Homminn Baldur Sævar Þór Jónsson skrifar 7. apríl 2024 09:31 Tugir einstaklinga hafa lýst sig reiðubúna til að gegna því mikilvæga verkefni að vera forseti lýðveldisins. Það endurspeglar eflaust heilbrigt lýðræði hve margir eru boðnir og búnir í starfið þó sumum finnist það orðið skrípaleikur. Breytingar í samfélaginu hafa án efa mikið að segja því með tilkomu samfélagsmiðla sem vettvangs fyrir slíkar stjörnur og áhrifavalda þá geta allir orðið stjörnur, jafnvel þótt aðeins að eigin mati sé. Þegar þú ert er stórstjarna í eigin bergmálshelli þá er stutt stökk á Bessastaði. Þrátt fyrir gagnrýni á fyrirkomulag forsetakosninga þá er langt í að allir sem vilja nái lágmarks fjölda undirskrifta. Á heildina litið eru þetta örfáir sem ná markmiðinu að geta boðið sig fram þannig að þröskuldurinn er þó einhver þótt deila megi um hvort hann þyrfti að vera hærri. Umræðan um væntanleg forsetaefni er skrautleg á köflum og einkennist stundum af algjöru þekkingarleysi eða einfeldni. Við höfum haft hina ýmsu forseta frá stofnun lýðveldisins sem hafa í reynd verið ákveðinn þverskurður af samfélaginu. Við höfum haft forseta sem var armur íhaldsins og hinna atvinnuskapandi stétta. Þá höfðum við virðulegan bónda sem kenndi sig við bændur og sveitarfólk landsins, því næst forseta fræða og aðdáunar á fornfrægri söguöld, forseta jafnréttis og íslenskrar tungu, hinn óútreiknanlegi Epal kommi sem var algjört kamelljón og breytti ásýnd embættisins, og forseta með sokkafetisið sem var hálfgert nörd og hluti af þeirri kynslóð sem er laus við allar formfastar hefðir. En hver er þá næstur? Ég ætla ekki að fara ofan af þeirri skoðun minni að Baldur Þórhallsson sé besti kandídatinn í þetta embætti enda vel að sér í stöðu heims- og stjórnmála og sögu þeirra sem nýtast best þessu embætti. Bakland hans er sterkt og af þeim sem nú þegar hafa komið fram er hann besti þverskurður okkar nútíma samfélags. Þá verður ekki litið fram hjá því að hann endurspeglar breytt viðhorf til mannréttindamála sem m.a. hefur leitt til þess að samkynhneigt par er orðið gjaldgengt í framboði til forseta lýðveldisins. Það er jafn merkilegt og þegar Vigdís Finnbogadóttir bauð sig fram fyrst kvenna. Þeir sem gera lítið úr þessu vaða í villu. Það yrði stór sigur fyrir réttindabaráttu allra minnihlutahópa ef Baldur Þórhallsson fengi brautargengi að verða forseti lýðveldisins, sá fyrsti í sögu þjóðarinnar. Allt tal um að ekki eigi að velja út frá kynhneigð eru duldir fordómar. Þetta var líka uppi á teningnum þegar Vigdís bauð sig fram, auðvitað var það hluti af hennar baráttu að vera kona líkt og það er hluti af baráttu Baldurs Þórhallssonar að vera hommi og giftur manni sem tekur virkan þátt í baráttunni. Að öllu framangreindu slepptu þá hefur Baldur allt til brunns að bera til að verða framúrskarandi forseti. Hann er klár og vel gefinn með ómælda innsýn inni í stjórnskipun landsins og hvernig hún virkar, hann þekkir vel utanríkismál þjóðarinnar og málefni líðandi stundar á alþjóðlegum vettvangi. Hann er búinn að vera í hringiðu pólitískrar umræðu hér á landi lengi og beinlínis starfar við að fylgjast með þeim málum og greina þau innan Háskóla