Snúum baki við olíu og framleiðum íslenska orku Reynir Sævarsson skrifar 31. maí 2023 14:02 Jarðarbúar verða að hætta notkun á jarðefnaeldsneyti eins fljótt og auðið er því annars munu lofslagsbreytingar valda gríðarlegum skaða á vistkerfum heimsins með ófyrirsjáanlegum afleiðingum. Ísland hefur skuldbundið sig til að taka þátt í þeirri baráttu og draga verulega úr losun koltvísýrings ella greiða gríðarháar fjársektir. Markmið stjórnvalda er að ljúka fullum orkuskiptum innan 17 ára sem er alls ekki langur tími fyrir verkefni af þessari stærðargráðu. Starfshópur um nýtingu vindorku á vegum umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra skilaði nýverið af sér stöðuskýrslu þar sem kallað er eftir aukinni umræðu um málefnið. Íslandi ber að leiða vegferðina þegar kemur að grænni orku og orkuskiptum þar sem fáar þjóðir eru þegar komnar jafn langt í þeim efnum og hér ríkir auk þess mikil velmegun. Það er ekki siðferðilega réttlætanlegt að ætla öðrum þjóðum að framleiða græna orku fyrir Ísland. Auk þess felur það í sér mikinn ábata fyrir íslenskt samfélag að framleiða sína eigin orku í stað þess að kaupa hana frá útlöndum og greiða fyrir með gjaldeyri. Skýrasta dæmið um slíkt hérlendis er innleiðing á hitaveitu til húshitunar á síðustu öld. Orkusparnaður mun vissulega styðja við markmið um samdrátt í losun koltvísýrings en hann mun ekki leysa nema lítinn hluta vandans. Hafa þarf í huga að til að mæta orkuskiptum í flugi, skipta út olíu fyrir grænu eldsneyti, sé litið til núverandi eftirspurnar á Keflavíkurflugvelli þarf yfir 1500 MW af stöðugri raforku. Til að mæta orkuþörf vegna fullra orkuskipta, í samgöngum á landi, láði og legi þarf að tvöfalda raforkuframleiðslu Íslands. Ný raforka hérlendis verður framleidd með vatnsafli, jarðvarma og vindorku. Af þessum valkostum er vindorkan m.v. stöðu mála hagstæð, fljótreist og nokkuð afturkræf, svo eðlilegt er að beita þeirri tækni nú. Botnföst vindorkuver á hafi virðast ekki henta vel við Ísland vegna þess að víðast er dýpi yfir 70 metrar og jarðlög á hafsbotni eru víða óhentug til grundunar. Fljótandi vindorkuver eru á þróunarstigi og verða margfalt dýrari en vindmyllur á landi sem þýðir hærra orkuverð. Kostnaðurinn gæti verið allt að þrefalt meiri. Ísland er mjög víðfeðmt og víða eru landfræðilegar aðstæður og vindafar afar hagstæðar til uppbyggingar vindorkuvera þar sem neikvæð áhrif á menn og dýr eru lágmörkuð. Víðast fer rekstur vindorkuvera vel með landbúnaði. Það þarf að finna hratt út úr því hvernig sanngjarnt er að skipta tekjunum af orkuframleiðslunni og hvernig bæta eigi þeim það upp sem verða fyrir truflun. Lagaleg umgjörð og skýrir verkferlar verða að líta dagsins ljós ef við ætlum að ná að klára verkefnið í tæka tíð. Við þurfum að sammælast um að byrja hratt á stöðum þar sem uppbyggingin er að verulegu leyti afturkræf og truflunin er hvað minnst. En ljóst er að við munum þurfa að sætta okkur við einhver neikvæð áhrif eins og sjónræn áhrif og áhrif á fugla, því meiri hagsmunir eru í húfi fyrir allt lífríki jarðarinnar og samfélög manna að hætta notkun olíu. Öll náttúra Íslands og þar með fuglastofnar munu bera mikinn skaða af því ef við missum tökin á loftslagsbreytingum. Engin afsökun er fyrir því að við séum fá hér á landi, þvert á móti getum við haft mikil áhrif um allan heim með því að vera fyrirmynd annarra þjóða í þessum efnum og leggja öðrum