Tekst hægrinu að rústa velferðarkerfunum í þetta sinn? Reynir Böðvarsson skrifar 3. nóvember 2024 22:01 Íslenskir fjölmiðlar eru yfirleitt alltof kurteisir við stjórnmálamenn í viðtölum, láta þá komast upp með að tala bara um það sem þeim sjálfum þykir þægilegast að tala um, og áður en varir er tíminn búinn og maður situr eftir engu nær um raunverulega afstöðu þeirra til mála sem upphaflega var lagt upp með. Það á auðvitað að ræða það sem stjórnmálamenn forðast helst að ræða, þar er líklega viðkvæmur punktur sem reynt er að komast undan og þá þurfa fjölmiðlar að einbeita sér þar. Mér finnst íslenskir fjölmiðlar semsagt allt of linir í því að krefjast svara, sérstaklega fjölmiðlar í eigu auðmanna en einnig RÚV. Samstöðin er þó með frábæra þætti með þátttakendur úr öllum áttum og sem betur fer eru til einstaka önnur dæmi. Bjarni Benediktsson og Sigmundur Davíð voru hneykslaðir yfir spurningunni hvort þeir mundu nú styðja þungunarrofsfrumvarpið sem samþykkt var á Alþingi fyrir nokkrum misserum. Þeim fannst spurningin mjög óviðeigandi og ætti alls ekki rétt á sér, þeim fannst þetta ósvífni að koma með þessa spurningu, hvort þeir sjálfir væru betur til þess fallnir að taka ákvörðun um líkama kvenna en konurnar sjálfar. Já hvílík ósvífni að spyrja svona spurninga. En það eru fleiri spurningar sem ég held að kjósendur vildu gjarnan fá svör við og við eigum rétt á að fjölmiðlar sem fá stóra fjármuni í ríkisstyrki sinni skyldu sinni og krefjist svara við þeim. Ég tek þrjú dæmi hér, húsnæðismarkaðinn, velferðarkerfin og menntakerfið. Húsnæðismarkaðurinn, hver er afstaða flokksins gagnvart afmarkaðsvæðingu á leiguhúsnæði og aukinni aðkomu ríkis og sveitafélaga til þess að tryggja þau mannréttindi sem húsnæði auðvitað er. Þetta ástand sem nú er verður fyrst og fremst skrifað á reikning Sjálfstæðisflokksins og Framsóknarflokksins en furðulega lítil umræða hefur farið fram um þennan málaflokk nema hjá Sósíalistaflokknum. Flestir aðrir flokkar virðast vera á þeirri skoðun að þetta sé viðfangsverkefni markaðarins og þar með að húsnæði fyrir ungar fjölskyldur eigi að vera á sama markaði og fjárfestar eru á í að ávaxta sitt fé. Sósíalistaflokkurinn telur það fráleitt og vill svona grunnþarfir allra sé tryggt af hinu opinbera. Ekki er ólíklegt að hann fái stuðning frá VG og `jafnvel Pírötum en nýfrjálshyggju flokkarnir Sjálfstæðisflokkurinn, Viðreisn og Miðflokkurinn eru allir á bandi auðvaldsins í þessu máli sem öðrum. Einkavæðing í velferðarkerfinu, hver er afstaða flokksins varðandi aukna einkavæðingu í velferðarkerfunum og arðgreiðslur úr þeirri starfsemi sem fjármögnuð er af skattpeningum almennings. Þar sem ég er ekki bjartsýnn á að fá svar við því þá ætla ég að leifa mér að giska á svör flokka útfrá þeirri hugmyndafræði sem ég hef áskynjað hjá flokkunum og þeirri reynslu sem er af gerðum þeirra. Sjálfstæðisflokkurinn, Viðreisn og Miðflokkurinn eru beinlínis boðberar aukinnar markaðsvæðingar á öllum sviðum þjóðfélagsins. Viðreisn notar nákvæmlega sömu orðræðu og hægriflokkarnir í Svíþjóð notuðu þegar einkavæðing í heilbrigðiskerfinu var innleidd þar með hörmulegum afleiðingum fyrir þjóðfélagið sem heild, auknir fjármunir fara nú í þjónustu við tiltölulega fríska þiggjendur þjónustunnar í fínari hverfum en minka annarsstaðar þar sem heilsuástandið er verra. Einkavæðing í menntakerfinu er annað ömurlegt dæmi frá Svíþjóð og það er alveg furðulegt að íslenskir