Snúum baki við olíu og framleiðum íslenska orku Reynir Sævarsson skrifar 31. maí 2023 14:02 Jarðarbúar verða að hætta notkun á jarðefnaeldsneyti eins fljótt og auðið er því annars munu lofslagsbreytingar valda gríðarlegum skaða á vistkerfum heimsins með ófyrirsjáanlegum afleiðingum. Ísland hefur skuldbundið sig til að taka þátt í þeirri baráttu og draga verulega úr losun koltvísýrings ella greiða gríðarháar fjársektir. Markmið stjórnvalda er að ljúka fullum orkuskiptum innan 17 ára sem er alls ekki langur tími fyrir verkefni af þessari stærðargráðu. Starfshópur um nýtingu vindorku á vegum umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra skilaði nýverið af sér stöðuskýrslu þar sem kallað er eftir aukinni umræðu um málefnið. Íslandi ber að leiða vegferðina þegar kemur að grænni orku og orkuskiptum þar sem fáar þjóðir eru þegar komnar jafn langt í þeim efnum og hér ríkir auk þess mikil velmegun. Það er ekki siðferðilega réttlætanlegt að ætla öðrum þjóðum að framleiða græna orku fyrir Ísland. Auk þess felur það í sér mikinn ábata fyrir íslenskt samfélag að framleiða sína eigin orku í stað þess að kaupa hana frá útlöndum og greiða fyrir með gjaldeyri. Skýrasta dæmið um slíkt hérlendis er innleiðing á hitaveitu til húshitunar á síðustu öld. Orkusparnaður mun vissulega styðja við markmið um samdrátt í losun koltvísýrings en hann mun ekki leysa nema lítinn hluta vandans. Hafa þarf í huga að til að mæta orkuskiptum í flugi, skipta út olíu fyrir grænu eldsneyti, sé litið til núverandi eftirspurnar á Keflavíkurflugvelli þarf yfir 1500 MW af stöðugri raforku. Til að mæta orkuþörf vegna fullra orkuskipta, í samgöngum á landi, láði og legi þarf að tvöfalda raforkuframleiðslu Íslands. Ný raforka hérlendis verður framleidd með vatnsafli, jarðvarma og vindorku. Af þessum valkostum er vindorkan m.v. stöðu mála hagstæð, fljótreist og nokkuð afturkræf, svo eðlilegt er að beita þeirri tækni nú. Botnföst vindorkuver á hafi virðast ekki henta vel við Ísland vegna þess að víðast er dýpi yfir 70 metrar og jarðlög á hafsbotni eru víða óhentug til grundunar. Fljótandi vindorkuver eru á þróunarstigi og verða margfalt dýrari en vindmyllur á landi sem þýðir hærra orkuverð. Kostnaðurinn gæti verið allt að þrefalt meiri. Ísland er mjög víðfeðmt og víða eru landfræðilegar aðstæður og vindafar afar hagstæðar til uppbyggingar vindorkuvera þar sem neikvæð áhrif á menn og dýr eru lágmörkuð. Víðast fer rekstur vindorkuvera vel með landbúnaði. Það þarf að finna hratt út úr því hvernig sanngjarnt er að skipta tekjunum af orkuframleiðslunni og hvernig bæta eigi þeim það upp sem verða fyrir truflun. Lagaleg umgjörð og skýrir verkferlar verða að líta dagsins ljós ef við ætlum að ná að klára verkefnið í tæka tíð. Við þurfum að sammælast um að byrja hratt á stöðum þar sem uppbyggingin er að verulegu leyti afturkræf og truflunin er hvað minnst. En ljóst er að við munum þurfa að sætta okkur við einhver neikvæð áhrif eins og sjónræn áhrif og áhrif á fugla, því meiri hagsmunir eru í húfi fyrir allt lífríki jarðarinnar og samfélög manna að hætta notkun olíu. Öll náttúra Íslands og þar með fuglastofnar munu bera mikinn skaða af því ef við missum tökin á loftslagsbreytingum. Engin afsökun er fyrir því að við séum fá hér