Af Jóni og séra Jóni Erna Bjarnadóttir skrifar 9. apríl 2021 15:32 Síðastliðið ár hefur greinarhöfundur skoðað framkvæmd tollafgreiðslu hér á landi. Atburðarásin var rakin í stuttu máli í grein þann 22. mars sl., sjá hér. En sífellt koma nýjar upplýsingar fram í dagsljósið. Á dögunum barst svar við fyrirspurn sem lögmenn Samtaka afurðastöðva í mjólkuriðnaði höfðu beint til tollgæslustjóra þar sem spurt var út í upplýsingar sem komu fram í minnisblaði starfshóps fjármálaráðherra um að „gæðum gagna“ vegna innflutnings væri ábótavant (sjá). Í minnisblaði starfshópsins sagði m.a.: „Skatturinn (Tollstjóri) hefur staðið fyrir tveimur umfangsmiklum áreiðanleikakönnunum til að kanna gæði gagna í innflutningi [...] Í ljós kom að gæðum gagnanna var mjög ábótavant. Skatturinn hafði samband við innflytjendur og tollmiðlara og boðaði þá á sinn fund þar sem niðurstöður voru kynntar. Lofuðu tollmiðlarar og innflytjendur að vinna að því að bæta gæði gagna, sérstaklega hvað varðar tollflokkun og vörulýsingar, en þessi atriði í tollskýrslum voru almennt áberandi röng. Þessi tvö atriði ásamt tollverði skipta meginmáli við álagningu aðflutningsgjalda og hagtölur.“ Skiljanlega vakti þessi setning áhuga og því var Skatturinn/tollgæslustjóri m.a. spurður út í hvaða gögn hefðu verið lögð fyrir umræddan fund. Svari Skattsins fylgdi afrit af bréfi sem sent var tollmiðlurum og innflytjendum í febrúar 2020 þar sem þeir eru boðaðir til upplýsingafundar. Bréfið er hið áhugaverðasta og mætti margt taka þar til umfjöllunar. Eftirfarandi málsgreinar vekja þó sérstaka athygli (feitletranir eru greinarhöfundar): „Niðurstaða áreiðanleikagreiningar á tollskýrslum bendir eindregið til nauðsyn þess að brugðist verði við með aðgerðum í samræmi við tolla- og skattalöggjöf. Vissulega kemur til greina að gripið verði til aðgerða sem sumar hverjar gætu talist íþyngjandi.“ Síðan segir áfram: „Einn möguleiki er að tollmiðlurum og innflytjendum verði veitt mun meira aðhald með því að panta inn fleiri tollskýrslur og fylgiskjöl. Þessi aðferð mun án efa draga úr skilvirkni tollafgreiðslu og seinka afhendingu vörusendinga. Þetta er eitthvað sem tollyfirvöldum hugnast ekki, enda hefði slík aðgerð ekki aðeins mjög slæm efnahagsleg áhrif, heldur myndi skila sér í verri þjónustu við fyrirtæki og almenning og leiða til mikillar vinnu og kostnaðar fyrir tollyfirvöld og fyrirtækin í landinu. Slík framkvæmd er alls ekki í samræmi við stefnu Skattsins eða fjármála- og efnahagsráðuneytisins.“ Þessi aðferðafræði Skattsins sem birtist í tilvitnuðum texta er mjög sérstök, svo vægt sé til orða tekið. Jafnvel má segja að textinn sé í engu samræmi við aðferðafræði tollalaga nr. 88/2005. Nú er það svo að um tollflokkun, tollafgreiðslu og annað sem að innflutningi snýr gilda tollalög nr. 88/2005. Í þessum lagabálki birtist opinber stefna ríkisvaldsins í tollamálum, samþykktri af löggjafanum, Alþingi. Samkvæmt 2. gr. stjórnarskrárinnar ber framkvæmdavaldið ábyrgð á lagaframkvæmd, sem í þessu tilviki er fjármála- og efnahagsráðherra og undirstofnun hans, Skatturinn. Allt tal um „stefnu Skattsins“ eða „stefnu fjármála- og efnahagsráðuneytisins“ er sérstakt í þessu ljósi, ekki síst þegar svo virðist sem að stefnan gangi gegn texta tollalaga nr. 88/2005. Rétt er að víkja nokkrum orðum um þau ákvæði laganna sem hér skipta máli. Samkvæmt 3. gr. tollalaga gildir almenn tollskylda í landinu – m.