Innlent

Gömul og ný tré urðu eldinum í Heiðmörk að bráð

Kjartan Kjartansson skrifar
Leifar af birkiskógi og gulvíði sem brann illa í eldinum í Heiðmörk í síðustu viku.
Leifar af birkiskógi og gulvíði sem brann illa í eldinum í Heiðmörk í síðustu viku. Járngerður Grétarsdóttir

Birki og stafafura sem hafði verið gróðursett voru á stórum hluta þess lands sem brann í gróðureldinum í Heiðmörk í síðustu viku. Gamall birkiskógur varð eldinum, sem er talinn hafa raskað smádýra- og fuglalífi, einnig að bráð.

Eldurinn kviknaði í viðvarandi þurrkatíð þriðjudaginn 4. maí. Ekki sér enn fyrir endann á þurrkinum og lýstu almannavarnir yfir hættustigi vegna gróðurelda í gær. Upphaflega áætlaði slökkviliðið á höfuðborgarsvæðinu að um tveir ferkílómetrar lands hefðu brunnið, um 200 hektarar. Mælingar Skógræktarfélags Reykjavíkur bentu þó til þess að svæðið væri töluvert minna, 61 hektari.

Náttúrufræðistofnun Íslands birti í gær niðurstöður úr úttekt sinni á svæðinu. Stofnunni telst til að 56,6 hektarar við Hnífshól í suðvesturhluta Heiðmerkur, milli Löngubrekkna og Hjalla, rúma tvo kílómetra norðaustur af Búrfelli, hafi brunnið.

Miðað við það var eldurinn í Heiðmörk þriðji stærsti gróðureldur á Íslandi frá brunanum mikla á Mýrum í Borgarfirði sem kviknaði í loks mars árið 2006.

Svæðið er þurrlendi og þöktu gamlar lúpínubreiður stærsta hluta þess. Þar höfðu þó verið gróðursettar ýmsar trjátegundir, þar á meðal birki og stafafura. Gróðursett hafði verið á tæpum fjörutíu hekturum en rúmir tíu hektarar voru lúpínubreiður þar sem ekki hafði verið gróðursett, að því er segir í tilkynningu á vef Náttúrufræðistofnunar.

Kort af svæðinu sem brann í Heiðmörk þriðjudaginn 4. maí 2021.Sigmar Metúsalemsson

Verður tíma að jafna sig en sumt gæti endurnýjað sig

Tré, runnar, mosi og lyng var allt illa brunnið. Neðst í hlíðinni við Löngubrekkur var grasmói með gulvíðiflesjum sem einnig hafði brunnið illa. Svæðið var meir og minna albrunnið, allur gróður á svæðinu brunnin til ösku og óbrunnir blettir í gróðursverðinum voru fáir.

„Gera má ráð fyrir að gróður á brunna svæðinu í Heiðmörk verði nokkurn tíma að jafna sig, einkum trjágróður og lyngtegundir,“ segir stofunin.

Bruni gæti þó valdið vissri endurnýjun hjá sumum tegundum. Dæmi séu um að grös, starir og blómjurtir sleppi oft vel og vaxi upp af rót.

Ummerki eftir eldinn í Heiðmörk. Birkitré sem voru gróðursett innan um lúpínu brunnu þar.Járngerður Grétarsdóttir

Samfélag smádýra gæti tekið breytingum

Gert er ráð fyrir að eldurinn í Heiðmörk hafi mikil áhrif á smádýr á svæðinu því jarðvegur var þurr segir Náttúrufræðistofnun að svörður gæti hafa kolast nokkuð niður.

„Á þessum tíma er smádýralífið viðkvæmt, margt smádýrið enn á dvalastigi í jarðvegi, jafnt fullþroska dýr, egg, lirfur og púpur. Það á mikið verk fyrir höndum að koma til baka, í hvaða mynd það verður endurheimt er erfitt að segja til um. Samfélag þeirra gæti tekið breytingum,“ segir í tilkynningunni.

Algengustu fuglarnir á svæðinu eru smádýraætur eins og skógarþrestir, hrossagaukar og þúfutittlingar sem verpa þar í tuga eða hundraða tali.

„Hætt er við að talsvert af hreiðrum fugla sem verpa snemma hafi misfarist. Þeir munu eiga erfitt uppdráttar á brunna svæðinu í ár en veðurfar og þó einkum úrkoma á næstu vikum mun skera úr um það hvort eitthvað varp verði þarna í sumar. Langtímaáhrif á fuglalíf verða væntanlega óveruleg,“ að mati stofnunarinnar.

Hagamýs eru algengar og útbreiddar í Heiðmörk. Þegar bruninn varð var tímgun nýhafin og músakerlingar nýgotnar með unga í holum sínum. Mýs sem náðu að forða sér undan eldinum gætu átt möguleika á að tímgast aftur því þær eru móttækilegar fljótlega eftir got. Náttúrufræðistofnun telur að áhrif brunans ættu ekki að skaða stofninn til langs tíma jafnvel þó að hagamýsnar á brunasvæðinu hafi efalaust orðið fyrir miklum skakkaföllum.


Tengdar fréttir

Hættustig vegna hættu á gróðureldum

Búið er að lýsa yfir hættustigi almannavarna vegna hættu á gróðureldum allt frá Breiðafirði og austur undir Eyjafjöll. Þetta kemur fram í tilkynningu frá almannavörnum. Þar segir að ríkislögreglustjóri hafi tekið þessa ákvörðun, í samráði við lögreglustjóra og slökkviliðsstjóra á Vestfjörðum, Vesturlandi, höfuðborgarsvæðinu, Suðurnesjum og Suðurlandi.

Heiðmerkureldurinn minni en áætlað var í fyrstu

Umfang gróðureldsins í Heiðmörk í síðustu viku var þó nokkuð minni en slökkviliðið á höfuðborgarsvæðinu áætlaði í fyrstu. Miðað við tölur Skógræktarfélags Reykjavíkur var eldurinn sá þriðji stærsti á landinu undanfarin fimmtán ár.




Fleiri fréttir

Sjá meira


×