Frumkvöðlar framtíðarinnar: Að breyta brestum og nýta neikvætt til nýsköpunar Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar 13. ágúst 2024 11:30 Réttindi barna og stafrænt umhverfi Í íslenskri stjórnarskrá er ákvæði semsérstaklega fjallar um börn. Þannig segir í ákvæði 3. mgr. 76. gr. stjórnarskrárinnar að börnum skuli í lögum tryggð sú vernd og umönnun sem velferð þeirra krefst. Þetta ákvæði er merkilegt fyrir þær sakir að það er eina ákvæðið í mannréttindakafla stjórnarskrárinnar sem verndar einnsamfélagshóp umfram annan og er eina ákvæðið sem veitir efnislegan grundvöll til að takmarka mannréttindi annarra í þágu barna. Börn sem tilheyra viðkvæmum samfélagshópum eru ólíklegri til að beita réttindum sínum með markvissum hætti í stafrænu umhverfi. Með viðkvæmum samfélagshópum er hér skírskotað til barna, sem eru berskjaldaðri fyrir neikvæðum áhrifum stafræns umhverfis og eru tiltekin persónueinkenni ráðandi fyrir þennan hóp barna, svo sem, hvatvísi, slök félagsfærni, árásargirni, tilfinningavandi, þunglyndi, kvíði og vímefnavandi, sem gerir það að verkum, að þau eru líklegri en önnur börn, til að verða þolendur eða gerendur ofbeldis í stafrænu umhverfi. Nýsköpun, takmarkanir og tækifæri Nýsköpun og hugvit eru grundvallarþættir í því að skapa betri framtíð fyrir börn og ungmenni, sérstaklega þau sem standa höllum fæti. Persónueinkenni eins og sköpunargleði, forvitni, þrautseigja, frumkvæði, gagnrýnin hugsun, félagsfærni, sveigjanleiki, áhættusækni og framsýni eru mikilvægir eiginleikar í nýsköpunarferlinu, enda geri þess einkenni einstaklingum kleift að þróa nýjar hugmyndir og framkvæma þær. Neikvæðir persónueiginleikar, eins og hvatvísi, slök félagsfærni, árásargirni, tilfinningavandi, þunglyndi, kvíði og vímefnavandi, geta hins vegar hindrað nýsköpun. Á hinn bóginn er með réttri leiðsögn og þjálfun hægt að umbreyta þessum neikvæðu eiginleikum í jákvæða eiginleika. Að umbreyta brestum í styrkleika Þegar hvatvísi er stjórnað getur hún breyst í sköpunargleði og hraða ákvarðanatöku. Slök félagsfærni getur umbreyst í djúpa einbeitingu á ákveðnum sviðum og getaeinstaklingar með réttri þjálfun í félagsfærni orðið framúrskarandi sérfræðingar. Þegar árásargirni er stjórnað, getur hún umbreyst í drifkraft og ákveðni, sem er nauðsynleg í samkeppnisumhverfi. Þá getur tilfinningavandi, þunglyndi og kvíði umbreyst í tilfinningagreind og samkennd, sem getur nýtist í nýsköpun og þróun. Loks sýna einstaklingar sem sigrast á vímefnavanda oft mikla þrautseigju og geta orðið sterkar fyrirmyndir fyrir aðra. Græðgi getur verið metnaður og eins og mont getir talist neikvætt viðhorf til sjálfstrausts, getur afskiptasemi verið neikvæð skilgreining á forvitni. Á sama hátt væri hægt að tala um hroka í stað sjàlfsálits, yfirlæti í stað ástríðu eða krafts og áráttu í stað ákefðar. Jafnframt gæti ákveðin eða staðföst manneskja verið skilin ósvífin og svo kann sjàlfsörugg manneskja að vera talin sjálfhverf. Þá hafa leiðtogahæfileikar stundum verið skilgreindir neikvætt, sem stjórnsemi og aðdáun sem öfund ásamt því sem frumkvæði getur verið rangnefnt óþolinmæði eða bjartsýni. Það er hægt að halda áfram og gengisfella sjálfsvirðingu í stolt, arðsemi í gróða og tala um eigingirni í stað sjálfsþekkingar. Það er meira segja hægt að túlka öruggan einstakling með framkomu sem ber þess merki að hvíla í trausti, sem hrokafullan og jafnvel siðblindan einstakling. Loks getur greiningarhæfni verið álitin gagnrýni, frásögn þolanda verið merkt hatursorðræða og þögn