lið í baráttunni. Það að verða fyrst þjóða til að ljúka orkuskiptum skapar jafnframt mikil tækifæri fyrir Ísland varðandi uppbyggingu margvíslegrar þekkingar í tengslum við þá miklu umbreytingu sem verður í öllu samfélaginu. Framleiðsla á grænu eldsneyti er mjög hagstæð á Íslandi vegna góðra aðstæðna hér. Það þarf að byggja rafeldsneytisframleiðslu á Íslandi upp með stærðarhagkvæmni í huga og það mun þýða útflutning á meðan heimamarkaðurinn fyrir rafeldsneyti er að byggjast upp. Það er alls ekki neikvætt að Ísland flytji út orku í einhvern tíma því útflutt græn orka gerir jafn mikið gagn í baráttunni við loftslagsvána hvar sem hún er svo notuð. Við köllum eftir því að stjórnvöld hraði sem frekast er unnt stefnu um nýtingu vindorku á Íslandi og lagaumgjörð um málaflokkinn og er Félag ráðgjafarverkfræðinga og félagsmenn þess tilbúið að leggja sitt lóð á vogarskálarnar í því verkefni. Ef ná á markmiðum Íslands og komast hjá háum sektargreiðslum þarf að hefjast handa strax. Höfundur er formaður Félags ráðgjafarverkfræðinga. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Orkumál Jarðhiti Vindorka Vatnsaflsvirkjanir Mest lesið Til þeirra sem fagna Doktornum! Kristján Freyr Halldórsson Skoðun Hafa íslenskir neytendur sama rétt og evrópskir? Ásthildur Lóa Þórsdóttir,Ragnar Þór Ingólfsson Skoðun Skuldin við úthverfin Jóhanna Dýrunn Jónsdóttir Skoðun Hringekja verðtryggingar og hárra vaxta Benedikt Gíslason Skoðun Áfram gakk – með kerfisgalla í bakpokanum Harpa Þorsteinsdóttir Skoðun Einelti er dauðans alvara Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir Skoðun Málgögn og gervigreind Steinþór Steingrímsson,Einar Freyr Sigurðsson,Helga Hilmisdóttir Skoðun Hefur þú heyrt þetta áður? Stefnir Húni Kristjánsson Skoðun Ávinningur af endurhæfingu – aukum lífsgæðin Ólafur H. Jóhannsson Skoðun Réttlæti hins sterka. Gildra dómarans Jörgen Ingimar Hansson Skoðun Skoðun Skoðun Ávinningur af endurhæfingu – aukum lífsgæðin Ólafur H. Jóhannsson skrifar Skoðun Hefur þú heyrt þetta áður? Stefnir Húni Kristjánsson skrifar Skoðun Hringekja verðtryggingar og hárra vaxta Benedikt Gíslason skrifar Skoðun Áfram gakk – með kerfisgalla í bakpokanum Harpa Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Til þeirra sem fagna Doktornum! Kristján Freyr Halldórsson skrifar Skoðun Skuldin við úthverfin Jóhanna Dýrunn Jónsdóttir skrifar Skoðun Málgögn og gervigreind Steinþór Steingrímsson,Einar Freyr Sigurðsson,Helga Hilmisdóttir skrifar Skoðun Réttlæti hins sterka. Gildra dómarans Jörgen Ingimar Hansson skrifar Skoðun Einelti er dauðans alvara Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Hafa íslenskir neytendur sama rétt og evrópskir? Ásthildur Lóa Þórsdóttir,Ragnar Þór Ingólfsson skrifar Skoðun Sótt að réttindum kvenna — núna Svandís Svavarsdóttir skrifar Skoðun Afnám tilfærslu milli skattþrepa Breki Pálsson skrifar Skoðun Þegar heilinn sveltur: Tími til að endurhugsa stefnu í geðheilbrigðismálum Vigdís M. Jónsdóttir skrifar Skoðun Opið bréf til umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Íslenska þjóð, þú ert núna að gleyma Sighvatur Björgvinsson skrifar Skoðun Tölum íslensku um bíðandi börn: Uppgjöf, svarthol og lögbrot Vigdís Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Fjórði hver vinnur í verslun og þjónustu Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Engin eftirspurn eftir Viðreisnar- og Samfylkingarmódelinu Andri Steinn Hilmarsson skrifar Skoðun Pabbar, mömmur, afar, ömmur Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Vellíðan í vinnu Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Hefur vanfjármögnun sveitarfélaga áhrif á byggingarkostnað? Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Þar sem gervigreind er raunverulega að breyta öllu Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Eru vegir fyrir ferðamenn mikilvægari en vegir fyrir fólk sem býr hér? Petrína Þórunn Jónsdóttir skrifar Skoðun Er Evrópa á villigötum? Efnahagsleg hnignun kallar á róttæka endurskoðun Eggert Sigurbergsson skrifar Skoðun Samræmd nálgun að öryggi og skilvirkni á ytri landamærum - Innleiðing EES á Íslandi Arngrímur Guðmundsson skrifar Skoðun Íslenskir flóttamenn - í okkar eigin landi Gunnar Magnús Diego skrifar Skoðun Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein skrifar Skoðun Mótum framtíðina saman Jónína Hauksdóttir ,Magnús Þór Jónsson skrifar Skoðun Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk skrifar Skoðun Jákvæð áhrif dánaraðstoðar á sorgarferli aðstandenda og umönnunaraðila í Viktoríuríki í Ástralíu Ingrid Kuhlman skrifar Sjá meira
Jarðarbúar verða að hætta notkun á jarðefnaeldsneyti eins fljótt og auðið er því annars munu lofslagsbreytingar valda gríðarlegum skaða á vistkerfum heimsins með ófyrirsjáanlegum afleiðingum. Ísland hefur skuldbundið sig til að taka þátt í þeirri baráttu og draga verulega úr losun koltvísýrings ella greiða gríðarháar fjársektir. Markmið stjórnvalda er að ljúka fullum orkuskiptum innan 17 ára sem er alls ekki langur tími fyrir verkefni af þessari stærðargráðu. Starfshópur um nýtingu vindorku á vegum umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra skilaði nýverið af sér stöðuskýrslu þar sem kallað er eftir aukinni umræðu um málefnið. Íslandi ber að leiða vegferðina þegar kemur að grænni orku og orkuskiptum þar sem fáar þjóðir eru þegar komnar jafn langt í þeim efnum og hér ríkir auk þess mikil velmegun. Það er ekki siðferðilega réttlætanlegt að ætla öðrum þjóðum að framleiða græna orku fyrir Ísland. Auk þess felur það í sér mikinn ábata fyrir íslenskt samfélag að framleiða sína eigin orku í stað þess að kaupa hana frá útlöndum og greiða fyrir með gjaldeyri. Skýrasta dæmið um slíkt hérlendis er innleiðing á hitaveitu til húshitunar á síðustu öld. Orkusparnaður mun vissulega styðja við markmið um samdrátt í losun koltvísýrings en hann mun ekki leysa nema lítinn hluta vandans. Hafa þarf í huga að til að mæta orkuskiptum í flugi, skipta út olíu fyrir grænu eldsneyti, sé litið til núverandi eftirspurnar á Keflavíkurflugvelli þarf yfir 1500 MW af stöðugri raforku. Til að mæta orkuþörf vegna fullra orkuskipta, í samgöngum á landi, láði og legi þarf að tvöfalda raforkuframleiðslu Íslands. Ný raforka hérlendis verður framleidd með vatnsafli, jarðvarma og vindorku. Af þessum valkostum er vindorkan m.v. stöðu mála hagstæð, fljótreist og nokkuð afturkræf, svo eðlilegt er að beita þeirri tækni nú. Botnföst vindorkuver á hafi virðast ekki henta vel við Ísland vegna þess að víðast er dýpi yfir 70 metrar og jarðlög á hafsbotni eru víða óhentug til grundunar. Fljótandi vindorkuver eru á þróunarstigi og verða margfalt dýrari en vindmyllur á landi sem þýðir hærra orkuverð. Kostnaðurinn gæti verið allt að þrefalt meiri. Ísland er mjög víðfeðmt og víða eru