Býrð þú yfir þrautseigju? Sigríður Hulda Jónsdóttir skrifar 1. maí 2020 18:07 Það er svo áhugavert, spennandi og ögrandi hvernig við getum breytt okkur sem manneskjum. Ef við viljum efla líkamlegt úthald eða vöðvastyrk getum við gert markvissar æfingar til þess. Ef við viljum auka andlegan styrk, verða snjallari eða sterkari í daglegu lífi getum við með hliðstæðum hætti gert ,,æfingar“ varðandi hegðun, hugsun og viðhorf okkar. Markmiðið er þá kannski að verða hæfari til að takst á við lífsins áskoranir þannig að þær taki ekki of mikinn toll af okkur og auka um leið styrk okkar og lífsánægju til lengri tíma litið. ,,Seigluvöðvinn“ Þannig getum við stækkað ,,seigluvöðvann“ okkar sem er líklegast staðsettur í hugsunum okkar, venjum og viðhorfum sem endurspegla hegðun og framkomu okkar. Seigla (e. resilience) og þrautseigja er hér notað jöfnum höndum í sömu merkingu þótt stundum sé rætt um að seigla sé einn hluti þrautseigju en ekki er farið nánar út í það hér. Hvað er þrautseigja og hvernig kemur hún fram í hugsun okkar og hegðun? Hefur þú mikið eða lítið af þrautseigju eða seiglu í þínu fari? Hugsunarháttur og hegðun Við höfum öll tekist á við verkefni, daga og tímabil sem reyna á okkur. Þá skiptir hugsunarháttur okkar og hegðun miklu máli og getur haft afgerandi áhrif á hvernig okkur gengur. Þrautseigja eða seigla kemur fram í hugsunarhætti okkar, viðhorfum og hegðun. Þrautseigja hjálpar okkur að komst í gegnum erfið tímabil eða verkefni og ná settu marki. En hvað er þrautseigja og hvernig birtist hún í daglegu lífi? Að komast í gegnum krefjandi tímabil, langtímahugsun Við sýnum þrautseigju til að ná árangri, settu marki, komst í gegnum erfiðleika eða takast á við áföll. Dæmi sem allir geta séð fyrir sér er breyting á vinnulagi og félagsskap, fjallganga, veikindi, að ljúka verkefni eða læra fyrir próf, halda stillingu í krefjandi samskiptum og svo mætti lengi telja. Ef við búum yfir þrauseigju er líklegra að við missum ekki sjónar á lokamarkmiði okkar þrátt fyrir tímabundið mótlæti. Þannig náum við frekar að ljúka verkefninu eða komast með þokkalega farsælum hætti í gegnum erfið tímabil. Það er ekki auðvelt en það er mögulegt. Farsæld Þrautseigja kemur ekki í veg fyrir erfið tímabil eða áföll í lífi okkar en með góðum skammti af þrautseigju eigum við auðveldara með að takast á við erfiðleika og halda áfram farsælu lífi þrátt fyrir krefjandi tímabil. Þrautseigja kemur heldur ekki í stað þess að leita aðstoðar sérfræðinga á erfiðum tímum sem er mikilvæg leið til lausnar og vaxtar. Þá styður það við þrautseigju okkar að hafa góða rútínu, vinna með eigin tilfinningar, hreyfa okkur reglulega, hvílast og nærast vel, auk þess að nýta auðlindir félagsskapar og náttúru til vellíðunar. Andlegur styrkur, staðfesta, úthald Hugtakið þrautseigja er notað um þá færni sem einstaklingur beitir þegar hann mætir mótlæti í lífinu. Þrautseigja einkennist af andlegum styrk, staðfestu og úthaldi til að takast á við áskoranir og krefjandi breytingar. Styrkurinn er hugrænn sem gefur vilja og kraft til að halda áfram í krefjandi aðstæðum, trú á eigin getu til að mæta áskorunum, styrk til að hafa yfirsýn og staðfestu til að trúa því að mögulegt sé að komast í gegnum