Brottkast, brottkast Svanur Guðmundsson skrifar 14. september 2020 15:00 Komin er út skýrsla Haf- og vatnarannsókna um mælingar á brottkasti þorsks og ýsu 2016 til 2018. Skýrslan er 11 síður að lengd og reikna skýrsluhöfundar sér til að brottkast á þorski árið 2017 sé um 5.658 tonn. Það er árið sem mest er hent af þorski af öllum þeim árum sem skýrslan tekur til. Þegar þetta er sagt er sláandi að lesa að svo miklu magni sé hent og þeir aðilar sem ég hef rætt við innan greinarinnar eru slegnir yfir í niðurstöðu skýrslunnar. Satt best að segja skilur enginn hvernig þetta má vera og furða sig á að svo miklu af fiski sé hent. Sérstaklega þegar haft er í huga að þetta tiltekna ár, 2017, gengu þorskveiðar mjög vel og fiskur var mjög stór. Því virðist ástæðulaust að henda fiski, sem menn hafi á annað borð náð um borð, þegar menn eru við veiðar. En við nánari skoðun á skýrslunni kemur margt ekki fram og vantar í hana nauðsynlegar upplýsingar svo hægt sé að bregðast við af hagsmunaaðilum og þeim sem hafa um málið að segja. Hvar eru menn að henda fiski og af hvaða svæðum? Ef við skoðum bara botnvörpuveiðar árið 2017 þá er samkvæmt skýrslunni reiknað með að nærri 4% af þorsk veiddum í troll það ár hafi verið hent. Það þýðir að 4 kör af hverjum 100 hafi farið í sjóinn eftir að búið er að veiða þann fisk. Menn finna fyrir því. Gleymum því ekki að þorskur var mjög vænn árið 2017. Í skýrslunni kemur fram að 24 reitir af 84 voru teknir til mælinga af starfsmönnum Fiskistofu við útreikninga á brottkasti úr botnvörpu. Fiskistofa aflaði gagnanna og þau voru notuð af starfsmönnum Haf- og vatnarannsókna við gerð þessarar skýrslu. Hvernig úrtakið var valið kemur ekki fram og ekki tekið fram hvort um slembiúrtak hafi verið að ræða á reitum til rannsóknar sem er mikilvægt að vita við úrvinnslu ef verið er að vinna með tölfræði. Ekki er heldur upplýst hvort sá afli, sem skoðaður var um borð í veiðiskipum, hafi verið borinn saman við sömu löndun veiðiskips og með sama poka í báðum tilfellum. Í því sambandi er rétt að hafa í huga að bátar nota bæði poka með 135mm möskva og 155mm möskva við veiðar. Þannig að ef afli, sem mældur er um borð í veiðiskipi, kemur úr 135 mm poka er borinn saman við afla í landi, sem kemur úr sama veiðiskipi sem hafði notað 155mm poka, þá mælist það sem brottkast. Upplýsingar um þetta er ekki að finna í skýrslunni. Annað sem ekki kemur fram í þessari skýrslu, er hvernig unnið er úr gögnum úr reitum og hvernig þeir eru bornir saman við afla og hvort afli sem veiddur er á ákveðnum reit sé borinn saman við afla landaður úr viðkomandi reit. Svo ég útskýri þetta nánar þá fylgist Fiskistofa vel með að ekki sé verið að veiða af svæðum þar sem smáfiskur heldur sig. Mælingar eru framkvæmdar af Fiskistofu á hlutfalli smáfisks (þorskur undir 55 cm) og ef hann fer yfir ákveðið hlutfall þá er veiðisvæði lokað. Á sumum svæðum veiðist meir af þorski undir 55 cm og ef afli af þeim reitum er borin saman við afla lönduðum af öðrum reitum þar sem stærri fiskur heldur sig þá er augljóst að minna kemur í land af minni fiski. Það yrði tekið í þessari aðferð sem brottkast á smáfiski. Eins og áður sagði voru það starfsmenn Fiskistofu sem sáu um gagnaöflun. Ríksendurskoðun tók út starfsemi Fiskistofu og skiluðu skýrslu um hana í desember 2018. Þar var vakin sérstök athygli á nokkrum atriðum og sagði orðrétt „[e]ftirlit stofnunarinnar með brottkasti er veikburða og ómarkvisst. Raunverulegur árangur þess er auk þess á huldu þar sem hvorki liggja fyrir skýr árangursmarkmið eða árangursmælingar.