ö.o. hver sá sem flytur vöru til landsins verður ábyrgur fyrir greiðslu tolla samkvæmt ákvæðum laganna. Í 32. gr. tollalaga segir svo að innflytjandi sem sendir tollyfirvöldum aðflutningsskýrslu ber ábyrgð á að upplýsingar sem þar eru séu réttar. Þá ber hann ábyrgð á að fram komi allar upplýsingar sem eiga að koma fram vegna tollafgreiðslunnar og að þær byggi á viðeigandi fylgiskjölum. Sambærilegt ákvæði gildir um tollmiðlara, sbr. 33. gr. tollalaga. Brot gegn tollalögum varða sektum eða fangelsi allt að tveimur árum, sbr. XXII. kafla laganna, en skv. upphafsákvæði þessa kafla skal refsa fyrir þau brot á lögunum. Af þessu leiðir að sú opinbera stefna, sem birtist í ákvæðum tollalaga, er skýr: Ef brotið er gegn tollalögum ber að rannsaka þau og eftir atvikum sekta innflytjendur eða dæma til fangelsisrefsingar, ef sakir eru miklar. Sú stefna, sem birtist í fyrrnefndu bréfi Skattsins, að beita ekki valdheimildum sínum skv. tollalögum, þar sem það er ekki í samræmi við stefnu Skattsins eða fjármála- og efnahagsráðuneytis vegna þess að það kunni að „draga úr skilvirkni tollafgreiðslu og seinka afhendingu vörusendinga“ eða af því að það hefur „slæm efnahagsleg áhrif“, er ekki í samræmi við ákvæði tollalaga. Það er því von að spurt sé hvernig standi nú á því að „tollyfirvöldum hugnast ekki“ að krefja innflytjendur þeirra gagna sem þó eiga að liggja fyrir til að sannreyna að þeir hafi fullnægt áskilnaði tollalaga. Rétt er að minnast þess að almenningur er krafinn um öll gögn sem fylgja pöntunum úr netverslunum og greiðir hann hverja krónu í tolla og önnur gjöld samkvæmt því. Skatturinn hefur ekki heimild til að víkja frá því þegar aðrir eiga í hlut. Hér er verk að vinna fyrir þá sem eiga að framfylgja lögum. Það er grundvallarforsenda réttarríkis að allir fari að lögum, þó sérstaklega ríkið sjálft. Höfundur er verkefnastjóri og hagfræðingur hjá Mjólkursamsölunni. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Erna Bjarnadóttir Skattar og tollar Mest lesið Börn í gámaskólum á meðan bæjarskrifstofur stækka – hvar er forgangsröðin? Ásgeir Elvar Garðarsson Skoðun Hver er kjarninn í samfélagi sem selur hjarta sitt? Trausti Breiðfjörð Magnússon Skoðun Umbætur á skólakerfinu. Hættum að ljúga. Hættum því alveg og hættum því strax Atli Harðarson Skoðun Vindorkuvæðing í skjóli nætur Kristín Helga Gunnarsdóttir Skoðun Eflum traustið Helgi Áss Grétarsson,Marta Guðjónsdóttir Skoðun Ákall til ESB-sinna: Hvar eru undanþágurnar? Einar Jóhannes Guðnason Skoðun Hagfræði-tilgáta ómeðtekin Karl Guðlaugsson Skoðun Sundrung á vinstri væng Jökull Sólberg Auðunsson Skoðun Er ég ömurlegt foreldri ef ég segi nei við barnið mitt? Stefán Þorri Helgason Skoðun Akademískt frelsi og ókurteisi Kolbeinn H. Stefánsson Skoðun Skoðun Skoðun Eflum traustið Helgi Áss Grétarsson,Marta Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Börn í gámaskólum á meðan bæjarskrifstofur stækka – hvar er forgangsröðin? Ásgeir Elvar Garðarsson skrifar Skoðun Hver er kjarninn í samfélagi sem selur hjarta sitt? Trausti Breiðfjörð Magnússon skrifar Skoðun Seljum börnum nikótín! Hugi Halldórsson skrifar Skoðun Sundrung á vinstri væng Jökull Sólberg Auðunsson skrifar Skoðun Þegar samfélagið missir vinnuna Hrafn Splidt Þorvaldsson skrifar Skoðun Akademískt frelsi og ókurteisi Kolbeinn H. Stefánsson skrifar Skoðun Hvar liggur ábyrgð hins fullorðna á hegðun ungmenna í samfélaginu? Rakel Guðbjörnsdóttir skrifar Skoðun Yfir hverju er verið að brosa? Árni Kristjánsson skrifar Skoðun Umbætur á skólakerfinu. Hættum að ljúga. Hættum því alveg og hættum því strax Atli Harðarson skrifar Skoðun Stjórnvöld sem fjárfestatenglar Baldur Thorlacius skrifar Skoðun Ákall til ESB-sinna: Hvar eru undanþágurnar? Einar Jóhannes Guðnason skrifar Skoðun Er ég ömurlegt foreldri ef ég segi nei við barnið mitt? Stefán Þorri Helgason skrifar Skoðun Vindorkuvæðing í skjóli nætur Kristín Helga Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Þátttökuverðlaun Þórdísar Ragnar Þór Pétursson skrifar Skoðun Fjármálaráðherra búinn að segja A Ögmundur Jónasson skrifar Skoðun Hagfræði-tilgáta ómeðtekin Karl Guðlaugsson skrifar Skoðun Ótryggt aðgengi á Veðurstofureit Friðjón R. Friðjónsson skrifar Skoðun Stattu vörð um launin þín Davíð Aron Routley skrifar Skoðun Byggjum fyrir eldra fólk, ekki ungt Ólafur Margeirsson skrifar Skoðun Hlustum í eitt skipti á foreldra Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Hugleiðingar um ástandið fyrir botni Miðjarðarhafs Örn Sigurðsson skrifar Skoðun Heildstætt heilbrigðiskerfi – hagur okkar allra Alma D. Möller skrifar Skoðun Vanþekking eða vísvitandi blekkingar? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun „I believe the children are our future…“ Karen Rúnarsdóttir skrifar Skoðun Mikilvægi félagasamtaka og magnað maraþon Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Allt sem ég þarf að gera Dagbjartur Kristjánsson skrifar Skoðun Eldri borgarar – áhrif aðildar að Evrópusambandinu (ESB) Þorvaldur Ingi Jónsson skrifar Skoðun Meiri gæði og mun minni álögur - Hveragerðisleiðin í leikskólamálum Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir,Sandra Sigurðardóttir,Dagný Sif Sigurbjörnsdóttir,Halldór Benjamín Hreinsson,Njörður Sigurðsson skrifar Skoðun Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar Sjá meira
Síðastliðið ár hefur greinarhöfundur skoðað framkvæmd tollafgreiðslu hér á landi. Atburðarásin var rakin í stuttu máli í grein þann 22. mars sl., sjá hér. En sífellt koma nýjar upplýsingar fram í dagsljósið. Á dögunum barst svar við fyrirspurn sem lögmenn Samtaka afurðastöðva í mjólkuriðnaði höfðu beint til tollgæslustjóra þar sem spurt var út í upplýsingar sem komu fram í minnisblaði starfshóps fjármálaráðherra um að „gæðum gagna“ vegna innflutnings væri ábótavant (sjá). Í minnisblaði starfshópsins sagði m.a.: „Skatturinn (Tollstjóri) hefur staðið fyrir tveimur umfangsmiklum áreiðanleikakönnunum til að kanna gæði gagna í innflutningi [...] Í ljós kom að gæðum gagnanna var mjög ábótavant. Skatturinn hafði samband við innflytjendur og tollmiðlara og boðaði þá á sinn fund þar sem niðurstöður voru kynntar. Lofuðu tollmiðlarar og innflytjendur að vinna að því að bæta gæði gagna, sérstaklega hvað varðar tollflokkun og vörulýsingar, en þessi atriði í tollskýrslum voru almennt áberandi röng. Þessi tvö atriði ásamt tollverði skipta meginmáli við álagningu aðflutningsgjalda og hagtölur.“ Skiljanlega vakti þessi setning áhuga og því var Skatturinn/tollgæslustjóri m.a. spurður út í hvaða gögn hefðu verið lögð fyrir umræddan fund. Svari Skattsins fylgdi afrit af bréfi sem sent var tollmiðlurum og innflytjendum í febrúar 2020 þar sem þeir eru boðaðir til upplýsingafundar. Bréfið er hið áhugaverðasta og mætti margt taka þar til umfjöllunar. Eftirfarandi málsgreinar vekja þó sérstaka athygli (feitletranir eru greinarhöfundar): „Niðurstaða áreiðanleikagreiningar á tollskýrslum bendir eindregið til nauðsyn þess að brugðist verði við með aðgerðum í samræmi við tolla- og skattalöggjöf. Vissulega kemur til greina að gripið verði til aðgerða sem sumar hverjar gætu talist íþyngjandi.“ Síðan segir áfram: „Einn möguleiki er að tollmiðlurum og innflytjendum verði veitt mun meira aðhald með því að panta inn fleiri tollskýrslur og fylgiskjöl. Þessi aðferð mun án efa draga úr skilvirkni tollafgreiðslu og seinka afhendingu vörusendinga. Þetta er eitthvað sem tollyfirvöldum hugnast ekki, enda hefði slík aðgerð ekki aðeins mjög slæm efnahagsleg áhrif, heldur myndi skila sér í verri þjónustu við fyrirtæki og almenning og leiða til mikillar vinnu og kostnaðar fyrir tollyfirvöld og fyrirtækin í landinu. Slík framkvæmd er alls ekki í samræmi við stefnu Skattsins eða fjármála- og efnahagsráðuneytisins.