Tregða í þróun flugfargjalda Þorsteinn Friðrik Halldórsson skrifar 25. júlí 2019 06:30 Icelandair hefur reitt sig á það að meðalfargjöld í flugbransanum muni hækka með tímanum. Vísir/vilhelm Væg hækkun á flugfargjöldum í sumar getur átt sér nokkrar skýringar að sögn greinenda sem Fréttablaðið ræddi við. Aðalhagfræðingur Íslandsbanka segir að það geti tekið tíma að laga fargjöld að breyttu samkeppnisumhverfi. Lægra olíuverð geti einnig spilað inn í. Sérfræðingur hjá Landsbankanum segir að taka verði mælingunni með fyrirvara enda hafi fall WOW air raskað mælingum Hagstofunnar. Samkvæmt verðmælingum Hagstofu Íslands fyrir júlímánuð hækkuðu flugfargjöld til útlanda um einungis 6,3 prósent á milli mánaða. Þetta er mun vægari hækkun en hefur sést síðustu tvö ár þegar hækkunin nam rúmlega 20 prósentum á milli mánaða. Ef litið er til síðustu fimm ára þá hafa flugfargjöld hækkað að meðaltali um 21 prósent í júlímánuði. Gefi nýjasta mæling Hagstofunnar rétta mynd af verðþróuninni er 12 prósentum ódýrara að fljúga til útlanda í júlí í ár en í júlí fyrir ári. Það kom greinendum á óvart enda hefur samkeppnin minnkað eftir fall WOW air og flugframboð dregist saman. Mælingin var töluvert lægri en spá greiningardeilda Arion banka og Landsbankans, en aðeins lægri en spá Íslandsbanka um níu prósenta hækkun. „Það hefur verið öðruvísi hækkunartaktur í fluginu á þessu ári samanborið við síðustu ár en það er okkar skoðun að minni samkeppni muni jafnt og þétt skila sér í hækkandi verði. Hins vegar getur verið að í þessari mælingu hafi vegið á móti að Icelandair, sem vegur þungt í mælingum Hagstofunnar á flugfargjöldum, hafi viljað hafa vaðið fyrir neðan sig. Þannig vilji þeir frekar fylla vélarnar heldur en að bregðast of snarpt við minnkandi samkeppni með því að keyra upp verðin,“ segir Jón Bjarki Bentsson, aðalhagfræðingur Íslandsbanka, í samtali við Fréttablaðið. „Það tekur oft smá tíma fyrir markaðinn að uppgötva nýtt samband milli eftirspurnar og verðs þegar miklar breytingar verða á framboðshliðinni á skömmum tíma, eins og þegar WOW air féll.“ Tölfræðigreining bankans sýnir að til skemmri tíma sé eldsneytisverð á heimsmarkaði, gengi krónunnar og árstíðasveiflur helstu áhrifaþættirnir sem stýra þróun fargjalda. Jón Bjarki bendir á að eldsneytisverð hafi lækkað verulega seinni hlutann í maí. Það geti verið önnur skýring á verðþróuninni. „Icelandair hefur vissulega meiri varnir gagnvart sveiflum í eldsneytisverði heldur en WOW air hafði en samt sem áður er félagið næmt fyrir sveiflum í verðinu. Það var brött lækkun í síðari helmingi maímánaðar og það er ekki ósennilegt að sú lækkun hafi haft áhrif,“ segir Jón Bjarki. Auk þess geti gott veðurfar hér á landi hafa dregið úr eftirspurn eftir ferðum Íslendinga til útlanda í sumar. „Breytt samkeppnisumhverfi á eftir að skila sér af fullum krafti í hærri verðum, sérstaklega í ljósi þess að afkoma Icelandair síðustu misseri hefur gefið til kynna að fargjöld þurfi að hækka. Hækkunin gæti hins vegar verið að færast yfir á seinni hluta ársins,“ segir Jón Bjarki. Sveinn Þórarinsson, sérfræðingur í hagfræðideild Landsbankans, segir að mælivandi geti að einhverju leyti skýrt þessa niðurstöðu í mælingum Hagstofunnar. „Hagstofan er með ákveðið reiknilíkan fyrir fargjöldin. Hagstofan athugaði verð til nokkurra ólíkra áfangastaða. Miðað er við flug þar sem brottför er 14 dögum, einum mánuði og tveimur mánuðum eftir að flugmiði er keyptur. Fyrir fall WOW var vægi þess 30 prósent á móti 70 prósent hjá Icelandair. Það sem síðan gerist er að fall WOW air raskar reiknilíkaninu og það þurfti að ákveða hvernig ætti að mæla fargjöldin framvegis,“ segir Sveinn. „Tölurnar eru áhugaverðar, sérstaklega samanburðurinn milli ára en við tökum þeim með fyrirvara. Ég held að uppgjör Icelandair muni gefa skýrari mynd af stöðunni,“ segir Sveinn en Icelandair Group birtir uppgjör sitt fyrir annan ársfjórðung fimmtudaginn 1. ágúst. Samkvæmt upplýsingum frá Hagstofunni voru önnur flugfélög tekin inn í verðmælinguna eftir fall WOW air en aðferðum við útreikninga var ekki breytt. Þessi undirliður vísitölunnar sveiflist töluvert og erfitt sé að segja til um áhrifin enda stutt síðan breytingin var gerð. Birtist í Fréttablaðinu Fréttir af flugi Icelandair WOW Air Tengdar fréttir Vilja að Icelandair deili Boeing-bótum með farþegum Er farið fram á það vegna þeirra farþega sem fá ekki þau þægindi sem lofað var. 22. júlí 2019 16:52 Vill að Icelandair felli niður skilmála um mætingarskyldu í flug Reglan þekkist víða um heim en hún er þannig að mæti farþegi ekki í fyrri legg flugferðar fellir flugfélagið niður aðra leggi ferðarinnar. 22. júlí 2019 21:00 Lengri kyrrsetning 737 MAX gæti leitt til framleiðslustöðvunar Boeing tilkynnti í dag um mettap á síðasta ársfjórðungi. 24. júlí 2019 18:41 Mest lesið „Krakkar sem gistu hjá okkur vissu ekki hvað var að gerast!“ Atvinnulíf Hinn almenni borgari þurfi ekki að dæla í sig steinefnum Neytendur Icelandair segir upp 57 flugmönnum Viðskipti innlent Brimborg lækkar verð á rafbílnum Volvo EX30 Samstarf Blár Opal seldist á fimmtán þúsund Neytendur „Sársaukafullt að sjá“ IKEA vasa dýrari í Góða hirðinum Neytendur MAST varar við ólöglegu innihaldsefni í fæðubótarefni Neytendur Festi fær að kaupa Lyfju Neytendur Leiðtogakulnun: Þegar yfirmaðurinn er alveg búinn á því Atvinnulíf Danir höndla ekki kóresku pakkanúðlurnar Viðskipti erlent Fleiri fréttir Icelandair segir upp 57 flugmönnum Húsnæði B5 auglýst til leigu enn og aftur Selja höfuðstöðvarnar sem voru rýmdar vegna myglu „Betur borgandi ferðamenn“ enginn bjargvættur ferðaþjónustunnar Vetrarþjónustan þungur baggi á borginni Gerður Björt nýr framkvæmdastjóri rekstrarþjónustu Wise Kristján Andrésson gengur til liðs við Arion banka Running Tide segir upp öllu starfsfólki á Íslandi Stefnt á að virkjun Hvalár geti hafist eftir tvö ár Bjór, bingó og bíó í Vinabæ á ný Frederiksen víkur fyrir Bird Áhöfnum tveggja skipa Þorbjarnar sagt upp Sigurður Tómasson til liðs við Origo Hrefna og Unnur til Novum Easyjet flýgur frá Akureyri til Manchester í vetur 500 manns sóttu um störf hjá OCHE Reykjavík Fyrsta íslenska grænkera ostagerðin í hættu Skuldar þrotabúi föður síns fleiri milljarða Fleiri farþegar og betri nýting Gengu frá 135 milljarða samningi um endurfjármögnun skulda Fjárfesta fyrir þrjá milljarða í Reykjanesbæ og Hafnarfirði Ein og hálf milljón farþega á fyrstu fimm mánuðum ársins Ingibjörg Ösp yfir nýrri rekstrarráðgjöf Expectus Þrír nýir stjórnendur hjá Festi „Að fara í slag við þessa risa er nánast ómögulegt“ Fjórir sérfræðingar til liðs við Helix Vilhjálmur Hilmarsson nýr hagfræðingur Visku Heimtu hlutinn úr helju og verða stærstu einkafjárfestarnir Varar við þenslu á byggingamarkaði Ráðinn tækni- og þróunarstjóri Defend Iceland Sjá meira
Væg hækkun á flugfargjöldum í sumar getur átt sér nokkrar skýringar að sögn greinenda sem Fréttablaðið ræddi við. Aðalhagfræðingur Íslandsbanka segir að það geti tekið tíma að laga fargjöld að breyttu samkeppnisumhverfi. Lægra olíuverð geti einnig spilað inn í. Sérfræðingur hjá Landsbankanum segir að taka verði mælingunni með fyrirvara enda hafi fall WOW air raskað mælingum Hagstofunnar. Samkvæmt verðmælingum Hagstofu Íslands fyrir júlímánuð hækkuðu flugfargjöld til útlanda um einungis 6,3 prósent á milli mánaða. Þetta er mun vægari hækkun en hefur sést síðustu tvö ár þegar hækkunin nam rúmlega 20 prósentum á milli mánaða. Ef litið er til síðustu fimm ára þá hafa flugfargjöld hækkað að meðaltali um 21 prósent í júlímánuði. Gefi nýjasta mæling Hagstofunnar rétta mynd af verðþróuninni er 12 prósentum ódýrara að fljúga til útlanda í júlí í ár en í júlí fyrir ári. Það kom greinendum á óvart enda hefur samkeppnin minnkað eftir fall WOW air og flugframboð dregist saman. Mælingin var töluvert lægri en spá greiningardeilda Arion banka og Landsbankans, en aðeins lægri en spá Íslandsbanka um níu prósenta hækkun. „Það hefur verið öðruvísi hækkunartaktur í fluginu á þessu ári samanborið við síðustu ár en það er okkar skoðun að minni samkeppni muni jafnt og þétt skila sér í hækkandi verði. Hins vegar getur verið að í þessari mælingu hafi vegið á móti að Icelandair, sem vegur þungt í mælingum Hagstofunnar á flugfargjöldum, hafi viljað hafa vaðið fyrir neðan sig. Þannig vilji þeir frekar fylla vélarnar heldur en að bregðast of snarpt við minnkandi samkeppni með því að keyra upp verðin,“ segir Jón Bjarki Bentsson, aðalhagfræðingur Íslandsbanka, í samtali við Fréttablaðið. „Það tekur oft smá tíma fyrir markaðinn að uppgötva nýtt samband milli eftirspurnar og verðs þegar miklar breytingar verða á framboðshliðinni á skömmum tíma, eins og þegar WOW air féll.“ Tölfræðigreining bankans sýnir að til skemmri tíma sé eldsneytisverð á heimsmarkaði, gengi krónunnar og árstíðasveiflur helstu áhrifaþættirnir sem stýra þróun fargjalda. Jón Bjarki bendir á að eldsneytisverð hafi lækkað verulega seinni hlutann í maí. Það geti verið önnur skýring á verðþróuninni. „Icelandair hefur vissulega meiri varnir gagnvart sveiflum í eldsneytisverði heldur en WOW air hafði en samt sem áður er félagið næmt fyrir sveiflum í verðinu. Það var brött lækkun í síðari helmingi maímánaðar og það er ekki ósennilegt að sú lækkun hafi haft áhrif,“ segir Jón Bjarki. Auk þess geti gott veðurfar hér á landi hafa dregið úr eftirspurn eftir ferðum Íslendinga til útlanda í sumar. „Breytt samkeppnisumhverfi á eftir að skila sér af fullum krafti í hærri verðum, sérstaklega í ljósi þess að afkoma Icelandair síðustu misseri hefur gefið til kynna að fargjöld þurfi að hækka. Hækkunin gæti hins vegar verið að færast yfir á seinni hluta ársins,“ segir Jón Bjarki. Sveinn Þórarinsson, sérfræðingur í hagfræðideild Landsbankans, segir að mælivandi geti að einhverju leyti skýrt þessa niðurstöðu í mælingum Hagstofunnar. „Hagstofan er með ákveðið reiknilíkan fyrir fargjöldin. Hagstofan athugaði verð til nokkurra ólíkra áfangastaða. Miðað er við flug þar sem brottför er 14 dögum, einum mánuði og tveimur mánuðum eftir að flugmiði er keyptur. Fyrir fall WOW var vægi þess 30 prósent á móti 70 prósent hjá Icelandair. Það sem síðan gerist er að fall WOW air raskar reiknilíkaninu og það þurfti að ákveða hvernig ætti að mæla fargjöldin framvegis,“ segir Sveinn. „Tölurnar eru áhugaverðar, sérstaklega samanburðurinn milli ára en við tökum þeim með fyrirvara. Ég held að uppgjör Icelandair muni gefa skýrari mynd af stöðunni,“ segir Sveinn en Icelandair Group birtir uppgjör sitt fyrir annan ársfjórðung fimmtudaginn 1. ágúst. Samkvæmt upplýsingum frá Hagstofunni voru önnur flugfélög tekin inn í verðmælinguna eftir fall WOW air en aðferðum við útreikninga var ekki breytt. Þessi undirliður vísitölunnar sveiflist töluvert og erfitt sé að segja til um áhrifin enda stutt síðan breytingin var gerð.