“ Í skýrslu Ríkisendurskoðunar kemur fram að við mælingar á brottkasti skuli mæla að lágmarki 200 þorska og 200 ýsur í hverri mælingu og jafn margar mælingar í landi af lönduðum afla. Síðar var þessu breytt í samstarfi við Hafrannsóknarstofnun (sem heitir núna Haf- og vatnarannsóknir) í 100 fiska. Í þessari skýrslu Haf og vatnarannsókna núna er bara talað um 90 fiska í hverri mælingu af hverjum reit. Er augljóst að Fiskistofa er ekki að fara eftir tilmælum og athugasemdum Ríkisendurskoðunar. Það er ljóst að það verður að kryfja þetta mál og rannsaka mun betur. Það er ólíðandi að menn séu að henda fiski en það er líka slæmt að væna menn um rangindi séu þau ekki til staðar. Ekki er hægt að lesa út úr þessari skýrslu hvernig rannsóknin var framkvæmd og því ómögulegt að meta hana á sanngjarnan hátt, hvað þá að finna út hvar vandinn liggur. Það er ekki nóg að kalla brottkast brottkast og útskýra þá svo ekkert frekar. En starfsmenn Haf og vatnarannsókn treysta sér til að segja að 4% af þorski hafði verið hent við botnvörpuveiðar árið 2017 ásamt mörgum öðrum staðhæfingum sem finna má í skýrslu þessari. En að lokum leifi ég mér að vitna í skýrslu Ríkisendurskoðunar sem segir orðrétt. “Í ljósi þess hversu takmarkað eftirlit stjórnvöld hafa með brottkasti sem og takmarkaðra rannsókna á umfangi þess er vart tilefni til fullyrðinga um umfang brottkasts.” Höfundur er sjávarútvegsfræðingur og framkvæmdastjóri Bláa hagkerfisins. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Svanur Guðmundsson Sjávarútvegur Mest lesið Halldór 24.05.2025 Halldór Hvers virði er lambakjöt? Hafliði Halldórsson Skoðun Þjóðareign, trú og skattar Svanur Guðmundsson Skoðun „Litla stúlkan og ruddarnir“ - Hugleiðing um stöðu Íslands á alþj.vettv. Flosi Þorgeirsson Skoðun Næstu sólarhringar á Gaza skipta sköpum Hlynur Már Vilhjálmsson Skoðun Hamas og átökin við Ísrael – hvað er ekki sagt upphátt? Einar G Harðarson Skoðun Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir Skoðun Lífið er eins og konfektkassi, þú veist aldrei hvernig mola þú færð Elín Íris Fanndal Skoðun Daði Már týnir sjálfum sér Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Opið bréf til stjórnvalda Elín Ýr Arnar Hafdísardóttir Skoðun Skoðun Skoðun Hvers virði er lambakjöt? Hafliði Halldórsson skrifar Skoðun Lífið er eins og konfektkassi, þú veist aldrei hvernig mola þú færð Elín Íris Fanndal skrifar Skoðun Þjóðareign, trú og skattar Svanur Guðmundsson skrifar Skoðun Hamas og átökin við Ísrael – hvað er ekki sagt upphátt? Einar G Harðarson skrifar Skoðun Gjaldfrjálsar máltíðir fyrir leikskólabörn Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Næstu sólarhringar á Gaza skipta sköpum Hlynur Már Vilhjálmsson skrifar Skoðun Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir skrifar Skoðun Huglæg réttlætiskennd og skattar á verðmætasköpun Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Loksins fær þyrlan heimili fyrir norðan Njáll Trausti Friðbertsson skrifar Skoðun Opið bréf til stjórnvalda Elín Ýr Arnar Hafdísardóttir skrifar Skoðun Við skuldum þeim að hlusta Ólafur Adolfsson skrifar Skoðun „Litla stúlkan og ruddarnir“ - Hugleiðing um stöðu Íslands á alþj.vettv. Flosi Þorgeirsson skrifar Skoðun Mikilvæg gagnrýni eða tilraun til valdayfirtöku í Sósíalistaflokknum? Ása Lind Finnbogadóttir skrifar Skoðun Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir skrifar Skoðun Alvarleg staða í umhverfi fréttamiðla Rósa Guðbjartsdóttir skrifar