Landakot er ekki hjúkrunarheimili Steinunn Þórðardóttir skrifar 14. nóvember 2020 15:38 Í opinberri umræðu undanfarið hefur Landakot ítrekað verið kallað hjúkrunarheimili, af almenningi og fjölmiðlafólki, en einnig af einstaklingum sem vinna að öldrunarmálum. Mig langar að leiðrétta þennan misskilning. Landakot er sjúkrahús, hluti af Landspítalanum, en á Landakoti eru flestar öldrunalækningadeildir spítalans til húsa. Innan Landakots eru 4 sérhæfðar endurhæfingardeildir þar sem farið er ofan í saumana á þeim fjölþætta heilsufarsvanda sem flestir skjólstæðingar Landakots glíma við, á heildrænan og þverfaglegan hátt. Markmið þeirra er að sem flestir eigi möguleika á að snúa aftur til síns heima og að þeir sem ekki öðlist svo mikinn styrk nái þó sem mestum árangri í endurhæfingu. Á Landakoti er einnig sérhæfð bráðadeild sem tekur við einstaklingum með erfið einkenni tengd heilabilunarsjúkdómum. Auk þess er í húsinu öflug dagdeild, þar sem fer fram ítarleg greiningarvinna og endurhæfing og göngudeild þangað sem mikill fjöldi fólks leitar árlega, m.a. vegna minnisvanda og annarra vandamála tengdum vitrænni getu, endurtekinna byltna o.fl. Á Landakoti starfar fjölbreyttur hópur fagfólks, sérhæfðs í að sinna flóknum vandamálum eldri einstaklinga. Á hjúkrunarheimilum er veitt mjög fagleg og mikilvæg þjónusta, en sú starfsemi er ólík starfsemi sjúkrahúsa enda eru hjúkrunarheimili heimili þeirra sem þar dveljast. Landakot er hins vegar ekki heimili neins, þar býr enginn og þar er ekki hægt að leggjast inn í hvíldarinnlögn. Það er þó hægt að leiða líkum að uppruna þessa misskilnings, en hann á væntanlega rætur sínar að rekja til „flæðisvanda“ Landspítalans. Orðið „flæðisvandi“ er einstaklega hvimleitt og niðurlægjandi gagnvart þeim hópi sem það er notað um. Fólk er ekki „flæði“ heldur einstaklingar með minni eða stærri vandamál, sem krefjast mis flókinna úrræða, sem sum hver eru ekki í boði fyrr en eftir langa bið. Þeir einstaklingar sem komast ekki heim að lokinni meðferð og endurhæfingu á Landakoti vilja gjarnan ílendast þar vegna langrar biðar eftir hjúkrunarheimili. Það má því segja að sumir skjólstæðingar Landakots neyðist til að „búa“ þar um lengri eða skemmri tíma í bið eftir varanlegu heimili. Dæmi eru um að fólk hafi búið á Landakotsspítala í marga mánuði og jafnvel í ár. Þetta er einstaklega óheppilegt fyrir þá einstaklinga sem þetta á við um. Landakotsskýrslan svo kallaða, sem kom út nýlega, lýsir vel þeim húsakosti sem Landakotsspítali býr yfir. Húsið er barn síns tíma, þar er léleg loftræsting, gangarnir eru litlir og fjölbýlin mörg. Margir sjúklingar deila sama salerni og eru þau staðsett frammi á gangi. Starfsmannaaðstaða er einnig þröng, rými lítil og sum hver gluggalaus. Það væri óskandi að enginn þyrfti að kalla Landakot heimili sitt. Það er ekki boðlegt að dveljast mánuðum saman á sjúkrahúsi, á litlu fjölbýli með nýjum og nýjum herbergisfélögum og salerni frammi á gangi. Það er í raun alveg merkilegt að við sem samfélag teljum eðlilegt að öldruðustu og fjölveikustu sjúklingarnir búi að jafnaði við elsta og þrengsta húsakostinn. Þetta er viðkvæmasti hópur samfélagsins eins og marg oft hefur komið fram. Þetta eru þeir sem eru viðkvæmastir fyrir spítalasýkingum, þeir sem við ættum helst að vernda og þar er húsakostur lykilatriði. Yngra fólk