Birtist í Fréttablaðinu Fréttir af flugi Icelandair WOW Air Tengdar fréttir Vilja að Icelandair deili Boeing-bótum með farþegum Er farið fram á það vegna þeirra farþega sem fá ekki þau þægindi sem lofað var. 22. júlí 2019 16:52 Vill að Icelandair felli niður skilmála um mætingarskyldu í flug Reglan þekkist víða um heim en hún er þannig að mæti farþegi ekki í fyrri legg flugferðar fellir flugfélagið niður aðra leggi ferðarinnar. 22. júlí 2019 21:00 Lengri kyrrsetning 737 MAX gæti leitt til framleiðslustöðvunar Boeing tilkynnti í dag um mettap á síðasta ársfjórðungi. 24. júlí 2019 18:41 Mest lesið „Krakkar sem gistu hjá okkur vissu ekki hvað var að gerast!“ Atvinnulíf Hinn almenni borgari þurfi ekki að dæla í sig steinefnum Neytendur Icelandair segir upp 57 flugmönnum Viðskipti innlent Brimborg lækkar verð á rafbílnum Volvo EX30 Samstarf Blár Opal seldist á fimmtán þúsund Neytendur „Sársaukafullt að sjá“ IKEA vasa dýrari í Góða hirðinum Neytendur MAST varar við ólöglegu innihaldsefni í fæðubótarefni Neytendur Festi fær að kaupa Lyfju Neytendur Leiðtogakulnun: Þegar yfirmaðurinn er alveg búinn á því Atvinnulíf Danir höndla ekki kóresku pakkanúðlurnar Viðskipti erlent Fleiri fréttir Icelandair segir upp 57 flugmönnum Húsnæði B5 auglýst til leigu enn og aftur Selja höfuðstöðvarnar sem voru rýmdar vegna myglu „Betur borgandi ferðamenn“ enginn bjargvættur ferðaþjónustunnar Vetrarþjónustan þungur baggi á borginni Gerður Björt nýr framkvæmdastjóri rekstrarþjónustu Wise Kristján Andrésson gengur til liðs við Arion banka Running Tide segir upp öllu starfsfólki á Íslandi Stefnt á að virkjun Hvalár geti hafist eftir tvö ár Bjór, bingó og bíó í Vinabæ á ný Frederiksen víkur fyrir Bird Áhöfnum tveggja skipa Þorbjarnar sagt upp Sigurður Tómasson til liðs við Origo Hrefna og Unnur til Novum Easyjet flýgur frá Akureyri til Manchester í vetur 500 manns sóttu um störf hjá OCHE Reykjavík Fyrsta íslenska grænkera ostagerðin í hættu Skuldar þrotabúi föður síns fleiri milljarða Fleiri farþegar og betri nýting Gengu frá 135 milljarða samningi um endurfjármögnun skulda Fjárfesta fyrir þrjá milljarða í Reykjanesbæ og Hafnarfirði Ein og hálf milljón farþega á fyrstu fimm mánuðum ársins Ingibjörg Ösp yfir nýrri rekstrarráðgjöf Expectus Þrír nýir stjórnendur hjá Festi „Að fara í slag við þessa risa er nánast ómögulegt“ Fjórir sérfræðingar til liðs við Helix Vilhjálmur Hilmarsson nýr hagfræðingur Visku Heimtu hlutinn úr helju og verða stærstu einkafjárfestarnir Varar við þenslu á byggingamarkaði Ráðinn tækni- og þróunarstjóri Defend Iceland Sjá meira
Vilja að Icelandair deili Boeing-bótum með farþegum Er farið fram á það vegna þeirra farþega sem fá ekki þau þægindi sem lofað var. 22. júlí 2019 16:52
Vill að Icelandair felli niður skilmála um mætingarskyldu í flug Reglan þekkist víða um heim en hún er þannig að mæti farþegi ekki í fyrri legg flugferðar fellir flugfélagið niður aðra leggi ferðarinnar. 22. júlí 2019 21:00
Lengri kyrrsetning 737 MAX gæti leitt til framleiðslustöðvunar Boeing tilkynnti í dag um mettap á síðasta ársfjórðungi. 24. júlí 2019 18:41