Í fyrradag var félagsskiptaglugga ensku úrvalsdeildarinnar lokað með hvelli og sitja missáttir knattspyrnustjórar og áhangendur uppi með núverandi leikmannahóp. Margir voru skiljanlega forvitnir að sjá hvaða áhrif COVID-19 hremmingarnar kæmu til með að hafa og verður að segjast að þau voru afar áhugaverð.
Knattspyrnuhreyfingin hefur aldrei orðið fyrir viðlíka áfalli hvað rekstrarumhverfi varðar, ef frá eru taldar heimsstyrjaldir síðustu aldar. Alls staðar hafa tekjur hrapað eða eru í það minnsta í uppnámi næsta kastið. Miðasala hefur fuðrað upp, minna er að sækja til auglýsenda og sjónvarpsstöðvar krefjast endurgreiðslu eða bóta. Allir sigla þennan brotsjó saman en á meðan sumir, svo sem lið í neðri deildum Englands, í Skotlandi og hér á landi, keppast við að ausa úr árabátunum virðist sem ensku úrvalsdeildarliðin stími framhjá á lystisnekkju. Þar virðist engin hætta á að drukkna í öðru en kampavíni og endurspeglaðist það í eyðslu félaganna nú í haust.
Vissulega var fjárhagsstaða þessara tilteknu liða ólíkt betri en flestra, fyrir faraldurinn. Ef frá eru taldir Íslendingavinirnir í West Ham þurfti ekki að grípa til örþrifaráða til að bjarga liðunum fá gjaldfalli þegar óvissan var sem mest í vor en tekjufallið var þó gríðarlegt og verður það einnig nú í vetur. Yfirgnæfandi líkur eru á að öll verði liðin rekin með umtalsverðu tapi og ætla mætti að versnandi horfur yrðu til þess að liðin héldu að sér höndum hvað kaup á leikmönnum varðar en önnur hefur raunin nú aldeilis verið.
Í heildina vörðu félögin 20 hátt í 900 milljónum punda til kaupa á leikmönnum umfram það sem þau fengu fyrir sölu þeirra og hefur sú fjárhæð einungis einu sinni verið hærri, en það var árið 2018. Til samanburðar má nefna að samanlagðar heildartekjur allra félaganna í deildinni fyrir neðan voru um 800 milljónir punda á meðan allt lék í lyndi.
Gæðunum er þó misskipt milli liða deildarinnar. Tóku sex þeirra upp veskið fyrir innan við 10 milljónir punda þetta skiptið og raunar þénaði West Ham um 9 milljónir punda á sölu leikmanna umfram leikmannakaup. Hjá nágrönnum Hamranna á Stamford Bridge í London er þó nóg til og var vel ríflega 200 milljónum punda bætt við leikmannahóp Chelsea, sem reyndar má segja að hafi átt nokkuð inni vegna eldra félagsskiptabanns. En hvernig gengur þetta samt upp?
Segja má að líkt og hið opinbera hér heima hyggist í það minnsta sum félaganna kaupa sig út úr kreppunni. Svigrúmið til skuldsetningar er misjafnt en almennt virðist það þó nokkuð gott. Hvað Chelsea varðar má vel færa rök fyrir því að rekstur félagsins, þegar kreppunni lýkur, ráði við afborganir þeirra lána sem nú þarf óhjákvæmilega að taka. Hugsanlega verður einfaldlega bætt við skuldsetningu gagnvart eigandanum, ólígarkanum Abramovic, en það skildi þó aldrei verða að sú ákvörðun að vaða af fullum krafti inn á leikmannamarkaðinn nú í miðri plágu geti reynst arðbær? Samkeppni um þá fjármuni sem í boði eru meðal helstu knattspyrnuliða er að miklu leyti keppni um að ná árangri í Meistaradeild Evrópu. Með þátttöku og framgangi þar á bæ má sækja heilmikla fjármuni, án teljandi útgjaldaaukningar, byggja upp alþjóðlega ímynd og heimta hærri greiðslur fyrir auglýsingar. Með því að freista þess að styrkja leikmannahópinn á sama tíma og samkeppnin heldur að sér höndum getur verið hægt að kaupa sér árangur sem skilað getur hagnaði til lengri tíma litið.
Þó svo Chelsea hafi selst hvað dýpst í vasa félagsins hafa þó fleiri fengið þessa sömu hugmynd. Stór félög víða um Evrópu hafa, þrátt fyrir slæmar rekstrarhorfur, kosið að styrkja leikmannahópa sína og vona að ástandið lagist áður en að þynnkunni kemur.
Hvernig svo sem við kjósum að líta skuldsetningarmöguleika einstakra félaga og möguleg sóknarfæri í leikjafræðilegu tilliti hlýtur það að teljast hreint makalaust að á þeim tíma sem óttast er um framtíð knattspyrnuliða nær hvert sem litið er hafi ensk úrvalsdeildarfélög verið hársbreidd frá því að setja met í leikmannakaupum. Það býður upp á hættu á sjálfsmörkum sem ekki hefur sést þar í deild síðan Frank Sinclair var og hét.
Höfundur er deildarstjóri Greiningar og fræðslu hjá Íslandsbanka.