þótt vera dyggð. Uppbygging stafrænnar æsku Til þess að byggja upp stafræna hæfni hjá börnum og ungmennum, þarf að veita þeim þjálfun, fræðslu og stuðning, með að markmiði að umbreyta neikvæðum eiginleikum í jákvæða eiginleika. Meðhæfniþjálfun í stafrænu umhverfi er þannig hægt að beina orku og hvatvísi ungmenna í uppbyggilegar áttir. Til marks um þetta væri að fræða börn og ungmenni í því skyni að efla samskiptahæfni þeirra á stafrænum vettvangi og bæta félagsfærni þeirra. Samfara auknu sjálfstrausti og ríkari sköpunargleði í stafrænu umhverfi hjálpum við börnum og ungmennum að tjá tilfinningar sínar og byggja upp sjálfsþekkingu, sjàlfsmynd og sjàlfsímynd. Með snemmtækri fræðslu um netöryggi, áhættustjórn og einstaklingsábyrgð hlúum við jafnhliða að verndarandlaginu, sem er að efla áhættumeðvitundina og auka líkur á skynsamlegum ákvarðanatökum, sem svo aftur stuðlar að vaxandi líkum á markvissri nýsköpun og þróun nýrra tækja og forrita sem gagnast öðrum. Á sama hátt getir aðgangur barna að stafrænu umhverfi verið til þess fallinn að styrkja félagsleg tengsl, efla hugvit og skerpa á samstarfshæfni. Frumkvöðlastarf: Grunnstoð nútímans Það er staðreynd að eiginleikar sem stuðla að nýsköpun og hugviti eru oft tengdir jákvæðri hegðun og tilfinningum, enda stuðlar það fremur að virkri þátttöku, samvinnu, úthaldi og getu til að nýta tækifæri í síbreytilegum heimi. Á barnsaldri eru brestir samt ómótaðir og geta í fortíðinni falist verðmæti, sem hægt er að nýta með tilstyrk stafrænnar tækni og fræðslu. Stafræn hæfni, félagsfærni, sköpunargleði og ábyrgð eru mikilvægir persónueiginleikar í sífellt stafrænna samfélagi. Í ákvörðun um að efla stafræna hæfni ungmenna felst ákvörðun um að umbreyta neikvæðum þáttum í jákvæða þætti. Með því að breyta brestum og nýta neikvætt í nýsköpun getum við skapað sterkan grunn fyrir uppsprettu nýsköpunar - sem er ómissandi auðlind í nútímasamfélagi. Verkefni okkar er að stuðla að þróun jákvæðra persónueiginleika ungmenna ogþað samofið því verkefni sem felst í að stuðla að kraftmeiri nýsköpun, örari framþróun og skýrari samkeppnisforskoti. Þess vegna ætti megináhersla okkar að vera á því að efla hæfni barna og ungmenna til að nýta stafrænt umhverfi á uppbyggilegan hátt, þannig að þau geti þróað hæfileika sína og orðið frumkvöðlar framtíðarinnar. Með því að gera þetta sköpum við ekki aðeins betri framtíð fyrir börn og ungmenni heldur fyrir samfélagið í heild. Höfundur er lögfræðingur. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Stafræn þróun Mannréttindi Börn og uppeldi Tækni Mest lesið Á hvaða ári er Inga Sæland stödd? Snorri Másson Skoðun 76 dagar Erlingur Sigvaldason Skoðun Draugagangur í Alaska Hannes Pétursson Skoðun Háskólaþorpið Bifröst og fólkið sem gleymdist Margrét Jónsdóttir Njarðvík Skoðun Hoppað í drullipolli við hliðina á Snorra Mássyni. Um allskonar fólk, líka í Miðflokknum Ægir Lúðvíksson Skoðun Sporin þín Valtýr Soffía Sigurðardóttir Skoðun Húsnæðisbæturnar sem hurfu Ragnar Sigurður Kristjánsson Skoðun Loftslagsverkfræði: Verkefni sem borgar sig ekki að láta bíða Snjólaug Árnadóttir,Páll Gunnarsson Skoðun Ákall til KKÍ og íslensku íþróttahreyfingarinnar Ragnhildur Hólmgeirsdóttir,Oddný Björg Rafnsdóttir,Svanhildur Anja Ástþórsdóttir,Guðjón Magnússon,Margrét Rut Eddudóttir Skoðun Hunsuðu menntamálin – en ætla nú að bjarga þeim Sigurður Kári Harðarson Skoðun Skoðun Skoðun Von í Vonarskarði Þuríður Helga Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Þjóð gegn þjóðarmorði Finnbjörn A. Hermannsson,Guðrún Margrét Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Hvað er eiginlega málið með þessa þéttingu?? Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Mikilvægi aðgengis og algildrar hönnunar að byggingum í dag og til framtíðar Þuríður harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Eitt próf á ári – er það snemmtæk íhlutun? Íris E. Gísladóttir skrifar Skoðun Þegar öllu er á botninn hvolft Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun Kynbundin áhrif barneigna á atvinnuþátttöku og tekjur Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Viltu finna milljarð? - Frá gráu svæði í gagnsæi Gunnar Pétur Haraldsson skrifar Skoðun Ný sókn í menntamálum – tækifæri eða hliðarskref? Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Á hvaða ári er Inga Sæland stödd? Snorri Másson skrifar Skoðun Eru börn innviðir? Hjördís Eva Þórðardóttir skrifar Skoðun Háskólaþorpið Bifröst og fólkið sem gleymdist Margrét Jónsdóttir Njarðvík skrifar Skoðun Körfubolti á tímum þjóðarmorðs Bjarni Þór Sigurbjörnsson skrifar Skoðun Draugagangur í Alaska Hannes Pétursson skrifar Skoðun Loftslagsverkfræði: Verkefni sem borgar sig ekki að láta bíða Snjólaug Árnadóttir,Páll Gunnarsson skrifar Skoðun Hoppað í drullipolli við hliðina á Snorra Mássyni. Um allskonar fólk, líka í Miðflokknum Ægir Lúðvíksson skrifar Skoðun 76 dagar Erlingur Sigvaldason skrifar Skoðun Í minningu körfuboltahetja Snæbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Er kominn tími til að láta endurmeta brunabótamatið á þínu húsnæði? Heiðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Húsnæðisbæturnar sem hurfu Ragnar Sigurður Kristjánsson skrifar Skoðun Ákall til KKÍ og íslensku íþróttahreyfingarinnar Ragnhildur Hólmgeirsdóttir,Oddný Björg Rafnsdóttir,Svanhildur Anja Ástþórsdóttir,Guðjón Magnússon,Margrét Rut Eddudóttir skrifar Skoðun Hjartans mál í kennslu Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Hunsuðu menntamálin – en ætla nú að bjarga þeim Sigurður Kári Harðarson skrifar Skoðun Sporin þín Valtýr Soffía Sigurðardóttir skrifar Skoðun Að saga rótina undan trénu og halda að stofninn vaxi hraðar: hugleiðing um tillögur Viðskiptaráðs Birgir Orri Ásgrímsson skrifar Skoðun Mikilvægi aðgengis og algildrar hönnunar að byggingum í dag og til framtíðar Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Sjallar og lyklaborðið Sigfús Ómar Höskuldsson skrifar Skoðun Fimm af tíu veitingastöðum hættu með hvalkjöt Valgerður Árnadóttir,Stefán Yngvi Pétursson,Rósa Líf Darradóttir,Anahita S. Babaei skrifar Skoðun „Stóra fallega frumvarpið“ hans Trump Gunnar Alexander Ólafsson skrifar Skoðun Verndun vatns og stjórn vatnamála Ólafur Arnar Jónsson,Sigurður Guðjónsson skrifar Sjá meira
Réttindi barna og stafrænt umhverfi Í íslenskri stjórnarskrá er ákvæði semsérstaklega fjallar um börn. Þannig segir í ákvæði 3. mgr. 76. gr. stjórnarskrárinnar að börnum skuli í lögum tryggð sú vernd og umönnun sem velferð þeirra krefst. Þetta ákvæði er merkilegt fyrir þær sakir að það er eina ákvæðið í mannréttindakafla stjórnarskrárinnar sem verndar einnsamfélagshóp umfram annan og er eina ákvæðið sem veitir efnislegan grundvöll til að takmarka mannréttindi annarra í þágu barna. Börn sem tilheyra viðkvæmum samfélagshópum eru ólíklegri til að beita réttindum sínum með markvissum hætti í stafrænu umhverfi. Með viðkvæmum samfélagshópum er hér skírskotað til barna, sem eru berskjaldaðri fyrir neikvæðum áhrifum stafræns umhverfis og eru tiltekin persónueinkenni ráðandi