flokkar séu að gæla við að fara þá leið. Formaður Viðreisnar notaði nákvæmlega sömu rök og hægriflokkarnir í Svíþjóð notuðu á sínum tíma „valfrelsi” foreldra að velja skóla fyrir björninn sín. Við fyrstu sýn er auðvelt að vera hlynntur því en við nánari skoðun kemur í ljós að þetta veldur upplausn og sundrungu í samfélaginu. Þeir sem eru betur stæðir velja „fína” skóla og keyra börnin sín jafnvel langar leiðir á hverjum degi í skólann og eftir í gamla skólanum verða þau börn sem hafa verið svo óheppin að eiga ekki vel stæða foreldra. Einnig hefur komið í ljós að verðbólga í einkunnargjöf í einkaskólum (til þess að laða að) hefur orðið mikil sem hefur svo smitast yfir í opinberu skólana. Þetta hefur minnkað samheldni í þjóðfélaginu og hefur gert inngildingu aðfluttra erfiðari og talið er að glæpagengi fæðist gjarnan við svona aðstæður. Sósíalistaflokkurinn er eindregið á móti einkavæðingum innan opinbera geirans og einnig hlutafélagavæðingu ohf þar sem innsýn almennings er takmörkuð og þarmeð aðhald. Hægriflokkarnir bæði á Íslandi og í Svíþjóð halda því oft fram að það skipti ekki méli hver rekur þjónustufyrirtækin í opinbera geiranum, bara að það sé vel rekið. Það er þó eitt sem alveg er á hreinu varðandi reynsluna frá Svíþjóð að arðsemiskröfur í svona rekstri eru eitur. Að greiða út arð til eigenda þjónustufyrirtækja í velferðarþjónustu sem fjármögnuð er af skattafé á ekki að leifa því það veldur því einfaldlega til lengri tíma að kerfin molna innanfrá. Höfundur er jarðskjálftafræðingur. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Reynir Böðvarsson Skoðun: Alþingiskosningar 2024 Skóla- og menntamál Félagsmál Húsnæðismál Mest lesið Samtökin 78 verðlauna sögufölsun Böðvar Björnsson Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir Skoðun Börnin sem deyja á Gaza Elín Pjetursdóttir Skoðun Brýr, sýkingar og börn Jón Pétur Zimsen Skoðun Hvað er lýðskóli eiginlega? Margrét Gauja Magnúsdóttir Skoðun Menntun sem mannréttindi – ekki forréttindi París Anna Bergmann,Sigurður Kári Harðarson Skoðun Afstaða – á vaktinni í 20 ár Arndís Vilhjálmsdóttir,Guðbjörg Sveinsdóttir Skoðun Varað við embætti sérstaks saksóknara Gestur Jónsson Skoðun Þegar Dagur lét mig hrasa á gangstéttarhellu Björn Teitsson Skoðun Ætlar Ísland að fara sömu leið og Evrópa í útlendingamálum? Kári Allansson Skoðun Skoðun Skoðun Framtíðin fær húsnæði Ingunn Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Börnin sem deyja á Gaza Elín Pjetursdóttir skrifar Skoðun Brýr, sýkingar og börn Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar Skoðun Hvað er lýðskóli eiginlega? Margrét Gauja Magnúsdóttir skrifar Skoðun Búum til pláss fyrir framtíðina Birna Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Hættuleg ofnotkun svefnlyfja á Íslandi Drífa Sigfúsdóttir skrifar Skoðun Kveikjum neistann um allt land Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Ætlar Ísland að fara sömu leið og Evrópa í útlendingamálum? Kári Allansson skrifar Skoðun Samtökin 78 verðlauna sögufölsun Böðvar Björnsson skrifar Skoðun Afstaða – á vaktinni í 20 ár Arndís Vilhjálmsdóttir,Guðbjörg Sveinsdóttir skrifar Skoðun Menntun sem mannréttindi – ekki forréttindi París Anna Bergmann,Sigurður Kári Harðarson skrifar Skoðun Varað við embætti sérstaks saksóknara Gestur Jónsson skrifar Skoðun Út af sporinu en ekki týnd að eilífu María Helena Mazul skrifar Skoðun Meira að segja formaður