Innlent

Segir nauðsynlegt að gera hófsama kjarasamninga til langs tíma

Heimir Már Pétursson skrifar
Ásgeir Jónsson seðlabankastjóri segir að stjórnvöld mættu auka aðhald sitt í ríkisfjármálum og aðilar vinnumarkaðrins ættu að gera hófsama langtíma kjarasamninga og leggjast þannig á sveif með Seðlabankanum til að ná verðbólgunni niður.
Ásgeir Jónsson seðlabankastjóri segir að stjórnvöld mættu auka aðhald sitt í ríkisfjármálum og aðilar vinnumarkaðrins ættu að gera hófsama langtíma kjarasamninga og leggjast þannig á sveif með Seðlabankanum til að ná verðbólgunni niður. Vísir/Vilhelm

Seðlabankastjóri segir nauðsynlegt að gerðir verði hóflegir langtíma kjarasamningar og aðhald aukið í ríkisfjármálum til að ná verðbólgunni niður. Ef Seðlabankinn eigi einn að ná niður verðbólgu þurfi að hækka vexti enn frekar.

Peningastefnunefnd Seðlabankans hækkaði meginvexti sína enn eina ferðina í morgun og nú um 1,25 prósentustig og eru þeir þá komnir í 8,75 prósent. Jafnframt hækkaði nefndin fasta bindiskyldu innlánsstofnana úr 1% í 2%, sem draga á úr útlánum bankanna. Í marsmánuði hækkaði Seðlabankinn einnig framlög viðskiptabankanna í svo kallaðan sveiflujöfnunarauka úr 2 prósentum í 2,5 prósent.

Undanfarið hafa útlán til fyrirtækja aukist töluvert en hægt hefur á húsnæðismarkaðnum. Ásgeir Jónsson seðlabankastkóri segir Seðlabankann verða að bregðast við mikilli verðbólgu sem mældist 9,9 prósent í apríl.

Ásgeir Jónsson segir að Seðlabankinn muni ekki skorast undan því að hækka vexti allt þar til verðbólgunni verði náð niður.Vísir/Vilhelm

„Það má alveg velta fyrir sér hver verðbólgan væri ef við hefðum ekki gert neitt. En það sem við höfum gert er ekki nóg og miðað við þær horfur sem eru núna þurfum við að gera betur. Við þurfum að hækka vexti. Við þurfum að stöðva þessa verðbólgu og tryggja að við náum sýnilegum árangri fyrir næstu kjarasamninga,“ segir Ásgeir.

Það sem veldur verðbólgunni er mikil eftirspurn í hagkerfinu og verðhækkanir á innfluttum vörum ásamt viðvarandi miklum hækkunum á húsnæðisverði þótt hægt hafi á þeim. Þannig hefur verð á dagvöru hækkað um 12 prósent síðast liðna tólf mánuði.

Mikill kraftur er í atvinnulífinu og eftirspurn eftir vinnuafi þannig að þúsundir manna hafa verið fluttir til landsins á sama tíma og skortur er á íbúðarhúsnæði. Seðlabankastjóri segir meðal annars þess vegna verði að herða taumhald peningastefnunnar.

Verðbólguvæntingar eru enn mjög miklar og horfur varðandi verðbólgu og vexti dökkar ef stjórnvöld og aðilar vinnumarkaðarins leggjast ekki á sveif með Seðlabankanum í baráttunni við verðbólguna að mati peningastefnunefndar.Vísir/Vilhelm

„Við erum líka að hækka bindiskyldu bankanna. Að einhverju leyti til að takmarka svigrúm þeirra til að lána út. Við gætum stigið fleiri skref þar en við erum í rauninni að reyna að hægja á þessari þenslu. Það er mjög gott ef hjól atvinnulífsins snúast en þau meiga ekki fara að spóla, við skulum orða það þannig. Þess vegna erum við að grípa til þessara aðgerða,“ segir seðlabankastjóri.

Stjórnvöd verði líka að auka sitt aðhald með minni útgjöldum og/eða hækkun skatta. Seðlabankinn muni halda áfram að hækka vexti þar til verðbólga gangi niður og að óbreyttum verðbólguspám þurfi að hækka vexti enn frekar á næsta vaxtaákvörðunardegi í ágúst. Seðlabankastjóri segir síðustu kjarasamninga hafa verið vonbrigði enda laun hækkað umfram framleiðni. Miklu máli skipti að í yfirstandandi kjaraviðræðum verði gerðir samningar til langs tíma.

„Ég held að það sé mjög mikilvægt að verkalýðsleiðtogar viðurkenni ábyrgð sína í þessu máli. Að þeir eru gerendur ekki áhorfendur. Það sem blasir við þeim er að það þarf að ná samningum sem tryggja verðstöðugleika og hjálpa okkur við þetta verkefni að ná verðbólgunni niður,“ segir Ásgeir Jónsson. Sömuleiðis verði atvinnulífið að axla sína ábyrgð.


Tengdar fréttir

Vil­hjálmur segir kannski ekki skyn­sam­legt að gera lang­tíma kjara­samninga

Formaður Starfsgreinasambandsins segir verkalýðshreyfinguna hljóta að endurskoða áætlanir um gerð langtíma kjarasamninga ef Seðlabankinn haldi áfram að hækka vexti. Bankarnir hagnist vel á vaxtahækkunum sem ýti heimilunum í landinu í verðtryggð lán. Ef til vill verði að skoða hvort ekki þurfi að skipta um gjaldmiðil þar sem vextir í Evrópu séu mun lægri en hér þrátt fyrir svipaða verðbólgu.

Ríkis­stjórnin verði að dempa á­fallið sem hlýst af vaxta­hækkunum

Formanni Samfylkingarinnar finnst ekki ólíklegt að stýrivextir Seðlabankans verði hækkaðir á miðvikudag líkt og greiningaraðilar eru á einu máli um. Hún hefur ekki gefið upp von um að ríkisstjórnin dempi höggið sem heimilin finna fyrir þessar þrjár síðustu vikur þingsins. Auknar vaxtabætur og leigubremsa þurfi að koma til svo hægt verði að verja heimilin í þessu viðkvæma efnahagsástandi.

Blasi við að Seðlabankinn sé að verja fjármagnseigendur

Formaður VR segir það blasa við að Seðlabankinn sé að verja fjármagnseigendur frekar en fólkið í landinu. Búist er við að Seðlabankinn hækki stýrivexti enn eina ferðina í næstu viku. Gerist það verður um að ræða þrettándu stýrivaxtahækkunina í röð.




Fleiri fréttir

Sjá meira


×