á landi, þvert á móti getum við haft mikil áhrif um allan heim með því að vera fyrirmynd annarra þjóða í þessum efnum og leggja öðrum lið í baráttunni. Það að verða fyrst þjóða til að ljúka orkuskiptum skapar jafnframt mikil tækifæri fyrir Ísland varðandi uppbyggingu margvíslegrar þekkingar í tengslum við þá miklu umbreytingu sem verður í öllu samfélaginu. Framleiðsla á grænu eldsneyti er mjög hagstæð á Íslandi vegna góðra aðstæðna hér. Það þarf að byggja rafeldsneytisframleiðslu á Íslandi upp með stærðarhagkvæmni í huga og það mun þýða útflutning á meðan heimamarkaðurinn fyrir rafeldsneyti er að byggjast upp. Það er alls ekki neikvætt að Ísland flytji út orku í einhvern tíma því útflutt græn orka gerir jafn mikið gagn í baráttunni við loftslagsvána hvar sem hún er svo notuð. Við köllum eftir því að stjórnvöld hraði sem frekast er unnt stefnu um nýtingu vindorku á Íslandi og lagaumgjörð um málaflokkinn og er Félag ráðgjafarverkfræðinga og félagsmenn þess tilbúið að leggja sitt lóð á vogarskálarnar í því verkefni. Ef ná á markmiðum Íslands og komast hjá háum sektargreiðslum þarf að hefjast handa strax. Höfundur er formaður Félags ráðgjafarverkfræðinga. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Orkumál Jarðhiti Vindorka Vatnsaflsvirkjanir Mest lesið Ákall til allra velunnara Sólheima í Grímsnesi Ingibjörg Rósa Björnsdóttir Skoðun Öfgamaður deyr Andri Þorvarðarson Skoðun Hver hagnast á hatrinu? Halldóra Mogensen Skoðun Börn sem skilja ekki kennarann Ingibjörg Ólöf Isaksen Skoðun Halla fer að ræða um frið við einræðisherra Daníel Þröstur Pálsson Skoðun Er það ekki sjálfsögð krafa að fá bílastæði? Aðalsteinn Haukur Sverrisson Skoðun Skortur á rafiðnaðarfólki ógnar samkeppnishæfni Evrópu Kristján Daníel Sigurbergsson Skoðun Fatlað fólk rukkað með rangindum fyrir bílastæði Haukur Ragnar Hauksson Skoðun Vissir þú, að.... og eða er þér bara slétt sama Björn Ólafsson Skoðun Of lítið, of seint! Hjálmtýr Heiðdal,Magnús Magnússon Skoðun Skoðun Skoðun Slökkvum ekki Ljósið Rósa Guðbjartsdóttir skrifar Skoðun Er það ekki sjálfsögð krafa að fá bílastæði? Aðalsteinn Haukur Sverrisson skrifar Skoðun Of lítið, of seint! Hjálmtýr Heiðdal,Magnús Magnússon skrifar Skoðun Halla fer að ræða um frið við einræðisherra Daníel Þröstur Pálsson skrifar Skoðun Ákall til allra velunnara Sólheima í Grímsnesi Ingibjörg Rósa Björnsdóttir skrifar Skoðun Varðveitum vatnið – hugvekja Hópur starfsfólks Náttúruminjasafns Íslands skrifar Skoðun Innviðaskuld við íslenskuna Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Náttúruvernd er loftslagsaðgerð og loftslagsaðgerðir þjóna náttúrunni Þorgerður María Þorbjarnardóttir skrifar Skoðun Fatlað fólk rukkað með rangindum fyrir bílastæði Haukur Ragnar Hauksson skrifar Skoðun Vissir þú, að.... og eða er þér bara slétt sama Björn Ólafsson skrifar Skoðun Hver hagnast á hatrinu? Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Öfgamaður deyr Andri Þorvarðarson skrifar Skoðun Að taka til í orkumálum Guðrún Schmidt skrifar Skoðun Börn sem skilja ekki kennarann Ingibjörg Ólöf Isaksen skrifar Skoðun Skortur á rafiðnaðarfólki ógnar samkeppnishæfni Evrópu Kristján Daníel Sigurbergsson skrifar Skoðun Siglt gegn þjóðarmorði Cyma Farah,Sólveig Ásta Sigurðardóttir skrifar Skoðun Um ópið sem heimurinn ekki heyrir Reham Khaled skrifar Skoðun 30 by 30 - Gefum lífi á jörð smá séns Rósa Líf Darradóttir skrifar Skoðun Hærri greiðslur í fæðingarorlofi Kristján Þórður Snæbjarnarson skrifar Skoðun Skólabærinn Garðabær: Við mælum árangur og gerum stöðugt betur Almar Guðmundsson,Sigríður Hulda Jónsdóttir skrifar Skoðun Stóra spurningin sem fjárlögin svara ekki Sandra B. Franks skrifar Skoðun Námsmat og Matsferill – Tækifæri til umbóta í skólastarfi Sigurbjörg Róbertsdóttir skrifar Skoðun Tími til aðgerða - loftslags- og umhverfismál sett á dagskrá Jóna Þórey Pétursdóttir skrifar Skoðun Setjum á okkur súrefnisgrímuna áður en við björgum heiminum. Nú þarf hinn þögli meirihluti að láta í sér heyra Steindór Þórarinsson skrifar Skoðun Sterkt skólasamfélag á Akureyri, sameiginleg ábyrgð og framtíðarsýn Heimir Örn Árnason skrifar Skoðun Fæðingarhríðir fjórðu iðnbyltingarinnar: Til fjármálafyrirtækja Klara Nótt Egilson skrifar Skoðun „AMOC straumurinn", enn ein heimsendaspáin... Valgerður Árnadóttir skrifar Skoðun Talaðu núna, talaðu! Bolli Pétur Bollason skrifar Skoðun Seðlabankastjóri rannsakar sjálfan sig Einar Steingrímsson skrifar Skoðun Skuggaráðherra ríkisstjórnarinnar Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Sjá meira
Jarðarbúar verða að hætta notkun á jarðefnaeldsneyti eins fljótt og auðið er því annars munu lofslagsbreytingar valda gríðarlegum skaða á vistkerfum heimsins með ófyrirsjáanlegum afleiðingum. Ísland hefur skuldbundið sig til að taka þátt í þeirri baráttu og draga verulega úr losun koltvísýrings ella greiða gríðarháar fjársektir. Markmið stjórnvalda er að ljúka fullum orkuskiptum innan 17 ára sem er alls ekki langur tími fyrir verkefni af þessari stærðargráðu. Starfshópur um nýtingu vindorku á vegum umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra skilaði nýverið af sér stöðuskýrslu þar sem kallað er eftir aukinni umræðu um málefnið. Íslandi ber að leiða vegferðina þegar kemur að grænni orku og orkuskiptum þar sem fáar þjóðir eru þegar komnar jafn langt í þeim efnum og hér ríkir auk þess mikil velmegun. Það er ekki siðferðilega réttlætanlegt að ætla öðrum þjóðum að framleiða græna orku fyrir Ísland. Auk þess felur það í sér mikinn ábata fyrir íslenskt samfélag að framleiða sína eigin orku í stað þess að kaupa hana frá útlöndum og greiða fyrir með gjaldeyri. Skýrasta dæmið um slíkt hérlendis er innleiðing á hitaveitu til húshitunar á síðustu öld. Orkusparnaður mun vissulega styðja við markmið um samdrátt í losun koltvísýrings en hann mun ekki leysa nema lítinn hluta vandans. Hafa þarf í huga að til að mæta orkuskiptum í flugi, skipta út olíu fyrir grænu eldsneyti, sé litið til núverandi eftirspurnar á Keflavíkurflugvelli þarf yfir 1500 MW af stöðugri raforku. Til að mæta orkuþörf vegna fullra orkuskipta, í samgöngum á landi, láði og legi þarf að tvöfalda raforkuframleiðslu Íslands. Ný raforka hérlendis verður framleidd með vatnsafli, jarðvarma og vindorku. Af þessum valkostum er vindorkan m.v. stöðu mála hagstæð, fljótreist og nokkuð afturkræf, svo eðlilegt er að beita þeirri tækni nú. Botnföst vindorkuver á hafi virðast ekki henta vel við Ísland vegna þess að víðast er dýpi yfir 70 metrar og jarðlög á hafsbotni eru víða