Hvert fagfélagið á fætur öðru hefur gert alvarlegar athugasemdir við skipan menningarmálaráðherra í stöðu þjóðminjavarðar. Sagnfræðifélagið, starfsmannafélag Þjóðminjasafnsins, Félag þjóðfræðinga og Félag fornleifafræðinga hafa gert athugasemdir.
Gylfi Björn Helgason formaður Félags fornleifafræðinga segir traust milli ráðherra og fagfólks rofið með ráðningunni.
„Traust til ráðherra hefur beðið stórkostlega hnekki í faginu. Ég held að skynsamlegasta leiðin væri að draga skipanina til baka og auglýsa upp á nýtt. Ferlið var ákaflega ógagnsætt og metnaðarlaust og sýnir í raun algjört virðingarleysi fyrir fagstéttum. Þetta er stærsta embætti í faginu, okkar forsætisráðherra. Embættið var síðast auglýst fyrir 20 árum og þetta metnaðarleysi endurspeglar kannski stöðu þessa málaflokks. Þá sóttu um níu manns um stöðuna ég tel að 25-30 manns hefðu sóst eftir þessu starfi nú hefði það verið auglýst,“ segir Gylfi.
Félagið hefur óskað eftir að umboðsmaður Alþingis álykti um málið.
„Við gerum okkur fulla grein fyrir að umboðsmaður hefur fjallað um sambærileg mál en ekki var hlustað á hann, En þetta embætti er það stórt í menningargeiranum að það verður að hlusta á hans álit þegar það kemur fram,“ segir hann.
Ráðherra studdist við ákvæði frá 19. öld
Friðrik Jónsson formaður BHM gagnrýnir einnig vinnubrögð ráðherra í þessu máli.
„Það hefði verið eðlilegt að auglýsa þessa opinberu stöðu. Í þessu tilfelli fer af stað einhver röð af flutningum. Fyrst er þjóðminjavörður fluttur án auglýsingar úr sinni stöðu í stöðu skrifstofustjóra í forsætisráðuneytinu, svo er safnstjóri Listasafns Íslands fluttur í stöðu þjóðminjavarðar án auglýsingar og svo er staða safnstjóra Listasafnsins auglýst. Þetta er ekki nýtt að þetta sé gert. Fyrir þessu er heimild í lögum sem á rót í 20. grein stjórnarskrárinnar. Sem er gamalt ákvæði sem á rætur sínar að rekja til, að mér skilst, dönsku stjórnarskrárinnar frá 19. öld. Það er komið tími til að endurskoða það,“ segir Friðrik.
Uppfært: Staða skrifstofustjóra í forsætisráðuneytinu var auglýst á sínum tíma. Alls sóttu 23 um, samkvæmt tilkynningu, en tveir drógu umsóknir sínar til baka.
Hann segir að slík vinnubrögð séu að verða að reglu
„Það er búið að vera undanfarið skipanir á ráðuneytisstjórum án auglýsinga. Ég tel það óheppilegt þegar svona heimildir eru ofnýttar eins og virðist vera núna. Það kemur fram í lögum að það er skylda að auglýsa öll þessi opinberu störf. Svo er heimild fyrir undanþágur og þá þurfa stjórnvöld að greina frá málefnalegum ástæðum fyrir því að slíkar undanþágur séu gerðar,“ segir Friðrik.
Fyrrverandi og núverandi starfsmenn hafa gert athugasemdir við störf safnstjórans
Lilja Alfreðsdóttir menningarmálaráðherra hefur gefið þær ástæður opinberlega að Harpa Þórsdóttir sé hæf í starfið og hafi verið afar farsæll stjórnandi.
Fréttastofa hefur rætt við nokkra fyrrverandi og núverandi starfsmenn Listasafns Íslands í dag sem hafa furðað sig á þessum ummælum, þetta hafi alls ekki verið þeirra upplifun.
Í könnun sem Sameyki gerir árlega um starfsánægju í opinberum stofnunum hefur Listasafn Íslands mælst neðarlega síðustu ár. 2019 var safnið í þriðja neðsta sæti af minni stofnunum en í fyrra hafði safnið færst aðeins ofar.
Hvorki náðist í menningarmálaráðherra né safnstjóra Listasafns Íslands í dag vegna málsins.
Fréttina í heild sinni má sjá í spilaranum hér að ofan.