fyrir þennan hóp barna, svo sem, hvatvísi, slök félagsfærni, árásargirni, tilfinningavandi, þunglyndi, kvíði og vímefnavandi, sem gerir það að verkum, að þau eru líklegri en önnur börn, til að verða þolendur eða gerendur ofbeldis í stafrænu umhverfi. Nýsköpun, takmarkanir og tækifæri Nýsköpun og hugvit eru grundvallarþættir í því að skapa betri framtíð fyrir börn og ungmenni, sérstaklega þau sem standa höllum fæti. Persónueinkenni eins og sköpunargleði, forvitni, þrautseigja, frumkvæði, gagnrýnin hugsun, félagsfærni, sveigjanleiki, áhættusækni og framsýni eru mikilvægir eiginleikar í nýsköpunarferlinu, enda geri þess einkenni einstaklingum kleift að þróa nýjar hugmyndir og framkvæma þær. Neikvæðir persónueiginleikar, eins og hvatvísi, slök félagsfærni, árásargirni, tilfinningavandi, þunglyndi, kvíði og vímefnavandi, geta hins vegar hindrað nýsköpun. Á hinn bóginn er með réttri leiðsögn og þjálfun hægt að umbreyta þessum neikvæðu eiginleikum í jákvæða eiginleika. Að umbreyta brestum í styrkleika Þegar hvatvísi er stjórnað getur hún breyst í sköpunargleði og hraða ákvarðanatöku. Slök félagsfærni getur umbreyst í djúpa einbeitingu á ákveðnum sviðum og getaeinstaklingar með réttri þjálfun í félagsfærni orðið framúrskarandi sérfræðingar. Þegar árásargirni er stjórnað, getur hún umbreyst í drifkraft og ákveðni, sem er nauðsynleg í samkeppnisumhverfi. Þá getur tilfinningavandi, þunglyndi og kvíði umbreyst í tilfinningagreind og samkennd, sem getur nýtist í nýsköpun og þróun. Loks sýna einstaklingar sem sigrast á vímefnavanda oft mikla þrautseigju og geta orðið sterkar fyrirmyndir fyrir aðra. Græðgi getur verið metnaður og eins og mont getir talist neikvætt viðhorf til sjálfstrausts, getur afskiptasemi verið neikvæð skilgreining á forvitni. Á sama hátt væri hægt að tala um hroka í stað sjàlfsálits, yfirlæti í stað ástríðu eða krafts og áráttu í stað ákefðar. Jafnframt gæti ákveðin eða staðföst manneskja verið skilin ósvífin og svo kann sjàlfsörugg manneskja að vera talin sjálfhverf. Þá hafa leiðtogahæfileikar stundum verið skilgreindir neikvætt, sem stjórnsemi og aðdáun sem öfund ásamt því sem frumkvæði getur verið rangnefnt óþolinmæði eða bjartsýni. Það er hægt að halda áfram og gengisfella sjálfsvirðingu í stolt, arðsemi í gróða og tala um eigingirni í stað sjálfsþekkingar. Það er meira segja hægt að túlka öruggan einstakling með framkomu sem ber þess merki að hvíla í trausti, sem hrokafullan og jafnvel siðblindan einstakling. Loks getur greiningarhæfni verið álitin gagnrýni, frásögn þolanda verið merkt hatursorðræða og þögn þótt vera dyggð. Uppbygging stafrænnar æsku Til þess að byggja upp stafræna hæfni hjá börnum og ungmennum, þarf að veita þeim þjálfun, fræðslu og stuðning, með að markmiði að umbreyta neikvæðum eiginleikum í jákvæða eiginleika. Meðhæfniþjálfun í stafrænu umhverfi er þannig hægt að beina orku og hvatvísi ungmenna í uppbyggilegar áttir. Til marks um þetta væri að fræða börn og ungmenni í því skyni að efla samskiptahæfni þeirra á stafrænum vettvangi og bæta félagsfærni þeirra. Samfara auknu sjálfstrausti og ríkari sköpunargleði í stafrænu umhverfi hjálpum við börnum og ungmennum að tjá tilfinningar sínar og byggja upp sjálfsþekkingu, sjàlfsmynd og sjàlfsímynd. Með snemmtækri fræðslu um netöryggi, áhættustjórn og einstaklingsábyrgð hlúum við jafnhliða að verndarandlaginu, sem er að efla áhættumeðvitundina og auka líkur á skynsamlegum ákvarðanatökum, sem svo aftur stuðlar að vaxandi líkum á markvissri nýsköpun og þróun