Skoðun Stéttarkerfi Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Stöðvum Hamas. Einungis þannig getum við stöðvað hryllinginn á Gaza BIrgir Finnsson skrifar Skoðun Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Æfingin skapar meistarann! Sigurjón Már Fox Gunnarsson skrifar Skoðun 140 sinnum líklegra að verða fyrir eldingu Sigurður G. Guðjónsson skrifar Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar Skoðun Traust í húfi Eyjólfur Ármannsson skrifar Skoðun Verðmætasköpun án virðingar Berglind Harpa Svavarsdóttir skrifar Skoðun Daði Már týnir sjálfum sér Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Samhljómur við náttúruna og sjálfbæra þróun Anna María Ágústsdóttir skrifar Skoðun Aðgerðir gegn mansali í forgangi Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Enginn á verðinum – um ábyrgð, framtíðarsýn og mikilvægi forvirkrar stjórnsýslu Guðjón Heiðar Pálsson skrifar Skoðun Framtíðin fær húsnæði Ingunn Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Börnin sem deyja á Gaza Elín Pjetursdóttir skrifar Skoðun Brýr, sýkingar og börn Jón Pétur Zimsen skrifar Sjá meira
Komin er út skýrsla Haf- og vatnarannsókna um mælingar á brottkasti þorsks og ýsu 2016 til 2018. Skýrslan er 11 síður að lengd og reikna skýrsluhöfundar sér til að brottkast á þorski árið 2017 sé um 5.658 tonn. Það er árið sem mest er hent af þorski af öllum þeim árum sem skýrslan tekur til. Þegar þetta er sagt er sláandi að lesa að svo miklu magni sé hent og þeir aðilar sem ég hef rætt við innan greinarinnar eru slegnir yfir í niðurstöðu skýrslunnar. Satt best að segja skilur enginn hvernig þetta má vera og furða sig á að svo miklu af fiski sé hent. Sérstaklega þegar haft er í huga að þetta tiltekna ár, 2017, gengu þorskveiðar mjög vel og fiskur var mjög stór. Því virðist ástæðulaust að henda fiski, sem menn hafi á annað borð náð um borð, þegar menn eru við veiðar. En við nánari skoðun á skýrslunni kemur margt ekki fram og vantar í hana nauðsynlegar upplýsingar svo hægt sé að bregðast við af hagsmunaaðilum og þeim sem hafa um málið að segja. Hvar eru menn að henda fiski og af hvaða svæðum? Ef við skoðum bara botnvörpuveiðar árið 2017 þá er samkvæmt skýrslunni reiknað með að nærri 4% af þorsk veiddum í troll það ár hafi verið hent. Það þýðir að 4 kör af hverjum 100 hafi farið í sjóinn eftir að búið er að veiða þann fisk. Menn finna fyrir því. Gleymum því ekki að þorskur var mjög vænn árið 2017. Í skýrslunni kemur fram að 24 reitir af 84 voru teknir til mælinga af starfsmönnum Fiskistofu við útreikninga á brottkasti úr botnvörpu. Fiskistofa aflaði gagnanna og þau voru notuð af starfsmönnum Haf- og vatnarannsókna við gerð þessarar skýrslu. Hvernig úrtakið var valið kemur ekki fram og ekki tekið fram hvort um slembiúrtak hafi verið að ræða á reitum til rannsóknar sem er mikilvægt að vita við úrvinnslu ef verið er að vinna með tölfræði. Ekki er heldur upplýst hvort sá afli, sem skoðaður var um borð í veiðiskipum, hafi verið borinn saman við sömu löndun veiðiskips og með sama poka í báðum tilfellum. Í því sambandi er rétt að hafa í huga að bátar nota bæði poka með 135mm möskva og 155mm möskva við veiðar. Þannig að ef afli, sem mældur er um borð í veiðiskipi, kemur úr 135 mm poka er borinn saman við afla í landi, sem kemur úr sama veiðiskipi sem hafði notað 155mm poka, þá mælist það sem brottkast. Upplýsingar um þetta er ekki að finna í skýrslunni. Annað sem ekki kemur fram í þessari skýrslu, er hvernig unnið er úr gögnum úr reitum og hvernig