Bárðarbunga sennilega öflugasta eldstöðvarkerfi landsins Birgir Olgeirsson skrifar 22. apríl 2020 07:00 Páll Einarsson, prófessor í jarðeðlisfræði. Stöð 2/Arnar Halldórsson. Bárðarbunga er sennilega öflugasta eldstöðvakerfi landsins og í undirbúningi fyrir næsta gos. Ásamt því að vera hugsanlega það öflugasta er Bárðarbunga einnig viðamesta eldstöðvarkerfi landsins, allt að 190 kílómetra langt og 25 kílómetra breitt. Á mánudag varð öflugur skjálfti í Bárðarbungu, tæplega fimm á stærð, en fimm skjálftar hafa orðið í Bárðarbungu af þeirri stærð frá því gosið í Holuhrauni lauk árið 2015. Árið 2014 var vel fylgst með Bárðarbungu enda augljóst að þar var kvikusöfnun í gangi. 29. ágúst það ár hafði kvikan í Bárðarbungu leitað 50 kílómetra norðaustur og kom upp á eins kílómetra langri sprungu í Holuhrauni. 28. febrúar árið 2015 lýsti vísindaráð almannavarna því yfir að gosinu í Holuhrauni væri lokið. En friðurinn stóð ekki yfir lengi. Haustið 2015 var kvikusöfnun hafin á ný með tilheyrandi skjálftavirkni sem enn stendur yfir. Eldstöðvarkefi Bárðarbungu nær suðvestur til Torfajökuls og norðaustur að Öskju.map.is „Þessi stóri skjálfti á mánudag er framhald af röð af slíkum skjálftum sem hefur verið í gangi alveg síðan haustið 2015 eftir að gosinu í Holuhrauni lauk og siginu þar með í Bárðarbungu. Þá var rólegt í nokkra mánuði en síðan fór að aukast skjálftavirknin aftur haustið 2015 og aðrar vísbendingar voru um það að það væri hafin kvikusöfnun upp á nýtt í Bárðarbungu. Þetta hefur haldið áfram óslitið síðan. Það líða nokkrir mánuðir á milli stórra skjálfta eins og núna eru en þetta er í raun og veru bara framhald af þessari skjálftasyrpu sem hófst þarna haustið 2015,“ segir Páll Einarsson, jarðeðlisfræðingur, um væringarnar í Bárðarbungu. Gosið gæti hvar sem er á Bárðarbungukerfinu Hann segir eldstöðvarkerfi Bárðarbungu í fullum gangi. „Þannig að það er í gangi raun og veru atburðarás sem ekkert sér fyrir endann á. Þetta er bara liður í henni. Ef að þessi kvikusöfnun heldur áfram þá leiðir það nú til frekari atburða og þeir gætu verið af ýmsum toga því Bárðarbungu eldstöðvarkerfið er mjög öflugt kerfi. Sennilega það öflugasta hér á landi.“ Páll bendir á að eldstöðvarkerfi Bárðarbungu nái alla leið suðvestur í Torfajökul og norðaustur að Öskju. „Þannig að það gæti svo sem verið atburðir hvar sem er á þessu kerfi. Bárðarbunga er naflinn í kerfinu og þar sum sé kvikusöfnun í gangi,“ segir Páll. Gæti tekið ár og áratugi Þetta ferli geti tekið mörg ár og ekkert endilega að fara að gerast á næstu vikum eða mánuðum. „Það gæti tekið ár eða jafnvel áratugi að safna þeirri kviku sem þarf til að koma næstu atburðum af stað.