hins fullorðna á hegðun ungmenna í samfélaginu? Rakel Guðbjörnsdóttir skrifar
Skoðun Umbætur á skólakerfinu. Hættum að ljúga. Hættum því alveg og hættum því strax Atli Harðarson skrifar
Börn í gámaskólum á meðan bæjarskrifstofur stækka – hvar er forgangsröðin? Ásgeir Elvar Garðarsson Skoðun
Umbætur á skólakerfinu. Hættum að ljúga. Hættum því alveg og hættum því strax Atli Harðarson Skoðun
Heilsufarsmat á vinnustöðum: Góð fjárfesting í heilbrigði og vellíðan starfsfólks Gígja Valgerður Harðardóttir Skoðun