Hjónin tóku lánið með breytilegum vöxtum í júní árið 2006 og höfðuðu málið í lok árs 2021. Áður höfðu Neytendasamtökin krafið stóru bankana þrjá um að þeir breyti skilmálum lána með breytilegum vöxtum. Samkvæmt lögfræðiáliti töldust staðlaðir skilmálar til neytenda ekki standast lögmætar kröfur um upplýsingagjöf og skýrleika sem leiddi af sér mikið ójafnvægi í samningssambandi neytanda og bankanna.
Í dómi Héraðsdóms Reykjavíkur segir að umræddir lánaskilmálar Landsbankans veiti lántakendum „afar takmarkaðar upplýsingar um hvað leitt geti til breytinga á vöxtunum“. Þótti blasa við að upplýsingagjöf þurfi að vera markvissari og ríkulegri. Þessi ályktun héraðsdóms er í samræmi við það sem Neytendasamtökin hafa haldið fram um að vaxtabreytingar á slíkum lánum séu verulega matskenndar og ógegnsæjar. Slíkir skilmálar séu jafnframt í andstöðu við Evróputilskipanir og niðurstöður EFTA dómstólsins.
Var Landsbankanum því gert að endurgreiða oftekna vexti að upphæð ríflega 200 þúsund en í dómi héraðsdóms kemur fram að fjárhæðir sem hjónin hefðu átt rétt á fyrir 8. desember 2017 séu fyrndar.
Báðum málum áfrýjað
Breki Karlsson, formaður Neytendasamtakanna segir í samtali við fréttastofu að samtökin séu ósammála útreikningi héraðsdóms á endurgreiðslum. „Upphaflegu vextirnir látnir halda sér og við erum ekki sammála því. Að okkar mati er útreikningurinn byggður á röngum forsendum. Dómari gefur sér að neytendur eigi að greiða sömu vexti og þegar lánið var tekið, við teljum það ekki. Það eru fordræmi fyrir því að vextir Seðlabankans hafi verið notaðir.“ segir Breki. Málinu verði því áfrýjað.
Sama á við um mál sem féll í dag og var höfðað af öðrum hjónum gegn Arion banka. Arion banki var sýknaður af sambærilegum kröfum um endurgreiðslu þess sem hjónin töldu oftekna vexti af láni með breytilegum vöxtum. Breki segir þann dóm þversögn þar sem komist hafi verið að þeirri niðurstöðu að ekki komi fram í lánaskilmálum hvernig vextir taki breytingum. Verði þeim dómi áfrýjað að auki.
Hann hvetur fólk sem hefur tekið lán með breytilegum vöxtum að leita réttar síns og rjúfa fyrningafrest krafna. „Það getur numið hundruðum þúsunda ef ekki milljónum ef fólk nær að slíta fyrningu.“
Ósammála um afleiðingar dómsins
Breki segir að dómurinn hafi fordæmisgildi fyrir tugi þúsunda lána.
„Allt í allt teljum við að það séu um það bil 70 þúsund lán með breytilegum vöxtum í fjármálakerfinu. Þetta getur numið, varlega áætlað, að lágmarki fáeinum milljórðum en að hámarki þó nokkrum tugum milljarða,“ segir Breki.
Í tilkynningu frá Landsbankanum segir að bankinn sé nú að fara yfir dóminn.
„Ef niðurstaða dómsins yrði lögð til grundvallar fyrir neytendalán með sams konar vaxtabreytingarákvæði er það bráðabirgðamat bankans að fjárhagsleg áhrif af þeirri niðurstöðu yrði innan við 200 milljónir króna,“ segir einnig í tilkynningunni. Það er því ljóst að aðilar málsins eru langt því frá sammála um fjárhagslegar afleiðingar dómsins.