sem dvelur að öllu jöfnu mun styttra á sjúkrahúsi í sínum veikindum ætti að eiga mun auðveldara að þola þröngbýlið í nokkra daga en eldra og langveikara fólk sem „býr“ á spítalanum mánuðum saman. Ég geri mér sterkar vonir um að hugað verði að húsakosti elsta og veikasta hópsins í tengslum við byggingu nýs spítala. Ég tel augljóst að sá hópur verði ekki látinn sitja eftir í gömlu, ófullnægjandi húsnæði sem er barn síns tíma eins og Landakot. Við verðum flest gömul ef við erum heppin, þótt að það sé ekki auðvelt fyrir alla að setja sig í þau spor. Af hverju í ósköpunum eigum við skyndilega að sætta okkur við alls ófullnægjandi aðbúnað eingöngu vegna þess að við eigum að baki ákveðinn fjölda afmælisdaga? Að lokum skal tekið fram að þessari samantekt er ekki ætlað að benda á neina sökudólga, vandinn hefur orðið til á mjög löngum tíma og enginn einn ábyrgur fyrir honum. Það er þó tími til kominn að við tökum öll ábyrgð á því að tryggja elsta og veikasta fólkinu í samfélaginu boðlegar aðstæður og að við drögum lærdóm af aðstæðunum á Landakoti. Ég vona innilega að breið samstaða skapist um að breyta þessu hið snarasta og setja þá sem eru í mestri þörf á þjónustu heilbrigðiskerfisins í forgang. Höfundur er yfirlæknir heilabilunareiningar Landspítala. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Landspítalinn Heilbrigðismál Hópsýking á Landakoti Steinunn Þórðardóttir Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Burt með pólitík á Bessastöðum Kristmundur Carter Skoðun „Almennings“ samgöngur? Bragi Gunnlaugsson Skoðun Nýr „loftslagsvænn“ iðnaður - neikvæð áhrif á lífríki og fiskveiðar Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun Náttúran njóti vafans, ótímabundið Bjarkey Olsen Gunnarsdóttir Skoðun Íþróttir fyrir öll, jöfnum og bætum leikinn Hólmfríður Sigþórsdóttir,Anna Þorsteinsdóttir Skoðun Öll með? – 4.020 kr. hækkun fyrir skatt eftir 16 mánuði! Unnur Helga Óttarsdóttir Skoðun Sjálfbær framtíð Vestfjarða Sigríður Ólöf Kristjánsdóttir,Aðalsteinn Óskarsson Skoðun Norskir herrar eða íslenskir? Þóra Bergný Guðmundsdóttir Skoðun Góður forseti G. Pétur Matthíasson Skoðun Hagfræðin á Heimildinni Bjarnheiður Hallsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Örlætisgerningur Vilhjálmur H. Vilhjálmsson skrifar Skoðun Fjármunum veitt þangað sem neyðin er mest Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Sjálfbær framtíð Vestfjarða Sigríður Ólöf Kristjánsdóttir,Aðalsteinn Óskarsson skrifar Skoðun Burt með pólitík á Bessastöðum Kristmundur Carter skrifar Skoðun Náttúran njóti vafans, ótímabundið Bjarkey Olsen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Íþróttir fyrir öll, jöfnum og bætum leikinn Hólmfríður Sigþórsdóttir,Anna Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Nýr „loftslagsvænn“ iðnaður - neikvæð áhrif á lífríki og fiskveiðar Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun „Almennings“ samgöngur? Bragi Gunnlaugsson skrifar Skoðun Góður forseti G. Pétur Matthíasson skrifar Skoðun Hvers vegna Halla Tómasdóttir? Guðjón Sigurðsson skrifar Skoðun Heimildin sem hvarf úr frumvarpi matvælaráðherra Vala Árnadóttir skrifar Skoðun Sníða sér stakk eftir vexti Guðni Magnús Ingvason skrifar Skoðun Norskir herrar eða íslenskir? Þóra Bergný Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Af hverju ertu að bjóða