landfræðilegar aðstæður og vindafar afar hagstæðar til uppbyggingar vindorkuvera þar sem neikvæð áhrif á menn og dýr eru lágmörkuð. Víðast fer rekstur vindorkuvera vel með landbúnaði. Það þarf að finna hratt út úr því hvernig sanngjarnt er að skipta tekjunum af orkuframleiðslunni og hvernig bæta eigi þeim það upp sem verða fyrir truflun. Lagaleg umgjörð og skýrir verkferlar verða að líta dagsins ljós ef við ætlum að ná að klára verkefnið í tæka tíð. Við þurfum að sammælast um að byrja hratt á stöðum þar sem uppbyggingin er að verulegu leyti afturkræf og truflunin er hvað minnst. En ljóst er að við munum þurfa að sætta okkur við einhver neikvæð áhrif eins og sjónræn áhrif og áhrif á fugla, því meiri hagsmunir eru í húfi fyrir allt lífríki jarðarinnar og samfélög manna að hætta notkun olíu. Öll náttúra Íslands og þar með fuglastofnar munu bera mikinn skaða af því ef við missum tökin á loftslagsbreytingum. Engin afsökun er fyrir því að við séum fá hér á landi, þvert á móti getum við haft mikil áhrif um allan heim með því að vera fyrirmynd annarra þjóða í þessum efnum og leggja öðrum lið í baráttunni. Það að verða fyrst þjóða til að ljúka orkuskiptum skapar jafnframt mikil tækifæri fyrir Ísland varðandi uppbyggingu margvíslegrar þekkingar í tengslum við þá miklu umbreytingu sem verður í öllu samfélaginu. Framleiðsla á grænu eldsneyti er mjög hagstæð á Íslandi vegna góðra aðstæðna hér. Það þarf að byggja rafeldsneytisframleiðslu á Íslandi upp með stærðarhagkvæmni í huga og það mun þýða útflutning á meðan heimamarkaðurinn fyrir rafeldsneyti er að byggjast upp. Það er alls ekki neikvætt að Ísland flytji út orku í einhvern tíma því útflutt græn orka gerir jafn mikið gagn í baráttunni við loftslagsvána hvar sem hún er svo notuð. Við köllum eftir því að stjórnvöld hraði sem frekast er unnt stefnu um nýtingu vindorku á Íslandi og lagaumgjörð um málaflokkinn og er Félag ráðgjafarverkfræðinga og félagsmenn þess tilbúið að leggja sitt lóð á vogarskálarnar í því verkefni. Ef ná á markmiðum Íslands og komast hjá háum sektargreiðslum þarf að hefjast handa strax. Höfundur er formaður Félags ráðgjafarverkfræðinga.
Hafa íslenskir neytendur sama rétt og evrópskir? Ásthildur Lóa Þórsdóttir,Ragnar Þór Ingólfsson Skoðun
Skoðun Málgögn og gervigreind Steinþór Steingrímsson,Einar Freyr Sigurðsson,Helga Hilmisdóttir skrifar
Skoðun Hafa íslenskir neytendur sama rétt og evrópskir? Ásthildur Lóa Þórsdóttir,Ragnar Þór Ingólfsson skrifar
Skoðun Þegar heilinn sveltur: Tími til að endurhugsa stefnu í geðheilbrigðismálum Vigdís M. Jónsdóttir skrifar
Skoðun Engin eftirspurn eftir Viðreisnar- og Samfylkingarmódelinu Andri Steinn Hilmarsson skrifar
Skoðun Eru vegir fyrir ferðamenn mikilvægari en vegir fyrir fólk sem býr hér? Petrína Þórunn Jónsdóttir skrifar
Skoðun Er Evrópa á villigötum? Efnahagsleg hnignun kallar á róttæka endurskoðun Eggert Sigurbergsson skrifar
Skoðun Samræmd nálgun að öryggi og skilvirkni á ytri landamærum - Innleiðing EES á Íslandi Arngrímur Guðmundsson skrifar
Skoðun Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein skrifar
Skoðun Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk skrifar
Skoðun Jákvæð áhrif dánaraðstoðar á sorgarferli aðstandenda og umönnunaraðila í Viktoríuríki í Ástralíu Ingrid Kuhlman skrifar
Hafa íslenskir neytendur sama rétt og evrópskir? Ásthildur Lóa Þórsdóttir,Ragnar Þór Ingólfsson Skoðun