“ Þessi aðferðafræði Skattsins sem birtist í tilvitnuðum texta er mjög sérstök, svo vægt sé til orða tekið. Jafnvel má segja að textinn sé í engu samræmi við aðferðafræði tollalaga nr. 88/2005. Nú er það svo að um tollflokkun, tollafgreiðslu og annað sem að innflutningi snýr gilda tollalög nr. 88/2005. Í þessum lagabálki birtist opinber stefna ríkisvaldsins í tollamálum, samþykktri af löggjafanum, Alþingi. Samkvæmt 2. gr. stjórnarskrárinnar ber framkvæmdavaldið ábyrgð á lagaframkvæmd, sem í þessu tilviki er fjármála- og efnahagsráðherra og undirstofnun hans, Skatturinn. Allt tal um „stefnu Skattsins“ eða „stefnu fjármála- og efnahagsráðuneytisins“ er sérstakt í þessu ljósi, ekki síst þegar svo virðist sem að stefnan gangi gegn texta tollalaga nr. 88/2005. Rétt er að víkja nokkrum orðum um þau ákvæði laganna sem hér skipta máli. Samkvæmt 3. gr. tollalaga gildir almenn tollskylda í landinu – m.ö.o. hver sá sem flytur vöru til landsins verður ábyrgur fyrir greiðslu tolla samkvæmt ákvæðum laganna. Í 32. gr. tollalaga segir svo að innflytjandi sem sendir tollyfirvöldum aðflutningsskýrslu ber ábyrgð á að upplýsingar sem þar eru séu réttar. Þá ber hann ábyrgð á að fram komi allar upplýsingar sem eiga að koma fram vegna tollafgreiðslunnar og að þær byggi á viðeigandi fylgiskjölum. Sambærilegt ákvæði gildir um tollmiðlara, sbr. 33. gr. tollalaga. Brot gegn tollalögum varða sektum eða fangelsi allt að tveimur árum, sbr. XXII. kafla laganna, en skv. upphafsákvæði þessa kafla skal refsa fyrir þau brot á lögunum. Af þessu leiðir að sú opinbera stefna, sem birtist í ákvæðum tollalaga, er skýr: Ef brotið er gegn tollalögum ber að rannsaka þau og eftir atvikum sekta innflytjendur eða dæma til fangelsisrefsingar, ef sakir eru miklar. Sú stefna, sem birtist í fyrrnefndu bréfi Skattsins, að beita ekki valdheimildum sínum skv. tollalögum, þar sem það er ekki í samræmi við stefnu Skattsins eða fjármála- og efnahagsráðuneytis vegna þess að það kunni að „draga úr skilvirkni tollafgreiðslu og seinka afhendingu vörusendinga“ eða af því að það hefur „slæm efnahagsleg áhrif“, er ekki í samræmi við ákvæði tollalaga. Það er því von að spurt sé hvernig standi nú á því að „tollyfirvöldum hugnast ekki“ að krefja innflytjendur þeirra gagna sem þó eiga að liggja fyrir til að sannreyna að þeir hafi fullnægt áskilnaði tollalaga. Rétt er að minnast þess að almenningur er krafinn um öll gögn sem fylgja pöntunum úr netverslunum og greiðir hann hverja krónu í tolla og önnur gjöld samkvæmt því. Skatturinn hefur ekki heimild til að víkja frá því þegar aðrir eiga í hlut. Hér er verk að vinna fyrir þá sem eiga að framfylgja lögum. Það er grundvallarforsenda réttarríkis að allir fari að lögum, þó sérstaklega ríkið sjálft. Höfundur er verkefnastjóri og hagfræðingur hjá Mjólkursamsölunni.
Börn í gámaskólum á meðan bæjarskrifstofur stækka – hvar er forgangsröðin? Ásgeir Elvar Garðarsson Skoðun
Umbætur á skólakerfinu. Hættum að ljúga. Hættum því alveg og hættum því strax Atli Harðarson Skoðun
Skoðun Börn í gámaskólum á meðan bæjarskrifstofur stækka – hvar er forgangsröðin? Ásgeir Elvar Garðarsson skrifar
Skoðun Hvar liggur ábyrgð hins fullorðna á hegðun ungmenna í samfélaginu? Rakel Guðbjörnsdóttir skrifar
Skoðun Umbætur á skólakerfinu. Hættum að ljúga. Hættum því alveg og hættum því strax Atli Harðarson skrifar
Skoðun Meiri gæði og mun minni álögur - Hveragerðisleiðin í leikskólamálum Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir,Sandra Sigurðardóttir,Dagný Sif Sigurbjörnsdóttir,Halldór Benjamín Hreinsson,Njörður Sigurðsson skrifar
Skoðun Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar
Börn í gámaskólum á meðan bæjarskrifstofur stækka – hvar er forgangsröðin? Ásgeir Elvar Garðarsson Skoðun
Umbætur á skólakerfinu. Hættum að ljúga. Hættum því alveg og hættum því strax Atli Harðarson Skoðun