Ógnin sem við sjáum ekki – Hið falda tungumál ungu kynslóðarinnar á netinu Birgitta Þorsteinsdóttir skrifar 1. apríl 2025 10:33 Í dag hefur ungt fólk aðgang að öllum heiminum í lófa sínum. Með síma í höndunum 24/7 eru þau stöðugt tengd við allt! – einnig allt það versta sem internetið hefur uppá að bjóða. Samfélagsmiðlar, spjallforrit og samskiptahættir ungs fólks hafa þróast á ógnarhraða, og eitt af því sem oft fer fram hjá foreldrum og forráðamönnum er hvernig tákn, emojis og skammstafanir eru notuð til að senda duldar skilaboð. Því miður er það staðreynd að í dag nota netglæpamenn, barnaníðingar og fíkniefnasalar emojis og skammstafanir til að komast í samband við börn og ungmenni. Þess vegna er nauðsynlegt að foreldrar og forráðamenn fræðist um þetta og séu meðvitaðir um merkingu sumra tákna og orðasambanda sem notuð eru í samskiptum á netinu. 🔍 Hvað eru börnin okkar að tala um á netinu? Unglingar í dag eru hluti af stafrænum heimi þar sem þeir hafa þróað sína eigin tjáningu. Fyrir foreldra og fullorðna er oft erfitt að átta sig á því hvað þessi tákn og orð þýða í raun og veru. Það sem lítur út fyrir að vera saklaus emoji getur í raun haft duldar merkingar – sumar hættulegar. Í gegnum rannsóknir hafa lögregluyfirvöld eins og Ástralska alríkislögreglan (AFP) og Bandaríska fíkniefnalögreglan (DEA) varað við notkun emojis í ólöglegum tilgangi. Þessar upplýsingar eru ekki ætlaðar til að hræða foreldra heldur til að fræða og gera þeim kleift að grípa inn í ef nauðsynlegt er. 🚨 Börn eru ekki tilbúin fyrir allan heiminn í lófanum Börn og unglingar eru í stöðugri þroskaþróun. Heilinn þeirra er enn að mótast og þau eiga erfitt með að skilja langtímaafleiðingar eigin hegðunar. Þau eru líka auðveld skotmörk fyrir þá sem vilja misnota þau. Það sem var einu sinni lokaður heimur barna og unglinga – þar sem þau gátu leikið sér úti og lifað barnæsku sinni – er nú aðgengilegur öllum sem vilja ná til þeirra. Með aðeins einni snertingu á skjá geta þau lent í samskiptum við fullorðna einstaklinga sem hafa alls ekki góðar fyrirætlanir. Við sjáum í samfélaginu í dag að börn verða fyrir áreiti, ofbeldi og hafa aðgengi að óheilbrigðum hugmyndum og samskiptum á netinu. Þau eru orðin ónæm fyrir hlutum sem ættu að vekja viðbrögð. Þau sjá ofbeldi, klám og eiturlyf á netinu, alla daga sem verður til þess að þeim finnst eins og það sé ekkert mál, og eru því orðin ónæm fyrir flest öllu. Því oftar sem þú sérð eitthvað, því minni áhrif hefur það á mann og þú venst því. Hér áður fyrr var maður sjálfur sendur inn í herbergið sitt þegar ofbeldi eða óheilbrigðir hlutir birtust í fréttatímanum, en nú hafa ungmennin okkar aðgengi að þessu alla daga, alltaf. Við vitum ekkert hvernig “algorithmin” þeirra er í tækjunum. Hvað eru þau að sjá? Og erum við að tala við þau um þetta? 🚨 Dulin merking emojis – hvað ættu foreldrar að vita? Hér eru nokkur dæmi um hvernig ákveðin emojis eru notuð í vafasömum tilgangi á netinu: Fíkniefnatengd notkun Emoji Merking 🍁 Maríjúana 💊 Lyfseðilsskyld lyf (Xanax, Oxycodone) ❄️ Kókaín 🍄 Ofskynjunarsveppir 🔌 Fíkniefnasali (tengiliður) 🚀 Sterk áhrif / eiturlyf með mikinn styrk 🏴☠️ Heróín 🐴 Ketamín 🎈 Nitrous Oxide (gleðigas) Kynferðisleg merking emojis Emoji Merking 🍆 Karlkyns kynfæri 🍑 Rass 🌮 Kvenkyns kynfæri 👅 Munnmök 💦 Kynferðisleg örvun / fullnæging 🔥 Aðlöðun / kynferðislegt spennandi 🍕 Barnaklám 🌽 Klám Emojis notuð í kynferðislega áreitni og mansali Emoji Merking 🍭 Vísun í börn og misnotkun 🛑🍬 "Stöðva og nammi" – notað til að lokka börn 🐻 "Bear" – notað af fullorðnum sem laðast að börnum 🆘 Dulinn samskiptakóði á netinu – skammstafanir sem geta bent til hættu Á samfélagsmiðlum og spjallforritum eins og Snapchat, Telegram, TikTok og Instagram nota ungmenni skammstafanir sem foreldrar gætu ekki áttað sig á. Hér eru nokkur dæmi: Skammstöfun Merking CD9 eða Code 9 Foreldrar eru nálægt DNI Ekki eiga í samskiptum (viðvörun um kynferðislegt efni fyrir undir 18) DM;HS Skiptir ekki máli; hafði kynmök DPW "D*** myndir velkomnar" (Typpamyndir velkomnar) Down in the DM Nota einkaskilaboð til að biðja um nektarmyndir GNRN Farðu úr fötunum núna! (Get Naked Right Now) GNOC Vertu nakin í myndavélinni (Get Naked On Camera) LMIRL Hittumst í raunveruleikanum (Let's meet in real life) LMP Líkaðu við myndina mína (Like my pic) NIFOC Nakinn fyrir framan tölvu NP4NP Nektarmynd fyrir nektarmynd PIR Foreldri í herberginu POS Foreldri yfir öxl Rule 34 Hvers kyns efni getur verið gert klámfengið Sneaky Link Leynilegt kynferðislegt samband Smash Að stunda kynlíf án skuldbindinga TDTM Talaðu “dirty” við mig 1174 Klúbbur fyrir nektardans 143 Ég elska þig 9 Foreldri að fylgjast með 🔴 Hvað geta foreldrar gert? 🔴 Það er á okkar ábyrgð að vernda börnin okkar Við getum ekki komið í veg fyrir að börnin okkar séu á netinu, en við getum verndað þau með því að fræða þau og vera til staðar fyrir þau. Netið er ekki að fara neitt, og það er ekki raunhæft að fjarlægja snjallsíma úr lífi barna í dag. En það sem við getum gert er að vera vakandi og fræða okkur um það sem þau eru að sjá, heyra og segja. Börn þurfa foreldra sem hlusta, sem spyrja spurninga og sem skilja heiminn sem þau lifa í. Ef við lærum tungumálið þeirra getum við verndað þau betur. Hér eru nokkur skref sem foreldrar og forráðamenn geta tekið: Hlustum á börnin okkar. Verum vakandi. Það gæti bjargað lífi þeirra. ✅ Fylgjast með – Veistu hvaða forrit barnið þitt notar? Fylgstu með skyndilegum breytingum í hegðun þeirra. ✅ Tala við börnin – Eitt stærsta vandamálið er að börn eru hrædd við að tala við foreldra sína af ótta við að missa aðgang að símanum sínum. Tryggðu að þau viti að þau geta komið til þín. ✅ Kynna sér netöryggi – Lærðu um persónuverndarstillingar, lokað spjall og hvernig forrit virka. ✅ Setja reglur – Útskýrðu að netið er ekki einkarými og að þau ættu aldrei að senda eða taka við óviðeigandi myndum. ✅ Vera á varðbergi – Ef barnið þitt notar skammstafanir sem þú þekkir ekki eða er að tala við óþekkta aðila á netinu, ættir þú að skoða það nánar. 🔚 Niðurstaða Við lifum í heimi þar sem börn og unglingar eru stöðugt í sambandi við umheiminn. Það er hræðilegt að hugsa til þess að þau sjái oft allt það versta á internetinu og að þau séu að verða ónæm fyrir óheilbrigðum áhrifum. Þess vegna er mikilvægt að við sem fullorðnir fræðum okkur, fylgjumst með og tökum virkan þátt í stafrænu lífi þeirra. 👀 Hafðu auga með emojis – það sem virðist saklaust getur verið eitthvað allt annað. 🚨📢 Dreifðu þessari grein og hjálpaðu öðrum að vera meðvitaðir um hvað er raunverulega að gerast á netinu. Höfundur er grunnskólakennari. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Börn og uppeldi Grunnskólar Samfélagsmiðlar Símanotkun barna Mest lesið Ef Veðurstofan spáði vitlausu veðri í 40 ár, væri það bara í lagi? Björn Ólafsson Skoðun „Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann Skoðun Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson Skoðun Hægri sósíalismi Jón Ingi Hákonarson Skoðun Krónan, Nettó, Hagkaup, Bónus - það er kominn tími á formlega sniðgöngu Helen Ólafsdóttir Skoðun Sjókvíaeldi á Íslandi fjarstýrt með gervigreind frá Noregi Ingólfur Ásgeirsson Skoðun Málfrelsi og mörk þess á vettvangi lýðræðisins Helga Vala Helgadóttir Skoðun Það sem ekki má segja um það sem enginn vill sjá Viðar Hreinsson Skoðun Stjórnarandstaðan er vannýtt auðlind Jón Daníelsson Skoðun 5 ára vegferð að skóla framtíðarinnar – eða ekki! Björgmundur Örn Guðmundsson Skoðun Skoðun Skoðun Barnaræninginn Pútín Gunnar Hólmsteinn Ársælsson skrifar Skoðun Um þjóð og ríki Gauti Kristmannsson skrifar Skoðun Málfrelsi og mörk þess á vettvangi lýðræðisins Helga Vala Helgadóttir skrifar Skoðun Sjókvíaeldi á Íslandi fjarstýrt með gervigreind frá Noregi Ingólfur Ásgeirsson skrifar Skoðun „Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann skrifar Skoðun Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson skrifar Skoðun Kjarnorkuákvæðið: Neyðarhemill en ekki léttvægt leikfang popúlista Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Stjórnarandstaðan er vannýtt auðlind Jón Daníelsson skrifar Skoðun Ef Veðurstofan spáði vitlausu veðri í 40 ár, væri það bara í lagi? Björn Ólafsson skrifar Skoðun Hægri sósíalismi Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun 5 ára vegferð að skóla framtíðarinnar – eða ekki! Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Ójafnvægi í jöfnunarkerfinu Anna Sigríður Guðnadóttir,Halla Karen Kristjánsdóttir,Lovísa Jónsdóttir skrifar Skoðun Það sem ekki má segja um það sem enginn vill sjá Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Krónan, Nettó, Hagkaup, Bónus - það er kominn tími á formlega sniðgöngu Helen Ólafsdóttir skrifar Skoðun Löggæslumál og aðstöðuleysi í Búðardal – ákall um viðbragð og aðgerðir Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar Skoðun Listin að verða fullkomlega ósammála sjálfri sér á mettíma Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Þingmenn auðvaldsins Karl Héðinn Kristjánsson skrifar Skoðun Arðgreiðslur í sjávarútvegi: Staðreyndir gegn fullyrðingum Elliði Vignisson skrifar Skoðun Verðugur bandamaður? Steinar Harðarson skrifar Skoðun Við þurfum nýja sýn á stjórnmál okkar - Mamdani-sýn Hlynur Már Vilhjálmsson skrifar Skoðun Sósíalistaflokkurinn heimilislaus - hvað næst? Trausti Breiðfjörð Magnússon skrifar Skoðun Rán um hábjartan dag Guðbergur Egill Eyjólfsson skrifar Skoðun Af hverju er verðbólga ennþá svona há? Ólafur Margeirsson skrifar Skoðun Sól, sumar og símafriður: 10 ráð varðandi skjánotkun í sumarfríinu Anna Laufey Stefánsdóttir,Kristín Ólöf Grétarsdóttir,Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun Uppbygging hjúkrunarheimila Jónína Björk Óskarsdóttir skrifar Skoðun Jafnrétti grundvallarforsenda friðar og öryggis í heiminum Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Með skynsemina að vopni Anton Guðmundsson skrifar Skoðun Af hverju er ekki 100 klst. málþóf á Alþingi um alvarlega stöðu barna? Grímur Atlason skrifar Skoðun Knattspyrna kvenna í hálfa öld – þakkir til Eggerts Magnússonar Ingibjörg Hinriksdóttir skrifar Skoðun 80.000 manna klóakrennsli í Dýrafjörð í boði Arctic Fish Jón Kaldal skrifar Sjá meira
Í dag hefur ungt fólk aðgang að öllum heiminum í lófa sínum. Með síma í höndunum 24/7 eru þau stöðugt tengd við allt! – einnig allt það versta sem internetið hefur uppá að bjóða. Samfélagsmiðlar, spjallforrit og samskiptahættir ungs fólks hafa þróast á ógnarhraða, og eitt af því sem oft fer fram hjá foreldrum og forráðamönnum er hvernig tákn, emojis og skammstafanir eru notuð til að senda duldar skilaboð. Því miður er það staðreynd að í dag nota netglæpamenn, barnaníðingar og fíkniefnasalar emojis og skammstafanir til að komast í samband við börn og ungmenni. Þess vegna er nauðsynlegt að foreldrar og forráðamenn fræðist um þetta og séu meðvitaðir um merkingu sumra tákna og orðasambanda sem notuð eru í samskiptum á netinu. 