Stjórnleysi 20. febrúar 2024 07:30 Málefni hælisleitenda og flóttafólks er hitamál í íslenskum stjórnmálum. Það er erfitt að tala um málaflokkinn og skautun er staðreynd. Það er a.m.k. ljóst að ekki verður gert allt fyrir alla og ljóst að við munum aldrei neita að taka á móti fólki í neyð. Niðurstaðan er einhvers staðar þarna á milli. Ég hef hlustað á umræðuna og hún er erfið og flókin. Hún er erfið vegna þess að vandi flóttafólks og hælisleitenda snertir okkur öll, við finnum öll til samkenndar með fólki sem flýr heimkynni sín vegna stríðs. Við finnum öll til vanmáttar að geta ekki gert meira og myndir af hörmungum rífur úr manni hjartað. Umræðan er flókin vegna þess að pólitíkin hefur ekki náð að ramma inn málaflokkinn þannig að hægt sé að ræða hana á hinum pólitíska vettvangi. Þeir sem vilja ganga lengra en gert er í dag hafa ekki náð að sýna fram á hversu mörgum flóttamönnum sé æskilegt að taka á móti á hverju ári og hvernig móttakan eigi að vera. Einnig hefur umræðan ekki náð að komast á það stig þar sem kostnaðarhliðin er rædd. Þeir sem vilja loka á móttöku flóttafólks gera það ekki vegna ills innrætis, miklu frekar vegna þess stjórnleysis sem ríkir í málaflokknum hjá ríkisstjórninni, stjórnleysið skapar ótta. Ákvarðanir virðast handahófskenndar og undirbúningur hefur ekki verið góður. Í Hafnarfirði þar sem ég þekki vel til hefur pólitíkin búið til óþarfa vandamál í þessum málaflokki. Bæjarstjórn Hafnarfjarðar var á sínum tíma einhuga í því að standa sig vel í málefnum hælisleitenda og flóttafólks og kostaði miklu til. Sérhæft starfsfólk var ráðið og vandað var mjög til undirbúnings og verka. Samið var við ráðuneytið um samræmda móttöku 450 flóttamanna og 100 hælisleitenda. Allar áætlanir sem gerðar voru tóku mið af þessum fjölda. Hafnarfjarðarbær sýndi mikinn vilja og metnað í þessu máli. Það skiptir miklu máli að hafa yfirsýn yfir þann hóp sem hingað leitar, sér í lagi þegar kemur að börnum. Reyndin varð sú að ráðherra og stofnanir ríkisins fóru á bak við stjórnvöld í Hafnarfirði og leigðu húsnæði fyrir ríflega 350 flóttamenn án samtal og samráðs. Þess vinnubrögð hafa sett gríðarlegan þrýsting á innviði bæjarins. Sem ábyrgt stjórnvald tókum við á móti fólkinu og komum börnum í skóla og veittum öllum félagslega þjónustu. Skárra væri það nú. En það er þessi flumbrugangur óstarfhæfrar ríkisstjórnar sem býr til vandann og ósættið. Vandinn er heimatilbúinn, ekki innfluttur. Hér í Hafnarfirði birtist vandinn í hnotskurn. Stefnulaus stjórnvöld þar sem vandanum og ábyrgðinni er velt yfir á þá sem ekki taka ákvarðanir í þessum málaflokki. Hér er ekkert samráð, samtal eða samvinna. Eitt veit ég þó með vissu að hjá starfsfólki bæjarins býr gríðarleg þekking og reynsla í þessum málaflokki sem nauðsynlegt er að virkja og nýta. Fjöldi hælisleitenda og flóttafólks hefur aukist það mikið á skömmum tíma að álagið á starfsfólk skóla og félagsþjónustunnar er komið að þolmörkum. Stór hluti vandans er veik samningsstaða sveitarfélaga gagnvart ríkinu. Því miður hefur ríkið lagt allt of mikið álag á innviði þeirra sveitarfélaga sem viljug hafa verið að taka þátt í þessu verkefni. Skólar, félagsþjónustan og heilsugæslan eru þanin til hins ýtrasta í Hafnarfirði. Ég kalla eftir því að Alþingi rammi málaflokkinn inn, móti stefnu og láti fjármagn fylgja með ákvörðunum sínum. Auðvitað verða aldrei allir sáttir, en tungumál stjórnmálanna á að vera í formi stefnu og fjárveitingar. Á meðan málaflokkurinn er ekki rammaður inn er erfitt að takast á um það hvort við séum að gera of lítið eða of mikið, hvort við séum að gera hlutina vel eða illa. Við getum alltaf gert meira og við getum alltaf gert minna. Það er í sjálfu sér pólitísk ákvörðun sem þarf að byggja á nothæfri stefnu. Þangað til það gerist mun umræðan eiga sér stað á sitthvorum jaðri