Viðreisnar Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Gaza sveltur til dauða - Tími bréfaskrifta er löngu liðinn Magnús Magnússon,Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Steypuklumpablætið í borginni Ragnhildur Alda María Vilhjálmsdóttir skrifar Skoðun Kærum og beitum Ísrael viðskiptabanni! Pétur Heimisson skrifar Skoðun Blæðandi vegir Sigþór Sigurðsson skrifar Skoðun Fái einstaklingar sem eru hættulegir sjálfum sér ekki viðeigandi búsetuúrræði blasir við mikill harmleikur Elínborg Björnsdóttir skrifar Skoðun Hroki og hleypidómar - syngur Jónas Sen? Bjarnheiður Hallsdóttir skrifar Skoðun Sveitarfélög gegna lykilhlutverki í vistvænni mannvirkjagerð Guðrún Lilja Kristinsdóttir,Bergþóra Góa Kvaran skrifar Skoðun „Nýtt veiðigjald: sátt byggð á hagkvæmni“ Svanur Guðmundsson skrifar Skoðun Opinber áskorun til prófessorsins Brynjar Karl Sigurðsson skrifar Skoðun Nærvera Héðinn Unnsteinsson skrifar Skoðun Þegar Dagur lét mig hrasa á gangstéttarhellu Björn Teitsson skrifar Skoðun Þessi jafnlaunavottun... Sunna Arnardottir skrifar Skoðun Heilsuspillandi minnisleysi í boði Sjálfstæðisflokksins Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun #BLESSMETA – fyrsta grein Guðrún Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Dáleiðsla er ímyndun ein Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Sjá meira
Íslenskir fjölmiðlar eru yfirleitt alltof kurteisir við stjórnmálamenn í viðtölum, láta þá komast upp með að tala bara um það sem þeim sjálfum þykir þægilegast að tala um, og áður en varir er tíminn búinn og maður situr eftir engu nær um raunverulega afstöðu þeirra til mála sem upphaflega var lagt upp með. Það á auðvitað að ræða það sem stjórnmálamenn forðast helst að ræða, þar er líklega viðkvæmur punktur sem reynt er að komast undan og þá þurfa fjölmiðlar að einbeita sér þar. Mér finnst íslenskir fjölmiðlar semsagt allt of linir í því að krefjast svara, sérstaklega fjölmiðlar í eigu auðmanna en einnig RÚV. Samstöðin er þó með frábæra þætti með þátttakendur úr öllum áttum og sem betur fer eru til einstaka önnur dæmi. Bjarni Benediktsson og Sigmundur Davíð voru hneykslaðir yfir spurningunni hvort þeir mundu nú styðja þungunarrofsfrumvarpið sem samþykkt var á Alþingi fyrir nokkrum misserum. Þeim fannst spurningin mjög óviðeigandi og ætti alls ekki rétt á sér, þeim fannst þetta ósvífni að koma með þessa spurningu, hvort þeir sjálfir væru betur til þess fallnir að taka ákvörðun um líkama kvenna en konurnar sjálfar. Já hvílík ósvífni að spyrja svona spurninga. En það eru fleiri spurningar sem ég held að kjósendur vildu gjarnan fá svör við og við eigum rétt á að fjölmiðlar sem fá stóra fjármuni í ríkisstyrki sinni skyldu sinni og krefjist svara við þeim. Ég tek þrjú dæmi hér, húsnæðismarkaðinn, velferðarkerfin og menntakerfið. Húsnæðismarkaðurinn, hver er afstaða flokksins gagnvart afmarkaðsvæðingu á leiguhúsnæði og aukinni aðkomu ríkis og sveitafélaga til þess að tryggja þau mannréttindi sem húsnæði auðvitað er. Þetta ástand sem nú er verður fyrst og fremst skrifað á reikning Sjálfstæðisflokksins og Framsóknarflokksins en furðulega lítil umræða hefur farið fram um þennan málaflokk nema hjá Sósíalistaflokknum. Flestir aðrir flokkar virðast vera á þeirri skoðun að þetta sé viðfangsverkefni markaðarins og þar með að húsnæði fyrir ungar fjölskyldur eigi að vera á sama markaði og fjárfestar eru á í að ávaxta sitt fé. Sósíalistaflokkurinn telur það fráleitt og vill svona grunnþarfir allra sé tryggt af hinu opinbera. Ekki er ólíklegt að hann fái stuðning frá VG og `jafnvel Pírötum en nýfrjálshyggju flokkarnir Sjálfstæðisflokkurinn, Viðreisn og Miðflokkurinn eru allir á bandi auðvaldsins í þessu máli sem öðrum. Einkavæðing í velferðarkerfinu, hver er afstaða flokksins varðandi aukna einkavæðingu í velferðarkerfunum og arðgreiðslur úr þeirri starfsemi sem fjármögnuð er af skattpeningum almennings. Þar sem ég er ekki bjartsýnn á að fá svar við því þá ætla ég að leifa mér að giska á svör flokka útfrá þeirri hugmyndafræði sem ég hef áskynjað hjá flokkunum og þeirri reynslu sem er af gerðum þeirra. Sjálfstæðisflokkurinn, Viðreisn og Miðflokkurinn eru beinlínis boðberar aukinnar markaðsvæðingar á öllum sviðum þjóðfélagsins. Viðreisn notar nákvæmlega sömu orðræðu og hægriflokkarnir í Svíþjóð notuðu þegar einkavæðing í heilbrigðiskerfinu var innleidd þar með hörmulegum afleiðingum fyrir þjóðfélagið sem heild, auknir fjármunir fara nú í þjónustu við tiltölulega fríska þiggjendur þjónustunnar í fínari hverfum en minka annarsstaðar þar sem heilsuástandið er verra. Einkavæðing í menntakerfinu er annað ömurlegt dæmi frá Svíþjóð og það er alveg furðulegt að íslenskir flokkar séu að gæla við að fara þá leið. Formaður Viðreisnar notaði nákvæmlega sömu rök og hægriflokkarnir í Svíþjóð notuðu á sínum tíma „valfrelsi” foreldra að velja skóla fyrir björninn sín. Við fyrstu sýn er auðvelt að vera hlynntur því en við nánari skoðun kemur í ljós að þetta veldur upplausn og sundrungu í samfélaginu. Þeir sem eru betur stæðir velja „fína” skóla og keyra börnin sín jafnvel langar leiðir á hverjum degi í skólann og eftir í gamla skólanum verða þau börn sem hafa verið svo óheppin að eiga ekki vel stæða foreldra. Einnig hefur komið í ljós að verðbólga í einkunnargjöf í einkaskólum (til þess að laða að) hefur orðið mikil sem hefur svo smitast yfir í opinberu skólana. Þetta hefur minnkað samheldni í þjóðfélaginu og hefur gert inngildingu aðfluttra erfiðari og talið er að glæpagengi fæðist gjarnan við svona aðstæður. Sósíalistaflokkurinn er eindregið á móti einkavæðingum innan opinbera geirans og einnig hlutafélagavæðingu ohf þar sem innsýn almennings er takmörkuð og þarmeð aðhald. Hægriflokkarnir bæði á Íslandi og í Svíþjóð halda því oft fram að það skipti ekki méli hver rekur þjónustufyrirtækin í opinbera geiranum, bara að það sé vel rekið. Það er þó eitt sem alveg er á hreinu varðandi reynsluna frá Svíþjóð að arðsemiskröfur í svona rekstri eru eitur. Að greiða út arð til eigenda þjónustufyrirtækja í velferðarþjónustu sem fjármögnuð er af skattafé á ekki að leifa því það veldur því einfaldlega til lengri tíma að kerfin molna innanfrá. Höfundur er jarðskjálftafræðingur.
Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir Skoðun
Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar
Skoðun Menntun sem mannréttindi – ekki forréttindi París Anna Bergmann,Sigurður Kári Harðarson skrifar
Skoðun Gaza sveltur til dauða - Tími bréfaskrifta er löngu liðinn Magnús Magnússon,Hjálmtýr Heiðdal skrifar
Skoðun Fái einstaklingar sem eru hættulegir sjálfum sér ekki viðeigandi búsetuúrræði blasir við mikill harmleikur Elínborg Björnsdóttir skrifar
Skoðun Sveitarfélög gegna lykilhlutverki í vistvænni mannvirkjagerð Guðrún Lilja Kristinsdóttir,Bergþóra Góa Kvaran skrifar
Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir Skoðun