“ Við hvernig gosi má búast úr Bárðarbungu segir Páll ekki til neins að koma með einhverja heimsendaspá þó að Bárðarbungu sé að safna kviku. Eldstöðvarkerfin á Íslandi eru rúmlega þrjátíu talsins. „Þau geta gosið litlum gosum, stórum gosum og hamfaragosum. Og Bárðarbunga er kannski öflugasta kerfið. Bárðarbungukerfið er allavega það lang umfangsmesta af eldstöðvarkerfunum hér á landi. Hún getur gert alla mögulega skapaða hluti. Það geta verið hryllilegir atburðir og það geta verið meinlausir atburðir,“ segir Páll. Nokkur kerfi sýnt lífsmark Þetta sé partur af því að lifa á Íslandi þar sem eru 30 virk eldstöðvarkerfi og fjögur til fimm þeirra hafi sýnt lífsmark undanfarna mánuði og ár. „Og Bárðarbunga er eitt af þeim. Grímsvötn eru nú kannski einna næst því að gjósa. Þar hefur gos verið í undirbúningi alveg síðan síðasta gosi lauk árið 2011. Hekla hefur verið líka að undirbúa gos frá 2000 þegar hún gaus síðast. Katla er með allra rólegasta móti um þessar mundir. Það er kannski ekki við miklu að búast þar eins og sakir standa. En svo erum við náttúrlega með eldfjallakerfi hér nálægt höfuðborgarsvæðinu sem er Grindavík. Það hefur sýnt merki um kvikusöfnun alveg núna síðan í lok janúar,“ segir Páll Síðastliðinn ellefu hundruð ár hefur gosið 27 sinnum í Bárðarbungu, eða ríflega tvisvar á hverri öld. Eldgos og jarðhræringar Bárðarbunga Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Forsetavaktin 2024: Hver verður sjöundi forseti lýðveldisins? Innlent Bergvin dæmdur fyrir að áreita þrjár konur Innlent Of þung en annars hraust á Ozempic Innlent Skuldirnar bíði þegar frelsið taki við Innlent Gular viðvaranir á Suðurlandi, Suðausturlandi og Faxaflóa á morgun Innlent Ekki megrunarlyf heldur lyf við offitu Innlent Segja grafalvarlegt mál að fresta atkvæðagreiðslu Innlent Slasaður eftir hestaslys í Ölfusi Innlent Myndband sýnir árás Diddy Erlent „Það er miður að það falli til kostnaður vegna þessa“ Innlent Fleiri fréttir Þungar áhyggjur af þyngdarstjórnunarlyfjum Bergvin dæmdur fyrir að áreita þrjár konur Slasaður eftir hestaslys í Ölfusi Nauðsynlegt að fresta atkvæðagreiðslu um umdeilda verksmiðju Ekki megrunarlyf heldur lyf við offitu Segja grafalvarlegt mál að fresta atkvæðagreiðslu „Það er miður að það falli til kostnaður vegna þessa“ Átök í Ölfusi og offitulyf Ákærður fyrir að pissa daginn eftir Fiskidaginn mikla Gular viðvaranir á Suðurlandi, Suðausturlandi og Faxaflóa á morgun Nauðugur sá kostur að fresta atkvæðagreiðslunni „Engu okkar er boðið að koma þarna og sjá“ Skuldirnar bíði þegar frelsið taki við Of þung en annars hraust á Ozempic Slagsmálahundar afþökkuðu aðstoð lögreglu Útgjöld ríkissjóðs vegna Grindavíkur hátt í hundrað milljarðar Fresta íbúakosningu í Ölfusi um mölunarverksmiðju Lífleg og skrautleg kosningabarátta að mati forsætisráðherra Dregur saman með efstu frambjóðendum Mesta kvika frá því að kvikugangurinn myndaðist Nota sykursýkislyf til að léttast og Rottweilerhundar bjóða í partý Látin móðir ekki dæmd í tugmilljóna lyfjasölumáli sonarins Sendiherra, sveitarstjóri og bæjarstjóri skipuð í nefnd Ætlar alla leið í baráttu fyrir nafninu sínu Stuðningslán með ríkisábyrgð fyrir grindvísk fyrirtæki Skipið leggur úr höfn „Alls ekki svo að við tútturnar séum að taka yfir“ Framkvæmdir hafnar við brú yfir Fjarðarhornsá Segist kallaður „stríðsæsingarmaður“ vegna fyrirhyggju Sjúklingum Landspítala fjölgaði um 4.500 milli ára Sjá meira
