Stefnir í greiðsluþrot í júní verði skuldaþakið ekki hækkað Kjartan Kjartansson skrifar 2. maí 2023 11:03 Lögbundið þak er á skuldir bandarísku alríkisstjórnarinnar. Útlit er fyrir að ríkissjóðir klára reiðufé sitt innan fjögurra vikna ef Bandaríkjaþing grípur ekki í taumana. Vísir/Getty Bandaríska alríkisstjórnin gæti lent í greiðsluþroti strax um mánaðamótin samþykki Bandaríkjaþing ekki að hækka svonefnt skuldaþak ríkisins í tæka tíð, að sögn Janet Yellen, fjármálaráðherra Bandaríkjanna. Repúblikanar krefjast mikils niðurskurðar gegn því að þeir samþykki það. Lögbundið þak er á skuldir bandarísku alríkisstjórnarinnar. Það hljóðar nú upp á 31 billjón dollara og náðist það í janúar. Ríkisstjórn Joes Biden forseta hefur síðan beitt neyðaraðgerðum til þess að halda rekstri ríkisins gangandi þar til að þingið hækkar þakið eða fellir það niður. Þing og forseti hafa ítrekað þurft að semja um að hækka þakið til þess að alríkisstjórnin geti fjármagnað starfsemi sína og greitt skuldir sínar undanfarin ár. Síðast var það gert árið 2021. Báðir flokkar bera ábyrgð á skuldasöfnun sem hefur átt sér stað um árabil. Repúblikanar, sem eru margir hverjir hugmyndafræðilega andvígir vaxandi útgjöldum ríkisins, hafa ítrekað hótað að samþykkja ekki að hækka eða fella niður skuldaþakið þegar demókrati er í Hvíta húsinu til þess að stöðva stefnumál hans. Þeir hækkuðu þakið aftur á móti í þrígang í forsetatíð Donalds Trump möglunarlaust og nutu til þess stuðnings þingmanna demókrata. Sama er uppi á teningnum nú. Repúblikanar samþykktu á dögunum frumvarp sem fæli það í sér að útgjöld alríkisstjórnarinnar yrðu skorin niður um fimmtán prósent næsta áratuginn. Auk þess vilja þeir drepa loftslagsaðgerðir Biden, draga tennurnar úr eftirliti með skattsvikum og fella niður skuldafyrirgefningu námslána gegn því að þeir samþykki að hækka þakið í skamma stund. Biden hafnaði tillögu repúblikana. Hann krefst þess að þingið samþykkja að hækka þakið skilyrðislaust. Efnahagslegar hamfarir komi til þrots Nú er orðið aðsteðjandi að hækka skuldaþakið. Yellen fjármálaráðherra lét Bandaríkjaþing vita í gær að fjármálaráðuneytið teldi að ríkissjóður gæti lent í greiðsluþroti strax 1. júní verði skuldaþakið ekki hækkað eða fellt niður. Ekki sé þó hægt að spá nákvæmlega fyrir um dagsetninguna þegar ríkið þrýtur reiðufé. Sjálfstæð fjárlagaskrifstofu Bandaríkjaþings tilkynnti einnig í gær að hún telji aukna hættu á að ríkissjóður lendi í greiðsluþroti í júní vegna lægri skatttekna en reiknað hafði verið með í apríl, að sögn AP-fréttastofunnar. Yellen varaði sérstaklega við því að þingmenn biðu fram á elleftu stundu með að hækka þakið. Fyrri reynsla hafi sýnt að það gæti haft alvarlega efnahagslegar afleiðingar. Janet Yellen, fjármálaráðherra Bandaríkjanna, hvatti Bandaríkjaþing til þess að hækka skuldaþakið eða fella það niður tafarlaust í gær.AP/Manuel Balce Ceneta Færi bandaríska alríkisstjórnin í greiðsluþrot gæti það þýtt efnahagslegar hamfarir, ekki aðeins fyrir Bandaríkin, heldur fyrir heimsbyggðina. Rekstur alríkisstofnana gæti