erfitt tímabil. Úthaldið er gríðarlega mikilvægt og krefst þess að andlegt þanþol okkar springi ekki eins og um kapphlaup sé að ræða heldur höfum við staðfestu og styrk til að halda utan um og efla eigið þrek, andlegt og líkamlegt í gegnum krefjandi tímabil. Ástríða og vinnusemi Þrautseigja og seigla eru ekki ný hugtök. Þessi hugtök og hvað þau innibera var til umræðu hjá forngrísku heimspekingunum Aristoteles og Platóni. Biblían fjallar um þennan styrk og William James (1842-1910) sem stundum er nefndur faðir banda¬rískr¬ar sál¬fræði benti á að tengsl milli greindarvísitölu og árangurs væru ekki óyggjandi. Því væru fleiri þættir en greind sem hefðu áhrif á árangur. Þar bent hann á að þraut¬seigja sem felur í sér ástríðu og vinnu¬semi væri forsenda árangurs. Þrjóska, dugnaður, þolinmæði, úthald, agi ,,Seigla er í einu orði þrjóska, dugnaður og þolinmæði. Óendanlega fallegt orð sem lýsir óbilandi krafti,“ segir á vef Háskóla Íslands þar sem rætt er um fallegustu orðin í íslenskri tungu. Fræðilegar skilgreiningar á þrautseigju og seiglu hafa breyst nokkuð í tímans rás. Í grundvallaratriðum er átt við úthald, aga og getuna til bregðast við og að halda áfram. Að fara í gegnum krefjandi tímabil eða verkefni, geta brugðist við þeirri áskorun á þann hátt að unnt sé að viðhalda eða endurheimta styrk og andlega heilsu, þrátt fyrir þrengingar eða mótlæti. Sjálfsstjórn, að mæta sjálfum sér, þolgæði Sjálfs¬stjórn okkar, til dæmis á hugsunum, skapsmunum, ein¬beit¬ingu, til¬finn¬ing¬um og hegðun er einnig lyk¬il¬atriði í því hug¬ar¬fari sem einkennist af þrautseigju. Segja má að mesta áskorun mannsins sé að hafa hugrekki til að mæta sjálfum sér, vilja til að takst á við sjálfan sig til vaxtar og aukins þroska. Í því felast tækifæri til að auka þolgæði, úthald sitt og stillingu undir álagi, sem gefur færi til farsældar og getu til að skapa jákvæð áhrif. Slíka sjálfsvinnu þarf að stunda af umhyggju og kærleika í eigin garð og í góðu jafnvægi við sjálfsaga og auðmýkt. Þanþol, viðhorf, aðlögun, viðnám Þrautseigja kemur einnig fram í svokölluðu þanþoli, eða getu til að styrkjast í glímunni við erfiðleika eða mótlæti. Slík hæfni birtist meðal annars í því að einstaklingur lítur á krefjandi viðfangsefni sem ögrun, frekar en óleysanlegt vandamál. Hann aðlagast verkefninu á jákvæðan hátt og tekst á við það með andsvari eða markvissu viðnámi að hætti gerandans fekar en aðgerðarleysi fórnarlambsins. Hæfileiki okkar til gagnvirkni, þ.e. að bregðast við áskorun og ógn með viðspyrnu og jákvæðri aðlögun er hluti af þrautseigju. Með viðnámi er ekki átt við að setja sig í andstöðu, heldur leita skapandi lausna til að bæta stöðuna og styðja við framgang jákvæðra afla á hverjum tíma. Samskipti, sjálfsvirði og sjálfstæði Einstaklingur sem býr yfir þrautseigju er líklegur til að setja sig í spor annarra og vera í samskiptum sem einkennast af gagnkvæmri virðingu. Hann upplifir sig sjálfstæðan, gerir sér grein fyrir eigin virði og getu til að hafa áhrif á lífsgæði sín. Lausnamiðuð hugsun og yfirsýn skapar viðkomandi færni til að leysa vandamál og taka upplýstar ákvarðanir sem miða að farsæld og aukinni þrautseigju. Einstaklingur sem býr yfir þrautseigju veit að hann er áhrifavaldur í eigin lífi og hefur bjargráð og þrek til að fara í gegnum erfiðleika og koma til baka af styrk. Andstætt við seiglu og þrautseigju Því má segja að stjórnleysi, óþolinmæði, yfirgangur, skammsýni, agaleysi, ábyrgðarleysi, vanvirkni og mótþrói séu dæmi um þætti sem eru andstæðir þrautseigju og seiglu og leiða því ekki til farsældar eða lífshamingju. Þessi pistill er meðal annars byggður á greinum, rannsóknum og ritum eftirtalinna: Angel Duckworth, Carol Dweck, Werner, Benard, Wagnild, Daniel Goleman, David Palmiter, Meekhof, Seligman. Hér er athyglinni beint að einkennum þrautseigju og hvernig hún kemur fram í eigin fari og verkefnum daglegs lífs. Örar breytingar eru hluti af nútíma vinnuumhverfi, að geta aðlagast breytingum og tileinkað sér þrautseigju er talinn vera einn af lykilfærniþáttum í atvinnulífinu. Um það verður fjallað sérstaklega í öðrum pistli. Höfundur er MA í náms- og starfsþróun og MBA/eigandi SHJ ráðgafar, fræðslu- og ráðgjafafyrirtækis Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Faraldur kórónuveiru (COVID-19) Sigríður Hulda Jónsdóttir Mest lesið Þjónn, það er bakslag í beinasoðinu mínu Hlédís Maren Guðmundsdóttir Skoðun Er loftslagskvíðinn horfinn? Sonja Huld Guðjónsdóttir Skoðun Hagsmunir flugrekstrar á Íslandi eru miklir Jóhannes Bjarni Guðmundsson Skoðun Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir Skoðun Aðförin að einkabílnum eða bara meira frelsi? Kristín Hrefna Halldórsdóttir Skoðun Kvöld sem er ekki bara fyrir börnin Alicja Lei Skoðun Er yfirvöldum alveg sama um fólk á bifhjólum? Njáll Gunnlaugsson Skoðun Betri hellir, stærri kylfur? Ingvar Þóroddsson Skoðun Málið er dautt (A Modest Proposal) Skoðun Líttupp - ertu að missa af einhverju? Skúli Bragi Geirdal Skoðun Skoðun Skoðun Vísindin geta læknað krabbamein en ekki grænmetissafar og kaffistólpípur Dögg Guðmundsdóttir,Guðrún Nanna Egilsdóttir,Vilborg Kolbrún Vilmundardóttir skrifar Skoðun Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar Skoðun Er yfirvöldum alveg sama um fólk á bifhjólum? Njáll Gunnlaugsson skrifar Skoðun Ekki mamman í hópnum - leiðtoginn í hópnum Katrín Ásta Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Rannsóknarnefnd styrjalda Gunnar Einarsson skrifar Skoðun Börn eiga ekki heima í fangelsi Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Aðförin að einkabílnum eða bara meira frelsi? Kristín Hrefna Halldórsdóttir skrifar Skoðun Kvöld sem er ekki bara fyrir börnin Alicja Lei skrifar Skoðun Verkakonur samtímans – og nýtt skeið í kvennabaráttu! Guðrún Margrét Guðmundsdóttir,Aleksandra Leonardsdóttir skrifar Skoðun Málið er dautt (A Modest Proposal) skrifar Skoðun Femínísk utanríkisstefna: aukin samstaða og aðgerðir Guillaume Bazard skrifar Skoðun Hagsmunir flugrekstrar á Íslandi eru miklir Jóhannes Bjarni Guðmundsson skrifar Skoðun Þjónn, það er bakslag í beinasoðinu mínu Hlédís Maren Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Samhljómur á meðal ÍSÍ og Íslandsspila um endursköpun spilaumhverfisins Ingvar Örn Ingvarsson skrifar Skoðun Kvennabarátta á tímum bakslags Tatjana Latinovic skrifar Skoðun Líttupp - ertu að missa af einhverju? Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun Betri hellir, stærri kylfur? Ingvar Þóroddsson skrifar Skoðun Er loftslagskvíðinn horfinn? Sonja Huld Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Okur fákeppni og ofurvextir halda uppi verðbólgu Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Óverjandi framkoma við fyrirtæki Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Viljum við læra af sögunni eða endurtaka hana? Arndís Anna Kristínardóttir Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Réttlæti hins sterka. Þegar vitleysan í dómsal slær allt út Jörgen Ingimar Hansson skrifar Skoðun Sameiginlegt sundkort fyrir höfuðborgarsvæðið – löngu tímabært Þórdís Lóa Þórhallsdóttir skrifar Skoðun Frá Peking 1995 til 2025: Samstarf, framþróun og ný heimsskipan Karl Héðinn Kristjánsson skrifar Skoðun Ástarsvik ein tegund ofbeldis gegn eldra fólki Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Lítil bleik slaufa kemur miklu til leiðar Halla Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Fræ menntunar – frá Froebel til Jung Kristín Magdalena Ágústsdóttir skrifar Skoðun 1500 vanvirk ungmenni í Reykjavík Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Hvað eiga kaffihúsin á 18. öld á Englandi og gervigreind sameiginlegt? Stefán Atli Rúnarsson skrifar Skoðun Að hafa trú á samfélaginu Hjálmar Bogi Hafliðason skrifar Sjá meira
Það er svo áhugavert, spennandi og ögrandi hvernig við getum breytt okkur sem manneskjum. Ef við viljum efla líkamlegt úthald eða vöðvastyrk getum við gert markvissar æfingar til þess. Ef við viljum auka andlegan styrk, verða snjallari eða sterkari í daglegu lífi getum við með hliðstæðum hætti gert ,,æfingar“ varðandi hegðun, hugsun og viðhorf okkar. Markmiðið er þá kannski að verða hæfari til að takst á við lífsins áskoranir þannig að þær taki ekki of mikinn toll af okkur og auka um leið styrk okkar og lífsánægju til lengri tíma litið. ,,Seigluvöðvinn“ Þannig getum við stækkað ,,seigluvöðvann“ okkar sem er líklegast staðsettur í hugsunum okkar, venjum og viðhorfum sem endurspegla hegðun og framkomu okkar. Seigla (e. resilience) og þrautseigja er hér notað jöfnum höndum í sömu merkingu þótt stundum sé rætt um að seigla sé einn hluti þrautseigju en ekki er farið nánar út í það hér. Hvað er þrautseigja og hvernig kemur hún fram í hugsun okkar og hegðun? Hefur þú mikið eða lítið af þrautseigju eða seiglu í þínu fari? Hugsunarháttur og hegðun Við höfum öll tekist á við verkefni, daga og tímabil sem reyna á okkur. Þá skiptir hugsunarháttur okkar og hegðun miklu máli og getur haft afgerandi áhrif á hvernig okkur gengur. Þrautseigja eða seigla kemur fram í hugsunarhætti okkar, viðhorfum og hegðun. Þrautseigja hjálpar okkur að komst í gegnum erfið tímabil eða verkefni og ná settu marki. En hvað er þrautseigja og hvernig birtist hún í daglegu lífi? Að komast í gegnum krefjandi tímabil, langtímahugsun Við sýnum þrautseigju til að ná árangri, settu marki, komst í gegnum erfiðleika eða takast á við áföll. Dæmi sem allir geta séð fyrir sér er breyting á vinnulagi og félagsskap, fjallganga, veikindi, að ljúka verkefni eða læra fyrir próf, halda stillingu í krefjandi samskiptum og svo mætti lengi telja. Ef við búum yfir þrauseigju er líklegra að við missum ekki sjónar á lokamarkmiði