þig fram? Sigurður Ragnarsson skrifar Skoðun Við styðjum Guðmund Karl! Katrín Valdís Hjartardóttir,Andrea Bóel Bæringsdóttir,Guðbjörg Harpa Ingimundardóttir skrifar Skoðun Hagfræðin á Heimildinni Bjarnheiður Hallsdóttir skrifar Skoðun Hreinleikaþráin Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Heimilisleysi blasir við öryrkjum Svanberg Hreinsson skrifar Skoðun Hvað getur Ísland gefið öðrum þjóðum? Gunnar Hersveinn skrifar Skoðun Veðrið, veskið og Íslendingurinn María Rut Kristinsdóttir skrifar Skoðun Að mæðra barn í hjarta sínu Hólmfríður Anna Baldursdóttir skrifar Skoðun Jákvæður orðaforði eykur hamingju og vellíðan Helga Fjóla Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Öll með? – 4.020 kr. hækkun fyrir skatt eftir 16 mánuði! Unnur Helga Óttarsdóttir skrifar Skoðun Látum hjartað ráða för Sigrún Traustadóttir skrifar Skoðun Vekjum risann Guðmundur Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Katrín Jakobsdóttir forseti Viðar Pálsson skrifar Skoðun Þjóðarsátt líka fyrir fatlað fólk Geirdís Hanna Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Í ker eða kistu Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Gummi Kalli er rétti kosturinn sem biskup Íslands Áslaug Helga Hálfdánardóttir,Dís Gylfadóttir,Guðni Már Harðarson skrifar Skoðun Gummi Kalli, einlægur, skemmtilegur og frábær leiðtogi Arnar Ragnarsson skrifar Sjá meira
Í opinberri umræðu undanfarið hefur Landakot ítrekað verið kallað hjúkrunarheimili, af almenningi og fjölmiðlafólki, en einnig af einstaklingum sem vinna að öldrunarmálum. Mig langar að leiðrétta þennan misskilning. Landakot er sjúkrahús, hluti af Landspítalanum, en á Landakoti eru flestar öldrunalækningadeildir spítalans til húsa. Innan Landakots eru 4 sérhæfðar endurhæfingardeildir þar sem farið er ofan í saumana á þeim fjölþætta heilsufarsvanda sem flestir skjólstæðingar Landakots glíma við, á heildrænan og þverfaglegan hátt. Markmið þeirra er að sem flestir eigi möguleika á að snúa aftur til síns heima og að þeir sem ekki öðlist svo mikinn styrk nái þó sem mestum árangri í endurhæfingu. Á Landakoti er einnig sérhæfð bráðadeild sem tekur við einstaklingum með erfið einkenni tengd heilabilunarsjúkdómum. Auk þess er í húsinu öflug dagdeild, þar sem fer fram ítarleg greiningarvinna og endurhæfing og göngudeild þangað sem mikill fjöldi fólks leitar árlega, m.a. vegna minnisvanda og annarra vandamála tengdum vitrænni getu, endurtekinna byltna o.fl. Á Landakoti starfar fjölbreyttur hópur fagfólks, sérhæfðs í að sinna flóknum vandamálum eldri einstaklinga. Á hjúkrunarheimilum er veitt mjög fagleg og mikilvæg þjónusta, en sú starfsemi er ólík starfsemi sjúkrahúsa enda eru hjúkrunarheimili heimili þeirra sem þar dveljast. Landakot er hins vegar ekki heimili neins, þar býr enginn og þar er ekki hægt að leggjast inn í hvíldarinnlögn. Það er þó hægt að leiða líkum að uppruna þessa misskilnings, en hann á væntanlega rætur sínar að rekja til „flæðisvanda“ Landspítalans. Orðið „flæðisvandi“ er einstaklega hvimleitt og niðurlægjandi gagnvart þeim hópi sem það er notað um. Fólk er ekki „flæði“ heldur einstaklingar með minni eða stærri vandamál, sem krefjast mis flókinna úrræða, sem sum hver eru ekki í boði fyrr en eftir langa bið. Þeir einstaklingar sem komast ekki heim að lokinni meðferð og endurhæfingu á