Bárðarbunga er sennilega öflugasta eldstöðvakerfi landsins og í undirbúningi fyrir næsta gos. Ásamt því að vera hugsanlega það öflugasta er Bárðarbunga einnig viðamesta eldstöðvarkerfi landsins, allt að 190 kílómetra langt og 25 kílómetra breitt. Á mánudag varð öflugur skjálfti í Bárðarbungu, tæplega fimm á stærð, en fimm skjálftar hafa orðið í Bárðarbungu af þeirri stærð frá því gosið í Holuhrauni lauk árið 2015. Árið 2014 var vel fylgst með Bárðarbungu enda augljóst að þar var kvikusöfnun í gangi. 29. ágúst það ár hafði kvikan í Bárðarbungu leitað 50 kílómetra norðaustur og kom upp á eins kílómetra langri sprungu í Holuhrauni. 28. febrúar árið 2015 lýsti vísindaráð almannavarna því yfir að gosinu í Holuhrauni væri lokið. En friðurinn stóð ekki yfir lengi. Haustið 2015 var kvikusöfnun hafin á ný með tilheyrandi skjálftavirkni sem enn stendur yfir. Eldstöðvarkefi Bárðarbungu nær suðvestur til Torfajökuls og norðaustur að Öskju.map.is „Þessi stóri skjálfti á mánudag er framhald af röð af slíkum skjálftum sem hefur verið í gangi alveg síðan haustið 2015 eftir að gosinu í Holuhrauni lauk og siginu þar með í Bárðarbungu. Þá var rólegt í nokkra mánuði en síðan fór að aukast skjálftavirknin aftur haustið 2015 og aðrar vísbendingar voru um það að það væri hafin kvikusöfnun upp á nýtt í Bárðarbungu. Þetta hefur haldið áfram óslitið síðan. Það líða nokkrir mánuðir á milli stórra skjálfta eins og núna eru en þetta er í raun og veru bara framhald af þessari skjálftasyrpu sem hófst þarna haustið 2015,“ segir Páll Einarsson, jarðeðlisfræðingur, um væringarnar í Bárðarbungu. Gosið gæti hvar sem er á Bárðarbungukerfinu Hann segir eldstöðvarkerfi Bárðarbungu í fullum gangi. „Þannig að það er í gangi raun og veru atburðarás sem ekkert sér fyrir endann á. Þetta er bara liður í henni. Ef að þessi kvikusöfnun heldur áfram þá leiðir það nú til frekari atburða og þeir gætu verið af ýmsum toga því Bárðarbungu eldstöðvarkerfið er mjög öflugt kerfi. Sennilega það öflugasta hér á landi.“ Páll bendir á að eldstöðvarkerfi Bárðarbungu nái alla leið suðvestur í Torfajökul og norðaustur að Öskju. „Þannig að það gæti svo sem verið atburðir hvar sem er á þessu kerfi. Bárðarbunga er naflinn í kerfinu og þar sum sé kvikusöfnun í gangi,“ segir Páll. Gæti tekið ár og áratugi Þetta ferli geti tekið mörg ár og ekkert endilega að fara að gerast á næstu vikum eða mánuðum. „Það gæti tekið ár eða jafnvel áratugi að safna þeirri kviku sem þarf til að koma næstu atburðum af stað.