Viðskipti innlent

Stjórn­völd ekki þurft að nýta neyðar­á­kvæði til að fyrir­skipa aukna fram­leiðslu

Eiður Þór Árnason skrifar
Víða má finna handspritt nú um stundir.
Víða má finna handspritt nú um stundir. Vísir/vésteinn

Engin ástæða er fyrir almenning að hafa áhyggjur af hugsanlegum skorti á handspritti eða öðrum sótthreinsivörum á næstunni. Þetta er meginniðurstaða athugunar Umhverfisstofnunar á framboði og framleiðslugetu á sótthreinsivörum hér á landi.

Ekki hefur þurft að grípa til úrræðis í almannavarnalögum sem gerir stjórnvöldum kleift að fyrirskipa fyrirtækjum að framleiða meira af slíkum vörum.

Gríðarleg aukning hefur verið í eftirspurn eftir handspritti undanfarnar vikur í kjölfar þess að kórónuveiran gerði vart við sig í íslensku samfélagi. Í ljósi þessa vildi Umhverfisstofnun kanna hvort hægt væri að anna þeirri eftirspurn á meðan faraldurinn stæði yfir.

Staðan góð sem stendur

Niðurstaða stofnunarinnar er sú að birgðastaða tilbúinna sótthreinsiefna og hráefna til framleiðslu innanlands sé góð sem stendur og eitthvað fram í tímann.

Athugunin byggði á upplýsingum frá stærstu framleiðendum handspritts.

„Okkur sýnist að þetta séu fimm fyrirtæki sem hafi einhverja burði til þess að framleiða sótthreinsiefni og þar af eru tvö langstærst sem eru helst að sinna heilbrigðiskerfinu,“ segir Björn Gunnlaugsson, teymisstjóri hjá Umhverfisstofnun, í samtali við Vísi.

Einnig eru aðrir aðilar á markaðnum sem flytja inn tilbúið handspritt en stofnunin beindi sjónum sínum sérstaklega að þeim sem gætu framleitt slíkt hér innanlands.

Björn Gunnlaugsson, teymisstjóri hjá Umhverfisstofnun.Aðsend

Verð á hráefni hækkað

Öll framleiðslufyrirtækin vinna spritt úr innfluttum aðföngum á borð við etanól, ísóprópanól og própanól en til stendur að hefja eimingu etanóls hér á næstunni að sögn Björns.

Birgðastaða þessara efna er sögð vera góð og hafa fyrirtækin ekki enn lent í erfiðleikum með að nálgast birgðir erlendis þrátt fyrir mikla eftirspurn um allan heim. Verðið á þessum aðföngum hafi þó hækkað.

Fyrir utan skort á handpumpum segir Björn að staðan hafi verið góð hjá öllum þeim fyrirtækjum sem voru til skoðunar.

Markaðurinn fljótur að bregðast við

Björn segir að framleiðendurnir hafi verið fljótir að bregðast við stóraukinni eftirspurn eftir handspritti. Til að mynda hafi aðilar hætt að framleiða aðrar vörur til að einbeita sér að spritti, þar á meðal framleiðandi sem hafði aldrei búið til slíkt áður.

„Etanól er notað talsvert mikið til þess að búa til rúðuvökva og fyrirtækin sem eru í því að framleiða rúðuvökva hættu því bara algjörlega og einbeittu sér að því að nota etanólið í framleiðslu á sótthreinsiefnum.“

Einnig hafi áfengisframleiðandinn Volcanic Drinks hætt að framleiða áfengi tímabundið og ákveðið að nýta framleiðslutækin í að búa til handspritt.

Ekki þurft að beita neyðarákvæði

Björn segir að fyrirtækjunum sé skylt að veita Umhverfisstofnun upplýsingar um birgðastöðu ýmissa efna á grundvelli gildandi efnalöggjafar. Þó geti stofnunin ekki fyrirskipað þeim að framleiða ákveðnar vörur. Stjórnvöld geti hins vegar beitt slíkum úrræðum.

„Það er ákveðin grein í almannavarnalögum sem heimilar ríkisstjórninni að fara fram á það að fyrirtæki sem geti framleitt sótthreinsiefni geri það og geri ekkert annað. Þannig að þar kæmu þessar takmarkanir í veg fyrir það einhver hráefni væru notuð í eitthvað annað sem væri ekki eins brýnt að framleiða.“

Engin þörf hafi þó verið fyrir að beita því ákvæði í ljósi þess að öll fyrirtækin hafi sjálf brugðist við.

Að sögn Björns er ríkisstjórnin vel upplýst um stöðu mála þar sem niðurstöður Umhverfisstofnunar hafi verið grundvöllur minnisblaðs sem lagt var fram á ríkisstjórnarfundi á dögunum.

Gagnaöflun fyrir athugunina var framkvæmd fyrir nokkrum vikum og er stefnt að því að endurtaka hana síðar í mánuðinum.





Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur.

Fleiri fréttir

Sjá meira


×