🔍 Hvað eru börnin okkar að tala um á netinu? Unglingar í dag eru hluti af stafrænum heimi þar sem þeir hafa þróað sína eigin tjáningu. Fyrir foreldra og fullorðna er oft erfitt að átta sig á því hvað þessi tákn og orð þýða í raun og veru. Það sem lítur út fyrir að vera saklaus emoji getur í raun haft duldar merkingar – sumar hættulegar. Í gegnum rannsóknir hafa lögregluyfirvöld eins og Ástralska alríkislögreglan (AFP) og Bandaríska fíkniefnalögreglan (DEA) varað við notkun emojis í ólöglegum tilgangi. Þessar upplýsingar eru ekki ætlaðar til að hræða foreldra heldur til að fræða og gera þeim kleift að grípa inn í ef nauðsynlegt er. 🚨 Börn eru ekki tilbúin fyrir allan heiminn í lófanum Börn og unglingar eru í stöðugri þroskaþróun. Heilinn þeirra er enn að mótast og þau eiga erfitt með að skilja langtímaafleiðingar eigin hegðunar. Þau eru líka auðveld skotmörk fyrir þá sem vilja misnota þau. Það sem var einu sinni lokaður heimur barna og unglinga – þar sem þau gátu leikið sér úti og lifað barnæsku sinni – er nú aðgengilegur öllum sem vilja ná til þeirra. Með aðeins einni snertingu á skjá geta þau lent í samskiptum við fullorðna einstaklinga sem hafa alls ekki góðar fyrirætlanir. Við sjáum í samfélaginu í dag að börn verða fyrir áreiti, ofbeldi og hafa aðgengi að óheilbrigðum hugmyndum og samskiptum á netinu. Þau eru orðin ónæm fyrir hlutum sem ættu að vekja viðbrögð. Þau sjá ofbeldi, klám og eiturlyf á netinu, alla daga sem verður til þess að þeim finnst eins og það sé ekkert mál, og eru því orðin ónæm fyrir flest öllu. Því oftar sem þú sérð eitthvað, því minni áhrif hefur það á mann og þú venst því. Hér áður fyrr var maður sjálfur sendur inn í herbergið sitt þegar ofbeldi eða óheilbrigðir hlutir birtust í fréttatímanum, en nú hafa ungmennin okkar aðgengi að þessu alla daga, alltaf. Við vitum ekkert hvernig “algorithmin” þeirra er í tækjunum. Hvað eru þau að sjá? Og erum við að tala við þau um þetta? 🚨 Dulin merking emojis – hvað ættu foreldrar að vita? Hér eru nokkur dæmi um hvernig ákveðin emojis eru notuð í vafasömum tilgangi á netinu: Fíkniefnatengd notkun Emoji Merking 🍁 Maríjúana 💊 Lyfseðilsskyld lyf (Xanax, Oxycodone) ❄️ Kókaín 🍄 Ofskynjunarsveppir 🔌 Fíkniefnasali (tengiliður) 🚀 Sterk áhrif / eiturlyf með mikinn styrk 🏴☠️ Heróín 🐴 Ketamín 🎈 Nitrous Oxide (gleðigas) Kynferðisleg merking emojis Emoji Merking 🍆 Karlkyns kynfæri 🍑 Rass 🌮 Kvenkyns kynfæri 👅 Munnmök 💦 Kynferðisleg örvun / fullnæging 🔥 Aðlöðun / kynferðislegt spennandi 🍕 Barnaklám 🌽 Klám Emojis notuð í kynferðislega áreitni og mansali Emoji Merking 🍭 Vísun í börn og misnotkun 🛑🍬 "Stöðva og nammi" – notað til að lokka börn 🐻 "Bear" – notað af fullorðnum sem laðast að börnum 🆘 Dulinn samskiptakóði á netinu – skammstafanir sem geta bent til hættu Á samfélagsmiðlum og spjallforritum eins og Snapchat, Telegram, TikTok og Instagram nota ungmenni skammstafanir sem foreldrar gætu ekki áttað sig á. Hér eru nokkur dæmi: Skammstöfun Merking CD9 eða Code 9 Foreldrar eru nálægt DNI Ekki eiga í samskiptum (viðvörun um kynferðislegt efni fyrir undir 18) DM;HS Skiptir ekki máli; hafði kynmök DPW "D*** myndir velkomnar" (Typpamyndir velkomnar) Down in the DM Nota einkaskilaboð til að biðja um nektarmyndir GNRN Farðu úr fötunum núna! (Get Naked Right Now) GNOC Vertu nakin í myndavélinni (Get Naked On Camera) LMIRL Hittumst í raunveruleikanum (Let's meet in real life) LMP Líkaðu við myndina mína (Like my pic) NIFOC Nakinn fyrir framan tölvu NP4NP Nektarmynd fyrir nektarmynd PIR Foreldri í herberginu POS Foreldri yfir öxl Rule 34 Hvers kyns efni getur verið gert klámfengið Sneaky Link Leynilegt kynferðislegt samband Smash Að stunda kynlíf án skuldbindinga TDTM Talaðu “dirty” við mig 1174 Klúbbur fyrir nektardans 143 Ég elska þig 9 Foreldri að fylgjast með 🔴 Hvað geta foreldrar gert? 