okkar þrátt fyrir tímabundið mótlæti. Þannig náum við frekar að ljúka verkefninu eða komast með þokkalega farsælum hætti í gegnum erfið tímabil. Það er ekki auðvelt en það er mögulegt. Farsæld Þrautseigja kemur ekki í veg fyrir erfið tímabil eða áföll í lífi okkar en með góðum skammti af þrautseigju eigum við auðveldara með að takast á við erfiðleika og halda áfram farsælu lífi þrátt fyrir krefjandi tímabil. Þrautseigja kemur heldur ekki í stað þess að leita aðstoðar sérfræðinga á erfiðum tímum sem er mikilvæg leið til lausnar og vaxtar. Þá styður það við þrautseigju okkar að hafa góða rútínu, vinna með eigin tilfinningar, hreyfa okkur reglulega, hvílast og nærast vel, auk þess að nýta auðlindir félagsskapar og náttúru til vellíðunar. Andlegur styrkur, staðfesta, úthald Hugtakið þrautseigja er notað um þá færni sem einstaklingur beitir þegar hann mætir mótlæti í lífinu. Þrautseigja einkennist af andlegum styrk, staðfestu og úthaldi til að takast á við áskoranir og krefjandi breytingar. Styrkurinn er hugrænn sem gefur vilja og kraft til að halda áfram í krefjandi aðstæðum, trú á eigin getu til að mæta áskorunum, styrk til að hafa yfirsýn og staðfestu til að trúa því að mögulegt sé að komast í gegnum erfitt tímabil. Úthaldið er gríðarlega mikilvægt og krefst þess að andlegt þanþol okkar springi ekki eins og um kapphlaup sé að ræða heldur höfum við staðfestu og styrk til að halda utan um og efla eigið þrek, andlegt og líkamlegt í gegnum krefjandi tímabil. Ástríða og vinnusemi Þrautseigja og seigla eru ekki ný hugtök. Þessi hugtök og hvað þau innibera var til umræðu hjá forngrísku heimspekingunum Aristoteles og Platóni. Biblían fjallar um þennan styrk og William James (1842-1910) sem stundum er nefndur faðir banda¬rískr¬ar sál¬fræði benti á að tengsl milli greindarvísitölu og árangurs væru ekki óyggjandi. Því væru fleiri þættir en greind sem hefðu áhrif á árangur. Þar bent hann á að þraut¬seigja sem felur í sér ástríðu og vinnu¬semi væri forsenda árangurs. Þrjóska, dugnaður, þolinmæði, úthald, agi ,,Seigla er í einu orði þrjóska, dugnaður og þolinmæði. Óendanlega fallegt orð sem lýsir óbilandi krafti,“ segir á vef Háskóla Íslands þar sem rætt er um fallegustu orðin í íslenskri tungu. Fræðilegar skilgreiningar á þrautseigju og seiglu hafa breyst nokkuð í tímans rás. Í grundvallaratriðum er átt við úthald, aga og getuna til bregðast við og að halda áfram. Að fara í gegnum krefjandi tímabil eða verkefni, geta brugðist við þeirri áskorun á þann hátt að unnt sé að viðhalda eða endurheimta styrk og andlega heilsu, þrátt fyrir þrengingar eða mótlæti. Sjálfsstjórn, að mæta sjálfum sér, þolgæði Sjálfs¬stjórn okkar, til dæmis á hugsunum, skapsmunum, ein¬beit¬ingu, til¬finn¬ing¬um og hegðun er einnig lyk¬il¬atriði í því hug¬ar¬fari sem einkennist af þrautseigju. Segja má að mesta áskorun mannsins sé að hafa hugrekki til að mæta sjálfum sér, vilja til að takst á við sjálfan sig til vaxtar og aukins þroska. Í því felast tækifæri til að auka þolgæði, úthald sitt og stillingu undir álagi, sem gefur færi til farsældar og getu til að skapa jákvæð áhrif. Slíka sjálfsvinnu þarf að stunda af umhyggju og kærleika í eigin garð og í góðu jafnvægi við sjálfsaga og