Hvernig bætum við stafræna umgjörð heilbrigðiskerfisins? Arna Harðardóttir skrifar 14. febrúar 2025 17:31 Á UT-Messunni héldum við Finnur Pálmi Magnússon hjá dala.care erindi um valdeflingu einstaklinginsins í heilbrigðiskerfi framtíðarinnar. Ísland er í lykilstöðu til að vera leiðandi í heilbrigðistækni og stafrænni umgjörð heilbrigðiskerfisins. Þörf er á því að setja heildstæða stefnu í málaflokknum, fjárfesta í innviðum og taka næsta skref fyrir heilbrigðisþjónustu framtíðarinnar. Ísland getur verið leiðandi Ef við horfum aftur í tímann höfum við oft verið leiðandi þegar kemur að því að þróa og innleiða tæknilausnir í íslensku heilbrigðiskerfi og framarlega í því að láta heilbrigðisgögn flæða á milli stofnana hérlendis. Snemma á tíunda áratugnum komu saman þrjú nýsköpunarfyrirtæki sem þróuðu rafræna sjúkraskrá. Saga var þróuð með íslenskt heilbrigðiskerfi í huga og er sérsniðin að íslenskum aðstæðum. Sjúkraskráin var þróuð í nánu samstarfi við hið opinbera og náði breiðri útbreiðslu fyrstu 10 árin í notkun. Ísland náði þannig þeirri einstöku stöðu að vera með samtengda sjúkraskrá fyrir heila þjóð. Að vera með samtengda sjúkraskrá skapar tækifæri fyrir Ísland til þess að standa fremst á heimsvísu varðandi hraða innleiðingu á nýjum og öflugum sprota- og nýsköpunarlausnum. Erum við að missa forskotið? Hins vegar, þá stöndum við á krossgötum varðandi nýtingu heilbrigðistækninnar í dag. Á síðustu árum hefur umhverfi heilbrigðistækninnar orðið óþarflega flókið og gögnin sem eru unnin í kerfinu vannýtt. Mörg þeirra kerfa sem eru í notkun í dag voru að miklu leyti hönnuð út frá skipulagi heilbrigðisþjónustu fyrir 30 árum. Þá var heilbrigðisþjónusta byggð í kringum stofnanir en í dag sækir einstaklingur þjónustu frá fjölbreyttum þjónustuaðilum. Mikilvægt er að byggja upp hugbúnaðarlausnir þar sem einstaklingurinn er í forgrunni en ekki stofnanir og steinsteypa. Af hverju einstaklingsmiðað heilbrigðiskerfi? Mikilvægt er að þróun heilbrigðiskerfa fari í þá átt að byggja upp kerfi þar sem einstaklingurinn er í forgrunni. Heilbrigðisþjónusta er að verða sérhæfðari og dreifðari milli opinberrar og einkarekinnar þjónustu. Þessi dreifing mun einungis aukast, verða flóknari og vonandi betri. Þess vegna þarf þjónustan að aðlagast að hverjum og einum í stað þess að einstaklingar þurfi að aðlaga sig að stofnunum. Koma þarf í veg fyrir að einstaklingar þurfi að opna margar mismunandi vefsíður, öpp, sms eða símtöl til að eiga í samskiptum við heilbrigðiskerfið. Við þurfum að komast á þann stað að heilbrigðiskerfið og stafræna umgjörðin vinni fyrir einstaklinginn og leyfi einstaklingnum að stýra flæði gagnanna. Svona fyrirkomulag getur skilað betri, persónulegri og skilvirkari þjónustu fyrir þau sem þurfa að nýta sér hana. Auk þess léttir þetta álagið á heilbrigðiskerfið og í bættri heilsu samfélagsins. Komum okkur aftur í leiðandi stöðu Setjum okkur stefnu: Fyrst er það, að þörf er á því að skýra vel hver ábyrgð hins opinbera á að vera annars vegar og hins vegar skilgreina ábyrgð og hlutverk hugbúnaðarfyrirtækja á markaði sem þróa lausnir fyrir heilbrigðiskerfið. Það er brýnt að móta stefnu um það hvernig hin stafræna umgjörð kerfisins eigi að þróast til lengri tíma. Meðal þeirra verkefna sem þarf að ráðast í eru að staðla gagnasöfnun og skil, setja skýrar öryggis- og gæðareglur og leita leiða til að nýta gögnin í kerfinu til þess að mæla gæði þjónustunnar. Með skýrum leikreglum, þar sem hið opinbera hefur skýrt hlutverk, geta hugbúnaðarfyrirtæki komið nýsköpun á borðið til að bæta þjónustu og skilvirkni. Þannig náum við betur að þjónusta einstaklinginn en ekki kerfið. Fjárfestum í innviðum: Það er þörf á því að fjárfesta í uppfærslum á stafrænni umgjörð heilbrigðiskerfisins og skapa hvata fyrir nýsköpun í heilbrigðiskerfinu. Ávinningurinn af því getur orðið gríðarlegur. Fjárfesting stjórnvalda í nýsköpun og íslensku hugviti getur skilað betri þjónustu, mikilli hagræðingu og í sumum tilvikum mikilvægar útflutningstekjur. Við ættum að stuðla að sjálfbærri uppbyggingu heilbrigðiskerfis framtíðarinnar. Eins og staðan er í dag þá erum við því miður að taka skref aftur á bak á ákveðnum stöðum – þótt margt gott hafi verið gert í gegnum árin. Við erum í einstakri aðstöðu til þess að verða leiðandi í einstaklingsmiðaðri þjónustu. Við þurfum að taka hugrökk skref saman fyrir velferðarkerfið okkar og leysa úr læðingi möguleika íslensks hugvits og heilbrigðistækni. Höfundur er framkvæmdastjóri Helix. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Tækni Heilbrigðismál Mest lesið Er popúlismi kenning um siðferði? Einar Gísli Gunnarsson Skoðun Þegar skoðanir drepa samtalið Þórdís Hólm Filipsdóttir Skoðun Útgerðin skuldar okkur skýringar Guðmundur Helgi Þórarinsson Skoðun Bakslag í skoðanafrelsi? Kári Allansson Skoðun Umferðaröryggi barna í Kópavogi Eydís Inga Valsdóttir Skoðun Þreytt og drullug börn Guðmundur Finnbogason Skoðun Ekki gera ekki neitt Gunnhildur Sveinsdóttir Skoðun Snorri Másson er ekki vandinn – hann er viðvörun Helen Ólafsdóttir Skoðun 90 milljarða vannýtt útflutningstækifæri Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun Margföldun þjóðarverðmæta: Meira virði úr sömu orku Árni Sigurðsson Skoðun Skoðun Skoðun Er popúlismi kenning um siðferði? Einar Gísli Gunnarsson skrifar Skoðun Umferðaröryggi barna í Kópavogi Eydís Inga Valsdóttir skrifar Skoðun Ákalli um samræmingu í eftirliti svarað Lilja Björk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Virðing og framkoma í rökræðum um málefni minnihlutahópa Esjar Smári Blær Gunnarsson skrifar Skoðun Ekki gera ekki neitt Gunnhildur Sveinsdóttir skrifar Skoðun Ekkert heilbrigðiseftirlit á Íslandi? Pétur Halldórsson skrifar Skoðun Útgerðin skuldar okkur skýringar Guðmundur Helgi Þórarinsson skrifar Skoðun Þreytt og drullug börn Guðmundur Finnbogason skrifar Skoðun Betri kvikmyndaskóli Þór Pálsson skrifar Skoðun Fyrirhugað böl við Bústaðaveg og Blesugróf Sveinn Þórhallsson skrifar Skoðun Fjölbreytt námsmat Steinn Jóhannsson skrifar Skoðun Að þvælast fyrir atvinnurekstri - á þeim forsendum sem henta Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Margföldun þjóðarverðmæta: Meira virði úr sömu orku Árni Sigurðsson skrifar Skoðun Ábyrg umfjöllun um sjálfsvíg – erum við öll ritstjórar? Guðrún Jóna Guðlaugsdóttir,Tómas Kristjánsson skrifar Skoðun Þegar skoðanir drepa samtalið Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Leysum heimatilbúinn vanda á húsnæðismarkaði Jóhanna Klara Stefánsdóttir skrifar Skoðun Við þurfum að tala saman Páll Rafnar Þorsteinsson skrifar Skoðun Veðmál í fótbolta – aðgerðir áður en skaðinn verður Birgir Jóhannsson skrifar Skoðun Hataðu mig af því að ég er í Viðreisn, ekki af því að ég er hommi Oddgeir Georgsson skrifar Skoðun Símafrí á skólatíma Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Ömurlegur fyrri hálfleikur – en er enn von? Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Vitund, virðing og von: Jafningjastuðningur í brennidepli Nína Eck skrifar Skoðun Hingað og ekki lengra – Um þögnina sem styður ofbeldi Halldóra Sigríður Sveinsdóttir skrifar Skoðun Ein saga af sextíu þúsund Halldór Ísak Ólafsson skrifar Skoðun Að láta mata sig er svo þægilegt Björn Ólafsson skrifar Skoðun Nýjar reglur um réttindi fólks í ráðningarsambandi Ingvar Sverrisson skrifar Skoðun Ofbeldi í skólum: Áskoranir og leiðir til lausna Soffía Ámundadóttir skrifar Skoðun Bakslag í skoðanafrelsi? Kári Allansson skrifar Skoðun Eplin í andlitshæð Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Bataskólinn – fyrir þig? Guðný Guðmundsdóttir skrifar Sjá meira
Á UT-Messunni héldum við Finnur Pálmi Magnússon hjá dala.care erindi um valdeflingu einstaklinginsins í heilbrigðiskerfi framtíðarinnar. Ísland er í lykilstöðu til að vera leiðandi í heilbrigðistækni og stafrænni umgjörð heilbrigðiskerfisins. Þörf er á því að setja heildstæða stefnu í málaflokknum, fjárfesta í innviðum og taka næsta skref fyrir heilbrigðisþjónustu framtíðarinnar. Ísland getur verið leiðandi Ef við horfum aftur í tímann höfum við oft verið leiðandi þegar kemur að því að þróa og innleiða tæknilausnir í íslensku heilbrigðiskerfi og framarlega í því að láta heilbrigðisgögn flæða á milli stofnana hérlendis. Snemma á tíunda áratugnum komu saman þrjú nýsköpunarfyrirtæki sem þróuðu rafræna sjúkraskrá. Saga var þróuð með íslenskt heilbrigðiskerfi í huga og er sérsniðin að íslenskum aðstæðum. Sjúkraskráin var þróuð í nánu samstarfi við hið opinbera og náði breiðri útbreiðslu fyrstu 10 árin í notkun. Ísland náði þannig þeirri einstöku stöðu að vera með samtengda sjúkraskrá fyrir heila þjóð. Að vera með samtengda sjúkraskrá skapar tækifæri fyrir Ísland til þess að standa fremst á heimsvísu varðandi hraða innleiðingu á nýjum og öflugum sprota- og nýsköpunarlausnum. Erum við að missa forskotið? Hins vegar, þá stöndum við á krossgötum varðandi nýtingu heilbrigðistækninnar í dag. Á síðustu árum hefur umhverfi heilbrigðistækninnar orðið óþarflega flókið og gögnin sem eru unnin í kerfinu vannýtt. Mörg þeirra kerfa sem eru í notkun í dag voru að miklu leyti hönnuð út frá skipulagi heilbrigðisþjónustu fyrir 30 árum. Þá var heilbrigðisþjónusta byggð í kringum stofnanir en í dag sækir einstaklingur þjónustu frá fjölbreyttum þjónustuaðilum. Mikilvægt er að byggja upp hugbúnaðarlausnir þar sem einstaklingurinn er í forgrunni en ekki stofnanir og steinsteypa. Af hverju einstaklingsmiðað heilbrigðiskerfi? Mikilvægt er að þróun heilbrigðiskerfa fari í þá átt að byggja upp kerfi þar sem einstaklingurinn er í forgrunni. Heilbrigðisþjónusta er að verða sérhæfðari og dreifðari milli opinberrar og einkarekinnar þjónustu. Þessi dreifing mun einungis aukast, verða flóknari og vonandi betri. Þess vegna þarf þjónustan að aðlagast að hverjum og einum í stað þess að einstaklingar þurfi að aðlaga sig að stofnunum. Koma þarf í veg fyrir að einstaklingar þurfi að opna margar mismunandi vefsíður, öpp, sms eða símtöl til að eiga í samskiptum við heilbrigðiskerfið. Við þurfum að komast á þann stað að heilbrigðiskerfið og stafræna umgjörðin vinni fyrir einstaklinginn og leyfi einstaklingnum að stýra flæði gagnanna. Svona fyrirkomulag getur skilað betri, persónulegri og skilvirkari þjónustu fyrir þau sem þurfa að nýta sér hana. Auk þess léttir þetta álagið á heilbrigðiskerfið og í bættri heilsu samfélagsins. Komum okkur aftur í leiðandi stöðu Setjum okkur stefnu: Fyrst er það, að þörf er á því að skýra vel hver ábyrgð hins opinbera á að vera annars vegar og hins vegar skilgreina ábyrgð og hlutverk hugbúnaðarfyrirtækja á markaði sem þróa lausnir fyrir heilbrigðiskerfið. Það er brýnt að móta stefnu um það hvernig hin stafræna umgjörð kerfisins eigi að þróast til lengri tíma. Meðal þeirra verkefna sem þarf að ráðast í eru að staðla gagnasöfnun og skil, setja skýrar öryggis- og gæðareglur og leita leiða til að nýta gögnin í kerfinu til þess að mæla gæði þjónustunnar. Með skýrum leikreglum, þar sem hið opinbera hefur skýrt hlutverk, geta hugbúnaðarfyrirtæki komið nýsköpun á borðið til að bæta þjónustu og skilvirkni. Þannig náum við betur að þjónusta einstaklinginn en ekki kerfið. Fjárfestum í innviðum: Það er þörf á því að fjárfesta í uppfærslum á stafrænni umgjörð heilbrigðiskerfisins og skapa hvata fyrir nýsköpun í heilbrigðiskerfinu. Ávinningurinn af því getur orðið gríðarlegur. Fjárfesting stjórnvalda í nýsköpun og íslensku hugviti getur skilað betri þjónustu, mikilli hagræðingu og í sumum tilvikum mikilvægar útflutningstekjur. Við ættum að stuðla að sjálfbærri uppbyggingu heilbrigðiskerfis framtíðarinnar. Eins og staðan er í dag þá erum við því miður að taka skref aftur á bak á ákveðnum stöðum – þótt margt gott hafi verið gert í gegnum árin. Við erum í einstakri aðstöðu til þess að verða leiðandi í einstaklingsmiðaðri þjónustu. Við þurfum að taka hugrökk skref saman fyrir velferðarkerfið okkar og leysa úr læðingi möguleika íslensks hugvits og heilbrigðistækni. Höfundur er framkvæmdastjóri Helix.
Skoðun Virðing og framkoma í rökræðum um málefni minnihlutahópa Esjar Smári Blær Gunnarsson skrifar
Skoðun Ábyrg umfjöllun um sjálfsvíg – erum við öll ritstjórar? Guðrún Jóna Guðlaugsdóttir,Tómas Kristjánsson skrifar