hins pólitíska litrófs, engum til heilla. Flóttafólkið er ekki vandamálið, stefnu- og úrræðalaus ríkisstjórn á flótta er vandamálið. Höfundur er oddviti Viðreisnar í bæjarstjórn Hafnarfjarðar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Jón Ingi Hákonarson Viðreisn Hafnarfjörður Alþingi Hælisleitendur Innflytjendamál Mest lesið Er kominn tími á Útlendingafrí? Marion Poilvez Skoðun 1. maí er líka fyrir fatlað fólk! Geirdís Hanna Kristjánsdóttir Skoðun Janus og jakkalakkarnir Óskar Guðmundsson Skoðun Börnin á Gasa Ebba Margrét Magnúsdóttir Skoðun Immigrant Women: Essential Workers, Rising Voices on Labor Day Maru Alemán Skoðun Verkalýðshreyfingin á næsta leik í Evrópuumræðunni Dagbjört Hákonardóttir Skoðun Á milli steins og sleggju Heinemann Ólafur Stephensen Skoðun Hvað ert þú að gera? Eiður Welding Skoðun Samtalið um dauðann veldur okkur óöryggi Ingrid Kuhlman Skoðun Allir eiga rétt á virku lífi — líka fatlað fólk Anna Margrét Bjarnadóttir Skoðun Skoðun Skoðun Sigursaga Evrópu í 21 ár Pawel Bartoszek skrifar Skoðun Verkalýðshreyfingin, Dagbjört og ESB Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Börnin á Gasa Ebba Margrét Magnúsdóttir skrifar Skoðun Myndir þú ráða fatlað fólk í vinnu? Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Hvað ert þú að gera? Eiður Welding skrifar Skoðun Rauðir sokkar á 1. maí Sveinn Ólafsson skrifar Skoðun 1. maí er líka fyrir fatlað fólk! Geirdís Hanna Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Verkalýðshreyfingin á næsta leik í Evrópuumræðunni Dagbjört Hákonardóttir skrifar Skoðun Á milli steins og sleggju Heinemann Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Heiðrum íslenska hestinn Berglind Margo Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Allir eiga rétt á virku lífi — líka fatlað fólk Anna Margrét Bjarnadóttir skrifar Skoðun Er kominn tími á Útlendingafrí? Marion Poilvez skrifar Skoðun Janus og jakkalakkarnir Óskar Guðmundsson skrifar Skoðun Jafnréttisbaráttan er brýnni en nokkru sinni fyrr Kolbrún Halldórsdóttir,Sunna Kristín Símonardóttir skrifar Skoðun Hvað ætlar þú að vera þegar þú verður stór? Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar Skoðun Samtalið um dauðann veldur okkur óöryggi Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Sköpum störf við hæfi! Unnur Hrefna Jóhannsóttir skrifar Skoðun Immigrant Women: Essential Workers, Rising Voices on Labor Day Maru Alemán skrifar Skoðun Tikkað í skipulagsboxin Samúel Torfi Pétursson skrifar Skoðun Það sem er ósagt varðandi vinnubrögð hjá Háskólanum á Akureyri Þóra Sigurðardóttir skrifar Skoðun Sjúklingur settur í fangaklefa Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Opið bréf til fjármálaráðherra, Daða Más Kristóferssonar Íris Róbertsdóttir skrifar Skoðun Ég kalla hann Isildur; mentorinn minn er gervigreind Björgmundur Guðmundsson skrifar Skoðun Hvað er „furry“ annars? Jóhanna Jódís Antonsdóttir skrifar Skoðun Jafnaðarmennskan og verkalýðsbaráttan Sigfús Ómar Höskuldsson skrifar Skoðun Hljóð og mynd íslenskra varna Arnór Sigurjónsson skrifar Skoðun Kveðjur úr Grafarvogi til þeirra sem kasta steinum úr glerhúsi Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Leiðsöguhundurinn Gaur gerir mig að betri manneskju Þorkell J. Steindal skrifar Skoðun Fimmtíu ár frá lokum Víetnamstríðsins Finnur Th. Eiríksson skrifar Skoðun Að undirbúa börnin okkar fyrir heim sem er að hverfa Halldóra Mogensen skrifar Sjá meira