auðmýkt. Þanþol, viðhorf, aðlögun, viðnám Þrautseigja kemur einnig fram í svokölluðu þanþoli, eða getu til að styrkjast í glímunni við erfiðleika eða mótlæti. Slík hæfni birtist meðal annars í því að einstaklingur lítur á krefjandi viðfangsefni sem ögrun, frekar en óleysanlegt vandamál. Hann aðlagast verkefninu á jákvæðan hátt og tekst á við það með andsvari eða markvissu viðnámi að hætti gerandans fekar en aðgerðarleysi fórnarlambsins. Hæfileiki okkar til gagnvirkni, þ.e. að bregðast við áskorun og ógn með viðspyrnu og jákvæðri aðlögun er hluti af þrautseigju. Með viðnámi er ekki átt við að setja sig í andstöðu, heldur leita skapandi lausna til að bæta stöðuna og styðja við framgang jákvæðra afla á hverjum tíma. Samskipti, sjálfsvirði og sjálfstæði Einstaklingur sem býr yfir þrautseigju er líklegur til að setja sig í spor annarra og vera í samskiptum sem einkennast af gagnkvæmri virðingu. Hann upplifir sig sjálfstæðan, gerir sér grein fyrir eigin virði og getu til að hafa áhrif á lífsgæði sín. Lausnamiðuð hugsun og yfirsýn skapar viðkomandi færni til að leysa vandamál og taka upplýstar ákvarðanir sem miða að farsæld og aukinni þrautseigju. Einstaklingur sem býr yfir þrautseigju veit að hann er áhrifavaldur í eigin lífi og hefur bjargráð og þrek til að fara í gegnum erfiðleika og koma til baka af styrk. Andstætt við seiglu og þrautseigju Því má segja að stjórnleysi, óþolinmæði, yfirgangur, skammsýni, agaleysi, ábyrgðarleysi, vanvirkni og mótþrói séu dæmi um þætti sem eru andstæðir þrautseigju og seiglu og leiða því ekki til farsældar eða lífshamingju. Þessi pistill er meðal annars byggður á greinum, rannsóknum og ritum eftirtalinna: Angel Duckworth, Carol Dweck, Werner, Benard, Wagnild, Daniel Goleman, David Palmiter, Meekhof, Seligman. Hér er athyglinni beint að einkennum þrautseigju og hvernig hún kemur fram í eigin fari og verkefnum daglegs lífs. Örar breytingar eru hluti af nútíma vinnuumhverfi, að geta aðlagast breytingum og tileinkað sér þrautseigju er talinn vera einn af lykilfærniþáttum í atvinnulífinu. Um það verður fjallað sérstaklega í öðrum pistli. Höfundur er MA í náms- og starfsþróun og MBA/eigandi SHJ ráðgafar, fræðslu- og ráðgjafafyrirtækis
Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir Skoðun
Skoðun Vísindin geta læknað krabbamein en ekki grænmetissafar og kaffistólpípur Dögg Guðmundsdóttir,Guðrún Nanna Egilsdóttir,Vilborg Kolbrún Vilmundardóttir skrifar
Skoðun Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar
Skoðun Verkakonur samtímans – og nýtt skeið í kvennabaráttu! Guðrún Margrét Guðmundsdóttir,Aleksandra Leonardsdóttir skrifar
Skoðun Samhljómur á meðal ÍSÍ og Íslandsspila um endursköpun spilaumhverfisins Ingvar Örn Ingvarsson skrifar
Skoðun Viljum við læra af sögunni eða endurtaka hana? Arndís Anna Kristínardóttir Gunnarsdóttir skrifar
Skoðun Sameiginlegt sundkort fyrir höfuðborgarsvæðið – löngu tímabært Þórdís Lóa Þórhallsdóttir skrifar
Skoðun Frá Peking 1995 til 2025: Samstarf, framþróun og ný heimsskipan Karl Héðinn Kristjánsson skrifar
Skoðun Hvað eiga kaffihúsin á 18. öld á Englandi og gervigreind sameiginlegt? Stefán Atli Rúnarsson skrifar
Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir Skoðun