Landakoti vilja gjarnan ílendast þar vegna langrar biðar eftir hjúkrunarheimili. Það má því segja að sumir skjólstæðingar Landakots neyðist til að „búa“ þar um lengri eða skemmri tíma í bið eftir varanlegu heimili. Dæmi eru um að fólk hafi búið á Landakotsspítala í marga mánuði og jafnvel í ár. Þetta er einstaklega óheppilegt fyrir þá einstaklinga sem þetta á við um. Landakotsskýrslan svo kallaða, sem kom út nýlega, lýsir vel þeim húsakosti sem Landakotsspítali býr yfir. Húsið er barn síns tíma, þar er léleg loftræsting, gangarnir eru litlir og fjölbýlin mörg. Margir sjúklingar deila sama salerni og eru þau staðsett frammi á gangi. Starfsmannaaðstaða er einnig þröng, rými lítil og sum hver gluggalaus. Það væri óskandi að enginn þyrfti að kalla Landakot heimili sitt. Það er ekki boðlegt að dveljast mánuðum saman á sjúkrahúsi, á litlu fjölbýli með nýjum og nýjum herbergisfélögum og salerni frammi á gangi. Það er í raun alveg merkilegt að við sem samfélag teljum eðlilegt að öldruðustu og fjölveikustu sjúklingarnir búi að jafnaði við elsta og þrengsta húsakostinn. Þetta er viðkvæmasti hópur samfélagsins eins og marg oft hefur komið fram. Þetta eru þeir sem eru viðkvæmastir fyrir spítalasýkingum, þeir sem við ættum helst að vernda og þar er húsakostur lykilatriði. Yngra fólk sem dvelur að öllu jöfnu mun styttra á sjúkrahúsi í sínum veikindum ætti að eiga mun auðveldara að þola þröngbýlið í nokkra daga en eldra og langveikara fólk sem „býr“ á spítalanum mánuðum saman. Ég geri mér sterkar vonir um að hugað verði að húsakosti elsta og veikasta hópsins í tengslum við byggingu nýs spítala. Ég tel augljóst að sá hópur verði ekki látinn sitja eftir í gömlu, ófullnægjandi húsnæði sem er barn síns tíma eins og Landakot. Við verðum flest gömul ef við erum heppin, þótt að það sé ekki auðvelt fyrir alla að setja sig í þau spor. Af hverju í ósköpunum eigum við skyndilega að sætta okkur við alls ófullnægjandi aðbúnað eingöngu vegna þess að við eigum að baki ákveðinn fjölda afmælisdaga? Að lokum skal tekið fram að þessari samantekt er ekki ætlað að benda á neina sökudólga, vandinn hefur orðið til á mjög löngum tíma og enginn einn ábyrgur fyrir honum. Það er þó tími til kominn að við tökum öll ábyrgð á því að tryggja elsta og veikasta fólkinu í samfélaginu boðlegar aðstæður og að við drögum lærdóm af aðstæðunum á Landakoti. Ég vona innilega að breið samstaða skapist um að breyta þessu hið snarasta og setja þá sem eru í mestri þörf á þjónustu heilbrigðiskerfisins í forgang. Höfundur er yfirlæknir heilabilunareiningar Landspítala.
Nýr „loftslagsvænn“ iðnaður - neikvæð áhrif á lífríki og fiskveiðar Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Skoðun Íþróttir fyrir öll, jöfnum og bætum leikinn Hólmfríður Sigþórsdóttir,Anna Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Nýr „loftslagsvænn“ iðnaður - neikvæð áhrif á lífríki og fiskveiðar Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar
Skoðun Við styðjum Guðmund Karl! Katrín Valdís Hjartardóttir,Andrea Bóel Bæringsdóttir,Guðbjörg Harpa Ingimundardóttir skrifar
Skoðun Gummi Kalli er rétti kosturinn sem biskup Íslands Áslaug Helga Hálfdánardóttir,Dís Gylfadóttir,Guðni Már Harðarson skrifar
Nýr „loftslagsvænn“ iðnaður - neikvæð áhrif á lífríki og fiskveiðar Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun