Biðstaða á gjaldeyrismarkaði? Ásgeir Jónsson skrifar 18. júní 2008 11:30 Eftir rúmlega 20% gengisfall í mars hefur krónan flökt á bilinu 113-124 á móti evru og þannig má líta svo á að gjaldeyrismarkaðurinn hafi verið nokkuð stöðugur á öðrum ársfjórðungi. Þrátt fyrir þennan stöðugleika á ytri borði er samt ljóst að undir niðri kraumar töluverð óvissa. Svo virðist sem fæstir hafi trú á því að núverandi gildi sé einhvers konar jafnvægi heldur að gjaldeyrismarkaðurinn sé í biðstöðu. Hvert er þá krónan að stefna þegar kemur fram að þriðja fjórðungi? Krónubréf sem gengisvörnÞví hefur stundum verið haldið fram að viðskiptahalli síðustu ára hafi verið fjármagnaður með útgáfu krónubréfa og annarri stöðutöku erlendra fjárfesta. Þetta er þó aðeins hálfur sannleikurinn. Bein erlend lántaka og erlend fjárfesting hafa fjármagnað hallann allt fram á þetta ár og gott betur. Það sem erlendir vaxtamunarfjárfestar hafa gert er að gera íslenskum aðilum kleift að losa sig við gjaldeyrisáhættu. Þetta hefur gjarnan gerst með framvirkum samningum sem hafa t.d. gert viðskiptabönkunum kleift að verja eiginfjárhlutfall sitt og öðrum fyrirtækjum að mæta áhættu vegna stórra erlendra lánasamninga. Allar íslenskar niðursveiflur hafa endað á sama veg frá seinna stríði - með gengisfalli og verðbólgu - en þetta er í fyrsta sinn sem innlendum aðilum bauðst að verja sig gegn íslenskri gengisáhættu og því boði var tekið. Skiptasamningar eru einnig helsta leiðin fyrir erlenda vaxtamunarfjárfesta að ná íslenskum vöxtum. Íslenskt fjármálakerfi er að stærstum hluta verðtryggt. Sá nafnvaxtamarkaður sem verðmyndun á gjaldeyri hvílir alla jafna á í flestum öðrum löndum er ákaflega grunnur hérlendis. Í hans stað hefur gengi krónunnar hvílt á skiptamarkaði sem er háður fjármögnun af hálfu viðskiptabankanna. Þegar skuldatryggingarálag íslensku bankanna reis á fyrsta fjórðungi ársins jókst fórnarkostnaður þeirra við að vera mótaðilar í skiptasamningum. Í mars versnuðu því vaxtakjör í skiptasamningum og raunverulegur vaxtamunur við útlönd gufaði upp sem leiddi til þess að gengi krónunnar gaf eftir um fimmtung á tveimur vikum. Viðbrögð SeðlabankansÞað er ljóst að miklu máli skiptir fyrir verðbólgumarkmið Seðlabankans að gengið rétti sig af og hækki á nýjan leik eða a.m.k. að komið verði í veg fyrir að það lækki mikið frekar. Bankinn hefur hækkað vexti um 175 punkta eftir að gengisfallið hófst og fengið lánalínur hjá þremur norrænum seðlabönkum. Þá hefur Seðlabankinn þrengt reglur um gjaldeyrisstöðutökur íslenskra fjármálafyrirtækja úr 30% niður í 10% af eiginfjárgrunni. Þetta eru mjög sérstakar reglur sem má líta á sem ákveðna tegund fjármagnshafta og þeim sem hér ritar er ókunnugt um að nokkur annar Seðlabanki hafi sett slíkar reglur fyrir sína viðskiptabanka. Reglurnar eru settar án ítarlegs rökstuðnings en svo virðist sem þeim sé ætlað að koma í veg fyrir gjaldeyriskaup íslenskra fjármálastofnana. Aftur á móti virðist ætla að verða bið eftir að gengið verði frá erlendri lántöku erlendis til þess að styrkja gjaldeyrisvarasjóðinn - væntanlega vegna þess hve óhagstæð viðskiptakjör bjóðast á erlendum fjármagnsmörkuðum. Af yfirlýsingum Seðlabankamanna að dæma virðist sem að þessu verði mætt með því að gefa út innlenda nafnvaxtapappíra og skapa þannig vexti til handa erlendum fjárfestum sem vilja taka stöðu með krónunni - og t.d. skapa grundvöll fyrir endurnýjun krónubréfa er koma á gjalddaga næsta haust. Krónan er fljótandi myntSvo lengi sem skuldatryggingarálag bæði ríkisins og íslensku bankanna er svo hátt sem raun ber vitni er erfitt að sjá það fyrir sér að gengi krónunnar styrkist að miklum mun. Seðlabankinn getur veitt einhvern stuðning við hana með útgáfu nafnvaxtapappíra en slík útgáfa getur orðið til þess að soga lausafé út úr fjármálakerfinu. Það getur reynst tvíbent fyrir Seðlabankann að bregðast við erlendum lausafjárvanda - sem hefur fellt krónuna - með því að reyna að skapa innlendan lausafjárvanda - sem á að rétta hana við á ný. Í öllu falli er það hættulegt að ætla að tefja vaxtalækkunarferli til handa kólnandi hagkerfi á þeirri forsendu að halda þurfi genginu uppi. Krónan er fljótandi mynt. Gengissveiflur ættu ekki að koma neinum á óvart. Þrátt fyrir allt er lágt gengi hluti af aðlögun hagkerfisins og fjármálakerfið hefur þanþol til þess að taka við töluverðri gengislækkun. Raunar má segja að það sé nokkuð undrunarefni hve vel krónan hefur haldið sjó þrátt fyrir að hafa haft nær engan nafnvaxtastuðning á bak við sig í heilan ársfjórðung. Það bendir til þess að krónan hafi þrátt fyrir allt sterkari bein en margir virðast halda - og núverandi gildi sé þrátt fyrir allt ekki fjarri jafnvægi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Markaðir Viðskipti Mest lesið Hörmulegur atburður í flugstöð Leifs Eiríkssonar Jón Pétursson Skoðun Púslið sem passar ekki Ingibjörg Isaksen Skoðun Ríkisstofnun forherðist við gagnrýni Björn Ólafsson Skoðun Kvótaverð, veiðigjald, fjárfesting og arðsemi í sjávarútvegi Ásgeir Daníelsson Skoðun Nei, það verður ekki að vera Ísrael, það er Ísrael Einar Ólafsson Skoðun Íslenski fáninn fyrir samstöðu ekki mismunun Ása Berglind Hjálmarsdóttir Skoðun Kemur þín háskólagráða úr kornflakes pakka? Davíð Már Sigurðsson Skoðun Þér er boðið með, kæri félagi Trausti Breiðfjörð Magnússon Skoðun Eru smáþjóðir stikkfríar? Snæbjörn Guðmundsson Skoðun Getur Seljaskóli núna orðið símalaus skóli, Jóhanna? Kristín Jónsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Það að þrá börn eða ekki Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Tímanna tákn? Hólmgeir Baldursson skrifar Skoðun Hörmulegur atburður í flugstöð Leifs Eiríkssonar Jón Pétursson skrifar Skoðun Kvótaverð, veiðigjald, fjárfesting og arðsemi í sjávarútvegi Ásgeir Daníelsson skrifar Skoðun Getur Seljaskóli núna orðið símalaus skóli, Jóhanna? Kristín Jónsdóttir skrifar Skoðun Gagnsæi og traust á raforkumarkaði Einar S Einarsson skrifar Skoðun Ef þetta er rétt – hvað er þá rangt? Anna Berg Samúelsdóttir skrifar Skoðun Hvað er þetta MG? Júlíana Magnúsdóttir skrifar Skoðun Sjúkraþyrlu sem allra fyrst, kerfi sem veitir lífsbjörg Gunnar Svanur Einarsson skrifar Skoðun Ríkisstofnun forherðist við gagnrýni Björn Ólafsson skrifar Skoðun Bylting, bóla, bölvun - bull? Brynjólfur Þorvarðsson skrifar Skoðun Eru smáþjóðir stikkfríar? Snæbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Ákall Valdimar Júlíusson skrifar Skoðun Á að leyfa eða halda áfram að banna? Sigurður G. Guðjónsson skrifar Skoðun Íslenski fáninn fyrir samstöðu ekki mismunun Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar Skoðun Jafnlaunabarnið og baðvatnið Helga Sigrún Harðardóttir skrifar Skoðun Þér er boðið með, kæri félagi Trausti Breiðfjörð Magnússon skrifar Skoðun Púslið sem passar ekki Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Nei, það verður ekki að vera Ísrael, það er Ísrael Einar Ólafsson skrifar Skoðun Kemur þín háskólagráða úr kornflakes pakka? Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Hinn óseðjandi Eiríkur Ólafsson skrifar Skoðun Þéttari byggð: Hver nýtur ábatans — og hver borgar brúsann? Daði Freyr Ólafsson skrifar Skoðun Það ætti ekki vera í boði að útskifa fólk úr viðtalstímum hjá geðlæknum Atli Már Haraldsson Zebitz skrifar Skoðun Ef þið þurfið að segja upphátt að þið séuð ekki rasistar... Nichole Leigh Mosty skrifar Skoðun Hugleiðingar og skoðanaskipti um rasisma og útlendingahatur Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun 56.000 krónur í vasa Kópavogsbúa Ásdís Kristjánsdóttir skrifar Skoðun NordAN: Vegið að norrænni forvarnarstefnu Siv Friðleifsdóttir skrifar Skoðun Af hverju byggjum við innan gróinna hverfa? Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Gigt, vinnumarkaðurinn, fjölgun hlutastarfa og viðeigandi aðlögun Hrönn Stefánsdóttir skrifar Skoðun Er stríðsglæpamaður í rútunni? Ragnhildur Hólmgeirsdóttir, Hrönn Guðmundsdóttir skrifar Sjá meira
Eftir rúmlega 20% gengisfall í mars hefur krónan flökt á bilinu 113-124 á móti evru og þannig má líta svo á að gjaldeyrismarkaðurinn hafi verið nokkuð stöðugur á öðrum ársfjórðungi. Þrátt fyrir þennan stöðugleika á ytri borði er samt ljóst að undir niðri kraumar töluverð óvissa. Svo virðist sem fæstir hafi trú á því að núverandi gildi sé einhvers konar jafnvægi heldur að gjaldeyrismarkaðurinn sé í biðstöðu. Hvert er þá krónan að stefna þegar kemur fram að þriðja fjórðungi? Krónubréf sem gengisvörnÞví hefur stundum verið haldið fram að viðskiptahalli síðustu ára hafi verið fjármagnaður með útgáfu krónubréfa og annarri stöðutöku erlendra fjárfesta. Þetta er þó aðeins hálfur sannleikurinn. Bein erlend lántaka og erlend fjárfesting hafa fjármagnað hallann allt fram á þetta ár og gott betur. Það sem erlendir vaxtamunarfjárfestar hafa gert er að gera íslenskum aðilum kleift að losa sig við gjaldeyrisáhættu. Þetta hefur gjarnan gerst með framvirkum samningum sem hafa t.d. gert viðskiptabönkunum kleift að verja eiginfjárhlutfall sitt og öðrum fyrirtækjum að mæta áhættu vegna stórra erlendra lánasamninga. Allar íslenskar niðursveiflur hafa endað á sama veg frá seinna stríði - með gengisfalli og verðbólgu - en þetta er í fyrsta sinn sem innlendum aðilum bauðst að verja sig gegn íslenskri gengisáhættu og því boði var tekið. Skiptasamningar eru einnig helsta leiðin fyrir erlenda vaxtamunarfjárfesta að ná íslenskum vöxtum. Íslenskt fjármálakerfi er að stærstum hluta verðtryggt. Sá nafnvaxtamarkaður sem verðmyndun á gjaldeyri hvílir alla jafna á í flestum öðrum löndum er ákaflega grunnur hérlendis. Í hans stað hefur gengi krónunnar hvílt á skiptamarkaði sem er háður fjármögnun af hálfu viðskiptabankanna. Þegar skuldatryggingarálag íslensku bankanna reis á fyrsta fjórðungi ársins jókst fórnarkostnaður þeirra við að vera mótaðilar í skiptasamningum. Í mars versnuðu því vaxtakjör í skiptasamningum og raunverulegur vaxtamunur við útlönd gufaði upp sem leiddi til þess að gengi krónunnar gaf eftir um fimmtung á tveimur vikum. Viðbrögð SeðlabankansÞað er ljóst að miklu máli skiptir fyrir verðbólgumarkmið Seðlabankans að gengið rétti sig af og hækki á nýjan leik eða a.m.k. að komið verði í veg fyrir að það lækki mikið frekar. Bankinn hefur hækkað vexti um 175 punkta eftir að gengisfallið hófst og fengið lánalínur hjá þremur norrænum seðlabönkum. Þá hefur Seðlabankinn þrengt reglur um gjaldeyrisstöðutökur íslenskra fjármálafyrirtækja úr 30% niður í 10% af eiginfjárgrunni. Þetta eru mjög sérstakar reglur sem má líta á sem ákveðna tegund fjármagnshafta og þeim sem hér ritar er ókunnugt um að nokkur annar Seðlabanki hafi sett slíkar reglur fyrir sína viðskiptabanka. Reglurnar eru settar án ítarlegs rökstuðnings en svo virðist sem þeim sé ætlað að koma í veg fyrir gjaldeyriskaup íslenskra fjármálastofnana. Aftur á móti virðist ætla að verða bið eftir að gengið verði frá erlendri lántöku erlendis til þess að styrkja gjaldeyrisvarasjóðinn - væntanlega vegna þess hve óhagstæð viðskiptakjör bjóðast á erlendum fjármagnsmörkuðum. Af yfirlýsingum Seðlabankamanna að dæma virðist sem að þessu verði mætt með því að gefa út innlenda nafnvaxtapappíra og skapa þannig vexti til handa erlendum fjárfestum sem vilja taka stöðu með krónunni - og t.d. skapa grundvöll fyrir endurnýjun krónubréfa er koma á gjalddaga næsta haust. Krónan er fljótandi myntSvo lengi sem skuldatryggingarálag bæði ríkisins og íslensku bankanna er svo hátt sem raun ber vitni er erfitt að sjá það fyrir sér að gengi krónunnar styrkist að miklum mun. Seðlabankinn getur veitt einhvern stuðning við hana með útgáfu nafnvaxtapappíra en slík útgáfa getur orðið til þess að soga lausafé út úr fjármálakerfinu. Það getur reynst tvíbent fyrir Seðlabankann að bregðast við erlendum lausafjárvanda - sem hefur fellt krónuna - með því að reyna að skapa innlendan lausafjárvanda - sem á að rétta hana við á ný. Í öllu falli er það hættulegt að ætla að tefja vaxtalækkunarferli til handa kólnandi hagkerfi á þeirri forsendu að halda þurfi genginu uppi. Krónan er fljótandi mynt. Gengissveiflur ættu ekki að koma neinum á óvart. Þrátt fyrir allt er lágt gengi hluti af aðlögun hagkerfisins og fjármálakerfið hefur þanþol til þess að taka við töluverðri gengislækkun. Raunar má segja að það sé nokkuð undrunarefni hve vel krónan hefur haldið sjó þrátt fyrir að hafa haft nær engan nafnvaxtastuðning á bak við sig í heilan ársfjórðung. Það bendir til þess að krónan hafi þrátt fyrir allt sterkari bein en margir virðast halda - og núverandi gildi sé þrátt fyrir allt ekki fjarri jafnvægi.
Skoðun Það ætti ekki vera í boði að útskifa fólk úr viðtalstímum hjá geðlæknum Atli Már Haraldsson Zebitz skrifar
Skoðun Gigt, vinnumarkaðurinn, fjölgun hlutastarfa og viðeigandi aðlögun Hrönn Stefánsdóttir skrifar