Málefni hælisleitenda og flóttafólks er hitamál í íslenskum stjórnmálum. Það er erfitt að tala um málaflokkinn og skautun er staðreynd. Það er a.m.k. ljóst að ekki verður gert allt fyrir alla og ljóst að við munum aldrei neita að taka á móti fólki í neyð. Niðurstaðan er einhvers staðar þarna á milli. Ég hef hlustað á umræðuna og hún er erfið og flókin. Hún er erfið vegna þess að vandi flóttafólks og hælisleitenda snertir okkur öll, við finnum öll til samkenndar með fólki sem flýr heimkynni sín vegna stríðs. Við finnum öll til vanmáttar að geta ekki gert meira og myndir af hörmungum rífur úr manni hjartað. Umræðan er flókin vegna þess að pólitíkin hefur ekki náð að ramma inn málaflokkinn þannig að hægt sé að ræða hana á hinum pólitíska vettvangi. Þeir sem vilja ganga lengra en gert er í dag hafa ekki náð að sýna fram á hversu mörgum flóttamönnum sé æskilegt að taka á móti á hverju ári og hvernig móttakan eigi að vera. Einnig hefur umræðan ekki náð að komast á það stig þar sem kostnaðarhliðin er rædd. Þeir sem vilja loka á móttöku flóttafólks gera það ekki vegna ills innrætis, miklu frekar vegna þess stjórnleysis sem ríkir í málaflokknum hjá ríkisstjórninni, stjórnleysið skapar ótta. Ákvarðanir virðast handahófskenndar og undirbúningur hefur ekki verið góður. Í Hafnarfirði þar sem ég þekki vel til hefur pólitíkin búið til óþarfa vandamál í þessum málaflokki. Bæjarstjórn Hafnarfjarðar var á sínum tíma einhuga í því að standa sig vel í málefnum hælisleitenda og flóttafólks og kostaði miklu til. Sérhæft starfsfólk var ráðið og vandað var mjög til undirbúnings og verka. Samið var við ráðuneytið um samræmda móttöku 450 flóttamanna og 100 hælisleitenda. Allar áætlanir sem gerðar voru tóku mið af þessum fjölda. Hafnarfjarðarbær sýndi mikinn vilja og metnað í þessu máli. Það skiptir miklu máli að hafa yfirsýn yfir þann hóp sem hingað leitar, sér í lagi þegar kemur að börnum. Reyndin varð sú að ráðherra og stofnanir ríkisins fóru á bak við stjórnvöld í Hafnarfirði og leigðu húsnæði fyrir ríflega 350 flóttamenn án samtal og samráðs. Þess vinnubrögð hafa sett gríðarlegan þrýsting á innviði bæjarins. Sem ábyrgt stjórnvald tókum við á móti fólkinu og komum börnum í skóla og veittum öllum félagslega þjónustu. Skárra væri það nú. En það er þessi flumbrugangur óstarfhæfrar ríkisstjórnar sem býr til vandann og ósættið. Vandinn er heimatilbúinn, ekki innfluttur. Hér í Hafnarfirði birtist vandinn í hnotskurn. Stefnulaus stjórnvöld þar sem vandanum og ábyrgðinni er velt yfir á þá sem ekki taka ákvarðanir í þessum málaflokki. Hér er ekkert samráð, samtal eða samvinna. Eitt veit ég þó með vissu að hjá starfsfólki bæjarins býr gríðarleg þekking og reynsla í þessum málaflokki sem nauðsynlegt er að virkja og nýta. Fjöldi hælisleitenda og flóttafólks hefur aukist það mikið á skömmum tíma að álagið á starfsfólk skóla og félagsþjónustunnar er komið að þolmörkum. Stór hluti vandans er veik samningsstaða sveitarfélaga gagnvart ríkinu. Því miður hefur ríkið lagt allt of mikið álag á innviði þeirra sveitarfélaga sem viljug hafa verið að taka þátt í þessu verkefni. Skólar, félagsþjónustan og heilsugæslan eru þanin til hins ýtrasta í Hafnarfirði. Ég kalla eftir því að Alþingi rammi málaflokkinn inn, móti stefnu og láti fjármagn fylgja með ákvörðunum sínum. Auðvitað verða aldrei allir sáttir, en tungumál stjórnmálanna á að vera í formi stefnu og fjárveitingar. Á meðan málaflokkurinn er ekki rammaður inn er erfitt að takast á um það hvort við séum að gera of lítið eða of mikið, hvort við séum að gera hlutina vel eða illa. Við getum alltaf gert meira og við getum alltaf gert minna. Það er í sjálfu sér pólitísk ákvörðun sem þarf að byggja á nothæfri stefnu. Þangað til það gerist mun umræðan eiga sér stað á sitthvorum jaðri hins pólitíska litrófs, engum til heilla. Flóttafólkið er ekki vandamálið, stefnu- og úrræðalaus ríkisstjórn á flótta er vandamálið. Höfundur er oddviti Viðreisnar í bæjarstjórn Hafnarfjarðar.
Skoðun Jafnréttisbaráttan er brýnni en nokkru sinni fyrr Kolbrún Halldórsdóttir,Sunna Kristín Símonardóttir skrifar
Skoðun Það sem er ósagt varðandi vinnubrögð hjá Háskólanum á Akureyri Þóra Sigurðardóttir skrifar