stöðvast, opinberir starfsmenn fengju ekki greitt og lánshæfismat Bandaríkjanna lækkaði. Það þýddi hærri vexti fyrir það opinbera, fyrirtæki og einstaklinga og líklega efnahagslegan samdrátt sem gæti drepið heimshagkerfið í dróma. Áætlað er að það hafi kostað bandaríska skattgreiðendur um milljarð dollara í hærri vexti á ríkisskuldabréf þegar aðeins nokkrum dögum munaði að ríkið lenti í greiðsluþroti árið 2011. Þá sem nú notaði þingmeirihluti repúblikana skuldaþakið sem tól til að berja á Barack Obama forseta. Jafnvel þó að ríkið hafi ekki farið í þrot leiddi þráteflið til óróa á mörkuðum og lækkunar á lánshæfismati ríkissjóðs, að sögn Washington Post. Matsfyrirtæki hafa þegar varað við því að lánshæfi alríkisstjórnarinnar gæti enn lækkað semji Bandaríkjaþing ekki um að hækka þakið á næstunni. Joe Biden hefur engan áhuga á að semja við repúblikana um að drepa helstu stefnumál sín gegn því að þeir samþykki að leyfa ekki alríkisstjórninni að fara í þrot.Win McNamee/Getty Ræða málin í næstu viku Fram að þessu hefur Biden staðfastlega neitað að semja við repúblikana um hækkun eða niðurfellingu skuldaþaksins. Hann sé tilbúinn að ræða ríkisfjármál ef repúblikanar leggja fram skýra áætlun um hvernig þeir ætla sér að rétta úr rekstri ríkisins. Innanflokkserjur innan Repúblikanaflokksins þýða að þeir eiga erfitt með að tala einni röddu í þeim efnum. Það kostaði Kevin McCarthy, forseta fulltrúadeildar þingins, blóð svita og tár að fá flokksystkini sín til þess að samþykkja tillöguna um hækkun skuldaþaksins í síðustu viku. Óljóst er hvort hann geti reitt sig á að þingflokkurinn standi saman í átökum næstu vikna. Nú virðist Biden ætla að láta undan og semja um skuldaþakið. Hann hefur boðið leiðtogum flokkanna í báðum deildum þingsins til fundar við sig um málið í næstu viku. Biden var engu að síður harðorður í garð repúblikana. Sakaði hann þá um að leggja fram öfgafulla tillögu um hækkun skuldaþaksins sem fæli í sér niðurskurð á nauðsynlegum opinberum fjárútlátum. Um sextíu þúsund grunnaskólakennurum yrði sagt upp störfum og milljónir snauðra fjölskyldna misstu aðgang að heilbrigðisþjónustu og mataraðstoð með áætlun repúblikana. Kevin McCarthy, forseti fulltrúadeildar Bandaríkjaþings og leiðtogi repúblikana. Hann sakar Biden forseta um aðgerðaleysi.AP/Matt Rourke Benti forsetinn á að ekki þyrfti að hækka skuldaþakið vegna útgjalda ríkisstjórnar hans. Gagnrýndi hann Trump forvera sinn fyrir að hlaða skuldum á ríkið í sinni forsetatíð. McCarthy gaf lítið fyrir fundarboð Biden og sakaði forsetinn um aðgerðaleysi. Hann hætti nú á að klaufast í átt að fyrsta greiðsluþroti í sögu Bandaríkjanna. Bandaríkin Fjármálamarkaðir Mest lesið Stúlka í sjóinn við Reynisfjöru Innlent Stóra tjaldið fellt og hætt við brennuna vegna óveðurs Innlent „Það var töluvert verra veður en spáin sagði“ Innlent Að bugast á hálf nöktum ferðamönnum og beita sektum Erlent „Fordæmalaus hitabylgja“ leikur Skandínava grátt Erlent „Varla gangfær“ og „skulfu eins og hríslur“ Innlent Klíndu límmiðum á Ormsson sem versla ekki einu sinni við Rapyd Innlent „Manneskja sem er komin á þetta plan hlýtur að vera rökþrota“ Innlent Læti í miðbænum og í veðrinu Innlent Þjóðhátíðargestum hleypt inn í Herjólfshöll meðan veðrið gengur yfir Innlent Fleiri fréttir Að bugast á hálf nöktum ferðamönnum og beita sektum „Fordæmalaus hitabylgja“ leikur Skandínava grátt Maxwell flutt í þægilegra fangelsi Breyti engu á jörðu niðri að viðurkenna sjálfstæði Palestínu Trump ræsir út kjarnorkukafbáta eftir „ögrandi“ ummæli Rússa „Clinton áætlunin“ líklega tilbúningur rússneskra njósnara „Ekki taka. Endurheimta. Þetta er okkar“ Arabaríkin sameinast um afvopnun Hamas og fordæmingu á árásunum 7. október Bukele ryður leiðina að einræði í El Salvador Freista þess að hindra að Bandaríkin fargi miklu magni getnaðarvarna Hvatti ríki til að stuðla að stjórnarskiptum í Rússlandi Tollar á vörur frá Íslandi verða 15 prósent samkvæmt forsetatilskipun Leynilega geimfarið sent á sporbraut í áttunda sinn Samþykkja ný lög um spillingarrannsóknir eftir mótmæli Múhameð eykur forskotið og enginn nefndur Keir Gera miklar breytingar á kjördæmum Texas, að beiðni Trumps Suðureyjargöng skilyrt hækkun eftirlaunaaldurs Kínverjar leita leiða til að granda gervihnöttum Musks Í áfalli eftir að hafa fengið bréf frá árásarmanninum inn um lúguna Dregur í land og segir Starmer og félaga verðlauna Hamas Létu sprengjum rigna á Kænugarð Segja 30 hafa látist í skotárás Ísraelshers við dreifingu neyðargagna Kanada í hóp þeirra sem hyggjast viðurkenna sjálfstæði Palestínu Sjö dáið úr hungri síðasta sólarhringinn Rannsaka tengsl þyngdarstjórnunarlyfja við bráða brisbólgu Gargaði á flokksfélaga sína Fyrsta ástralska geimflaugin flaug í fjórtán sekúndur Maxwell vill friðhelgi fyrir vitnisburðinn Vill greiða sex milljarða tryggingu til að losna úr haldi Pokrovsk riðar til falls Sjá meira
Lögbundið þak er á skuldir bandarísku alríkisstjórnarinnar. Það hljóðar nú upp á 31 billjón dollara og náðist það í janúar. Ríkisstjórn Joes Biden forseta hefur síðan beitt neyðaraðgerðum til þess að halda rekstri ríkisins gangandi þar til að þingið hækkar þakið eða fellir það niður. Þing og forseti hafa ítrekað þurft að semja um að hækka þakið til þess að alríkisstjórnin geti fjármagnað starfsemi sína og greitt skuldir sínar undanfarin ár. Síðast var það gert árið 2021. Báðir flokkar bera ábyrgð á skuldasöfnun sem hefur átt sér stað um árabil. Repúblikanar, sem eru margir hverjir hugmyndafræðilega andvígir vaxandi útgjöldum ríkisins, hafa ítrekað hótað að samþykkja ekki að hækka eða fella niður skuldaþakið þegar demókrati er í Hvíta húsinu til þess að stöðva stefnumál hans. Þeir hækkuðu þakið aftur á móti í þrígang í forsetatíð Donalds Trump möglunarlaust og nutu til þess stuðnings þingmanna demókrata. Sama er uppi á teningnum nú. Repúblikanar samþykktu á dögunum frumvarp sem fæli það í sér að útgjöld alríkisstjórnarinnar yrðu skorin niður um fimmtán prósent næsta áratuginn. Auk þess vilja þeir drepa loftslagsaðgerðir Biden, draga tennurnar úr eftirliti með skattsvikum og fella niður skuldafyrirgefningu námslána gegn því að þeir samþykki að hækka þakið í skamma stund. Biden hafnaði tillögu repúblikana. Hann krefst þess að þingið samþykkja að hækka þakið skilyrðislaust. Efnahagslegar hamfarir komi til þrots Nú er orðið aðsteðjandi að hækka skuldaþakið. Yellen fjármálaráðherra lét Bandaríkjaþing vita í gær að fjármálaráðuneytið teldi að ríkissjóður gæti lent í greiðsluþroti strax 1. júní verði skuldaþakið ekki hækkað eða fellt niður. Ekki sé þó hægt að spá nákvæmlega fyrir um dagsetninguna þegar ríkið þrýtur reiðufé. Sjálfstæð fjárlagaskrifstofu Bandaríkjaþings tilkynnti einnig í gær að hún telji aukna hættu á að ríkissjóður lendi í greiðsluþroti í júní vegna lægri skatttekna en reiknað hafði verið með í apríl, að sögn AP-fréttastofunnar. Yellen varaði sérstaklega við því að þingmenn biðu fram á elleftu stundu með að hækka þakið. Fyrri reynsla hafi sýnt að það gæti haft alvarlega efnahagslegar afleiðingar. Janet Yellen, fjármálaráðherra Bandaríkjanna, hvatti Bandaríkjaþing til þess að hækka skuldaþakið eða fella það niður tafarlaust í gær.AP/Manuel Balce Ceneta Færi bandaríska alríkisstjórnin í greiðsluþrot gæti það þýtt efnahagslegar hamfarir, ekki aðeins fyrir Bandaríkin, heldur fyrir heimsbyggðina. Rekstur alríkisstofnana gæti stöðvast, opinberir starfsmenn fengju ekki greitt og lánshæfismat Bandaríkjanna lækkaði. Það þýddi hærri vexti fyrir það opinbera, fyrirtæki og einstaklinga og líklega efnahagslegan samdrátt sem gæti drepið heimshagkerfið í dróma. Áætlað er að það hafi kostað bandaríska skattgreiðendur um milljarð dollara í hærri vexti á ríkisskuldabréf þegar aðeins nokkrum dögum munaði að ríkið lenti í greiðsluþroti árið 2011. Þá sem nú notaði þingmeirihluti repúblikana skuldaþakið sem tól til að berja á Barack Obama forseta. Jafnvel þó að ríkið hafi ekki farið í þrot leiddi þráteflið til óróa á mörkuðum og lækkunar á lánshæfismati ríkissjóðs, að sögn Washington Post. Matsfyrirtæki hafa þegar varað við því að lánshæfi alríkisstjórnarinnar gæti enn lækkað semji Bandaríkjaþing ekki um að hækka þakið á næstunni. Joe Biden hefur engan áhuga á að semja við repúblikana um að drepa helstu stefnumál sín gegn því að þeir samþykki að leyfa ekki alríkisstjórninni að fara í þrot.Win McNamee/Getty Ræða málin í næstu viku Fram að þessu hefur Biden staðfastlega neitað að semja við repúblikana um hækkun eða niðurfellingu skuldaþaksins. Hann sé tilbúinn að ræða ríkisfjármál ef repúblikanar leggja fram skýra áætlun um hvernig þeir ætla sér að rétta úr rekstri ríkisins. Innanflokkserjur innan Repúblikanaflokksins þýða að þeir eiga erfitt með að tala einni röddu í þeim efnum. Það kostaði Kevin McCarthy, forseta fulltrúadeildar þingins, blóð svita og tár að fá flokksystkini sín til þess að samþykkja tillöguna um hækkun skuldaþaksins í síðustu viku. Óljóst er hvort hann geti reitt sig á að þingflokkurinn standi saman í átökum næstu vikna. Nú virðist Biden ætla að láta undan og semja um skuldaþakið. Hann hefur boðið leiðtogum flokkanna í báðum deildum þingsins til fundar við sig um málið í næstu viku. Biden var engu að síður harðorður í garð repúblikana. Sakaði hann þá um að leggja fram öfgafulla tillögu um hækkun skuldaþaksins sem fæli í sér niðurskurð á nauðsynlegum opinberum fjárútlátum. Um sextíu þúsund grunnaskólakennurum yrði sagt upp störfum og milljónir snauðra fjölskyldna misstu aðgang að heilbrigðisþjónustu og mataraðstoð með áætlun repúblikana. Kevin McCarthy, forseti fulltrúadeildar Bandaríkjaþings og leiðtogi repúblikana. Hann sakar Biden forseta um aðgerðaleysi.AP/Matt Rourke Benti forsetinn á að ekki þyrfti að hækka skuldaþakið vegna útgjalda ríkisstjórnar hans. Gagnrýndi hann Trump forvera sinn fyrir að hlaða skuldum á ríkið í sinni forsetatíð. McCarthy gaf lítið fyrir fundarboð Biden og sakaði forsetinn um aðgerðaleysi. Hann hætti nú á að klaufast í átt að fyrsta greiðsluþroti í sögu Bandaríkjanna.
Bandaríkin Fjármálamarkaðir Mest lesið Stúlka í sjóinn við Reynisfjöru Innlent Stóra tjaldið fellt og hætt við brennuna vegna óveðurs Innlent „Það var töluvert verra veður en spáin sagði“ Innlent Að bugast á hálf nöktum ferðamönnum og beita sektum Erlent „Fordæmalaus hitabylgja“ leikur Skandínava grátt Erlent „Varla gangfær“ og „skulfu eins og hríslur“ Innlent Klíndu límmiðum á Ormsson sem versla ekki einu sinni við Rapyd Innlent „Manneskja sem er komin á þetta plan hlýtur að vera rökþrota“ Innlent Læti í miðbænum og í veðrinu Innlent Þjóðhátíðargestum hleypt inn í Herjólfshöll meðan veðrið gengur yfir Innlent Fleiri fréttir Að bugast á hálf nöktum ferðamönnum og beita sektum „Fordæmalaus hitabylgja“ leikur Skandínava grátt Maxwell flutt í þægilegra fangelsi Breyti engu á jörðu niðri að viðurkenna sjálfstæði Palestínu Trump ræsir út kjarnorkukafbáta eftir „ögrandi“ ummæli Rússa „Clinton áætlunin“ líklega tilbúningur rússneskra njósnara „Ekki taka. Endurheimta. Þetta er okkar“ Arabaríkin sameinast um afvopnun Hamas og fordæmingu á árásunum 7. október Bukele ryður leiðina að einræði í El Salvador Freista þess að hindra að Bandaríkin fargi miklu magni getnaðarvarna Hvatti ríki til að stuðla að stjórnarskiptum í Rússlandi Tollar á vörur frá Íslandi verða 15 prósent samkvæmt forsetatilskipun Leynilega geimfarið sent á sporbraut í áttunda sinn Samþykkja ný lög um spillingarrannsóknir eftir mótmæli Múhameð eykur forskotið og enginn nefndur Keir Gera miklar breytingar á kjördæmum Texas, að beiðni Trumps Suðureyjargöng skilyrt hækkun eftirlaunaaldurs Kínverjar leita leiða til að granda gervihnöttum Musks Í áfalli eftir að hafa fengið bréf frá árásarmanninum inn um lúguna Dregur í land og segir Starmer og félaga verðlauna Hamas Létu sprengjum rigna á Kænugarð Segja 30 hafa látist í skotárás Ísraelshers við dreifingu neyðargagna Kanada í hóp þeirra sem hyggjast viðurkenna sjálfstæði Palestínu Sjö dáið úr hungri síðasta sólarhringinn Rannsaka tengsl þyngdarstjórnunarlyfja við bráða brisbólgu Gargaði á flokksfélaga sína Fyrsta ástralska geimflaugin flaug í fjórtán sekúndur Maxwell vill friðhelgi fyrir vitnisburðinn Vill greiða sex milljarða tryggingu til að losna úr haldi Pokrovsk riðar til falls Sjá meira