🔴 Það er á okkar ábyrgð að vernda börnin okkar Við getum ekki komið í veg fyrir að börnin okkar séu á netinu, en við getum verndað þau með því að fræða þau og vera til staðar fyrir þau. Netið er ekki að fara neitt, og það er ekki raunhæft að fjarlægja snjallsíma úr lífi barna í dag. En það sem við getum gert er að vera vakandi og fræða okkur um það sem þau eru að sjá, heyra og segja. Börn þurfa foreldra sem hlusta, sem spyrja spurninga og sem skilja heiminn sem þau lifa í. Ef við lærum tungumálið þeirra getum við verndað þau betur. Hér eru nokkur skref sem foreldrar og forráðamenn geta tekið: Hlustum á börnin okkar. Verum vakandi. Það gæti bjargað lífi þeirra. ✅ Fylgjast með – Veistu hvaða forrit barnið þitt notar? Fylgstu með skyndilegum breytingum í hegðun þeirra. ✅ Tala við börnin – Eitt stærsta vandamálið er að börn eru hrædd við að tala við foreldra sína af ótta við að missa aðgang að símanum sínum. Tryggðu að þau viti að þau geta komið til þín. ✅ Kynna sér netöryggi – Lærðu um persónuverndarstillingar, lokað spjall og hvernig forrit virka. ✅ Setja reglur – Útskýrðu að netið er ekki einkarými og að þau ættu aldrei að senda eða taka við óviðeigandi myndum. ✅ Vera á varðbergi – Ef barnið þitt notar skammstafanir sem þú þekkir ekki eða er að tala við óþekkta aðila á netinu, ættir þú að skoða það nánar. 🔚 Niðurstaða Við lifum í heimi þar sem börn og unglingar eru stöðugt í sambandi við umheiminn. Það er hræðilegt að hugsa til þess að þau sjái oft allt það versta á internetinu og að þau séu að verða ónæm fyrir óheilbrigðum áhrifum. Þess vegna er mikilvægt að við sem fullorðnir fræðum okkur, fylgjumst með og tökum virkan þátt í stafrænu lífi þeirra. 👀 Hafðu auga með emojis – það sem virðist saklaust getur verið eitthvað allt annað. 🚨📢 Dreifðu þessari grein og hjálpaðu öðrum að vera meðvitaðir um hvað er raunverulega að gerast á netinu. Höfundur er grunnskólakennari.
„Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann Skoðun
Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson Skoðun
Skoðun „Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann skrifar
Skoðun Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson skrifar
Skoðun Kjarnorkuákvæðið: Neyðarhemill en ekki léttvægt leikfang popúlista Kristinn Karl Brynjarsson skrifar
Skoðun Ójafnvægi í jöfnunarkerfinu Anna Sigríður Guðnadóttir,Halla Karen Kristjánsdóttir,Lovísa Jónsdóttir skrifar
Skoðun Krónan, Nettó, Hagkaup, Bónus - það er kominn tími á formlega sniðgöngu Helen Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Löggæslumál og aðstöðuleysi í Búðardal – ákall um viðbragð og aðgerðir Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar
Skoðun Sól, sumar og símafriður: 10 ráð varðandi skjánotkun í sumarfríinu Anna Laufey Stefánsdóttir,Kristín Ólöf Grétarsdóttir,Skúli Bragi Geirdal skrifar
Skoðun Jafnrétti grundvallarforsenda friðar og öryggis í heiminum Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar
Skoðun Af hverju er ekki 100 klst. málþóf á Alþingi um alvarlega stöðu barna? Grímur Atlason skrifar
Skoðun Knattspyrna kvenna í hálfa öld – þakkir til Eggerts Magnússonar Ingibjörg Hinriksdóttir skrifar
„Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann Skoðun
Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson Skoðun