“ Við hvernig gosi má búast úr Bárðarbungu segir Páll ekki til neins að koma með einhverja heimsendaspá þó að Bárðarbungu sé að safna kviku. Eldstöðvarkerfin á Íslandi eru rúmlega þrjátíu talsins. „Þau geta gosið litlum gosum, stórum gosum og hamfaragosum. Og Bárðarbunga er kannski öflugasta kerfið. Bárðarbungukerfið er allavega það lang umfangsmesta af eldstöðvarkerfunum hér á landi. Hún getur gert alla mögulega skapaða hluti. Það geta verið hryllilegir atburðir og það geta verið meinlausir atburðir,“ segir Páll. Nokkur kerfi sýnt lífsmark Þetta sé partur af því að lifa á Íslandi þar sem eru 30 virk eldstöðvarkerfi og fjögur til fimm þeirra hafi sýnt lífsmark undanfarna mánuði og ár. „Og Bárðarbunga er eitt af þeim. Grímsvötn eru nú kannski einna næst því að gjósa. Þar hefur gos verið í undirbúningi alveg síðan síðasta gosi lauk árið 2011. Hekla hefur verið líka að undirbúa gos frá 2000 þegar hún gaus síðast. Katla er með allra rólegasta móti um þessar mundir. Það er kannski ekki við miklu að búast þar eins og sakir standa. En svo erum við náttúrlega með eldfjallakerfi hér nálægt höfuðborgarsvæðinu sem er Grindavík. Það hefur sýnt merki um kvikusöfnun alveg núna síðan í lok janúar,“ segir Páll Síðastliðinn ellefu hundruð ár hefur gosið 27 sinnum í Bárðarbungu, eða ríflega tvisvar á hverri öld.
Eldgos og jarðhræringar Bárðarbunga Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Forsetavaktin 2024: Hver verður sjöundi forseti lýðveldisins? Innlent Bergvin dæmdur fyrir að áreita þrjár konur Innlent Of þung en annars hraust á Ozempic Innlent Skuldirnar bíði þegar frelsið taki við Innlent Gular viðvaranir á Suðurlandi, Suðausturlandi og Faxaflóa á morgun Innlent Ekki megrunarlyf heldur lyf við offitu Innlent Segja grafalvarlegt mál að fresta atkvæðagreiðslu Innlent Slasaður eftir hestaslys í Ölfusi Innlent Myndband sýnir árás Diddy Erlent „Það er miður að það falli til kostnaður vegna þessa“ Innlent Fleiri fréttir Þungar áhyggjur af þyngdarstjórnunarlyfjum Bergvin dæmdur fyrir að áreita þrjár konur Slasaður eftir hestaslys í Ölfusi Nauðsynlegt að fresta atkvæðagreiðslu um umdeilda verksmiðju Ekki megrunarlyf heldur lyf við offitu Segja grafalvarlegt mál að fresta atkvæðagreiðslu „Það er miður að það falli til kostnaður vegna þessa“ Átök í Ölfusi og offitulyf Ákærður fyrir að pissa daginn eftir Fiskidaginn mikla Gular viðvaranir á Suðurlandi, Suðausturlandi og Faxaflóa á morgun Nauðugur sá kostur að fresta atkvæðagreiðslunni „Engu okkar er boðið að koma þarna og sjá“ Skuldirnar bíði þegar frelsið taki við Of þung en annars hraust á Ozempic Slagsmálahundar afþökkuðu aðstoð lögreglu Útgjöld ríkissjóðs vegna Grindavíkur hátt í hundrað milljarðar Fresta íbúakosningu í Ölfusi um mölunarverksmiðju Lífleg og skrautleg kosningabarátta að mati forsætisráðherra Dregur saman með efstu frambjóðendum Mesta kvika frá því að kvikugangurinn myndaðist Nota sykursýkislyf til að léttast og Rottweilerhundar bjóða í partý Látin móðir ekki dæmd í tugmilljóna lyfjasölumáli sonarins Sendiherra, sveitarstjóri og bæjarstjóri skipuð í nefnd Ætlar alla leið í baráttu fyrir nafninu sínu Stuðningslán með ríkisábyrgð fyrir grindvísk fyrirtæki Skipið leggur úr höfn „Alls ekki svo að við tútturnar séum að taka yfir“ Framkvæmdir hafnar við brú yfir Fjarðarhornsá Segist kallaður „stríðsæsingarmaður“ vegna fyrirhyggju Sjúklingum Landspítala fjölgaði um 4.500 milli ára Sjá meira