Menntamálastofnun fimm ára Arnór Guðmundsson skrifar 1. október 2020 09:30 Menntamálastofnun hefur frá því hún var stofnuð þann 1. október 2015 verið í deiglu breytinga í íslensku menntakerfi. Mörgum hættir til að vanmeta þau miklu umskipti sem átt hafa sér stað í íslenskum skólum á undanförnum árum með innleiðingu aðalnámskráa sem gefnar voru út á árunum 2011 og 2013. Má þar nefna vinnu við grunnþætti menntunar, s.s. lýðræði, sköpun og jafnrétti, hæfnimiðað nám með breyttu námsmati og endurskoðun námsbrauta framhaldsskóla með styttingu námstíma. Það hefur verið hlutverk Menntamálastofnunar að styðja við skóla í þessum breytingum og veita stjórnvöldum og almenningi upplýsingar um stöðu þeirra. Menntamálastofnun er ætlað að stuðla að auknum gæðum og umbótum í menntakerfinu og innleiðingu stefnu stjórnvalda, m.a. með samþættingu aðalnámskrár, námsmats og námsgagna. Einnig sér stofnunin um ýmis stjórnsýsluverkefni, s.s. viðurkenningu einkaskóla og útgáfu leyfisbréfa til kennara. Fyrstu fimm árin hefur stofnunin byggt upp nauðsynlega innviði í starfsemi sinni til að geta veitt stjórnvöldum, skólum og almenningi sem besta þjónustu. Með Menntastefnu 2030 sem mennta- og menningarmálaráðherra hyggst leggja fyrir Alþingi nú í haust eru framundan mörg krefjandi verkefni sem stofnunin er nú í stakk búin að leggja sitt af mörkum til. Af þeim verkefnum sem Menntamálastofnun vinnur nú að vil ég nefna þrjú: Stafræn umbreyting þjónustu og námsgagna með uppbyggingu Menntaveru, endurskoðun námsmats og aukinn stuðningur við starfsnám í framhaldsskólum. Menntavera og stafræn umbreyting námsefnis Menntavera er samheiti yfir net upplýsingakerfa sem veita stjórnvöldum, skólum og almenningi þjónustu og aðgang að námskrám, námsgögnum, námsmati og menntagögnum. Stjórnvöld hafa nú boðað stórsókn í stafrænni þjónustu og þar er menntun ekki undanskilin. Menntayfirvöld hafa átt í góðu samstarfi við Stafrænt Ísland um að byggja upp þjónustu sem aðgengileg verður á Ísland.is. Byrjað verður á að veita aðgang að leyfisbréfum kennara og niðurstöðum samræmdra könnunarprófa og stefnt er að því að í framtíðinni muni einstaklingar geta fengið aðgang að námsferli sínum og prófskírteinum á Ísland.is. En þetta er bara byrjunin. Fram undan eru stór verkefni, m.a. stafræn umbreyting námsgagna sem mun fela í sér gjörbreytingu í gerð þeirra og miðlun. Markmiðið er að framleiða námsefni sem stenst nútímakröfur um innihald, kennslufræði og framsetningu og kemur til móts við þarfir nemenda og skóla í tengslum við námskrá og aukna notkun spjaldtölva og annarrar tækni. Í nýlegri þarfagreiningu Menntamálastofnunar kom fram skýrt ákall frá kennurum, nemendum og foreldrum um aukið stafrænt og gagnvirkt námsefni. Á það ekki síst við nú á tímum Covid-19. Endurskoðun námsmats Nýlega lagði starfshópur á vegum mennta- og menningarmálaráðuneytisins fram tillögur sem m.a. fela í sér að samræmd könnunarpróf verði lögð niður í núverandi mynd. Í stað þess verði þróað fjölbreytt safn námsmatstækja sem taki mið af prófum sem Menntamálastofnun hefur byggt upp að undanförnu til að meta lestur. Megintilgangur samræmds námsmats er að veita nemendum, kennurum og foreldrum upplýsingar um námsstöðu. Einnig nýtast niðurstöður samræmdra könnunarprófa fyrir skólastjórnendur og sveitarfélög til að fá upplýsingar um stöðu skóla og stjórnvöldum um stöðu menntakerfisins. Mikilvægt er að kasta ekki fyrir róða þeim mikilvægu upplýsingum sem samræmt námsmat veitir á sama tíma og unnið er að endurnýjun þeirra. Menntamálastofnun kannar nú hvernig hægt er að þróa námsmat með aukinn sveigjanleika og fjölbreytni í huga. Til skoðunar er að samræmd könnunarpróf verði í framtíðinni lögð fyrir í mjög breyttri mynd