óhentug til grundunar. Fljótandi vindorkuver eru á þróunarstigi og verða margfalt dýrari en vindmyllur á landi sem þýðir hærra orkuverð. Kostnaðurinn gæti verið allt að þrefalt meiri. Ísland er mjög víðfeðmt og víða eru landfræðilegar aðstæður og vindafar afar hagstæðar til uppbyggingar vindorkuvera þar sem neikvæð áhrif á menn og dýr eru lágmörkuð. Víðast fer rekstur vindorkuvera vel með landbúnaði. Það þarf að finna hratt út úr því hvernig sanngjarnt er að skipta tekjunum af orkuframleiðslunni og hvernig bæta eigi þeim það upp sem verða fyrir truflun. Lagaleg umgjörð og skýrir verkferlar verða að líta dagsins ljós ef við ætlum að ná að klára verkefnið í tæka tíð. Við þurfum að sammælast um að byrja hratt á stöðum þar sem uppbyggingin er að verulegu leyti afturkræf og truflunin er hvað minnst. En ljóst er að við munum þurfa að sætta okkur við einhver neikvæð áhrif eins og sjónræn áhrif og áhrif á fugla, því meiri hagsmunir eru í húfi fyrir allt lífríki jarðarinnar og samfélög manna að hætta notkun olíu. Öll náttúra Íslands og þar með fuglastofnar munu bera mikinn skaða af því ef við missum tökin á loftslagsbreytingum. Engin afsökun er fyrir því að við séum fá hér á landi, þvert á móti getum við haft mikil áhrif um allan heim með því að vera fyrirmynd annarra þjóða í þessum efnum og leggja öðrum lið í baráttunni. Það að verða fyrst þjóða til að ljúka orkuskiptum skapar jafnframt mikil tækifæri fyrir Ísland varðandi uppbyggingu margvíslegrar þekkingar í tengslum við þá miklu umbreytingu sem verður í öllu samfélaginu. Framleiðsla á grænu eldsneyti er mjög hagstæð á Íslandi vegna góðra aðstæðna hér. Það þarf að byggja rafeldsneytisframleiðslu á Íslandi upp með stærðarhagkvæmni í huga og það mun þýða útflutning á meðan heimamarkaðurinn fyrir rafeldsneyti er að byggjast upp. Það er alls ekki neikvætt að Ísland flytji út orku í einhvern tíma því útflutt græn orka gerir jafn mikið gagn í baráttunni við loftslagsvána hvar sem hún er svo notuð. Við köllum eftir því að stjórnvöld hraði sem frekast er unnt stefnu um nýtingu vindorku á Íslandi og lagaumgjörð um málaflokkinn og er Félag ráðgjafarverkfræðinga og félagsmenn þess tilbúið að leggja sitt lóð á vogarskálarnar í því verkefni. Ef ná á markmiðum Íslands og komast hjá háum sektargreiðslum þarf að hefjast handa strax. Höfundur er formaður Félags ráðgjafarverkfræðinga.
Skoðun Náttúruvernd er loftslagsaðgerð og loftslagsaðgerðir þjóna náttúrunni Þorgerður María Þorbjarnardóttir skrifar
Skoðun Skortur á rafiðnaðarfólki ógnar samkeppnishæfni Evrópu Kristján Daníel Sigurbergsson skrifar
Skoðun Skólabærinn Garðabær: Við mælum árangur og gerum stöðugt betur Almar Guðmundsson,Sigríður Hulda Jónsdóttir skrifar
Skoðun Námsmat og Matsferill – Tækifæri til umbóta í skólastarfi Sigurbjörg Róbertsdóttir skrifar
Skoðun Tími til aðgerða - loftslags- og umhverfismál sett á dagskrá Jóna Þórey Pétursdóttir skrifar
Skoðun Setjum á okkur súrefnisgrímuna áður en við björgum heiminum. Nú þarf hinn þögli meirihluti að láta í sér heyra Steindór Þórarinsson skrifar
Skoðun Sterkt skólasamfélag á Akureyri, sameiginleg ábyrgð og framtíðarsýn Heimir Örn Árnason skrifar
Skoðun Fæðingarhríðir fjórðu iðnbyltingarinnar: Til fjármálafyrirtækja Klara Nótt Egilson skrifar