Íslands. Hann hefur réttu þekkinguna og reynsluna. Þá kemur að hinum margt umtalaða öryggisventli, það er hvort Baldur Þórhallsson geti staðið í lappirnar og synjað lögum sem fara gegn vilja þjóðar. Ágætur kollegi minn hafði orð á því að afstaða Baldurs í Icesafe-málinu sýndi að hann stæði ekki vörð um sjálfstæði þjóðarinnar. Þessi rök ættu þá að útiloka Katrínu Jakobsdóttur líka frá embætti því allir þingmenn Vinstri grænna og Samfylkingarinnar kusu með Icesafe-frumvarpinu á sínum tíma. Baldur var bara varaþingmaður á þessum tíma en Katrín var ekki bara óbreyttur þingmaður heldur einnig ráðherra og var því í afburðastöðu til þess að hafa áhrif á málið, t.d. við ríkisstjórnarborðið. Það var líka hennar flokkur sem hafði fjármálaráðuneytið og forgöngu í málinu. Hver er þá öryggisventilinn ef valið stendur um flekklausa fortíð frambjóðenda í þessu samhengi af þeim sem hafa gefið kost á sér. Baldur Þórhallsson hefur í áratugi unnið við það að fylgjast með stjórnmálum og atburðum og greina aðstæður hverju sinni. Sem slíkur áhorfandi og greinandi býr hann yfir einstakri reynslu og innsæi til þess að lesa þær aðstæður þegar bil myndast milli þings og þjóðar. Hann, umfram alla aðra frambjóðendur, hefur þekkinguna og innsæið til að vita hvenær aðstæður eru með þeim hætti að forsetinn ætti að leggjast undir feld og huga að vilja þjóðarinnar. Höfundur er Hæstaréttarlögmaður. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skoðun: Forsetakosningar 2024 Forsetakosningar 2024 Forseti Íslands Hinsegin Sævar Þór Jónsson Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Heilbrigðiskerfi Íslands - Tími fyrir lausnir! Victor Gudmundsson Skoðun Bréf frá móður Berglind Fríða Viggósdóttir Skoðun Fjöldi fyrirtækja hætta með Rapyd Oddný Björg Rafnsdóttir Skoðun Forsetaframbjóðendur undir áhrifum Kremlverja? Bjarni Már Magnússon Skoðun „Ég skal baka fyrir Gunnar en ég kýs Kristján“ Páll Magnússon Skoðun Fjallkonan nýja, hún Katrín Þorvaldur Logason Skoðun Njótum reynslu Katrínar Valgerður Bjarnadóttir Skoðun Forseti Íslands, Baldur Þórhallsson Friðrik Erlingsson Skoðun Sagan sem verður að segja Drífa Snædal Skoðun Vill ekki lengur íslenzkan her? Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Skoðun Skoðun Neikvæð áhrif þess að útiloka forsetaframbjóðendur frá kappræðum strax komin í ljós Ástþór Magnússon skrifar Skoðun Nýtt sveitarfélag Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Stafrænn ójöfnuður á upplýsingaöld Stella Samúelsdóttir,Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Varfærnisleg fagnaðarlæti Berglind Sunna Bragadóttir skrifar Skoðun „Ég skal baka fyrir Gunnar en ég kýs Kristján“ Páll Magnússon skrifar Skoðun Daðrað við sölu Björn Sævar Einarsson skrifar Skoðun Rannsóknir á söfnum skapa dýrmæta þekkingu Arndís Bergsdóttr skrifar Skoðun Sagan sem verður að segja Drífa Snædal skrifar Skoðun Nýsköpun innviða Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Fjöldi fyrirtækja hætta með Rapyd Oddný Björg Rafnsdóttir skrifar Skoðun Forsetaframbjóðendur undir áhrifum Kremlverja? Bjarni Már Magnússon skrifar Skoðun Bréf frá móður Berglind Fríða Viggósdóttir skrifar Skoðun Vill ekki lengur íslenzkan her? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hafa íslensk fjarskiptafélög málað sig út í horn? Aron Heiðar Steinsson skrifar Skoðun Á Ísland framtíð í NATO? Hilmar Þór Hilmarsson skrifar Skoðun Fjallkonan nýja, hún Katrín Þorvaldur Logason skrifar Skoðun Heilsa íslenskrar þjóðar, samofin framþróun í læknisfræði á Íslandi Theódór Skúli Sigurðsson skrifar Skoðun Njótum reynslu Katrínar Valgerður Bjarnadóttir skrifar Skoðun Katrínu á Bessastaði Brynja Þorbjörnsdóttir skrifar Skoðun Eru stjórnvöld að virða réttindi barna á flótta? Hópur fólks í ungmennaráði UNICEF á Íslandi skrifar Skoðun Forseti Íslands, Baldur Þórhallsson Friðrik Erlingsson skrifar Skoðun Algeng mistök við fasteignakaup og hvernig þú forðast þau Kristín Ósk Þórðardóttir skrifar Skoðun Er ungum mönnum sama um sjófólk? Kjartan Sveinn Guðmundsson skrifar Skoðun Þörfin fyrir heimilislækna Bjarni Jónsson skrifar Skoðun Um lýðræði — Þrjár spurningar til forsetaframbjóðenda Hjörtur Hjartarson skrifar Skoðun 30% kaupmáttaraukning með evru Guðmundur Ragnarsson skrifar Skoðun Halla Tómasdóttir yrði góður forseti Rannveig Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Forsetinn má ekki fara á taugum Gísli Jökull Gíslason skrifar Skoðun „Brandarinn er búinn!“ María Heba Þorkelsdóttir skrifar Skoðun Katrín kann sig Aðalheiður Björk Olgudóttir skrifar Sjá meira
Tugir einstaklinga hafa lýst sig reiðubúna til að gegna því mikilvæga verkefni að vera forseti lýðveldisins. Það endurspeglar eflaust heilbrigt lýðræði hve margir eru boðnir og búnir í starfið þó sumum finnist það orðið skrípaleikur. Breytingar í samfélaginu hafa án efa mikið að segja því með tilkomu samfélagsmiðla sem vettvangs fyrir slíkar stjörnur og áhrifavalda þá geta allir orðið stjörnur, jafnvel þótt aðeins að eigin mati sé. Þegar þú ert er stórstjarna í eigin bergmálshelli þá er stutt stökk á Bessastaði. Þrátt fyrir gagnrýni á fyrirkomulag forsetakosninga þá er langt í að allir sem vilja nái lágmarks fjölda undirskrifta. Á heildina litið eru þetta örfáir sem ná markmiðinu að geta boðið sig fram þannig að þröskuldurinn er þó einhver þótt deila megi um hvort hann þyrfti að vera hærri. Umræðan um væntanleg forsetaefni er skrautleg á köflum og einkennist stundum af algjöru þekkingarleysi eða einfeldni. Við höfum haft hina ýmsu forseta frá stofnun lýðveldisins sem hafa í reynd verið ákveðinn þverskurður af samfélaginu. Við höfum haft forseta sem var armur íhaldsins og hinna atvinnuskapandi stétta. Þá höfðum við virðulegan bónda sem kenndi sig við bændur og sveitarfólk landsins, því næst forseta fræða og aðdáunar á fornfrægri söguöld, forseta jafnréttis og íslenskrar tungu, hinn óútreiknanlegi Epal kommi sem var algjört kamelljón og breytti ásýnd embættisins, og forseta með sokkafetisið sem var hálfgert nörd og hluti af þeirri kynslóð sem er laus við allar formfastar hefðir. En hver er þá næstur? Ég ætla ekki að fara ofan af þeirri skoðun minni að Baldur Þórhallsson sé besti kandídatinn í þetta embætti enda vel að sér í stöðu heims- og stjórnmála og sögu þeirra sem nýtast best þessu embætti. Bakland hans er sterkt og af þeim