með fjölbreyttara innihaldi og sveigjanlegri próftíma. Eins er ekki ólíklegt að í framtíðinni verði námsmat meira samofið stafrænum námsgögnum. Þróun námsmats tekur tíma og vanda þarf til verka svo að þær upplýsingar sem próf veita séu réttmætar og áreiðanlegar. Til þess að geta boðið upp á gagnvirk prófatriði og að prófin aðlagist ólíkri hæfni nemenda þarf öflug hugbúnaðarkerfi sem ekki eru nú til staðar. Starfsnám í framhaldsskólum Menntamálastofnun hefur á undanförnum árum staðfest tæplega 300 nýjar námsbrautir í framhaldsskólum. Um 50% af þessum brautum eru til stúdentsprófs en einungis um 20% til starfsréttinda. Margt er óunnið í að auka námsframboð í starfsnámi og þróa það nám í takt við þarfir samfélags og atvinnulífs. Mennta- og menningarmálaráðuneytið hefur nú falið Menntamálastofnun að efla stuðning við starfsnám í framhaldsskólum með aukinni samvinnu við fulltrúa atvinnulífs í starfsgreinaráðum. Einnig er nú unnið að því að samhæfa verknám nemenda með svokallaðri rafrænni ferilbók. Því miður hefur umræða um nám á framhaldsskólastigi hér á landi oft einskorðast við hefðbundið bóknám til stúdentsprófs en öðru hverju minnst á skort á áhuga nemenda á starfsnámi. Er þá tilhneiging til að horfa fram hjá fjölbreyttri uppbyggingu starfsnáms í fjölbrauta- og verknámsskólum landsins. Þess sjást nú merki að áhugi á starfsnámi fari vaxandi. Fram undan eru spennandi tímar með nýjum áherslum í verknámi, s.s. með aukinni nýtingu upplýsingatækni og sjálfbærra lausna. Á næstu árum er von til þess að afrakstur þeirra breytinga sem átt hafa sér stað í menntamálum hér á landi skili sér í betra námi og tækifærum nemenda. Að því vill Menntamálastofnun áfram stuðla. Höfundur er forstjóri Menntamálastofnunar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skóla - og menntamál Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Hver skipaði bankaráði Landsbankans að kaupa TM? Ásthildur Lóa Þórsdóttir Skoðun Eftirliti með snyrtistofum ábótavant Halla Signý Kristjánsdóttir Skoðun Páskarnir - íhugunarhvatning Árni Stefán Árnason Skoðun Aukinn kraftur með hækkandi sól Bragi Bjarnason Skoðun Tónlist í gleði og sorg Sigurvin Lárus Jónsson Skoðun Bréf til þjóðarinnar Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir Skoðun Er þetta eðlilegt? Guðrún Árnadóttir,Guðrún Tara Sveinsdóttir,Hekla Kollmar,Þorgerður Jörundsdóttir Skoðun Tilbrigðin um enda lífsins Matthildur Björnsdóttir Skoðun Foreldrar með börn í vímuefnaneyslu og úrræði Dagbjört Ósk Steindórsdóttir Skoðun Formaður geðlækna illa áttaður? Vilhjálmur Hjálmarsson Skoðun Skoðun Skoðun Foreldrar með börn í vímuefnaneyslu og úrræði Dagbjört Ósk Steindórsdóttir skrifar Skoðun Páskarnir - íhugunarhvatning Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Aukinn kraftur með hækkandi sól Bragi Bjarnason skrifar Skoðun Tilbrigðin um enda lífsins Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Tónlist í gleði og sorg Sigurvin Lárus Jónsson skrifar Skoðun Eftirliti með snyrtistofum ábótavant Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Markvissar aðgerðir munu skila árangri á húsnæðismarkaði Ágúst Bjarni Garðarsson skrifar Skoðun Bréf til þjóðarinnar Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Einokunarmjólk? Hilmar Vilberg Gylfason skrifar Skoðun Má þjóðin ráða? Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Formaður geðlækna illa áttaður? Vilhjálmur Hjálmarsson skrifar Skoðun Hver skipaði bankaráði Landsbankans að kaupa TM? Ásthildur Lóa Þórsdóttir skrifar Skoðun Að vera eða vera ekki í samkeppni við sjálfa sig Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Engin námslán fyrir fátækt fólk Gísli Laufeyjarson Höskuldsson skrifar Skoðun Er þetta eðlilegt? Guðrún Árnadóttir,Guðrún Tara Sveinsdóttir,Hekla Kollmar,Þorgerður Jörundsdóttir skrifar Skoðun Stjórnmálin koma okkur öllum við Arnar Freyr Sigurðsson skrifar Skoðun Um tímabær áform ráðherra og ótímabært frumhlaup Viðskiptaráðs Jóna Hlíf Halldórsdóttir skrifar Skoðun Fríar máltíðir grunnskólabarna - merkur samfélagslegur áfangi Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Heilbrigðisráðuneytið er með forystu Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Skaðaminnkun, lækning, hroki og hleypidómar Guðbjörg Sveinsdóttir skrifar Skoðun Fyrirgefðu mér mín kæra Harpa Sævar Helgi Lárusson skrifar Skoðun Vikan með Gísla Árný Björg Blandon skrifar Skoðun Furðulegar verðlækkanir á mörkuðum Baldur Thorlacius skrifar Skoðun Varanlegt vopnahlé og sjálfstæð Palestína Kristrún Frostadóttir skrifar Skoðun Með of mikil völd Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hvað ef það gýs nær höfuðborgarsvæðinu? Ingvi Gunnarsson,Sigrún Tómsdóttir,Hrefna Hallgrímsdóttir,Daði Hafþórsson skrifar Skoðun Er sniðugt að vera með tilgreinda séreign? Guðný Helga Lárusdóttir skrifar Skoðun Ekki þykjast ekki vita neitt Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Athugasemdir við eignaumsýslu Landsbanka Íslands Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Framsókn stendur með bændum og neytendum Hópur þingmanna Framsóknar skrifar Sjá meira
Menntamálastofnun hefur frá því hún var stofnuð þann 1. október 2015 verið í deiglu breytinga í íslensku menntakerfi. Mörgum hættir til að vanmeta þau miklu umskipti sem átt hafa sér stað í íslenskum skólum á undanförnum árum með innleiðingu aðalnámskráa sem gefnar voru út á árunum 2011 og 2013. Má þar nefna vinnu við grunnþætti menntunar, s.s. lýðræði, sköpun og jafnrétti, hæfnimiðað nám með breyttu námsmati og endurskoðun námsbrauta framhaldsskóla með styttingu námstíma. Það hefur verið hlutverk Menntamálastofnunar að styðja við skóla í þessum breytingum og veita stjórnvöldum og almenningi upplýsingar um stöðu þeirra. Menntamálastofnun er ætlað að stuðla að auknum gæðum og umbótum í menntakerfinu og innleiðingu stefnu stjórnvalda, m.a. með samþættingu aðalnámskrár, námsmats og námsgagna. Einnig sér stofnunin um ýmis stjórnsýsluverkefni, s.s. viðurkenningu einkaskóla og útgáfu leyfisbréfa til kennara. Fyrstu fimm árin hefur stofnunin byggt upp nauðsynlega innviði í starfsemi sinni til að geta veitt stjórnvöldum, skólum og almenningi sem besta þjónustu. Með Menntastefnu 2030 sem mennta- og menningarmálaráðherra hyggst leggja fyrir Alþingi nú í haust eru framundan mörg krefjandi verkefni sem stofnunin er nú í stakk búin að leggja sitt af mörkum til. Af þeim verkefnum sem Menntamálastofnun vinnur nú að vil ég nefna þrjú: Stafræn umbreyting þjónustu og námsgagna með uppbyggingu Menntaveru, endurskoðun námsmats og aukinn stuðningur við starfsnám í framhaldsskólum. Menntavera og stafræn umbreyting námsefnis Menntavera er samheiti yfir net upplýsingakerfa sem veita stjórnvöldum, skólum og almenningi þjónustu og aðgang að námskrám, námsgögnum, námsmati og menntagögnum. Stjórnvöld hafa nú boðað stórsókn í stafrænni þjónustu og þar er menntun ekki undanskilin. Menntayfirvöld hafa átt í góðu samstarfi við Stafrænt Ísland um að byggja upp þjónustu sem aðgengileg verður á Ísland.is. Byrjað verður á að veita aðgang að leyfisbréfum kennara og niðurstöðum samræmdra könnunarprófa og stefnt er að því að í framtíðinni muni einstaklingar geta fengið aðgang að námsferli sínum og prófskírteinum á Ísland.is. En þetta er bara byrjunin. Fram undan eru stór verkefni, m.a. stafræn umbreyting námsgagna sem mun fela í sér gjörbreytingu í gerð þeirra og miðlun. Markmiðið er að framleiða námsefni sem stenst nútímakröfur um innihald, kennslufræði og framsetningu og kemur til móts við þarfir nemenda og skóla í tengslum við námskrá og aukna notkun spjaldtölva og annarrar tækni. Í nýlegri þarfagreiningu Menntamálastofnunar kom fram skýrt ákall frá kennurum, nemendum og foreldrum um aukið stafrænt og gagnvirkt námsefni. Á það ekki síst við nú á tímum Covid-19. Endurskoðun námsmats Nýlega lagði starfshópur á vegum mennta- og menningarmálaráðuneytisins fram tillögur sem m.a. fela í sér að samræmd könnunarpróf verði lögð niður í núverandi mynd. Í stað þess verði þróað fjölbreytt safn námsmatstækja sem taki mið af prófum sem Menntamálastofnun hefur byggt upp að undanförnu til að meta lestur. Megintilgangur samræmds námsmats er að veita nemendum, kennurum og foreldrum upplýsingar um námsstöðu. Einnig nýtast niðurstöður samræmdra könnunarprófa fyrir skólastjórnendur og sveitarfélög til að fá upplýsingar um stöðu skóla og stjórnvöldum um stöðu menntakerfisins. Mikilvægt er að kasta ekki fyrir róða þeim mikilvægu upplýsingum sem samræmt námsmat veitir á sama tíma og unnið er að endurnýjun þeirra. Menntamálastofnun kannar nú hvernig hægt er að þróa námsmat með aukinn sveigjanleika og fjölbreytni í huga. Til skoðunar er að samræmd könnunarpróf verði í framtíðinni lögð fyrir í mjög breyttri mynd með fjölbreyttara innihaldi og sveigjanlegri próftíma. Eins er ekki ólíklegt að í framtíðinni verði námsmat meira samofið stafrænum námsgögnum. Þróun námsmats tekur tíma og vanda þarf til verka svo að þær upplýsingar sem próf veita séu réttmætar og áreiðanlegar. Til þess að geta boðið upp á gagnvirk prófatriði og að prófin aðlagist ólíkri hæfni nemenda þarf öflug hugbúnaðarkerfi sem ekki eru nú til staðar. Starfsnám í framhaldsskólum Menntamálastofnun hefur á undanförnum árum staðfest tæplega 300 nýjar námsbrautir í framhaldsskólum. Um 50% af þessum brautum eru til stúdentsprófs en einungis um 20% til starfsréttinda. Margt er óunnið í að auka námsframboð í starfsnámi og þróa það nám í takt við þarfir samfélags og atvinnulífs. Mennta- og menningarmálaráðuneytið hefur nú falið Menntamálastofnun að efla stuðning við starfsnám í framhaldsskólum með aukinni samvinnu við fulltrúa atvinnulífs í starfsgreinaráðum. Einnig er nú unnið að því að samhæfa verknám nemenda með svokallaðri rafrænni ferilbók. Því miður hefur umræða um nám á framhaldsskólastigi hér á landi oft einskorðast við hefðbundið bóknám til stúdentsprófs en öðru hverju minnst á skort á áhuga nemenda á starfsnámi. Er þá tilhneiging til að horfa fram hjá fjölbreyttri uppbyggingu starfsnáms í fjölbrauta- og verknámsskólum landsins. Þess sjást nú merki að áhugi á starfsnámi fari vaxandi. Fram undan eru spennandi tímar með nýjum áherslum í verknámi, s.s. með aukinni nýtingu upplýsingatækni og sjálfbærra lausna. Á næstu árum er von til þess að afrakstur þeirra breytinga sem átt hafa sér stað í menntamálum hér á landi skili sér í betra námi og tækifærum nemenda. Að því vill Menntamálastofnun áfram stuðla. Höfundur er forstjóri Menntamálastofnunar.
Er þetta eðlilegt? Guðrún Árnadóttir,Guðrún Tara Sveinsdóttir,Hekla Kollmar,Þorgerður Jörundsdóttir Skoðun
Skoðun Er þetta eðlilegt? Guðrún Árnadóttir,Guðrún Tara Sveinsdóttir,Hekla Kollmar,Þorgerður Jörundsdóttir skrifar
Skoðun Um tímabær áform ráðherra og ótímabært frumhlaup Viðskiptaráðs Jóna Hlíf Halldórsdóttir skrifar
Skoðun Fríar máltíðir grunnskólabarna - merkur samfélagslegur áfangi Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar
Skoðun Hvað ef það gýs nær höfuðborgarsvæðinu? Ingvi Gunnarsson,Sigrún Tómsdóttir,Hrefna Hallgrímsdóttir,Daði Hafþórsson skrifar
Er þetta eðlilegt? Guðrún Árnadóttir,Guðrún Tara Sveinsdóttir,Hekla Kollmar,Þorgerður Jörundsdóttir Skoðun