Gerum betur og setjum heilsuna í for­gang

„Geðheilsan er eitthvað sem við þurfum öll að rækta og vernda, helst á hverjum degi,“ segir Grímur Atlason, framkvæmdastjóri Geðhjálpar. „Því rétt eins og með líkamlega heilsu, þar sem öllum er ráðlagt m.a. að taka vítamín daglega og hreyfa sig, gerir margt smátt eitt stórt þegar kemur að geðrækt. G-vítamín skammtarnir sem við bjóðum upp á næstu vikurnar á þorranum eru léttir, geðræktandi skammtar í formi ráðlegginga sem er ætlað að bæta geðheilsuna lítillega á hverjum degi.“

Á þorranum munu birtast á Vísi greinar sem fjalla um átakið, auk þess sem eitt G-vítamín mun birtast á forsíðunni á Vísi daglega meðan átakið stendur yfir. Á sama tíma munu útvarpsstöðvarnar Bylgjan, FM957 og X977 vekja athygli á átakinu, fjalla um G-vítamín dagsins og fjalla almennt um geðheilbrigði.

„Helsta markmiðið með G-vítamínunum er að við einfaldlega áttum okkur á þessu litla í hversdeginum sem allir geta sinnt og gert og er í raun grunnurinn,“ segir Grímur.

G-vítamín dagsins sem viðtalið fór fram var Finnum okkur í öðrum. „Þetta G-vítamín er gott dæmi um þessa litlu hluti í lífinu. Það skiptir nefnilega miklu meira máli að við þekkjum það sem við eigum sameiginlegt með öðrum, í stað þess að greina fyrst það sem skilur okkur frá þeim. Veruleiki annarra hefur nefnilega áhrif á veruleika okkar.“

Maðurinn er svo öfgakenndur, sérstaklega á tímum samfélagsmiðla segir Grímur. „Við hötumst út í einhver stjórnvöld eða elskum, erum í nýju átaki eða í klessu, erum að undirbúa járnkallinn eða á leið í hjartaþræðingu. Það eru endalausar kröfur og þrýstingur frá samfélagsmiðlum að gera hitt og þetta þegar við ættum kannski frekar að horfa inn á við og sinna okkur sjálfum.“

Hann segir samfélag okkar vera orðið talsvert snúið þar sem margt skrýtið sé í boði og tengsl hafa breyst. „Á sama tíma höfum við hlaðborð með lausnum sem eru margar góðar að mörgu leyti en samt erum við svo óánægð með okkur. Kannski af því við þurfum alltaf að gera eitthvað nýtt til að verða eitthvað í augum annarra. Hér koma því G-vítamínin sterk inn.“

Höfum sofið á verðinum

Geðraskanir eru raskanir á geðheilbrigði. Þær eru algengari en margir halda og hafa í raun fylgt mannkyninu frá örófi alda. Allt fólk getur þjást af geðröskunum og geðrænum kvillum og telur Alþjóðaheilbrigðismálastofnunin (WHO) að tæplega fjórðungur íbúa Vesturlanda þjáist af geðheilbrigðisvanda einhvern tíma á ævinni. Það þýðir að fjórði til fimmti hver Íslendingur muni upplifa geðröskun á lífsleiðinni. Ætla má að þær kosti þjóðarbúið um 30 milljarða á ári auk þess höggva skörð í mannauð þjóðarinnar.

„Þrátt fyrir það hafa geðheilbrigðismál verið aftarlega á lista stjórnvalda undanfarna áratugi. Fyrir kosningar er talsvert mikið talað um þau en minna verður um framkvæmdir eftir að nýjar ríkisstjórnir taka við völdum.“

Á síðustu 8-9 árum hafa tvær geðheilbrigðisáætlanir verið settar á dagskrá. „Þær voru metnaðarfullar á pappír en svo reyndist ekki unnt að finna fjármagn til að koma þessum verkefnum í gegn. Það sýnir vel hvernig við hugsum um þennan mikilvæga málaflokk. 40% þeirra sem eru á örorku á Íslandi í dag eru það vegna geðræns vanda – þetta eru samtals 10.000 manns. Um 30% heimsókna á heilsugæsluna ár hvert tengjast geðrænum vanda og tölur um líðan barna og geðlyfjalyfjanotkun þeirra benda til þess að við höfum sofnað á verðinum. Við verðum bara að gera betur og setja geðheilsuna í forgang og það er ekki bara stjórnvalda að tryggja að svo verði heldur okkar allra sem samfélag.

Byrjum á okkur sjálfum. Ræktum geðheilsuna á hverjum degi og finnum okkar G-vítamín. Þau eru út um allt og hver og einn getur fundið sitt G-vítamín fyrir öll tilefni.“