sem nú þegar hafa komið fram er hann besti þverskurður okkar nútíma samfélags. Þá verður ekki litið fram hjá því að hann endurspeglar breytt viðhorf til mannréttindamála sem m.a. hefur leitt til þess að samkynhneigt par er orðið gjaldgengt í framboði til forseta lýðveldisins. Það er jafn merkilegt og þegar Vigdís Finnbogadóttir bauð sig fram fyrst kvenna. Þeir sem gera lítið úr þessu vaða í villu. Það yrði stór sigur fyrir réttindabaráttu allra minnihlutahópa ef Baldur Þórhallsson fengi brautargengi að verða forseti lýðveldisins, sá fyrsti í sögu þjóðarinnar. Allt tal um að ekki eigi að velja út frá kynhneigð eru duldir fordómar. Þetta var líka uppi á teningnum þegar Vigdís bauð sig fram, auðvitað var það hluti af hennar baráttu að vera kona líkt og það er hluti af baráttu Baldurs Þórhallssonar að vera hommi og giftur manni sem tekur virkan þátt í baráttunni. Að öllu framangreindu slepptu þá hefur Baldur allt til brunns að bera til að verða framúrskarandi forseti. Hann er klár og vel gefinn með ómælda innsýn inni í stjórnskipun landsins og hvernig hún virkar, hann þekkir vel utanríkismál þjóðarinnar og málefni líðandi stundar á alþjóðlegum vettvangi. Hann er búinn að vera í hringiðu pólitískrar umræðu hér á landi lengi og beinlínis starfar við að fylgjast með þeim málum og greina þau innan Háskóla Íslands. Hann hefur réttu þekkinguna og reynsluna. Þá kemur að hinum margt umtalaða öryggisventli, það er hvort Baldur Þórhallsson geti staðið í lappirnar og synjað lögum sem fara gegn vilja þjóðar. Ágætur kollegi minn hafði orð á því að afstaða Baldurs í Icesafe-málinu sýndi að hann stæði ekki vörð um sjálfstæði þjóðarinnar. Þessi rök ættu þá að útiloka Katrínu Jakobsdóttur líka frá embætti því allir þingmenn Vinstri grænna og Samfylkingarinnar kusu með Icesafe-frumvarpinu á sínum tíma. Baldur var bara varaþingmaður á þessum tíma en Katrín var ekki bara óbreyttur þingmaður heldur einnig ráðherra og var því í afburðastöðu til þess að hafa áhrif á málið, t.d. við ríkisstjórnarborðið. Það var líka hennar flokkur sem hafði fjármálaráðuneytið og forgöngu í málinu. Hver er þá öryggisventilinn ef valið stendur um flekklausa fortíð frambjóðenda í þessu samhengi af þeim sem hafa gefið kost á sér. Baldur Þórhallsson hefur í áratugi unnið við það að fylgjast með stjórnmálum og atburðum og greina aðstæður hverju sinni. Sem slíkur áhorfandi og greinandi býr hann yfir einstakri reynslu og innsæi til þess að lesa þær aðstæður þegar bil myndast milli þings og þjóðar. Hann, umfram alla aðra frambjóðendur, hefur þekkinguna og innsæið til að vita hvenær aðstæður eru með þeim hætti að forsetinn ætti að leggjast undir feld og huga að vilja þjóðarinnar. Höfundur er Hæstaréttarlögmaður.
Skoðun Neikvæð áhrif þess að útiloka forsetaframbjóðendur frá kappræðum strax komin í ljós Ástþór Magnússon skrifar
Skoðun Heilsa íslenskrar þjóðar, samofin framþróun í læknisfræði á Íslandi Theódór Skúli Sigurðsson skrifar
Skoðun Eru stjórnvöld að virða réttindi barna á flótta? Hópur fólks í ungmennaráði UNICEF á Íslandi skrifar
Skoðun Algeng mistök við fasteignakaup og hvernig þú forðast þau Kristín Ósk Þórðardóttir skrifar