nýrra tækja og forrita sem gagnast öðrum. Á sama hátt getir aðgangur barna að stafrænu umhverfi verið til þess fallinn að styrkja félagsleg tengsl, efla hugvit og skerpa á samstarfshæfni. Frumkvöðlastarf: Grunnstoð nútímans Það er staðreynd að eiginleikar sem stuðla að nýsköpun og hugviti eru oft tengdir jákvæðri hegðun og tilfinningum, enda stuðlar það fremur að virkri þátttöku, samvinnu, úthaldi og getu til að nýta tækifæri í síbreytilegum heimi. Á barnsaldri eru brestir samt ómótaðir og geta í fortíðinni falist verðmæti, sem hægt er að nýta með tilstyrk stafrænnar tækni og fræðslu. Stafræn hæfni, félagsfærni, sköpunargleði og ábyrgð eru mikilvægir persónueiginleikar í sífellt stafrænna samfélagi. Í ákvörðun um að efla stafræna hæfni ungmenna felst ákvörðun um að umbreyta neikvæðum þáttum í jákvæða þætti. Með því að breyta brestum og nýta neikvætt í nýsköpun getum við skapað sterkan grunn fyrir uppsprettu nýsköpunar - sem er ómissandi auðlind í nútímasamfélagi. Verkefni okkar er að stuðla að þróun jákvæðra persónueiginleika ungmenna ogþað samofið því verkefni sem felst í að stuðla að kraftmeiri nýsköpun, örari framþróun og skýrari samkeppnisforskoti. Þess vegna ætti megináhersla okkar að vera á því að efla hæfni barna og ungmenna til að nýta stafrænt umhverfi á uppbyggilegan hátt, þannig að þau geti þróað hæfileika sína og orðið frumkvöðlar framtíðarinnar. Með því að gera þetta sköpum við ekki aðeins betri framtíð fyrir börn og ungmenni heldur fyrir samfélagið í heild. Höfundur er lögfræðingur.
Hoppað í drullipolli við hliðina á Snorra Mássyni. Um allskonar fólk, líka í Miðflokknum Ægir Lúðvíksson Skoðun
Loftslagsverkfræði: Verkefni sem borgar sig ekki að láta bíða Snjólaug Árnadóttir,Páll Gunnarsson Skoðun
Ákall til KKÍ og íslensku íþróttahreyfingarinnar Ragnhildur Hólmgeirsdóttir,Oddný Björg Rafnsdóttir,Svanhildur Anja Ástþórsdóttir,Guðjón Magnússon,Margrét Rut Eddudóttir Skoðun
Skoðun Mikilvægi aðgengis og algildrar hönnunar að byggingum í dag og til framtíðar Þuríður harpa Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Kynbundin áhrif barneigna á atvinnuþátttöku og tekjur Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar
Skoðun Loftslagsverkfræði: Verkefni sem borgar sig ekki að láta bíða Snjólaug Árnadóttir,Páll Gunnarsson skrifar
Skoðun Hoppað í drullipolli við hliðina á Snorra Mássyni. Um allskonar fólk, líka í Miðflokknum Ægir Lúðvíksson skrifar
Skoðun Er kominn tími til að láta endurmeta brunabótamatið á þínu húsnæði? Heiðrún Jónsdóttir skrifar
Skoðun Ákall til KKÍ og íslensku íþróttahreyfingarinnar Ragnhildur Hólmgeirsdóttir,Oddný Björg Rafnsdóttir,Svanhildur Anja Ástþórsdóttir,Guðjón Magnússon,Margrét Rut Eddudóttir skrifar
Skoðun Að saga rótina undan trénu og halda að stofninn vaxi hraðar: hugleiðing um tillögur Viðskiptaráðs Birgir Orri Ásgrímsson skrifar
Skoðun Mikilvægi aðgengis og algildrar hönnunar að byggingum í dag og til framtíðar Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Fimm af tíu veitingastöðum hættu með hvalkjöt Valgerður Árnadóttir,Stefán Yngvi Pétursson,Rósa Líf Darradóttir,Anahita S. Babaei skrifar
Hoppað í drullipolli við hliðina á Snorra Mássyni. Um allskonar fólk, líka í Miðflokknum Ægir Lúðvíksson Skoðun
Loftslagsverkfræði: Verkefni sem borgar sig ekki að láta bíða Snjólaug Árnadóttir,Páll Gunnarsson Skoðun
Ákall til KKÍ og íslensku íþróttahreyfingarinnar Ragnhildur Hólmgeirsdóttir,Oddný Björg Rafnsdóttir,Svanhildur Anja Ástþórsdóttir,Guðjón Magnússon,Margrét Rut Eddudóttir Skoðun