þeir eru bornir saman við afla og hvort afli sem veiddur er á ákveðnum reit sé borinn saman við afla landaður úr viðkomandi reit. Svo ég útskýri þetta nánar þá fylgist Fiskistofa vel með að ekki sé verið að veiða af svæðum þar sem smáfiskur heldur sig. Mælingar eru framkvæmdar af Fiskistofu á hlutfalli smáfisks (þorskur undir 55 cm) og ef hann fer yfir ákveðið hlutfall þá er veiðisvæði lokað. Á sumum svæðum veiðist meir af þorski undir 55 cm og ef afli af þeim reitum er borin saman við afla lönduðum af öðrum reitum þar sem stærri fiskur heldur sig þá er augljóst að minna kemur í land af minni fiski. Það yrði tekið í þessari aðferð sem brottkast á smáfiski. Eins og áður sagði voru það starfsmenn Fiskistofu sem sáu um gagnaöflun. Ríksendurskoðun tók út starfsemi Fiskistofu og skiluðu skýrslu um hana í desember 2018. Þar var vakin sérstök athygli á nokkrum atriðum og sagði orðrétt „[e]ftirlit stofnunarinnar með brottkasti er veikburða og ómarkvisst. Raunverulegur árangur þess er auk þess á huldu þar sem hvorki liggja fyrir skýr árangursmarkmið eða árangursmælingar.“ Í skýrslu Ríkisendurskoðunar kemur fram að við mælingar á brottkasti skuli mæla að lágmarki 200 þorska og 200 ýsur í hverri mælingu og jafn margar mælingar í landi af lönduðum afla. Síðar var þessu breytt í samstarfi við Hafrannsóknarstofnun (sem heitir núna Haf- og vatnarannsóknir) í 100 fiska. Í þessari skýrslu Haf og vatnarannsókna núna er bara talað um 90 fiska í hverri mælingu af hverjum reit. Er augljóst að Fiskistofa er ekki að fara eftir tilmælum og athugasemdum Ríkisendurskoðunar. Það er ljóst að það verður að kryfja þetta mál og rannsaka mun betur. Það er ólíðandi að menn séu að henda fiski en það er líka slæmt að væna menn um rangindi séu þau ekki til staðar. Ekki er hægt að lesa út úr þessari skýrslu hvernig rannsóknin var framkvæmd og því ómögulegt að meta hana á sanngjarnan hátt, hvað þá að finna út hvar vandinn liggur. Það er ekki nóg að kalla brottkast brottkast og útskýra þá svo ekkert frekar. En starfsmenn Haf og vatnarannsókn treysta sér til að segja að 4% af þorski hafði verið hent við botnvörpuveiðar árið 2017 ásamt mörgum öðrum staðhæfingum sem finna má í skýrslu þessari. En að lokum leifi ég mér að vitna í skýrslu Ríkisendurskoðunar sem segir orðrétt. “Í ljósi þess hversu takmarkað eftirlit stjórnvöld hafa með brottkasti sem og takmarkaðra rannsókna á umfangi þess er vart tilefni til fullyrðinga um umfang brottkasts.” Höfundur er sjávarútvegsfræðingur og framkvæmdastjóri Bláa hagkerfisins.
Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir Skoðun
Skoðun Lífið er eins og konfektkassi, þú veist aldrei hvernig mola þú færð Elín Íris Fanndal skrifar
Skoðun Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir skrifar
Skoðun „Litla stúlkan og ruddarnir“ - Hugleiðing um stöðu Íslands á alþj.vettv. Flosi Þorgeirsson skrifar
Skoðun Mikilvæg gagnrýni eða tilraun til valdayfirtöku í Sósíalistaflokknum? Ása Lind Finnbogadóttir skrifar
Skoðun Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir skrifar
Skoðun Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar
Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar
Skoðun Enginn á verðinum – um ábyrgð, framtíðarsýn og mikilvægi forvirkrar stjórnsýslu Guðjón Heiðar Pálsson skrifar
Hvernig gengur nýjum kennurum í grunnskólakennslu? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Aðalheiður Anna Erlingsdóttir,Andri Rafn Ottesen,Maríanna Jónsdóttir Maríudóttir,Valgerður S. Bjarnadóttir Skoðun